Terapia schematów
Karolina Staniaszek
Wydział Psychologii, Uniwersytet Warszawski
Katowice, 4/04/2017
Czym jest terapia schematów?
• podejście terapeutyczne zaproponowane przez J. Younga
(1990)
• praca z osobami z chronicznymi, złożonymi problemami
psychologicznymi (m.in. zaburzeniami osobowości)
• integruje elementy CBT z podejściami psychodynamicznymi,
humanistycznymi, interpersonalnymi
• terapia długoterminowa
• terapia indywidualna, grupowa, par
Podstawowe potrzeby
BEZPIECZEŃSTWO
AUTONOMIA
GRANICEWOLNOŚĆ
SPONTANICZNOŚĆ
Etiologia schematów
TEMPERAMENT
POTRZEBY
EMOCJONALNE
ŚRODOWISKO
nieadekwatne
zaspokojenie
potrzeb
SCHEMAT
Wczesne nieadaptacyjne schematy
• powtarzające się wzorce
• odzwierciedlenie
przeszłych doświadczeń i
sposobów radzenia sobie
z nimi
• dotyczą doświadczania
siebie i relacji
SCHEMAT
TREŚCI
POZNAWCZE
EMOCJE
DOZNANIA Z
CIAŁAZACHOWANIE
Wczesne nieadaptacyjne schematy
• 18 schematów zróżnicowanych treściowo (np. schemat
porzucenia, schemat wadliwości, schemat samopoświęcenia)
• wynikają z nieadekwatnego zaspokojenia określonych
potrzeb
• rodzaj (często niezwerbalizowanego i nieuświadomionego)
scenariusza, który:
• umożliwia nadanie znaczenia aktualnym doświadczeniom
• pozwala poradzić sobie (nawet jeśli nie w funkcjonalny sposób) z
wymaganiami otoczenia
Aktywacja schematu
SCHEMAT
SPOSÓB
RADZENIA
SOBIE
Tryby
TRYBY
RODZICIELSKIE
TRYBY
DZIECIĘCE
TRYBY
RADZENIA
SOBIE
”ZDROWY
DOROSŁY”
Cel terapii
samodzielne, konstruktywne dbanie o
zaspokojenie swoich potrzeb emocjonalnych
Jak staramy się to osiągnąć?
RELACJA
TERAPEUTYCZNA
TECHNIKI
Relacja terapeutyczna
• ograniczone korektywne rodzicielstwo (ang. limited re-parenting)
• dążenie – w ramach relacji terapeutycznej - do zaspokojenia podstawowych
potrzeb emocjonalnych, które we wczesnych doświadczeniach nie były
zaspokojone
• empatyczna konfrontacja
• konfrontowanie osoby z wzorcami interpersonalnymi, które przyjmuje w
relacji terapeutycznej, rozumiejąc kontekst ich powstania
Badania empiryczne
• zaburzenia osobowości:
• borderline (Nordahl & Nysaeter, 2005; Giesen-Bloo, 2006; Nadort et al. 2009; Farrell, Shaw &
Webber, 2009)
• inne (Zorn et al., 2007; Weertman & Arntz 2009; Bernstein et al. 2012; Bamelis et al., 2014)
• inne zaburzenia psychiczne
• uzależnienia (Ball, 2011)
• chroniczna depresja (Renner, 2016)
• zaburzenia lękowe(Hoffart Versland, & Sexton, 2002; Gude & Hoffart, 2008)
• PTSD (Cockram, Drummond, & Lee, 2010); przedłużona żałoba (De Keijser, 2004); zaburzenia
odżywiania (George et al. 2004)
Dziękuję za uwagę.
kontakt: kstaniaszek[at]psych.uw.edu.pl
Autorka uzyskała środki finansowe w ramach finansowania stypendium doktorskiego ETIUDA z
Narodowego Centrum Nauki nr 2016/20/T/HS6/00026.
Terapia schematów Karolina Staniaszek Wydział Psychologii, Uniwersytet Warszawski Katowice, 4/04/2017
Czym jest terapia schematów? • podejście terapeutyczne zaproponowane przez J. Younga (1990) • praca z osobami z chronicznymi, złożonymi problemami psychologicznymi (m.in. zaburzeniami osobowości) • integruje elementy CBT z podejściami psychodynamicznymi, humanistycznymi, interpersonalnymi • terapia długoterminowa • terapia indywidualna, grupowa, par
Podstawowe potrzeby BEZPIECZEŃSTWO AUTONOMIA GRANICEWOLNOŚĆ SPONTANICZNOŚĆ
Etiologia schematów TEMPERAMENT POTRZEBY EMOCJONALNE ŚRODOWISKO nieadekwatne zaspokojenie potrzeb SCHEMAT
Wczesne nieadaptacyjne schematy • powtarzające się wzorce • odzwierciedlenie przeszłych doświadczeń i sposobów radzenia sobie z nimi • dotyczą doświadczania siebie i relacji SCHEMAT TREŚCI POZNAWCZE EMOCJE DOZNANIA Z CIAŁAZACHOWANIE
Wczesne nieadaptacyjne schematy • 18 schematów zróżnicowanych treściowo (np. schemat porzucenia, schemat wadliwości, schemat samopoświęcenia) • wynikają z nieadekwatnego zaspokojenia określonych potrzeb • rodzaj (często niezwerbalizowanego i nieuświadomionego) scenariusza, który: • umożliwia nadanie znaczenia aktualnym doświadczeniom • pozwala poradzić sobie (nawet jeśli nie w funkcjonalny sposób) z wymaganiami otoczenia
Aktywacja schematu SCHEMAT SPOSÓB RADZENIA SOBIE
Tryby TRYBY RODZICIELSKIE TRYBY DZIECIĘCE TRYBY RADZENIA SOBIE ”ZDROWY DOROSŁY”
Cel terapii samodzielne, konstruktywne dbanie o zaspokojenie swoich potrzeb emocjonalnych
Jak staramy się to osiągnąć? RELACJA TERAPEUTYCZNA TECHNIKI
Relacja terapeutyczna • ograniczone korektywne rodzicielstwo (ang. limited re-parenting) • dążenie – w ramach relacji terapeutycznej - do zaspokojenia podstawowych potrzeb emocjonalnych, które we wczesnych doświadczeniach nie były zaspokojone • empatyczna konfrontacja • konfrontowanie osoby z wzorcami interpersonalnymi, które przyjmuje w relacji terapeutycznej, rozumiejąc kontekst ich powstania
Techniki terapeutyczne • techniki poznawcze • techniki behawioralne • TECHNIKI DOŚWIADCZENIOWE • techniki wyobrażeniowe • praca z krzesłami © Karolien Soete
Badania empiryczne • zaburzenia osobowości: • borderline (Nordahl & Nysaeter, 2005; Giesen-Bloo, 2006; Nadort et al. 2009; Farrell, Shaw & Webber, 2009) • inne (Zorn et al., 2007; Weertman & Arntz 2009; Bernstein et al. 2012; Bamelis et al., 2014) • inne zaburzenia psychiczne • uzależnienia (Ball, 2011) • chroniczna depresja (Renner, 2016) • zaburzenia lękowe(Hoffart Versland, & Sexton, 2002; Gude & Hoffart, 2008) • PTSD (Cockram, Drummond, & Lee, 2010); przedłużona żałoba (De Keijser, 2004); zaburzenia odżywiania (George et al. 2004)
Dziękuję za uwagę. kontakt: kstaniaszek[at]psych.uw.edu.pl Autorka uzyskała środki finansowe w ramach finansowania stypendium doktorskiego ETIUDA z Narodowego Centrum Nauki nr 2016/20/T/HS6/00026.