Cherryh Caroline Janice-Tristan 1-Forteca w źrenicy czasu.pdf

C. J. Cherryh FORTECA W ŹRENICY CZASU Tristen 2 - t. 01 Tytuł oryginału Fortress in the Eye of Time Tłumaczył Dariusz Kopociński Wydanie polskie: 1999 Książka ta jest fikcją literacką. Postaci, zdarzenia i dialogi są dziełem wyobraźni autora i nie są ze świata rzeczywistego. Jakiekolwiek podobieństwo do aktualnych wydarzeń, osób żyjących lub zmarłych, jest zupełnie przypadkowe. Dla Lynn i Jane za wspólnie spędzone godziny... i za wszystko, co otrzymałam

Rozdział pierwszy Miasto zwało się ongiś Galasjen - skupisko ruchliwych bazarów, szerokich ulic oraz nabrzeży przystrojonych wielobarwnymi żaglami rzecznych statków. W ciągu długich lat radości i dostatku świątynie bogów i herosów - których ołtarze dymiły ofiarnymi kadzidłami - opiekowały się handlem i polityką, czuwały nad władcami i władczyniami, nad robotnikami i wieśniakami pospołu. Później miasto objęli w posiadanie sihhijscy monarchowie i ci nadali mu nowe imię - Ynefel. Pod tymże imieniem cztery wieże sprawowały władzę przez dziewięć stuleci, podczas gdy las zakradał się pod bramy. Dawna galasjeńska cytadela nie stanowiła w owych dniach serca miasta, ale opasaną ruinami twierdzę - bastion przybyłych na te ziemie sihhijskich królów, za panowania, których brzegi Lenalimu poznały jarzmo bezprzykładnej i dalekosiężnej władzy, władzy ciemnej u jej zarania i jeszcze ciemniejszej, kiedy upadała. Obecnie wśród kamieni niegdysiejszych ulic rozpychał się las. Sterczące kikuty prastarych galasjeńskich ruin dusiły się w objęciach jeżyn i ciernistych jałowców, gdzie pokarm znajdowało ptactwo nawiedzające strzeliste wieżyce. Sędziwy i ciemny las, las pełen wiekowych dębów, na których żerowały pnącza i jemioła, ze wszystkich stron (prócz tej skierowanej ku rzece) okalał ostatnie ocalałe wieże Ynefel. Przez las ten biegła droga - wspomnienie po dawnym gościńcu - przechodząca po upiornym moście, połatanym w wielu miejscach i na pół zapadniętym. Ciemne wody Lenalimu, opływając omszałe, rozsypujące się kamienne nabrzeża, niosły jedynie szczątki, jakie udało im się zebrać w czasie sporadycznych wylewów. Królestwa trzeciej, młodszej epoki rozwijały się w dolnym i górnym biegu rzeki, lecz mieszkańcy tych młodych krajów z rzadka decydowali się na podróże do tego nawiedzonego zakątka. Daleko na południu rozciągało się morze, natomiast na północy, u źródeł Lenalimu, leżały krainy spośród wszystkich najstarsze, krainy legendarnych narodzin zarówno Sihhijczyków, jak i zaginionych Galasjenów: Wzgórza Cienia, płodne szczyty Hafsandyru, ziemie mitycznych Arachimów i rozległe, skute odwiecznym lodem pustkowia. Być może wciąż istniały owe miejsca, wszelako od nastania trzeciej epoki nie nadpłynął z północy żaden okręt o czarnych żaglach. Port w Ynefel legł w gruzach; kamienie pokryły się mchem, zapadły w muł i obrosły drzewami, wchłonięte przez las. Bez względu na swą nazwę, Galasjen czy Ynefel, miasto było wymarłe - świadczyło o wiekach, które również wymarły. Wieże, pochylone i stargane upływem czasu, wznosiły się na skale będącej ongi podstawą wspaniałej cytadeli. Owo siedlisko potęgi dwóch epok czarnoksięstwa za panowania ludzi stało się siedzibą osobliwych, niepokojących mamideł. Ynefel, zatopiona w morzu drzew, stanowiła pierwszy bądź ostatni przyczółek Starych Ziem... Pierwszy, jeżeli stanąć z twarzą zwróconą na zachód, gdzie przeminęli morscy włodarze, ustępując miejsca nowym królom, którzy rychło zapomnieli, jak to kiedyś służyli Sihhijczykom; mogła być też zewnętrzną krawędzią starszego świata, gdy spojrzeć na północ i na wschód w stronę Elwynoru i Amferel, leżących poza lasem Marna i niezliczonymi meandrami Lenalimu. Na całym wschodzie jedynie w tych dwóch prowincjach skarlałe wzgórza zachowały stare, galasjeńskie nazwy. W owych krainach hardych ludzi przetrwały, aczkolwiek w niewielkiej liczbie i w ustronnych miejscach między wzgórzami, wiejskie kaplice poświęcone dziewiętnastu bogom,

jakich znali Galasjeni; w Elwynorze tymczasem rządcy wciąż zwali się regentami, pomni na sihhijskich królów. Dzisiaj w Ynefel ptaki żywiły się jeżynami i wiły gniazda, gdzie im się podobało, ale głównie u podstrzeszy i wysoko na strychach. Jedna z kolonii jerzyków osiedliła się w wielkim kominie, druga w sklepionej sali tronowej sihhijskich monarchów. Deszcze i upływający czas nadgryzły obce twarze, spozierające z resztek zachowanych murów. Wypaczone oblicza - oblicza herosów, oblicza zwykłych mieszkańców i możnych zaginionej galasjeńskiej rasy - zdobiły fantastycznie połączone wieże oraz zdruzgotane bramy; fragmenty posągów, jakby za sprawą czyjegoś dziwacznego kaprysu, toczyły uważnym wzrokiem z murów fortecy: niektóre spoglądały promiennie, inne zdawały się złośliwie uśmiechać, a jeszcze inne - oblicza” galasjeńskich królów - tchnęły spokojem i pustką. Taki właśnie widok przedstawiały sobą mury Ynefel. Taki właśnie widok ukazywał się oczom pewnego starca, był to, bowiem jego świat, a on w nim żył. Zgarbiony i brodaty. Osamotniony. Starzec dumał przez chwilę, co też wróżą mu późna pora oraz chmury, ołowianoszare w półmroku, po czym zmarszczył czoło i zaczął dość spiesznie schodzić rozchwianymi schodami, świadomy niebezpieczeństw budzących się o zmierzchu, przyczajonych wśród Cieni pełznących wzdłuż kalenic i nad szczytami okien. Wolał ich dłużej nie kusić. Osaczała go starość. Moc jego, dzięki której tak długo bronił się przed upływem lat i groźnym Cieniem, słabła i będzie słabnąć w jeszcze szybszym tempie, gdy dzieło tej nocy zostanie dokonane. Starał się zachować przy sobie resztkę sił, osłaniał ją i hołubił z pasją skąpca. Dotychczas. Doszedł do drzwi i zamknął je za pomocą Słowa, stuknięcia laską oraz dotknięcia gruzłowatą dłonią. Zabezpieczywszy się w ten sposobów, wyrównał oddech i zaczął schodzić stromymi, krętymi schodami, a stukot jego laski i odgłosy kuśtykania odbijały się echem w labiryncie trzeszczących galerii i schodów. Schodził coraz niżej i niżej, ku drewnianym czeluściom Ynefel. Mieszkał w samotności. Żył tak od... Już dawno przestał rachować lata, aczkolwiek policzył je tego wieczoru, gdy śmierć czaiła się o krok i wydawała się taka... nęcąca w obliczu zadania, które miał wkrótce wykonać. Lepiej już, dręczyły go myśli, odejść po cichu. Lepiej, zawyrokował w duchu, przestać wchodzić w konszachty z Cieniem i trzymać się promiennego słońca. Lepiej skończyć z przysłuchiwaniem się, jak czas żłobi bruzdy w drewnie i kamieniu tej starej ruiny. Wobec przyszłości nie miał żadnych zobowiązań. Jeszcze mniej zawdzięczał przeszłości. Zasłużyliśmy na nasz los, pomyślał z goryczą. Zbyt dufni byliśmy w swoją siłę. A czy cnotliwi? Nie, z pewnością nikt z nas nie był cnotliwy. A zatem cóż w tym dziwnego, że u schyłku dni pozabijaliśmy się nawzajem? Nic dziwnego również, iż zabrakło nam stanowczości i sumienności, nawet w krytycznym momencie. Do każdej prawdy dopisaliśmy wyjątek, do każdej odpowiedzi - następne pytanie. Szarpały nami rozliczne wątpliwości. Gardziliśmy demonem, który tkwił w naszym ciele, wątpiąc zarazem w realność owej wzgardy. Tak więc, do samego końca niepoprawni, trwamy. Nie dowierzamy nawet w prawdziwość własnej klęski. Stukot sękatej, poskręcanej laski oraz skrzypienie wydrążonych przez czas drewnianych schodków budziły echa, które niosły się aż na samo dno, do zagraconego gabinetu w sercu fortecy. Dźwięk nie ścichnie w Ynefel, chyba, że on odejdzie w połowie swego dzieła. Ściany tych pomieszczeń owiewać będzie tchnienie żywej istoty, dopóki on nie przestanie oddychać. Odwieczna udręka, naznaczona zwątpieniem. Brak nadziei na spokój, ciągła niepewność. Mógł wprawdzie wyruszyć Drogą na północ, wymknąć się z Elwynoru i poszukać Starych Królestw, które być może - aczkolwiek nikłe było prawdopodobieństwo - przetrwały gdzieś pod

Hafsandyrem. Niewykluczone, że zdołałby iść tak długo i dotrzeć tak daleko, mimo słabości starczego ciała. Gdyby go wcześniej zmogło wyczerpanie, mógłby położyć się na Drodze w akcie prostodusznej niewinności - choć niewiele jej pozostało w starym czarodzieju - pozwalając deszczom i wichrom, by go ukoiły do wiecznego snu. Prawdopodobnie tym sposobem odnalazłby spokój i zakończył rozdział, na co nie zdecydowali się jego pobratymcy. Niemniej jednak należał do ludu Galasjenów. Nie wierzył nawet w możliwość własnej śmierci, a niewiara ta stanowiła jego zgubę i źródło siły zarazem. Wywodził się ze Starej Magii, gardził, więc współczesnymi uzdrawiaczami, znachorkami i pomniejszymi magikami z tą ich pocieszną, iluzoryczną sztuką; jeszcze mniejszym szacunkiem darzył wróżbiarzy i tych, co zgłębiali arkana zapomnianej wiedzy, aby posiąść moc, której nie byli w stanie objąć rozumem. A jakże - potrafił stwarzać iluzje, umiał rzucać uroki. Teraz jednak, kucając przy ogniu, nie zamierzał posługiwać się żadną iluzją. Nie potrzebował ksiąg ani podręczników, niczego prócz esencji własnej mocy. Tak naprawdę nie potrzebował nawet ognia. Wystarczyłoby mu samo powietrze. Ręce wszakże sięgnęły, by uchwycić istotę żaru, zaczęły szarpać materią płomienia, wysupłując włókna, które wiły się i rosły w gasnącym świetle. Włókna te karmiły się powietrzem, spijały soki z kamiennych murów i starości drzew, które użyczyły budulca na zakurzone krokwie Ynefel: pęczniały, wyplatając się i przeobrażając w... pewną możliwość. Dotąd tylko jeden człowiek chełpił się podobną biegłością, tylko jeden - w epoce Starych Królestw. Drugi był jej bliski u zarania sihhijskiego władztwa. Trzeci spróbował ją osiągnąć tej nocy. Nazywał się Mauryl Gestaurien. A czary, jakie rozsnuwał, nie prowadziły bynajmniej do pokoju. Takie zachowanie również było charakterystyczne dla jego ludu. Wymówił Słowo. Wbił wzrok w naładowaną niematerialność powietrza, drobniejszą od pyłku kurzu. Przytłaczała go świadomość wielkich zwałów kamieni, zebranych wokół tego pomieszczenia, oraz Cieni rozpostartych pod okapami dachów, próbujących przeplatać swe nici przez pęknięcia i nieszczelności okiennic, pełznących wzdłuż belek w poszukiwaniu drogi do jego gabinetu. Ściągnął ku sobie całe światło Ynefel, aż znalazło się w tej jednej komnacie. W tymże momencie Cienie wsunęły się pod drzwi i rozbiegły wzdłuż zakamarków w ścianach. Dostały się do przewodu kominowego i oto ogień przygasł. W tym samym niemal momencie wicher zagwizdał, a Cienie zaczęły skakać i pląsać pośród belek powały, spływać niczym sadza w dół komina. Pojawiła się drobinka kurzu, odbiła światło, ledwie dostrzegalna, ledwie materialna, nic więcej. W drobince owej skrzesała się iskierka, a potem zabłysła płomykiem, który przywodził na myśl mdłą poświatę księżyca lub migotanie gwiazdy. Wszystkie obluzowane belki w twierdzy zatrzeszczały zgodnym chórem, Cienie rozsypały się gwałtownie wśród umieszczonych na ścianach twarzy, zdających się przybierać nowe miny i ze strachu otwierać usta. Kurz posypał się ze ścian, drewnianej powały i kamiennego sklepienia. Kurz padł na punkcik światła i punkcik ów zabłyszczał. Podmuch wichury przedarł się przez gardziel komina, by zionąć chmurą ognia i popiołu. Cienie zatopiły pazury w kamienie, próbując zagarnąć wirującej w kurzawie iskierki. Iskierka wybuchła błyskawicą, oblewając szare ściany białym blaskiem, zasysając mętną poświatę ogniska i stwarzając oszałamiające widowisko z udziałem lśniących włókien, rozedrganych i roztańczonych, to splatających się w węzły, to znów od siebie odskakujących. Mauryl jęknął, gdy wzburzone pierwiastki odmówiły posłuchu. Ogarnęły go wątpliwości. W tej decydującej chwili pozwolił sobie na wyjątek, dwuznaczność, rewizję celów. U progu niepowodzenia zgodził się desperacko na zwyczajne życie.

W sercu skręcających się nici powstał, zrazu niewyraźny, widoczny w mroczniejącym blasku, cień człowieka. Cień ten przybierał coraz bardziej materialną formę, okrył się kośćmi i żywym ciałem, uzyskał wygląd nagiego młodzieńca - pięknego na tle posępnej szarości zaśmieconego gabinetu. Nozdrza młodzieńca wciągnęły powietrze. Otworzyły się oczy. Były szare jak kamień i spokojne niczym milczenie. Mauryl drżał z wysiłku, a także na myśl o tryumfie magii. Wcześniej targało nim zwątpienie w sens całego zamierzenia, w posiadane zdolności i wiedzę... Teraz wszak stał przed nim owoc udanego eksperymentu. Światło zagasło, jedynie z paleniska, spośród popiołów rozsypanych po kamieniach, sączyła się niewyraźna smuga. Mauryl wyprostował rękę, drugą wspierając się na lasce. Pomieszczenie wydało mu się duszne i zatęchłe, zwyczajne już cienie błąkały się wśród stert pergaminów, ptasich skrzydeł, alembików i pęczków ziół. Skinął zakrzywionym palcem; jedna ręka trzęsła się gwałtownie, druga spoczywała zaciśnięta kurczowo na lasce. Skinął po raz drugi, niecierpliwie, gniewnie, lękając się katastrofy, nakazując posłuszeństwo. Młodzieniec poruszył się bardzo powoli, wykonał ostrożny krok, potem drugi i trzeci. Zaniepokojony Mauryl wzniósł niczym barierę pokrytą sękami laskę, a wtedy młodzieniec znieruchomiał. Czarodziej wbił wzrok w jego szare, łagodne oczy i po głębokim, uświęconym tradycją namyśle opuścił zaporę, by obiema artretycznymi rękoma podeprzeć się na lasce, wyzuty z sił i pomysłów. Cienie tymczasem wciąż czaiły się w kątach gabinetu, poruszając się delikatnie w rytm podmuchów wiatru w kominie. Grom wstrząsnął rozszalałym i złowieszczym firmamentem. Młody człowiek stał nieruchomo, ani na moment nie zogniskowawszy spojrzenia na wzniesionej lasce, rozglądając się wkoło. Zerknął na korytarz: na pokryty pajęczynami labirynt belek, drewnianych schodów oraz galerii biegnących nad galeriami i nad galeriami... Wodził wzrokiem po szufladkach, stołach i porozrzucanych bezładnie pergaminach, liściach i szczątkach martwych zwierząt. Żaden szczegół nie przykuwał na dłużej jego uwagi. Być może wszystkie przedmioty były dlań równie nieistotne albo też równie ważne i fascynujące - nie zdradzał miną, który z tych wariantów odpowiadał prawdzie. Położył dłoń na sercu i zerknął w dół na swe nagie ciało, zdające się wciąż połyskiwać blado, niby płomień świecy widziany poprzez wosk. Zginał palce rąk i z widocznym zdumieniem obserwował poruszające się pod skórą ścięgna, jakby miał do czynienia z największą, najtrudniejszą do wytłumaczenia magią. Dziwi się, pomyślał Mauryl, dodając sobie odwagi, aczkolwiek ostrożnie, do dalszych rozważań. Podszedł wystarczająco blisko, aby uchwycić, aby złowić spojrzenie szarych, przepełnionych podziwem oczu, pałających przerażającą niewinnością. - Chodź - odezwał się do Formy, wyciągając rękę. - Chodź! - nakazał ponownie i miał już powtórzyć to słowo po raz trzeci, ostrzej niż poprzednio, jakby w przypadku groźnych i niesfornych tworów trzy zawołania miały siłę zaklęcia. Młodzieniec wszak posunął się o krok do przodu. Mauryl czuł postępujące zmęczenie w kolanach, zaprowadził więc Formę do ławeczki przy kominku, odsuwając laską stertę przykurzonych pergaminów, z których niektóre wpadły do ognia. Forma sięgnęła ręką, by uratować skóry od zniszczenia. Mauryl powstrzymał wyciągniętą dłoń o włos przed płomieniami. Pergamin zajął się, kopcił i śmierdział, jego spopielone resztki zabierał do góry ciąg powietrza. Forma spoglądała na sypiące się iskry, oczarowana blaskiem; nie stawiała najlżejszego oporu ani nie wydawała się pogrążona w jakichś głębszych rozmyślaniach. Mauryl wetknął koniec laski w szczelinę między kamieniami paleniska, zrzucił płaszcz i okrył nim swe dziecko, które właśnie pochylało się na ławeczce; blask ognia tańczył w jego źrenicach, na dłoni...

- Nie! - krzyknął Mauryl i uderzył w sunące ku płomieniom palce. Młodzieniec spojrzał na niego, zdumiony bólem. Płaszcz niepostrzeżenie zsunął się na podłogę. Strach ścisnął pierś starca. Chcąc otrząsnąć się z przykrego uczucia, powtórnie okrył płaszczem ramiona młodzieńca i wsunął jego brzegi w bezwładne, nieczułe palce. Ku swemu zniecierpliwieniu sam musiał zacisnąć dłonie młodzieńca, aby nie wysunęła się spomiędzy nich szata. - Chłopcze. - Mauryl usiadł opodal na ławeczce i złapał oburącz poły płaszcza, zmuszając tym samym młodzieńca, żeby się odwrócił i spojrzał mu prosto w oczy. - Chłopcze, czy ty w ogóle rozumiesz, co do ciebie mówię? Rozumiesz? Młodzieniec zmrużył powieki. Pochylił głowę, co mogło oznaczać odpowiedź twierdzącą. Albo też uchylenie się od odpowiedzi, gdyż spojrzenie powędrowało w stronę ognia. Mauryl siłą odwrócił jego głowę. - Chłopcze, czy ty cokolwiek pamiętasz, masz jakieś wspomnienia? Obojętnie jakie? Kolejne odwrócenie wzroku, zmrużenie i przygaśnięcie szarych oczu, pustych i nagich niczym mglisty poranek, mogło oznaczać potwierdzenie lub nieudolne zdziwienie. — Pamiętasz jakieś miejsce? - pytał Mauryl. - Nazwę? — Światło. - Głos młodzieńca, zrazu cichy jak oddech, stopniowo nabierał siły. - I głos. — Nic więcej? Młodzieniec potrząsnął głową, wpatrując się poważnie w oblicze starca. Ramiona Mauryla obwisły. Ból związany z porażką przenikał do szpiku kości. Oczy wciąż czekały na niego, nadal nie wykazywały cienia zrozumienia. Mauryl wciągnął powietrze: przyszło mu do głowy pewne słowo, zaprawione goryczą, ale zamienił je na inne, które zastąpiło wszystkie pozostałe słowa. - Tristen, nazywasz się Tristen, chłopcze. Takie ci imię nadaję. Takim imieniem będę na ciebie wołał. Na imię to musisz zawsze odpowiedzieć. Tak ci nakazuję. Ja z kolei nazywam się Mauryl. Takim imieniem będziesz się do mnie zwracał. Bardzo cię potrzebuję, Tristenie, jesteś mi niezwykle potrzebny. Być może w szarych oczach błysnęła iskierka ożywienia, jakiegoś rodzącego się pytania. Mauryl, wypuściwszy z rąk płaszcz, wlepiał wzrok w młodzieńca, podczas gdy ten odwzajemniał to spojrzenie, otwarty do głębi, nieskończenie nagi, w ubraniu czy bez ubrania. - Czyżbyś nie posiadał - zapytał Mauryl - żadnej własnej myśli? Nie masz pytań? Nie doznajesz uczuć? Czy ty w ogóle cokolwiek czujesz, Tristenie? Czegoś chcesz, pragniesz? O czymś rozmyślasz? Usta przez chwilę wyginały się, jakby chcąc wygłosić jakąś myśl. Na czole pojawiła się delikatna zmarszczka, ale nic, zupełnie nic nie nastąpiło. Tracąc resztki nadziei, Mauryl poderwał rękę, odsunął się od chłopca i namacał laskę, która jednak - zbuntowany przedmiot - wyśliznęła mu się i odskoczyła od ściany. Wystrzeliło ramię. Młodzieńcza dłoń zacisnęła się na sędziwym drewnie, ciało i kość, pewne jak młodość, szybkie jak myśl. Mauryl wstrzymał oddech, wyciągnął rękę w naglącym i natarczywym geście, po czym zacisnął palce na lasce, bojąc się, czy to, aby nie wróżba. Pociągnął delikatnie i chłopiec zwolnił uścisk. Wydawał się równie, co poprzednio zmieszany. - Jesteś odbiciem - stwierdził Mauryl, troskliwie przyciskając laskę do piersi i rozpaczliwie spoglądając na Formę. - Jesteś tylko odbiciem, jakie widać w wodzie. Byłem nazbyt przezorny. Pohamowałem przyzywane siły, co cię okaleczyło, biedaku. Nie posiadasz niczego, niczego, a ja tyle potrzebuję... Odpowiedzią była jego twarz poorana troskami, odbita w zwierciadle chłopięcego oblicza. Odwrócił wzrok od tego widoku i przez pewien czas w komnacie panowała cisza. Ostrzegł go szelest podszewki płaszcza: nagie ramię kierowało się w stronę ognia. W przypływie furii Mauryl złapał za wyciągniętą rękę i silnie zacisnął na niej palce.

- Nie, nie! Nie bądź taki popędliwy! Czy ty w ogóle masz pojęcie o bólu? W ogniu się spalisz, w wodzie utopisz, a wicher zmrozi twą skórę. - Popchnął młodzieńca, strącił go z ławki, a kiedy ten upadł, rozkopał żarzące się węgle w palenisku, trzymając się ogniotrwałych cegieł kominka. Chłopiec wrzasnął, odskoczył, zwinął się z bólu i zaczął kiwać jak dziecko, podczas gdy dym unosił się z brzegu płaszcza, który tlił się, leżąc w ogniu. - Ty głupcze! - krzyknął Mauryl wściekle i odciągnął chłopca od pełznących płomieni. Nadepnął przy tym na rąbek własnej szaty, stracił równowagę i upadł na kolana, przytrzymując się młodzieńca. Młodzieńcze ręce objęły jego kruche kości, młodzieńcza siła tuliła go w swym uścisku, młodzieńcze ciało drżało w takt jego drżenia; czuł swąd dymiącej tkaniny i piekący ból w goleni oparzonej rozżarzonym węglem. Zacisnęły się jego palce. Nie miał sił, by się puścić. Chłopiec nie miał woli, by uczynić to samo, więc trwali tak, twórca i twór, a minuty upływały, upływały, upływały... Czyżby to ból wycisnął wilgoć spod jego szczelnie zamkniętych powiek? A może uczyniło to jakieś poruszenie serca, którego znaczenie, wobec długiego braku towarzystwa żywej, oddychającej istoty, zatarło się w jego pamięci? Możliwe też, iż doświadczał wyrzutów sumienia. Te zaś... zanikły jeszcze dawniej. Mam odczynić moje dzieło? Unicestwić Formę? Kto wie, może znalazłbym w sobie dość siły? Ale to by mnie wykończyło. Chłopiec uspokoił się w jego objęciach. Zabłąkany węgielek napiętnował nogę czarodzieja i zgasł w osmalonej tkaninie. Ból wynikły z oparzenia i ból spowodowany dotkliwą stratą nałożyły się na siebie, jakby nigdy nie były rozdzielone, jakby nigdy - w trakcie planowania i przygotowań - nie miał wyboru. Nie powinien - on, starzec - siedzieć na podłodze wśród popiołu i węgla; czuł, że tak nie przystoi. Czuł również, że nie wolno mu łudzić się płonną nadzieją. Nade wszystko jednak czuł, iż snucie dalszych planów po tak druzgocącej i dotkliwej klęsce zakrawa na czyste szaleństwo. Podniósł twarz chłopca zgrabiałymi palcami. Łzy obeschły, pozostały jedynie szkliste oczy i zaczerwieniony nos. Cera nie wydawała się już taka gładka. Coś się na niej zapisało. Oczy przestały świecić pustką. W szarym, otwartym spojrzeniu zamrugała - żywa, acz napełniona boleścią - skierka świadomości. Znalazło się w nim miejsce na „przedtem” i na „później”. Na „wtedy” i na „teraz”. Zrodziło się pytanie i zrodziła się potrzeba, paląca potrzeba zaprowadzenia jakiegoś ładu wśród myśli. - Wiem, wiem - rzekł Mauryl - zgotowałem ci chłodne powitanie. A ty musisz się jeszcze tak wiele nauczyć, tak wiele dowiedzieć. - Uniósł rękę młodzieńca, przejechał kciukiem po zaczerwienionej dłoni, tworząc prostą, uśmierzającą ból iluzję. - Już nie boli, prawda? Tristen zmrużył oczy. Popłynęły łzy, pokłosie doznanego uczucia. Spuścił wzrok i zaczął pocierać gładkie koniuszki palców. - Zagoi się - powiedział Mauryl z niejasnym, acz złowrogim (być może za sprawą jakiejś złośliwej magii) przeczuciem, że rybak tym razem wpadnie we własne sieci. Cały jego gniew był chybiony wobec młodości, długie dni pustelniczego żywota nie umiały się bronić przed czarem gorących ramion i rodzącym się... nie zrozumieniem, ale młodzieńczymi oczekiwaniami; ich koncentracją na starym człowieku, którego własne rachuby dawno już zawiodły. A jednak skłamał. Po raz drugi odezwał się ochrypłym, niezwyczajnym głosem, sam zdziwiony jego tonem. - Zagoi się, chłopcze. - Sięgnął po leżącą laskę, a potem z jej pomocą spróbował wyprostować obolałe kolana. Ostatecznie stanął na równe nogi. Tristen wstał także - osmalony płaszcz ześliznął się na ziemię, jakby podobna rzecz nic dlań nie znaczyła. Mauryl zdusił w sobie gniew, końcem laski podniósł szatę i cierpliwie otulił nią nagie ramiona chłopca. Tristen przytrzymał ją i odsunął się na bok, ponieważ uwagę jego zaprzątnęło coś innego -

bogowie wiedzą co - prawdopodobnie rzędy naczyń lub pęczki ziół wiszące w pomieszczeniu na zapleczu. — Stój! - rzucił Mauryl, więc Tristen zatrzymał się i obejrzał; na jego twarzy nie odbiło się żadne uczucie. Czarodziej podszedł doń i puknął laską w pojedynczy stopień, chcąc zwrócić młodzieńcowi uwagę na ryzyko, jakiego ten dotąd najwidoczniej nie dostrzegał. - Tristenie - rzekł - powiem ci coś, co musisz zapamiętać na zawsze: okrywa cię skóra, ale masz też rozum, składasz się zarówno z ciała, jak i ducha. Kiedykolwiek oddzielisz jedno od drugiego, spodziewaj się nieszczęścia. Czy zrozumiałeś to, Tristenie? — Tak - odparł chłopiec cicho. Łzy znów napłynęły mu do oczu, jakby oparzenie i nagana sprawiały podobny ból. — Tristenie, ty jesteś... Odkrył coś dawno zagubionego, dawno odrzuconego, co rosło i rosło w jego sercu, aż zdawało się ono niemal pękać z boleści. Usiłował się roześmiać, on, który nie zapłakał ani się nie uśmiechnął od... od czasu jakiejś zapomnianej zmiany, jakiegoś nierozważnego pofolgowania skłonnościom. Z gardła dobył mu się dźwięk, którego nie rozpoznał; nie wiedział, jak ma się zachować w takiej sytuacji. W końcu tylko odchrząknął i nastała cisza. Młodzieniec wbijał weń wzrok. Pod nieobecność zdrowego rozsądku starzec wyciągnął rękę i przetarł spolegliwą twarz. — Jesteś jak czysta karta, prawda? Niosąca w sobie zgubę, jeśli zacząć na niej pisać. Ale pisać mam zamiar. Ty zaś będziesz się uczył. Cóż ty na to, Tristenie? — Tak - padła odpowiedź. Łzy znikły (albo zostały zapomniane), chmura przeszła. Nastąpiło drżące oczekiwanie, jakby nauka miała rozpocząć się już teraz, natychmiast, zanim zdąży odetchnąć. Może tak właśnie powinno się stać? Może bezpieczniej nie czekać do rana? - Podejdź do stołu i usiądź - powiedział. - Nie, nie, na Boga, głuptasie, trzymaj płaszcz, uważaj na nogi... - Nieszczęście otaczało ich kręgiem, przyczajone. Utrata równowagi groziła na każdym rozchwianym, nadszarpniętym zębem czasu kamieniu, tak, więc starość musiała ująć rękę młodości, a niedołęstwo służyć za przewodnika sile, która rozstawała się z rozumem na czas poszukiwań zsuniętego płaszcza... by wnet, gdy noga krzesła zaskrzypiała na posadzce, zrzucić ów płaszcz ponownie w krańcowym zaskoczeniu. Starość wkrótce zgłodniała i odgrzała sobie w kociołku wczorajszą kolację. Cienie czaiły się i drgały w zakamarkach komnaty. Krople słabnącego deszczu bębniły coraz ciszej po dachu. Takie odgłosy jednak Forma ignorowała z większą łatwością, być może uważając je za naturalną część świata. W chwilach, kiedy nie mieszał łyżką w żelaznym garze, Mauryl podchodził do stołu, gdzie młodzieniec z wlepionymi weń z namaszczeniem oczyma wsłuchiwał się uważnie w każde słowo, choć tylko bogowie wiedzieli, ile strzępów i skrawków informacji ten bezmyślny chłopiec mógł zmagazynować w swej pamięci, a także, czy w ogóle je rozumiał. Nalał mu to, co miał najlepszego, czyli jęczmiennego piwa, którego młodzieniec skosztował ze zdziwieniem i grymasem na twarzy. Następnie podał mu wczorajszą fasolę. Tristen zjadł ją, trzymając łyżkę dziecięcym sposobem. Zanim miska została opróżniona, a ostatni kubek piwa dopity, chłopiec zapadł w twardy sen z głową podpartą na ręce. Mauryl zabrał miskę wraz z łyżką, zmienił pozycję ramienia chłopca i zostawił go śpiącego z czołem wtulonym w leżącą na blacie stołu rękę, odzianego w źle pozapinany płaszcz. Wystarczyła szczypta magii, aby go uśpić. Mauryl stał, zaciskając ręce na lasce, w przystępie rozpaczy zadając sobie pytanie, co zrobił i w jaki sposób może naprawić swój błąd. Pozostało mu okryć chłopca kocem, pomyślał, skazany od tej pory na wykonywanie prostych, codziennych obowiązków. Piwo spełniło swoje zadanie. Magia zrobiła, co mogła, na skutek, czego ciało z krwi i

kości drzemało w spokoju, budząc w czarodzieju zapomniane uczucia, dzięki którym jednak niczego nie mógł zyskać... Nie mógł zyskać zupełnie niczego, za to stracić - cały świat. Rozdział drugi Krople rozpryskujące się w kurzu. Drzewa szepczące, kiwające się i zrzucające liście; fruwające gałązki. Zapach kamieni, zapach pokruszonych liści, zapach piorunów i wykąpanego w deszczu powietrza. Smak wody. Chłód wiatru. Porażający oczy rozbłysk błyskawicy. Łoskot gromu, który wprawia w drżenie serce i kości. Jakby wypił za dużo piwa. Jakby za dużo zjadł. Jakby ogarnął go palący żar, a jednocześnie srogi mróz. Wszystko składało się z deseni, kształtów, dźwięków, świateł i cieni, było ciche, głośne, szorstkie, gładkie, chłodne jak kamień lub ciepłe jak życie, niedające się uchwycić jedną myślą i nagiąć do jednej woli. Czasami z trudem się ruszał, tak rwące i obfite były wody promiennego świata. Tristen stał na kamiennej balustradzie, skąd obserwował, jak światła błyskawic rozjaśniają las i niebo, jak drzewa u podnóży twierdzy pochylają czoła ku kamiennym murom. Rozległ się grzmot. Ulewa szarą kurtyną wody smagała wieżę, burzyła powierzchnię bajorek i kaskadami strumieni spływała po dachówkach. Tristen śmiał się i wdychał przesiąknięty deszczem wiatr, podnosił twarz i ręce, wystawiał je na kanonadę kropel. Kłuły go w dłonie i powieki, toteż nie śmiał na nie patrzyć. Czuł chłód i doświadczał dziwnych wrażeń, gdy strugi wody obmywały jego nagie ciało, wciąż przecierając nowe szlaki, odnajdując puste przestrzenie i określając jego kształt. Nie mógł wyjść z podziwu. Spoglądał na swe bose stopy, poruszał palcami w wodzie, która tworzyła w zagłębieniach kałuże i łączyła je kanałami, wykorzystując szpary między kamieniami. Dzięki niej zakurzona szarość zalśniła świeżym blaskiem. Deszcz przybierał postać pochyłych welonów, odcinających się wyraźnie od prostych, pionowych strumieni, które zlewały się z podstrzeszy, zdając się wygrywać melodie przy akompaniamencie dudniących gromów. Tristen okręcił się na wygładzonych kamieniach i pośliznął, ale szybko odzyskał równowagę, chwytając się niskiego murka balustrady. Śmiał się, gdyż ku swemu zaskoczeniu ujrzał w dole - tam, gdzie rynsztoki wystąpiły z brzegów, tworząc istną powódź - brązową wodę, a przecież krople deszczu były szare. Przy jednym z ciemnych kamieni zatrzymał się zielony liść. Zastanawiał się, czemu nie płynie dalej. - Tristenie! Wisiał z głową wysuniętą do przodu, ale na dźwięk gniewnego głosu wyprostował plecy, wspierając się ręką o kamienny występ. Zamrugawszy, aby oczyścić oczy z wody, ujrzał odzianą w brązowe szaty sylwetkę przemoczonego do suchej nitki Mauryla. Siwe włosy i broda ociekały wodą, pod mokrymi brwiami ciemnoniebieskie oczy ciskały błyskawice. Mauryl chwycił młodzieńca za rękę. Chłopiec najwidoczniej postąpił niewłaściwie. Kiedy czarodziej odciągał go od poręczy, próbował odgadnąć, na czym to zło mogło polegać. Doskwierał mu uścisk Mauryla i opierał się, ale nie za bardzo, aby nie nadwerężyć palców starca. - Chodź ze mną - nakazał Mauryl i wzmógł uścisk, przez co chłopiec pomyślał, że próba oswobodzenia ręki musiała być również czymś złym. Znosił, więc ból i dał się prowadzić wzdłuż balustrady; jego bose stopy wespół z czarnymi butami Mauryla rozchlapywały kałuże. Szaty czarodzieja ociekały wodą, włosy poskręcały się w kapiące powrozy. Płaszcz, ściśle przylegający do szczupłych ramion, łopotał koło nóg i butów. Laska stukała rytmicznie o kamienne płyty, lecz starzec tylko nieznacznie kuśtykał, tak wielki gniew i pośpiech nim powodowały. Mauryl zaprowadził Tristena do obmytych deszczem drzwi, gałką laski nacisnął klamkę i wepchnął go bezceremonialnie do środka, do małego pomieszczenia z wyłożoną kamieniami posadzką. Przez

pożółkłe rogowe szyby wpadało światło, przyciemnione deszczem i jakieś obce. Szum ulewy był tu o wiele cichszy. Choć Mauryl ostatecznie puścił jego rękę, nadal kipiał gniewem. - Gdzie twoje ubranie? Czyżbym tym właśnie zawinił? - zastanawiał się Tristen. — Na dole, w mojej komnacie - odrzekł. — Na dole, na dole! Jaką masz z niego korzyść, kiedy jest na dole? Był kompletnie zbity z tropu. Zdawało mu się, iż Mauryl przykazał mu, żeby je oszczędzał. Ubranie czarodzieja ociekało wodą. Podobnie rzecz się miała z jego butami, gdy tymczasem Tristen pozostawił obuwie na dole, gdzie było suche. Wówczas takie postępowanie wydawało mu się uzasadnione i nadal by tak myślał, gdyby nie gniewnie uniesiona dłoń Mauryla, przed którą się skulił. Mauryl złapał go za ramię i potrząsnął nim, decydując się - taką nadzieję miał Tristen - powstrzymać się od uderzenia. Bywało, że starzec go uderzał, kiedy ponosiły go nerwy, innym razem zaś kazał mu coś zapamiętywać. Czasami niełatwo było rozróżnić, co jest co, tyle że w tym drugim przypadku Mauryl wydawał się zadowolony, a w pierwszym ogarniała go jeszcze większa złość. Tristen wolałby już, żeby Mauryl go po prostu uderzył i kazał zapamiętać nauczkę. Zamiast tego czarodziej przywołał go do drewnianych schodów i zaczął prowadzić w dół i w dół po rozchwianych stopniach. Przemoczony skraj szaty Mauryla zostawiał po sobie mokrą smugę na drewnie, mieniącą się w bladym, smutnym świetle, jakie sączyło się poprzez rogowe szyby i ścieliło na ich drodze. Stuk-puk, stuk-puk-puk - coraz niżej i niżej. Gołe stopy Tristena wydawały znacznie cichsze dźwięki na wygładzonych, zakurzonych deskach. Przypuszczał, że deszcz w rzeczywistości nie niszczy ubrania i że jego poprzednie założenie było błędne. Woda pokrywająca kurz, po którym stąpał, wydawała się dziwnie gładka. Nie czuł skruchy, aczkolwiek miał wrażenie, że zachowuje się niewłaściwie. Utwierdził się w tym przekonaniu, gdy dotarli do korytarza prowadzącego do jego komnaty. Mauryl wściekle huknął laską o ziemię. Z płaszcza posypały się krople, na podłodze powstała kałuża. - A teraz się ubierz! Kiedy to zrobisz, zejdź do sali. Chcę z tobą pomówić. Tristen ukłonił się i ruszył do swej komnaty, gdzie na łóżku zostawił ubranie. Małe kałuże, które tworzyły się za nim na deskach, lśniły mętnie w świetle wpadającym przez niezasłonięte okiennicami rogowe szyby. Woda z włosów ściekała mu na plecy i ramiona, napływała do oczu. Odgarnął kosmyki z czoła i spróbował je wyżąć. Włosy opadały na ramiona ciemną plątaniną. Ubranie lepiło się do ciała i trudno je było nałożyć. Buty zachowywały się w podobny sposób. Wilgotne włosy zmoczyły koszulę na ramionach, więc zaczesał pukle, tak, aby się jak najlepiej prezentować. Być może Mauryl zapomni. Być może zapomni, po co wzywał Tristena na dół, i odprawi go z powrotem. Czynił tak czasami, gdy pochłaniały go książki. Grzmoty piorunów nadal nie cichły, rozmawiając niejako nad jego głową, woda natomiast spływała niestrudzenie po rogowych szybach; róg był żółtawy, czasem brunatny, przylegał ściśle do metalowych ramek, a zdobiły go osobliwe kręgi i warstwy. Róg użyczał koloru światłu, które przepuszczał. Cienie deszczowych kropli pełzły po jego powierzchni, co Tristen uwielbiał obserwować. Na parapecie utworzyła się kałuża, w miejscu, gdzie na styku dwóch rogowych zakończeń woda przenikała do środka. Niekiedy rysował na kamieniu mokre figury. Niekiedy też nad wyraz cierpliwie czekał, aż woda przeleje się przez parapet. Teraz jednak było mu zimno, a na skutek tego, że mokre włosy spadały na ramiona, całe ciało przeszywał chłodny dreszcz. Zdjął płaszcz z kołka i zarzucił go sobie na plecy, a potem otulił się nim szczelnie, kiedy szedł drewnianym korytarzem i ciężkim krokiem schodził drewnianymi

schodami, do gabinetu, wywołując echa, których Mauryl nie mógł nie dosłyszeć. Oto nadchodził. Był posłuszny - jak wyrażał się czarodziej. Mauryl stał przy kominku. On też się przebrał i owinął suchym płaszczem. Jego włosy - srebrna, nieuczesana siatka wokół uszu - zaczęły wysychać. Założył ręce na piersi, tak, iż wyglądał jak nastroszone ptaszysko, zmarznięte i zagniewane. - Panie - przywitał się młodzieniec. Mauryl jakby go nie zauważał. Chłopcu wydawało się, że musiał długo czekać, by starzec raczył zwrócić wzrok w jego stronę. Zastanawiał się, czy Mauryl zapomni, że przedtem wrzał złością. Albo czy zmieni zdanie. Wtem, zupełnie niespodziewanie, żywiołowo, Mauryl odwrócił się bokiem do ognia i popatrzył na Tristena, omiótł go wzrokiem od stóp do głów i z powrotem, szukając, być może, kolejnych powodów do rozczarowania - rozczarowanie widoczne było w linii ramion Mauryla, z jego oczu wyzierała świadomość dostrzeżonych usterek. Tristen stał nieruchomo, ze splecionymi dłońmi, również przygnębiony faktem, że tak bardzo zawiódł pokładane w nim nadzieje. Po raz kolejny. Stopy ścierpły mu z zimna. Zginał palce w butach, przeświadczony, że zasłużył na to zimno. Mógł, co prawda spaść z balustrady, ale patrzył przecież pod nogi, naprawdę patrzył. Miał szybki refleks. Pamiętał, jak się pośliznął. Stał z uszanowaniem w łukowatym przejściu, czekając, kiedy zostanie zaproszony bliżej ognia, zastanawiając się, czy powinien powiedzieć Maurylowi, jakim sposobem uratował się od upadku. Doszedł do wniosku, że ze względu na nastrój, w jakim obecnie znajdował się starzec, lepiej mu niczego nie mówić. — Nie jestem w stanie - zaczął Mauryl wolno - nie jestem w stanie przewidzieć, co zamyślasz robić. Po przebudzeniu i zanim pójdziesz spać, między jedną chwilą a drugą. Co zamierzasz wtedy robić? — Nie wiem, Maurylu. Jeszcze o tym nie myślałem. — Czyżbyś nie potrafił myśleć o konsekwencjach, Tristenie? — Staram się - odparł młodzieniec słabym głosem. - Starałem się, mistrzu Maurylu, naprawdę starałem się myśleć. — Ależ z ciebie... „Głupiec” - dokończył w myślach Tristen. Mauryl jednakże tylko potrząsnął głową i skulił ramiona, widać również zziębnięty. Czarodziej nie marzył chyba o wychodzeniu na deszcz i chłód, aby go zaciągnąć z powrotem pod dach. A zatem nie zauważył cudów towarzyszących deszczowi, nie widział welonów zawiewanych wzdłuż murów. Być może, gdyby mu wytłumaczył... — Deszcz tworzył kurtyny - powiedział. - Powietrze pachniało jakoś inaczej. Wyszedłem, żeby je poczuć. — A uderzenie pioruna mogło cię Zabić. Zabić, słyszysz? — Zabić - powtórzył. Czasami Mauryl wypowiadał Słowa, które Tristen słyszał i których znaczenia mógł określać. Chłód przeszył mu serce, gdy odczytał znaczenie nowo poznanego Słowa. Oznaczało ono ciemny pokój, pozbawiony świec, podłogi, ścian i sufitu, spijający ciepło, osaczający i odbierający tchnienie, tak, że Tristen nie mógł odetchnąć powtórnie. Nagle okazało się, że siedzi na podłodze po drugiej stronie komnaty, a ogień w palenisku obok trzaska głośniej niż zazwyczaj. Ujrzał blask na kamieniach i był to dowód, że widzi i że wciąż istnieje ciepło. Zamrugał i oto powrócił na dawne miejsce przy kominku. Mauryl kucał przed nim, dotykał jego twarzy dłonią wytartą i gładką niby kamienie i zakurzone deski podłogi, dłonią tak czułą, jak tylko potrafi być dłoń Mauryla, czasami, z powodów równie niezrozumiałych, co jego napady gniewu. - Chłopcze - rzekł mu Mauryl, jakby go budził ze snu. - Tristenie. - Dotknął jego policzka, przejechał po nim palcem, odgarnął mu na kark mokre włosy. Kamień, na którym siedział, był nagrzany od ognia. Tristen nie wiedział, jakim sposobem znalazł się w pozycji siedzącej, ale

przypuszczał, że Mauryl znów wypowiedział Słowo, jedno z tych bezgłośnych. Moknął na deszczu i oglądał błyskawice. Mauryl powiedział, że piorun może go zabić, ale Mauryl wypowiedział równocześnie Słowo i wysłał go w to ciemne miejsce. A potem następne Słowo przywróciło go w pobliże kominka. Nic równie odległego jak błyskawica nie mogło mu zagrozić. Powinien się obawiać tylko i wyłącznie Mauryla. I być mu posłusznym, a nie doprowadzać go do gniewu. Gdy grzmot rozdarł ciszę, wzdrygnął się, przeszyty nagłym dreszczem, chowając głowę między kolana, dopóki Mauryl nie podważył jednej z jego dłoni i nie uścisnął jej kurczowo, każąc mu powstać. On jednak drżał jak osika i nie mógł wyprostować nóg. Jeszcze jeden grzmot przetoczył się wysoko nad wieżami i zaparł mu dech w piersiach, lecz Mauryl ciągnął go tak długo, aż znalazł w sobie dość siły, by podźwignąć się na równe nogi. Wówczas, pomagając też niezgrabnie Maurylowi, odzyskał równowagę i wyplątał się z gmatwaniny płaszcza. To jednak Mauryl wskazał mu dalszą drogę, zaprowadził go do ławeczki blisko paleniska i kazał tam usiąść, sam wielce oszołomiony. Mauryl usiadł obok młodzieńca, ujął jego dłoń, ścisnął ją mocno, bardzo mocno, gdy wtem gdzieś nad nimi coś nieoczekiwanie trzasnęło. Chłopiec podniósł wzrok, serce waliło mu jak młotem. - To tylko niedomknięta okiennica - wyjaśnił Mauryl, nie wypuszczając jego ręki. - Wiatr nią huśta. Nie bądź niemądry, popatrz na mnie. - Mauryl złapał młodzieńca za ramiona, przerażonego kolejnym trzaśnięciem, a potem wziął w ręce jego twarz, aby zmusić go do posłuchu. Trząsł się, niemal dzwoniąc zębami, podczas gdy wichura łomotała i huczała, chcąc wedrzeć się do wieży. Oczy Mauryla przykuwały wzrok. Szept Mauryla dominował nad rykiem burzy. - Wysłuchaj mnie, chłopcze. To tylko pusty wiatr. To tylko deszcz. Lecz w burzy kryje się groźba. Czasem możesz pokusić się o jakieś zuchwałe ryzyko, ale nie czyń tego w czasie burzy. Strzeż się ciemności. Kiedy niebo zasnuje się cieniem, zawsze chowaj się pod dachem, zawsze zamykaj szczelnie okiennice, drzwi miej zawarte. Chyba mówiłem o tym wcześniej? Chłopiec wciąż szczękał zębami. - Zdjąłem ubranie - rzekł, doszedłszy do wniosku, że w tej kwestii ma rację. - Przykro mi, że twoje zamokło. Przykro mi, że musiałeś przeze mnie wychodzić na deszcz. Nie miał jednak racji. Niczego nie zrozumiał. Obwieściło mu to spojrzenie Mauryla. - Byłeś Nagi - stwierdził starzec. Słowo to dotarło do młodzieńca; wyczuł, jak wielkie rozczarowanie sprawia Maurylowi swoimi błędami. Wicher kołatał i dobijał się do wieży. Cały świat był zły i ciemny, zakłopotany postawą tego, który błąkał się niedołężnie między błędem a głupstwem i robił wszystko, byle tylko rozgniewać Mauryla. Znów pragnął, żeby starzec po prostu go uderzył i na tym zakończył sprawę. Bał się kolejnych Słów, wolał już zostać ukłuty ręką Mauryla, który w następstwie będzie przepraszał i mówił łagodniejszym tonem. Uderzenia Mauryla przypominały uczucie mrowienia, kiedy czarodziej słodził herbatę, a chłopiec trzymał kubek. Uderzenia Mauryla kłuły i wywoływały wrażenie mrowienia, dzięki nim mógł później delektować się uczuciem spokoju związanego ze świadomością, że świat się z nim pogodził. Teraz jednak Mauryl nie pozwalał mu odwrócić wzroku. Napełniał go lękiem, każąc patrzeć sobie prosto w oczy przez długi, długi czas. - Znasz Słowa - ozwał się wreszcie Mauryl. Tristen wolał, żeby to było tajemnicą. Lękał się Słów. Pojawiały się znienacka, kąsały go prosto w serce, nie pozwalały złapać oddechu. Znał Słowa, którymi raczył go Mauryl. Starzec skądś je wybierał, wymawiał, a wtedy stawały się realne, niektóre dodawały słodyczy do potraw, inne uśmierzały ból.

Niektóre pomagały zrozumieć rzeczy, inne napełniały strachem lub wstydem. — Tristenie, wiesz przecież, że byłeś nagi. — Tak, mistrzu Maurylu. - Teraz już wiedział, że źle postąpił, wychodząc na zewnątrz nago. Tylko jeszcze nie miał pojęcia dlaczego. Jakkolwiek ubranie należało szanować, nie powinien był bez niego wychodzić na zewnątrz. Mauryl swoje miał na sobie. Zdawało mu się, że rozumie strzępy gniewu czarodzieja. Bądź, co bądź, chodziło o zniszczone ubranie. Popełnił błąd. — Wiesz, że groziło ci niebezpieczeństwo? — Tak, panie. — A czy wtedy wiedziałeś, że grozi ci niebezpieczeństwo? - Nie, mistrzu Maurylu. I przykro mi, że musiałeś zmoknąć. Mauryl potrząsnął nim. A więc znów dał niewłaściwą odpowiedź. - Chłopcze, Tristenie, zapomnij na chwilę o tym przeklętym ubraniu. Tu nie chodzi o ubranie. Chodzi o niezaradność. Chodzi o wystawianie się na niebezpieczeństwa, chłopcze. Tutaj, w środku, nic ci nie grozi. Kiedy wychodzisz na zewnątrz, nie jesteś tak do końca bezpieczny. Bądź ostrożny. Patrz pod nogi. Uważaj na głowę, nie zapominaj moich słów, a nade wszystko nie zapominaj o myśleniu. Na bogów! Czy każdy ruch, oddech i głupi, frunący z wiatrem motyl zasługuje na twój niemy podziw? Przypomniał sobie motyla. To wtedy otarł sobie łokieć na zewnętrznych schodach. Pamiętał wszystko, nawet ukłucie, nawet mrowienie związane z dotykiem palców Mauryla. Pamiętał, jak słońce oświetlało wyschnięte kamienie. — Chłopcze. - Palce Mauryla wystrzeliły ku policzkowi młodzieńca i dotknęły go lekko, znów skupiając na sobie jego uwagę. Oczy starca były jak czarne węgliki, oblicze srogie i przejmująco nieszczęśliwe. - Nie będę tu z tobą na zawsze, chłopcze. Nie możesz w nieskończoność szukać u mnie odpowiedzi lub czekać na moje polecenia. — Dlaczego? - Słuchał tego z rosnącym niepokojem. Zdjął go strach. - Gdzie wtedy będziesz? — Nie będzie mnie tutaj, chłopcze. I lepiej, żebyś wiedział, jak wtedy postępować. — Ale ja nie chcę wiedzieć, jak postępować! - Usiłował rozmawiać z Maurylem bez ogródek, czego ten zawsze się domagał. Teraz jednak zaczynał się bać. - Jak długo cię nie będzie, panie? Dokąd pójdziesz? - Nie umiał sobie wyobrazić żadnego miejsca znajdującego się poza obrębem twierdzy. Nie ogarniał umysłem czegoś takiego. — Wszystko ma swój kres, chłopcze. Ludzie odchodzą. — Nie. - Złapał Mauryla za ręce. - Nie odchodź, Maurylu. - Nie przypuszczał jak dotąd, że można gdziekolwiek odejść, że istnieje inne miejsce, z którego można spoglądać w dół, na bezmiar lasów, i w górę, na słońce i chmury. Tymczasem okazało się, iż są gdzieś inne miejsca. - I ja pójdę. — Nie z mojego wyboru - odparł Mauryl - i nie teraz. Jeżeli będziesz dobry, jeżeli będziesz dużo myślał, jeżeli weźmiesz się do nauki, być może nie będę musiał wcale odchodzić. Bo mogę się mylić. Jest nadzieja, że tu pozostanę. Jeśli będziesz bardzo, bardzo dobry. Jeśli będziesz się pilnie uczył. — Będę się uczył. - Potrząsnął rękoma Mauryla. - Będę. I spróbuję nie popełniać więcej błędów. — Czy zdajesz sobie sprawę, chłopcze, że twoje błędy mogłyby otworzyć Cieniom drogę do wnętrza strażnicy, że mógłbyś zapomnieć zaryglować drzwi, że mógłbyś wyjść na zewnątrz w celu rozkoszowania się wietrzykiem lub deszczem i przez swoją nieświadomość upływu czasu popełnić tak kapitalne głupstwo, iż mogłyby cię one pochwycić. I co byś wtedy zrobił, masz pojęcie? Dopiero, co mnie zmusiłeś, żebym wyszedł po ciebie na deszcz, bezmyślny młodzieńcze, a co by się stało, gdyby to było coś gorszego od deszczu, gdyby jedynie wydawało się miłe dla oka i w dotyku, gdyby wydawało się takie tylko chwilowo, hę? Co byś zrobił, gdyby pootwierało drzwi i pootwierało okna i nie miałbyś dokąd uciekać? Czy możesz mi na to odpowiedzieć?

— Nie wiem, Maurylu! Starzec rozplótł swoje ręce i teraz pochwycił jego dla odmiany. - Cóż, dobrze by było, gdybyś się namyślił za każdym razem, kiedy najdzie cię ochota popełnić jakieś głupstwo. Co ty na to, chłopcze? — Chcę się namyślać, chcę, Maurylu! — Chcieć to za mało. Próbować to też za mało. Gdy zostaniesz złapany, nic ci już nie pomoże. „Przedtem” to jedyny czas, jakim dysponujesz, młodzieńcze, a jedyne „przedtem”, któremu możesz zaufać, jest „teraz”. A ty nawet nie wiesz, jak długo potrwa to twoje „przedtem”. A może wiesz, bezmyślny chłopcze? — Nie. - Sądził, że Mauryl udziela mu odpowiedzi, być może objaśnia sposoby, dzięki którym nigdy nie odejdzie, lecz nie potrafił, jakkolwiek desperacko natężał umysł, ogarnąć wywodów starca. - Nie wiem, Maurylu. Chciałbym wiedzieć, ale jestem głupcem. Niczego nie rozumiem! Mauryl puknął palcem w jego podbródek, każąc mu podnieść wzrok. — Toteż zanim zrozumiesz, miej uważne baczenie na drzwi i okna. Nie wyczyniaj harców na balustradach. Nie narażaj się na niepotrzebne niebezpieczeństwo. Nie wychodź podczas burzy. Nie pozwól, by słońce skryło się za murami pod twoją nieuwagę. — Nie pozwolę, Maurylu! — Kiedy burza szaleje, ćwicz się w elementarzu. Pisz i czytaj. To pożyteczne zajęcia. - Mauryl wstał i zaczął buszować wśród leżących na stole pergaminów, zrzucając na zakurzoną podłogę kilka z nich wespół z cynowym talerzykiem i brudną łyżką. Tristen zanurkował, uratował spadające przedmioty i położył je z powrotem na stole, lecz trzy lub cztery dalsze brzęknęły jednocześnie o ziemię. Mauryl chwycił go za rękaw i wskazał na malutki kodeks, wydobyty spośród sterty pergaminów. Wcisnął mu go do ręki i przykrył palcami wyświechtaną skórę. — Oto odpowiedź, chłopcze. Tu znajdziesz odpowiedzi na wszystkie swoje pytania. Oto sposób. Ucz się, studiuj. Szukaj mądrości. Tristen otworzył książeczkę pośrodku. Kartki miała pokryte gąszczem liter naniesionych śmiałym, zamaszystym charakterem pisma, nieprzypominającym w żadnej mierze zapisków wypełniających pergaminy, które Mauryl rozdeptał na ziemi, ani nie podobnym do delikatnych, pośpiesznie bazgranych znaków, jakimi posługiwał się czarodziej. Ktoś inny przepisał tę książkę, pomyślał Tristen. I chociaż zwrot „ktoś inny” nie objawił mu się wraz z piorunowym hukiem Słowa, stanowił myśl, jaka nigdy dotychczas nie postała w jego głowie, myśl sugerującą istnienie również kogoś innego, nieważne kogo i nieważne czy teraz, czy też kiedykolwiek. W podobny sposób istniały - wspomniał o tym Mauryl - inne miejsca. A skoro tak, musieli też istnieć inni ludzie. Musieli przebywać w tych innych miejscach; tą samą koleją rzeczy słońce świeci nad tamtymi miejscami i wiatr stukocze tamtejszymi okiennicami. Tak, musiał mieszkać tam ktoś podobny do Mauryla i ktoś przypominający jego samego. Przecież w gołębniku nie siedział tylko jeden gołąb! W sali na dole nie biegała tylko jedna mysz. Było ich przynajmniej sześć; Mauryl nazywał je chytrymi złodziejaszkami, a mimo to częstował kawałkami chleba, gdyż twierdził, że i one są bardzo stare i że nie poruszają się już tak żwawo jak kiedyś. A zatem wszystko należało traktować w liczbie mnogiej, myszy się starzały, gołębie wyfruwały nad las, którego Mauryl kazał się lękać, choć przecież powracały cało na swoje grzędy w gołębniku, niemającym żadnych skobli i okiennic. Gołębi było mnóstwo. Ktoś inny, nie Mauryl, zapisał tę książkę, używając prostych, czarnych liter, których surowe, ciemne masy zalewały stronice, podczas gdy pismo Mauryla przypominało ślady myszy na kurzu. - Chłopcze!

Szedł prosto przed siebie, tak pogrążony w rozmyślaniach nad zawartością drogocennej książki, że nie zauważył schodów. Wypadła mu z pamięci pierwsza z lekcji, nauka o schodkach. Ocknął się jednak na dźwięk głosu Mauryla i bezpiecznie wszedł na niewielki stopień. Obejrzał się, czując, jak rumieniec wstydu zalewa mu policzki. Mauryl potrząsnął głową, zniecierpliwiony zachowaniem głupca. Przygnębiony, zaniósł książkę na dół, położył ją na stole, obok którego w ścianach zatknięto kinkiety. Wyciągnął z pojemniczka nawoskowaną słomkę, zapalił ją od świecy strażniczej (zadanie wymieniania jej każdego ranka i wieczoru spoczywało na jego barkach) i zapalił trzy świeczki. Świeczki nie pojawiają się jak krople rosy, wyjaśnił mu Mauryl, gdy pewnego razu zapomniał zamknąć drzwi narażonej na przeciągi kuchni i wypaliła się świeca strażnicza. Mauryl wściekł się i kazał mu odpalić słomkę od węgli w palenisku, co kosztowało ich połowę jej długości. Mauryl przez cały czas zrzędził na temat głupców pozostawiających drzwi otwarte na oścież oraz mówił, że trudno zdobyć świece i zamiast nich będą zimą palić wiechcie słomy, jeśli w gospodarstwie zapanuje rozrzutność. Zima była Słowem wyjącym bielą i ścinającym mrozem. Słomka była mała, bladożółta i gorąca. Krople rosy znał ze zwisających z okiennic pajęczyn, a w starej twierdzy roiło się od pająków. Skąd jednak brały się świece, że były tak rzadkie, a jednocześnie, co parę dni pojawiały się nowe i zapełniały puste oprawki? Przywodziły na myśl książkę wypełnioną obcym charakterem pisma, stanowiąc świadectwo istnienia innych miejsc oraz występowania rzeczy w większych od jedności liczbach. Po głębszym namyśle doszedł do wniosku, że świece skądś przybywają. A kto dostarczał im ubrań, skoro Mauryl nie dalej jak tego ranka powiedział, że jedną rzeczą jest zakląć coś, by zachowało się tak, jak i bez zaklęcia mogło się zachować, inną kwestią sprawić, by rzecz wydawała się lepsza, niż jest w istocie, a już zupełnie inną - Mauryl stwierdził to z goryczą - wyczarować nową koszulę, podobną do tej, która pojawiła się w zamian za wiele pęczków ziół, a którą Tristen rozerwał o drzazgę na poddaszu. Mauryl uczył go cerować dziury, tak długo każąc mu powtarzać tę czynność, aż wreszcie została wykonana poprawnie. Mauryl podarował mu niezwykle ważną książkę, od której ponoć wszystko zależało, a on tymczasem rozmyślał o koszulach i świecach, rozpraszając uwagę, jak to zawsze czynił, schodząc rozlicznymi schodami swoich wyobrażeń, ku wszystkim tym pomieszczeniom, za których znajomymi drzwiami znajdowały się drzwi niepoznane. Usiłował otrząsnąć się z tych rojeń. Próbował nie szukać odpowiedzi na pytania. Usiadł przy pulpicie stołu, na obszernym krześle, niezwykle wygodnym, tyle, że nie dla Mauryla. Otworzył książkę i wygładził sztywne stronice. Świadectwa jego własnych prób kopiowania, rozrzucone wszędzie wokoło, pokrywały pergaminy wielokrotnymi warstwami, dając wyobrażenie wysiłków włożonych w opanowanie sztuki pisania, gdy kopiował „mysie” pismo Mauryla, palcom udawało się pokryć atramentem nie tylko właściwy pergamin, ale też resztę ciała, pióra i inne pergaminy. Piórkiem rozrzucał malutkie plamki inkaustu, których istnienia nie podejrzewał, dopóki nie położył na nich ręki. Umiał napisać „Tristen” prostymi literami. W tym jednak przypadku linijki następowały po sobie w równym szyku, uwiecznione mistrzowskimi pociągnięciami pióra, tak ciemne i intrygujące, że gdy już przyciągnęły wzrok, nie sposób było wyzwolić się spod ich uroku. Tristena ogarnęło cudowne uczucie. W piśmie kryły się Słowa mogące lada chwila objawić swą moc, dlatego pismo owo należało czcić, obchodzić się z nim ostrożnie i rozważać jego zawartość, jako że niektóre kształty przypominały znaki Mauryla, choć wiele zaopatrzono w ogony i proste, wyraziste linie, gdy tymczasem u czarodzieja w tych miejscach widniały kolanka; zarazem

pojawiały się kształty, które rozróżniał z najwyższym trudem, albo też nie potrafił stwierdzić, gdzie kończy się jeden znak, a zaczyna drugi. Bez cienia wątpliwości pismo to nie wyszło spod ręki Mauryla. Wyszło spod ręki kogoś innego. Kogoś, kto preferował proste, zamaszyste pociągnięcia, a gardził biczami i ogonkami, o których Tristen mniemał, że są nieodłączną częścią liter, a które kopiował niewprawną ręką, prowadząc pióro w niewłaściwym kierunku, rozsiewając kropelki atramentu i robiąc kleksy potrzebujące czasem dnia, żeby wyschnąć. Jakiś inny czarodziej? - pytał sam siebie. Mauryl wyjaśnił mu, że jest czarodziejem, a on, Tristen - tylko chłopcem. A tacy we wszystkim słuchają się czarodziejów. Czyżby nie słyszał, co mu Mauryl powiedział? Powiedział, że jest czarodziejem, a nie, że to on jest czarodziejem. Oczywiście, wszystko występowało w większej liczbie. Mauryl zawsze dawał mu to do zrozumienia. Nigdy nie powiedział, że jest tylko jeden czarodziej. Mauryl mówił, że niebezpieczeństwa są i czyhają na zewnątrz. Podobnie jak Cienie, występujące w gromadach. Na świecie istnieje całe mnóstwo rzeczy, a żadna z nich nie jest pojedyncza. Mauryl odnosił się do Książki, jakby stanowiła Słowo i wypełniało ją więcej donioślejszych znaczeń, niż spotkać można w zwyczajnych książkach. Podobno znajdowało się w niej źródło potrzebnych mu mocy. Mauryl powiedział, że nie będzie musiał odejść, jeśli Tristen zdoła w niej znaleźć odpowiedzi. Jakkolwiek chłopiec ze wszystkich sił próbował poukładać litery w zrozumiałe słowa, debatował nad obcymi znakami i podstawiał w ich miejsce różne poznane litery - nie potrafił odczytać ani jednego wyrazu. Gołębie skalne zawładnęły podłogą na poddaszu, gołębie perukarze umiejscowiły się natomiast na najwyższych krokwiach pod samym dachem, w kącikach niedostępnych dla ich dzikich kuzynów, zamieszkując na różnych poziomach stryszku i wypełniając go cichymi głosami. Poddasze było cudownym, zakurzonym pomieszczeniem. Częściowo pokrywały go gonty, a jeden spad - dachówki. Niektóre z dziur wypełniała strzecha, lecz ptaki żywiące się jeżynami wykradały z niej słomę na gniazda, którą wpychały w niedostępne zakamarki wzdłuż pozostałych krokwi, wszczynając zamęt i bijąc skrzydełkami o zakurzone deski, kłócąc się o miejsce. Ptactwo wszelkich gatunków dowiedziało się, że chłopiec przynosi okruszynki. Również kilka zmyślnych myszy postanowiło skorzystać z jego szczodrości, nie bacząc na sowę - cóż za odwaga! - władającą zachodnim zakątkiem strychu. Wewnętrzna ścianka dzieliła ów strych na dwie części i wyglądało na to, że sowa rządząca po zachodniej stronie, zawsze samotna i posępna, nie poluje na myszy i gołębie zamieszkujące stronę wschodnią, aczkolwiek Mauryl powiedział, że sowy zjadają myszy. To wydawało się okrutne. Sowa nie przyjmowała jednak niczego, co jej przynosił, była ptakiem wiecznie ponurym i ospałym, osamotnionym w swoim królestwie. Najwyraźniej nie lubiła być niepokojona, mierzyła przynoszone łakocie złym spojrzeniem żółtych oczu i pozwalała, by leżały nietknięte. Zdaniem Mauryla, przesypiała dnie, a polowała nocą. Tristen pomyślał, że musi się gniewać, kiedy ją budzi. Sowa wylatywała wieczorem między cienie i powracała szczęśliwie, by odpocząć na poddaszu. Ostatecznie chłopiec domyślił się, że Sowa nie lubi towarzystwa - po tym mianowicie, iż ani jeden ptak i ani jedna mysz nie przeszły nigdy na jej stronę, gdzie deski były gołe, pozbawione gniazd i słomy. Młodzieniec mógł przypuszczać, że Sowa nie tylko swą zgryźliwością różni się od innych ptaków: wędrując wśród Cieni, a może nawet będąc ptakiem, którego bały się inne ptaki. Kto wie, dumał Tristen, czy Sowa nie jest ich Cieniem, powodem, dla którego przed zmrokiem zlatują do domu, gdzie zostają aż do wschodu słońca. Być może istnieje też Cień ścigający czarodziejów, nękający chłopców, czy wreszcie Cień polujący na myszy i ptaki, a on odnalazł jego dzienną kryjówkę;

przypuszczał, że Cienie - podobnie jak Sowa - muszą mieć takie kryjówki. Ale jeśli naprawdę Sowa jest jednym z tych okropieństw, powinien się cieszyć, myślał, że rozpościera tylko skrzydła i przeszywa go wzrokiem. Zastanawiał się, czy przypadkiem wysoko, między belkami, nie drzemią inne Cienie. I czy, rozbudzone, nie mogłyby go osaczyć. Podejrzewał jednak, że Cienie przestrzegają pewnych zasad, które każą im spać w dzień, i - o ile nikt nie zechce zakłócać ich spokoju - nie budzą się ze snu. Tak więc przestał odwiedzać zakątek Sowy. Zwierzył się Maurylowi ze swych przypuszczeń, jakoby na strychu sypiały Cienie. Mauryl odparł Tristenowi, iż sypiają one w przeróżnych miejscach, ale po zachodzie słońca nie wolno mu odwiedzać poddasza. Zawsze zresztą powinien tam uważać, mówił starzec, a to ze względu na przegniłe ze starości deski. Gdyby któraś pękła, co mogło w każdej chwili nastąpić, chłopiec złamałby sobie kark. Mauryl zawsze myślał o nieszczęściach. Widocznie tacy już są czarodzieje, przypuszczał Tristen, a chłopcy muszą uczyć się czytać. Zabrał na górę swoją Książkę i usiadł w świetle dnia. Myszy oswoiły się z jego obecnością, a ptakom (z wyjątkiem Sowy) smakował przynoszony przezeń chleb - trzepotały skrzydłami i walczyły o niego desperacko; przynajmniej wróble, bo gołębie skalne (miały lepsze maniery, jak mawiał Mauryl) wypychały tylko piersi, podskakiwały i nurkowały w stronę jedzenia. Wróble uwielbiały figle i sztuczki, a szare piersi gołębi mieniły się w słońcu zieloną tęczą; nauczyły się podchodzić blisko i siadać mu na nogach, gdzie mogły grzać się w promieniach słonecznych i wydziobywać prosto z rąk okruchy chleba. Gołębie domowe próbowały tego samego, ale były zbyt nieśmiałe, wróble zaś trzymały się z tyłu i toczyły z sobą wojny; złodzieje - jak Mauryl je określił. Niemądre ptaki. Już po kilku dniach gołębie skalne nabrały przesadnej śmiałości, zaczęły skakać mu po głowie, bić się o miejsce na jego ramionach. Wtedy się przekonał, że obecność ptaków nie przynosi samych tylko korzyści. Mauryl orzekł, iż w gruncie rzeczy to one jego wykorzystują, tak już się, bowiem przejawia natura zwierząt, gdy coś dostają, nie musząc w zamian spełniać żadnych żądań. Zupełnie jak chłopcy, skonstatował. A zatem, być może, powinien nauczyć się być rozważnym i myśleć o przyszłości, czego ptaki nie umiały, i dlatego posiadały ptasie móżdżki, a nie mądrość przebiegłej Sowy. Bądź wobec nich stanowczy, doradził mu Mauryl, ucz ich przestrzegania manier. Od tego czasu zaczął postępować z nimi jak Mauryl z nim, no cóż, prawie zawsze. Strząsał je z ramion, przepędzał z kolan. Tolerował jednego czy dwa spokojne osobniki i - co odkrył - kiedy brakowało chleba, większości nie zależało już tak bardzo na jego towarzystwie. Tym sposobem nauczył się obchodzić z ptakami. Zwierzył się Maurylowi, że myszy są o wiele bardziej kulturalne, na co czarodziej odrzekł, że stworzenia te, jako dużo mniejsze, boją się, żeby ich przypadkiem nie rozdeptano. Powiedział, że przy lada sposobności i one pokazałyby pazurki, co stanowiło różnicę między chłopcami a myszami; chłopcy są uprzejmi, ponieważ można im wytłumaczyć, dlaczego tacy mają być, podczas gdy myszy są uprzejme ze strachu; jednak obdarzone większym wzrostem, mogłyby stać się naprawdę niebezpieczne, ponieważ miały nikczemną naturę. Wiadomość ta przejęła go smutkiem. Położył się na podłodze na brzuchu i próbował zachęcić myszy, żeby do niego podchodziły, ale one czuły przed nim lęk i zbliżały się jedynie na zwykłą odległość. Wówczas zrozumiał, że Mauryl mówił prawdę i że myszy spodziewają się po nim czegoś złego, chociaż on nigdy nie wyrządził nikomu krzywdy. Zastanawiając się nad przyczyną takiego stanu rzeczy, doszedł do wniosku, iż Mauryl dobrze określił ich charakter. W przerwach między tymi rozmyślaniami czytał Książkę, a przynajmniej ją studiował. Niekiedy wpadał w złość, że nic nie rozumie. Czasami natrafiał na krótkie słówka, które coś mu przypominały. Czasami sporządzał palcem notatki na kurzu. Bezmyślne gołębie jednak wciąż po nich deptały, tak, że zapiski nigdy nie mogły długo przetrwać.

Gołębie nie miały szacunku zarówno dla pisma, jak i dla chłopców. Nie bały się go nawet wtedy, gdy przeganiał je z kolan. Wydawało mu się, że zaczynały o nim myśleć nie jak o chłopcu, ale jak o innym gołębiu, który trzepocze skrzydłami, aby zrobić sobie miejsce. Całe to jego machanie skrzydłami wytrącało tylko ptaki z równowagi, co znały z własnego doświadczenia. Nigdy nie odrzucało żadnego na dobre, skoro tliła się nadzieja na dodatkowe okruszki chleba. - Maurylu - westchnął Wiatr. Mauryl zatrzymał się, złapał laskę i wyskoczył zza stołu w swej komnacie w wieży, rozrzucając na wszystkie strony pergaminy i kodeksy. W pustym powietrzu rozległ się śmiech, wyraźniej niż zwykle. - Jesteś dzisiaj słabszy - rzekł Wiatr. - Maurylu, wpuść mnie do środka. Czarodziej uderzył laską o drewnianą podłogę, następnie zastukał podkutą złotem stopką w zaryglowaną okiennicę. Rygiel trzymał pewnie. - Maurylu - ponowił Wiatr - Maurylu Gestaurienie. Widziałem go dzisiaj. Naprawdę. Nie zniżył się do odpowiedzi Odpowiedź burzyła zapory. Wsparł się na lasce z zamkniętymi oczyma, wzmacniając wewnętrzne linie obrony; na czoło wystąpiły mu chłodne krople potu. — Ongiś powstrzymywałeś mnie bez najmniejszego problemu. Zdaje się, że Forma cię osłabiła, Gestaurienie. Jak myślisz? A czy było w ogóle warto? — Nie potrafisz go odczytać - pomyślał Mauryl. Nie traktował wprawdzie tego jak odpowiedź, ale Wiatr mimo wszystko usłyszał. Następną myśl obwarował więc murem fortyfikacji, ukrył i owinął pieczołowicie, uzbroił otuliną dawnych wspomnień. Poczucie teraźniejszości rozmyło się na moment. - No dalej, wpuść mnie do środka - głos dobiegł z innej strony, głęboki, cichy i przeszywający chłodem. - Słabniesz, Gestaurienie. Coraz ciężej i ciężej jest ci mnie odegnać. Powiedz, czego spodziewasz się po tej twojej odzianej w ciało Formie? Niebezpiecznie odpowiadać. Nic nie rób, o niczym nie myśl. - Ach, Gestaurienie, Zgubo Królów, jakże go nazywasz? Tristen, pomyślał, na próżno żałując, że wymknęło mu się to słowo. Śmiech wypełnił komnatę w wieży, wprawiając w drżenie wszystkie okiennice. — Tristen, Tristen, Tristen. Czy on mi zagraża, Gestaurienie? Ta kwiląca niewinność? Nie sądzę. — Precz ode mnie, łajdaku! Okiennice zagrzechotały, jedna po drugiej. Wiatr zachichotał, zawył, zaryczał i wzruszył cienie w kątach. — Ach, te tajemnice - parsknął Wiatr, chrobocząc delikatnie skoblem przy okiennicy. - Być może wielką, zadziwiającą tajemnicą jest twoje niepowodzenie. Tak wspaniała magia. Tyle ambicji. I wszystko na nic. — Precz ode mnie, powiadam! Cienie się wycofały. Wiatr ucichł raptownie. Okiennice milczały. Wdarł się zbyt arogancko, za wcześnie. Mauryl klapnął na krzesło, zatopił głowę w drżących dłoniach. A potem, tknięty przerażającą myślą... ...zerwał się na równe nogi, jedną ręką pochwycił laskę, a drugą złapał lichtarz. Był jednak słaby - trzęsły mu się kolana. Podpierając się laską, wyszedł na trzeszczące galerie, oświetlając drogę migotliwym, niepewnym blaskiem, który ani na jotę nie rozpraszał dalszych ciemności. Zaczął schodzić po schodach o wiele za szybko, jak na kulawego starca, w rezultacie czego do drugiej galerii dotarł obolały, nie mogąc złapać oddechu. Nieustannie sondował magią otoczenie, aż zjawił się pod zapieczętowanymi drzwiami Tristena. Otworzył je i oparł się o framugę, próbując zaczerpnąć powietrza.

Chłopiec spał spokojnie, oddychał cicho i miarowo. Zapewne niczego nie słyszał. Okiennice tego pomieszczenia nigdy nie grzechotały, nigdy nie przyciągały Wiatru. Rozdygotaną ręką ustawił świecę na małym stoliczku, opodal świecy strażniczej, pachnącej - podobnie jak ta, którą przyniósł z góry - jarzębiną i rutą, rozmarynem i gorzknikiem. Przechylił stojący obok łóżka kubek, by sprawdzić, czy jest pusty, potem zatrzymał się jeszcze i okrył kocykiem nagie ramię Tristena. Młodzieniec poruszył się, niemal niedostrzegalnie. W czasie snu rysy chłopięcej twarzy były zawsze surowe i ściągnięte, zbyt kamienne - jak na ten wiek. Lecz... Gładką skórę przyciemniał cień zarostu. Kiedy to się zaczęło, rozmyślał Mauryl? Czyżby to się stało w przeciągu zaledwie jednej nocy? Magia nadal w nim kipiała, wciąż nad nim pracowała. Wciąż... wzbierała - tego się nie spodziewał. Mauryl zanurzył się w sny młodzieńca: tej nocy, wypełnionej dziwnymi najściami, wolał zachować wszelkie środki ostrożności. W snach nie znalazł jednak nic bardziej porywczego od wspomnień deszczu, kół na wodzie czy chmur przepływających ponad drzewami. Wziął swoją świecę, zamknął po cichu drzwi, wyszedł na korytarz i zapieczętował wejście Słowem. Wokół wież wzdychał wiatr, ale teraz wydawał się czymś naturalnym. Starzec począł wspinać się do swego gabinetu, światłem i dymem świec zmuszając cienie do chwilowej ucieczki za i pod schody, ku niedostępnym zakamarkom wśród rozlicznych galerii twierdzy. Rozdział trzeci Kiedy myśl się już zrodziła, mogła popłynąć wszędzie i gdziekolwiek. Tristen powoli tracił nadzieję na to, że kiedyś uzyska pełną równowagę ciała i umysłu. Myśli jego nie przypominały uporządkowanych myśli Mauryla, skupionych na jednym celu; skakały, podrygiwały, wędrowały, śmigały od jednej błahej kwestii do drugiej niczym gołębie polujące na rzucone okruszki, co to dziobną tu, dziobną tam, bez ładu i składu. Uwagę jego potrafił rozproszyć płomień świecy, motyl lub - kiedy otarł sobie rękę - odkrycie, że łokcie nie poddają się łatwo oględzinom, a pewnych części własnego ciała, na przykład twarzy, człowiek nie jest w stanie zobaczyć; tak więc Tristen dość osobliwie podchodził do porządkowania własnych spraw. Zdarzyło się to na tym wstrętnym stopniu - upadek prosto na kamienie niższej kondygnacji. Szczęściem miał wtedy puste ręce. Pozbierał się jakoś, a gdy usiadł na kamieniu i spróbował obejrzeć swój łokieć, zobaczył czerwone palce. Bardzo go piekło. Wstał i udał się do Mauryla, lękając się jakiegoś trwałego urazu, ale nie, powiedział czarodziej, to była tylko niewielka Rana. Mauryl kazał mu patrzeć pod nogi, zaaplikował wywołujące mrowienie lekarstwo i posmarował skaleczenie maścią. Rana była Słowem, strasznym Słowem, które zapełniało jego myśli koszmarnymi wyobrażeniami czerwieni i ruiny, przyprawiało o mdłości i zapisywało w pamięci wspomnienie bolącego łokcia. Niemniej jednak nauczył się, iż z takiego chaosu myśli można czerpać korzyści, a mianowicie zapominać o kłopotach - teraz dopiero przypomniał sobie, że wciąż jeszcze nie zobaczył łokcia. Wobec tego poszedł do Mauryla, który na podwórku ścinał zioła, i zapytał go, czy oglądał swój łokieć. - Wątpliwe - odparł Mauryl. - Ostatnio jakoś nie miałem na to ochoty. Młodzieniec ruszył z powrotem, pocierając podbródek. Wtem przyszło mu do głowy, że podbródek ten stał się niedawno szorstki i zaczął go swędzić. On również był niewidoczny. — Maurylu, ty widzisz swoją twarz? — Nie częściej niż łokieć - odparł czarodziej chłodno. W powietrzu roznosił się silny zapach suchych ziół. - Co za niemądre pytanie. Oczywiście, że nie.

Młodzieniec odszedł, zauważając przy tym - nie po raz pierwszy, aczkolwiek dotychczas nie poświęcał temu większej uwagi - szeregi kamiennych głów, zawieszonych na murach. Niektóre były wielkie, inne małe, ich wykrzywione oblicza prześladowały go niekiedy podczas niespokojnych nocy, gdy Mauryl złościł się z niewiadomego powodu, a on musiał samotnie wędrować do swojej komnaty; albo gdy wzmagał się wiatr, trzeszczały dachy i strychy, a trzeba było pozapalać kinkiety na półpiętrach. Twarze zdawały się ulegać zmianie w blasku świecy, kiedy koło nich przechodził, lecz Mauryl powiedział, że nie mogą mu nic zrobić, gdyż są z kamienia. Co poniektóre miały spiczaste zęby i spiczaste uszy. Tristen wodził językiem po swoich zębach oraz dotykał palcami uszu, aż nabrał przekonania, że chłopcy nie przypominają wyglądem tych okropnych postaci. Jedne kamienne twarze były brodate, w czym przypominały Mauryla. Drugie miały gładkie rysy. Z jeszcze innych wyzierał bardziej strach niż gniew. Wyraz twarzy Mauryla często ulegał zmianom, za każdym razem zwiastując coś zupełnie innego, lecz zmieniające się rzeźby - zapewnił czarodziej - niczego nie wróżyły. Wraz z rosnącą ciekawością twarzy uświadomił sobie, że włosy jego są ciemne, podczas gdy Mauryla - srebrne; że Mauryl ma długą brodę, jego twarz natomiast jeszcze do niedawna była gładsza od tych wyrzeźbionych w kamieniu. Poza tym, w odróżnieniu od Tristena, na dłoniach czarodzieja wiły się bruzdy zmarszczek, przez co jego ręce wyglądały jak te, które miejscami sterczały z murów (nie te zaopatrzone w pazury, ale zwyczajne, z palcami). Teraz, gdy o tym pomyślał, doszedł do wniosku, że na jego obliczu muszą zachodzić pewne zmiany i że nie tylko broda odróżnia je od twarzy Mauryla. Rozmyślał o podobnych sprawach, kiedy to następnego dnia u wejścia do pomywalni pochylił się nad beczką na deszczówkę i ujrzał w niej wyraźne kontury chłopca, cień zaledwie, aczkolwiek, rzecz jasna, nie ten złośliwy i groźny Cień, jakim Sowa była dla ptaków. Cień należał do niego, owszem, nie odzwierciedlał wszakże powodów, dla których jego twarz miałaby się stać surowa, nie pozwalał również określić, czy jest pogodna, czy też sroga. Promienie słońca, pomyślał, padają z niewłaściwej strony i włosy zaciemniają wodę, więc się przesunął, zgarniając pukle na kark - daremnie. Beczka była ciemna i słońce nie umiało jej rozświetlić. Niemniej jednak dokładniejsze oględziny pokazały, że jego nos jest prostszy, skóra gładsza, a brwi węższe niż u Mauryla. Był podobny, a zarazem niepodobny do kamiennych postaci. Zaczął robić miny do cienia na wodzie, który zmienił się w niewielkim stopniu, tam gdzie światło dotarło zza jego ramienia. Otworzyły się drzwi do kuchni. Mauryl wyjrzał na zewnątrz, a chłopiec podniósł wzrok. — Co tam robisz? - zapytał starzec. — Przyglądam się swojej twarzy - odparł, ale własna odpowiedź wydała mu się nieco dziwna. - Przyglądam się cieniowi swojej twarzy - poprawił się. — Bystry chłopak - stwierdził Mauryl, aczkolwiek w jego głosie zabrzmiała nuta niezadowolenia. - Widzisz to drzewo? Tristen spojrzał we wskazanym kierunku na wielki, nieuporządkowany stos drewna, który zawsze piętrzył się przy drzwiach. - A skoro już jesteś taki bystry - kontynuował Mauryl - z pewnością widzisz także siekierę? Siekiera stała wewnątrz, przy drzwiach. Mauryl podniósł ją i wyszedł na podwórze. Tristen sądził, że to Mauryl będzie rąbał drwa, gdyż robił to od czasu do czasu; zawsze mawiał o siekierze jako o bardzo niebezpiecznym narzędziu. Przy pracy czarodziej nie potrafił się obyć bez laski: opierając się na niej, wyciągał najmniejsze kawałki i dziabał je na rozpałkę. Chłopiec stał i patrzył, jak Mauryl kładzie małe polanko na większym, ustawionym jako pniak, i zabiera się do dzieła, jedną ręką wsparty na lasce, drugą rozszczepiając bierwiona. — Widzisz - tłumaczył Mauryl - najpierw z tej strony, potem z tej. - Drewienka pofrunęły w powietrze. Tristen lubił im się przyglądać. Drewno szarych klocków było jaśniejsze, a świeżo

pocięte kawałki odcinały się żywszym odcieniem niż te zaścielające już ziemię. W czasie pracy Mauryl robił miny. Mały kawałek stawał się dwoma kawałkami. - Widzisz? — Tak, mistrzu Maurylu. — No to zmierz się z czymś większym, skoro jesteś takim silnym mężczyzną i masz tyle wolnego czasu. Tristen wybrał polano o sporych rozmiarach. Położył je we wskazanym przez Mauryla miejscu, po czym sięgnął po topór. Starzec pokazał mu, jak ma go chwycić oburącz, gdzie ma postawie stopy, i przestrzegł, by uważał na przelatujące ostrze. Serce zabiło Tristenowi żywiej na samą myśl, że Mauryl powierzył mu pracę, którą dotychczas wykonywał osobiście. Toporzysko było gładkie i ciepłe w miejscu, gdzie dotykały go ręce Mauryla. Kiedy podniósł siekierę i na znak starca zamachnął się powoli, odniósł wrażenie, że jej ciężar usiłuje przygnieść go do ziemi. — Bardzo dobrze - pochwalił go Mauryl. - A teraz, pamiętając, gdzie masz postawić nogi, i uważając na tor lotu siekiery, machnij nią szybciej i dobrze wyceluj. Nigdy nie ścigaj drewna. Jeżeli drewno się przesunie, zatrzymaj się i ustaw je ponownie. Nigdy, przenigdy nie goń za nim siekierą. W ten sposób ostrze nie trafi cię w nogę. W przeciwnym razie stracisz stopę. Słyszysz, co do ciebie mówię, Tristenie? — Tak, panie - odrzekł, przekonany o słuszności tej rady. Mauryl odsunął się krok do tyłu i pozwolił chłopcu rąbnąć na poważnie. Siekiera, niczym nie skrępowana, poruszała się o wiele, wiele łatwiej. Uderzył dwa razy, z jednej strony i z drugiej strony. Mauryl skinął głową z aprobatą, zatem nie przestawał rąbać, zadając po dwa uderzenia, aż topór zdawał się szybować niby ptak, któremu nie pozwalał odfrunąć, za każdym razem uderzając szybciej i trafiając celniej. Mauryl czekał, póki nie zostanie porąbana cała porcja drzewa. Wtedy kiwnął z zadowoleniem głową, mówiąc: - Ułóż je pod ścianą. Jak wrócisz do kuchni, wlej wody do rondelka. Ale wcześniej umyj się porządnie. Mauryl wrócił do środka, a wtedy Tristen zabrał się z wigorem do roboty, aż cały dziedziniec dudnił, gdyż spodobały mu się odgłosy rąbania. Uczucie szybującej siekiery stało się niemal Słowem, przy każdym oddechu i uderzeniu czuł strumień przepływającej przezeń siły. Drzazgi fruwały na lewo i prawo, czepiały się ubrania. Wybierał co większe polana, które unosił bez najmniejszego problemu i z łatwością rozszczepiał, wyposażony w dwie pewne nogi, parę sprawnych rąk i głęboką świadomość, że sprawi Maurylowi przyjemność, robiąc więcej, niż po nim oczekiwano, i szybciej, niż czarodziej mógłby przypuścić. Pod koniec wyszukiwał jedynie najgrubsze kloce. Zabrakło mu oddechu. Pot spływał z twarzy i po bokach, zatem usiadł i pozwolił, aby powiew wiatru ochłodził jego ciało. Potem wstał i znów natarł na stos. Nie wyobrażał sobie wcześniej, że z porąbanych drew wzniesie się tak wysoki stos. Nadeszła wreszcie pora przyrządzenia kolacji. Zmył z siebie kurz i pot. Wypłukał także koszulę i powiesił ją do wyschnięcia, po czym wylał brudną wodę w pewnej odległości od drzwi, jak go kiedyś nauczył Mauryl. W następnej kolejności napełnił rondel wodą i spiesznie pognał na górę, by włożyć nową koszulę i zdążyć jeszcze pomóc Maurylowi w przygotowaniu kolacji. Po raz pierwszy - naprawdę pierwszy - udało mu się wykonać tak wiele czynności naraz. Mauryl wyszedł na podwórze, gdy w tym czasie piekły się ciastka w piecyku podsycanym narąbanymi przez starca drewienkami. Mauryl nie ukrywał zadowolenia na widok wielkiego stosu porąbanych kloców. Nakazał chłopcu zanieść do środka, jeszcze przed kolacją, naręcze zarówno grubych, jak i cienkich drewienek. Po posiłku Tristen zebrał i pozmywał naczynia, po czym wrócił do kominka, usiadł przy nim i czytał, dopóki Mauryl nie kazał mu pójść spać.

Z zadowoleniem udawał się na spoczynek, głównie, dlatego, iż Mauryl był szczęśliwy - pomyślał o tym, gdy Mauryl przyniósł mu kubek i usiadł na skraju łóżka, mówiąc, iż - oprócz tego, że jest bardzo śpiący - jest coraz silniejszy, bystry i musi uczyć się pilnie, aby być nie tylko bystrym, ale i mądrym. — Tak, panie. — Czy codziennie pracujesz nad Książką? — Tak, panie - odpowiedział, czując mętlik w głowie. - Czytam w niej wszystko, co tylko potrafię. Mauryl pogłaskał go po włosach. Rękę miał gładką i chłodniejszą od jego czoła. - Dobry chłopiec. Nie pamiętał piękniejszego dnia, na przekór burzy, która w późnych godzinach zaatakowała ogniem błyskawic i hukiem piorunów. Mauryl jednakże wydawał się smutny, gdy tak siedział nieruchomo, a smutek ten był dla Tristena jedynym utrapieniem na świecie. Po chwili czarodziej przemówił: - Gdybyś tylko mógł czytać więcej, chłopcze. I gdybyś nie ograniczał się jedynie do czytania. Tristen nie wiedział, czego Mauryl od niego wymaga. Ogarnęła go nagła rozpacz, lecz czarodziej podniósł się z łóżka. Sen sklejał mu powieki, sen cichy, mroczny, głęboki. Mauryl zamknął drzwi. Usłyszał jeszcze, jak wiatr dobija się do okiennic, dobiegło go trzeszczenie drewnianych stopni tudzież cichnące stukotanie laski. Same próby nie wystarczają, pomyślał, zapadając w sen. Jedynie robienie więcej od tego, o co go proszono, mogło zadowolić Mauryla. W nocy przeszła gwałtowna burza, poznał to rano po kałużach, jakie zebrały się przed kuchennymi drzwiami. Po zjedzeniu śniadania i spełnieniu wszystkich porannych obowiązków wyszedł na poddasze, niosąc z sobą Książkę i okruszyny w serwetce. Otworzył drzwi i ujrzał smugi światła w nigdy dotąd nieoświetlonych miejscach. Uderzyły go jasność i piękno. Przez otwory w dachu wlatywały i wylatywały wróble oraz wszelkich gatunków gołębie. Ujrzawszy mokrą słomę, zdał sobie sprawę, że deszcz wdarł się do miejsc, które wcześniej zapewniały bezpieczną kryjówkę. Ptaszkom nic się nie stało i wszystkie fruwały, ale tej nocy ucierpiały gniazda. Co gorsza, gdy spojrzał w drugą stronę, okazało się, że wypadła deska w przepierzeniu odgradzającym gołębnik od królestwa Sowy. Tak być nie może, powiedziałby Mauryl. Tak po prostu nie może być. Bał się pomyśleć, co się już mogło zdarzyć; a jeżeli jeszcze się nie zdarzyło ze względu na rozszalały żywioł, kolejna noc groziła katastrofą. Niestraszna mu była Sowa. Deska nie znajdowała się po tej stronie przegrody, odpadła po drugiej stronie, wsunął więc na razie Książkę pod koszulę, otworzył drzwiczki i znalazł się w rozległym, opustoszałym strychu, gdzie rządy sprawowała samotnie Sowa. W dachu widniała dziura, pękła jedna z krokwi, tu i ówdzie leżały pokruszone dachówki. W kryjówce Sowy hulały przeciągi i zrobiło się jaśniej, co jej przypuszczalnie nie ucieszyło. Siedziała napuszona i posępna na swej grzędzie. Tristen podniósł oderwaną deskę. Kołki nadal tkwiły we właściwych otworach i odrobina wysiłku wystarczyła, by z powrotem osadzie na nich deskę, acz nie dość głęboko. Podniósł, zatem dachówkę i zaczął nią uderzać, a kiedy pękła, uderzał odłamkiem, dopóki deska nie zaszła na swoje stare miejsce. Sowa nastroszyła pióra, poirytowana hałasem. Nie raczyła spojrzeć na młodzieńca, gdyż prawdopodobnie nie miała nic przeciwko dziurze prowadzącej do gołębnika. Nic się jednak nie dało zrobić z otworem w dachu, którego naprawa wykraczała daleko poza umiejętności chłopca.

Podszedł do niego i wyjrzał na zewnątrz. Dziura okazała się oknem wychodzącym na tę stronę twierdzy, której nigdy wcześniej nie widział. Przed jego oczyma roztoczył się widok niezmierzonych lasów. Gdy podszedł bliżej, dostrzegł taras z balustradą, również widziany poraz pierwszy. Zachodził w głowę, jak się do niego można dostać. Wszedł na leżącą belkę, wspiął się wyżej, położył rękę na dachówkach i z tego punktu widokowego - wystawiając głowę i ramiona ponad otwór - poniżej, w okalającym twierdzę murze, ujrzał bramę. Zobaczył ciemną wstęgę wody liżącej kamienie fortecy i ciąg spinających ją kamiennych przęseł. Patrząc poza te przęsła, w stronę lasu rosnącego na przeciwległym brzegu, ujrzał starożytną, niknącą między drzewami budowlę. Był zdumiony i zarazem zaniepokojony. Wyobrażał sobie wygląd tej części budowli, która kryła się w lesie. Dostrzegł ślad linii biegnącej wśród wierzchołków drzew, gdzie nie rosły one tak gęsto, jak w pozostałych partiach puszczy. Most i Droga, pomyślał. Wstrzymał oddech. Słowa przybywały nie wiadomo skąd. Droga sugerowała odejście i nagle... Nagle uzmysłowił sobie, że jeśli Mauryl odejdzie, wybierze właśnie tę Drogę, wyjdzie za bramę, przeprawi się przez ciemną wodę i zagłębi w las. Gdy opuszczał swoje stanowisko, poczuł ciężar Książki i przypomniał sobie o brzemieniu powinności, od której Mauryl tak wiele uzależniał, a której on wciąż nie potrafił wypełnić. Tymczasem Droga mogła w każdej chwili zabrać Mauryla i tylko Książka była temu w stanie zapobiec. Postanowił nie zdradzać się z tym, iż zobaczył Drogę, gdyż bał się, że ujrzał przypadkiem coś, o czym Mauryl nigdy mu nie powiedział, a co, być może, uczyniłby tylko wtedy, gdyby Tristen nie potrafił wywiązać się z zadania. Załatanie wszystkich dziur, które wiatr wydłubał w dachu, przekraczało jego możliwości. Zamocował, co prawda kilka desek, ale dziury były przeważnie za wysoko. Udało mu się przynajmniej - z myślą o gołębiach - załatać otwór, przez który mógłby wniknąć ich Cień, a deszcz wlewałby się ku udręczeniu zarówno gołębi, jak i Sowy. Po zejściu ze strychu nie rzekł nic o dziurze w dachu. Sądził, że Mauryl wpadnie w gniew, gdy się dowie, że Tristen zobaczył Drogę, i znów będzie opowiadał o swoim odejściu, co było najstraszniejsze. Uczył się pilnie. Przypuszczał, że w Książce odczytał imię Mauryla, poszedł więc go zapytać, czy mogło to być prawdą. Mauryl powiedział, że wcale by się nie zdziwił. I na tym stanęło. A zatem, gdy od żmudnego badania Książki wzrok Tristena zasnuwał się mgłą, chłopiec zabierał się do czytania i kopiowania prostego pisma Mauryla. Niemniej jednak niektóre rzeczy przychodziły łatwiej niż inne. - Czasami - powiedział Tristen pewnego wieczoru, wodząc po wargach miękko-twardą chorągiewką pióra, zabezpieczając jednocześnie łokciami brzegi swego wysłużonego pergaminu do ćwiczeń, aby się nie zwinął - czasami wiem, jak robić jakieś rzeczy, których mnie nie uczyłeś. Jak to się dzieje, Maurylu? Mauryl podniósł wzrok znad własnego pergaminu, co przejawiło się uniesieniem krzaczastych brwi i znieruchomieniem końcówki pióra nad kałamarzem. Po chwili jednak pióro zanurzyło się i zapisało ze dwa słowa. — Jakie rzeczy na przykład? — Pisanie liter, czytanie. — Przypuszczam, że niektóre z tych rzeczy objawiają się same, inne nie. — Gdzie się objawiają, Maurylu? — Gdzieżby indziej, jak nie w twojej głowie? Na księżycu? W wiedzy bramnej? — Ale są jeszcze inne rzeczy, Maurylu. Nie wiedziałem, że znam Słowa. Widzę coś lub czegoś dotykam i od razu wiem, co to takiego albo do czego służy. Niekiedy dzieje się tak z rzeczami, na

które natrafiam codziennie, wielokrotnie, i znienacka poznaję Słowo. Nagle wyrazy pasują do siebie w sposób dotychczas przeze mnie niezauważony, a rzeczy nabierają zupełnie nowego znaczenia. Czasami się boję. — Czego się boisz? — Nie wiem. Zastanawiam się, czy czegoś mi nie brakuje. Próbuję czytać Książkę, Maurylu, widzę wszystkie litery, ale słowa... Nie pojmuję żadnego słowa. — Tak to już jest z magią. Być może jakiś czar spętał tę Książkę. A może nie Książkę, tylko twoje oczy. Bywa i tak. — Czym jest magia? — Czymś, czym zajmują się czarodzieje. — Czy i ty czasem poznajesz Słowa w ten sposób, kiedy ich dotykasz? — Jestem już stary. Niewiele rzeczy pozostało, które mógłbym poznać. — Ja też będę stary? — Możliwe. - Mauryl znowu umaczał pióro. - Jeśli będziesz posłuszny. Jeśli będziesz się uczył. — Czy i ja będę taki stary, jak ty? — Do licha z twoimi pytaniami. — A więc będę stary, Maurylu? — Jestem czarodziejem - burknął Mauryl - a nie wróżbitą. — Kim jest... — Do licha, powiadam! - Mauryl zmarszczył czoło i podsunął sobie nową pergaminową kartę, później ją odrzucił, po czym uniósł rożek, aby spojrzeć na stronicę znajdującą się poniżej, a potem na następną. Ostatecznie wysupłał jedną z czeluści stosu. — Maurylu, nie chcę, żebyś stąd odszedł. — Dałem ci Książkę. Co mówi Książka? — Wstydził się i nie miał nic do powiedzenia. — Ona ci odpowie, chłopcze. — Nie umiem czytać słów! — Skoro tak, masz co robić, prawda? Na twoim miejscu zabrałbym się do nauki. Tristen oparł podbródek na ręce, później przejechał po nim dłonią, ponieważ go swędział; poczuł w palcach dziwne łaskotanie. — A czy ty potrafisz czytać tę Książkę? — Widzę, że nie możesz się dzisiaj skupić na nauce. To ci nie daje spokoju, tamto ci nie daje spokoju, jak ja mam pracować w takich warunkach? — Przepisujesz? — Obliczam. Na bogów, zostaw mnie samego, przez ciebie zalałem kleksem odpowiedź. Rozerwij się na powietrzu. Daj mi święty spokój. Bacz jednak - dodał ostro, gdy Tristen, skrzypiąc krzesłem, zerwał się na nogi, by nagle znieruchomieć - bacz, byś trzymał się północnych alejek, a kiedy cienie zasnują cały dziedziniec... — ...wtedy wracam. Zawsze tak robię, Maurylu. Dlaczego północnych alejek? Dlaczego nie wolno mi odwiedzać południowych? — Bo tak ci każę. - Mauryl machnął ręką, zniecierpliwiony. - Idź już, idź i pozwól starcowi uporać się z cyframi. — Jakimi cyframi? Co ty właściwie... — No, idźże wreszcie, na miłość boską! Zabieraj się stąd, a pytania zanieś gołębiom. One ci jaśniej odpowiedzą. — Gołębie? — Pytaj ich, a zrozumiesz. Są cierpliwe. Ja cierpliwości nie mam za wiele, niedorosły gzie. Biegnij bzyczeć sobie gdzie indziej.

Kolejne machnięcie ręką. Tristen wiedział, że nie uda mu się już nic więcej osiągnąć, ruszył więc do wyjścia. Przypomniał wszak sobie o swoich pergaminach do ćwiczeń, zatem odłożył je w bezpieczne miejsce na półkę, z dala od powodzi zaścielających blat stołu, wypełnionych obliczeniami pergaminów Mauryla, z dala od astrolabium przyciskającego środkowy stosik. Wybiegł na schody, ścierając z palców plamy z atramentu, wypatrując, czy aby jakaś nie zamierza dopaść jego ubrania albo - niezauważona - ciągle swędzącej twarzy. Przypuszczał, że mógłby poprosić Mauryla o jakąś radę na tę dolegliwość, czarodziej był jednak zapracowany, a poza tym po jego kuracji Tristen doznawał jeszcze dziwniejszego uczucia niż to, którego doświadczał za sprawą swędzenia, i tak zanikającego, kiedy się czymś zajmował. - Maurylu - rzekł Wiatr i zagrzechotał okiennicami w wieży: bęc, bęc i łup, łup, łup. Tym razem Mauryl nie spojrzał nawet w kierunku zapieczętowanej okiennicy. A więc wytchnienie okazało się krótsze, niźli się spodziewał, Wiatr zaś - bardziej zgryźliwy. Nie towarzyszył mu już śmiech. - Gestaurienie, wpuść mnie do środka. Wpuść mnie, i to zaraz. Razem możemy zastanowić się nad tym twoim wygłupem. Zatem dręczył go niepokój. Mauryl słuchał uważnie, a następnie - nie wstając - sięgnął pod ścianę, gdzie stała laska. - Wiesz chyba, że możesz siebie zgubić. To jest zupełnie niepotrzebne, zupełnie zbyteczne. Spróbował z drugim oknem. Ale tylko z przyzwyczajenia, Mauryl pomyślał. Nie pomyślał jednak o niczym więcej, nie stawiał żadnego oporu, podobnie jak trawa - wichurze. — Śpi teraz - zamruczał Wiatr poprzez szczelinę w najbliższej okiennicy. - Obleciałem dokoła jego okno. Czyżbyś zaiste sądził, Że ów młody głupiec ziści twoje nadzieje? Cóż on umie? Spijałem jego sny, naprawdę, Maurylu. Pragniesz, bym widział w nim groźnego przeciwnika? Wątpię, czy nim jest. Szczerze wątpię. Z czymże on może wyskoczyć, ten chłopiec? Jest taki niewinny. — Ma słodką, niewinną buzię - przyznał Mauryl - lecz jest poza twoim zasięgiem. Daleko poza twoim zasięgiem, nieszczęsny, martwy cieniu. Nieszczęsna, stargana duszo. — On jest niczym. Dzięki niemu wciskasz mi tylko oręż do ręki, wiesz to chyba. - Okiennica łupnęła dwukrotnie i Mauryl podniósł Żywo wzrok: zobaczył, jak podskakuje zasuwka; poczuł, jak pękają zabezpieczenia. - Gdybyś dawniej raczył do mnie przystać, Gestaurienie, moglibyśmy obdarzyć sihhijskich królów władzą, o jakiej nie marzyli. Nowi lordowie nigdy by nie powstali, a ja i ty nie musielibyśmy się teraz spierać o tę kupę zmurszałych, fortecznych murów. — W większym stopniu niż kiedykolwiek panował nad emocjami, mówił przekonująco. To nie było dobre. — Maurylu Gestaurienie, czyżby coś cię dręczyło? — Nie, po prostu nigdzie mi się nie spieszy. Cierpliwości u mnie dostatek. Nie chcę wyliczać twoich pomyłek ani wyjaśniać, na czym polegały. Niechże będą dla ciebie tajemnicą, podobnie jak rada, której ci udzieliłem. — Twoja tajemnica pełzła po murze. Widziałem go. Wystarczyło chuchnąć, ale nie chciałem. — Gdybyś tylko miał ciało, Hasufinie. Jakaż szkoda! Zrobiłbyś to, zrobiłbyś tamto. A tak jesteś tchnieniem powietrza, przejawem zabłąkanego przygnębienia, nadętym balonem. Idź, podokuczaj jakiemuś kapłanowi. — Jak brzmiało jego imię, Gestaurienie? Poruszyły go miotane zaklęcia i zasiały niepokój w sercu, ale odegnał je uderzeniem laski, potem wstał i stuknął w okiennicę. - Wynoś się, wietrzny duchu. Wynoś się, no dalej, nawet gołębie mają ciebie dosyć! Wiatr dmuchał cicho, myszkował, próbował to tego, to tamtego okna, długo. O wiele dłużej niż w czasie poprzednich nocy. A gwiazdy... gwiazdy zbliżały się ku złowieszczej koniunkcji.