Rachel Hartman - Serafina.pdf

Dla mniej.

prolog Pamiętam swoje narodziny. Właściwie, pamiętam czas przed nimi. Nie było w nim świat ła, tylko muzyka – trzeszczenie stawów, szmer krwi, kołyszące do snu bicie serca, bogata symfonia trawienia. Otaczał mnie dźwięk i byłam bezpieczna. Później mój świat pękł i zostałam wyrzucona w zimną, cichą jasność. Próbowałam wypełnić pustkę swoimi krzykami, ale przestrzeń była olbrzymia. Wściekałam się, lecz nie było drogi powrotu. Więcej nie pamiętam. Byłam w końcu noworodkiem, choć szczególnym. Krew i panika niewiele dla mnie znaczyły. Nie przypominam sobie przerażonej położnej, płaczu ojca ani błogosławieństwa księdza nad duszą mojej matki. Matka pozostawiła mi skomplikowane i uciążliwe dziedzictwo. Ojciec ukrywał potworne szczegóły przed wszystkimi, łącznie ze mną. Zabrał mnie ze sobą z powrotem do Lavondaville, stolicy Goreddu, i znów podjął porzuconą praktykę adwokacką. Wymyślił sobie również bardziej akceptowalną zmarłą żonę, uroczą prowincjuszkę imieniem Amaline Ducanahan. Wierzyłam w nią tak, jak niektórzy wierzą w raj. Byłam trudnym niemowlęciem, nie chciałam ssać, jeśli mamka nie śpiewała idealnie czysto. – To ma doskonały słuch – zauważył Orma, wysoki, kanciasty znajomy ojca, który często zaglądał do nas w owym czasie. Orma mówił o mnie per „to”, jakbym była zwierzęciem. Mnie przyciągała jego wyniosłość, w taki sposób, w jaki koty ciągną w stronę ludzi, którzy woleliby raczej uniknąć ich towarzystwa. Orma był nadnaturalnie spokojny, kiedy spoglądał na mnie, pozwalał jedynie, by na jego twarzy pojawiała się niejaka konsternacja, jakby nie umiał sobie wyobrazić, skąd się wzięłam i dlaczego nie rozpłynęłam się w powietrzu. Pewnego wiosennego ranka towarzyszył nam do katedry. Mocny wiatr od strony gór szarpał welonem mojej niańki i pozbawiał promienie słońca ciepła. Ojciec poprowadził nas dłuższą drogą, obok targu rybnego i przez Wilczy Most, aby ominąć radosną procesję z okazji uroczystości świętej Festiny. Niósł stertę pergaminów i porfiriańską skrzynkę na zwoje, nie chciał bowiem marnować czasu, który mógłby poświęcić pracy nad kolejną sprawą. Niosła mnie niańka w czepku, obok zaś kroczył energicznie Orma, trzymając pod pachą nasz psałterz. Kapłan uniósł brew, kiedy zobaczył, że nie jestem noworodkiem, lecz mam prawie sześć miesięcy i zostałam przywieziona aż z prowincji Ducana. Ojciec nie zaproponował mu żadnych wyjaśnień, odszedł na bok i oparł się o kolumnę. Młody ksiądz namaścił moje rzadkie włosy olejkiem lawendowym i powiedział mi, że w oczach Niebios jestem jak królowa. Ja wrzeszczałam jak każde szanujące się dziecko, moje krzyki odbijały się echem od ścian nawy. Nie podchodząc bliżej ani nawet nie podnosząc głowy znad dokumentów, ojciec obiecał, że wychowa mnie w wierze we Wszystkich Świętych. Kapłan podał mi psałterz, a ja upuściłam go jak na zawołanie. Otworzył się na portrecie świętej Yirtrudis, której twarz została zamazana. Ksiądz ucałował się w dłoń z uniesionym małym palcem. – W twoim psałterzu wciąż znajduje się heretyczka! – To bardzo stary psałterz – odparł ojciec, nie podnosząc wzroku – a ja nienawidzę okaleczać książek. – Doradzamy wiernym-bibliofilom, by skleili kartki Yirtrudis w celu uniknięcia takiej pomyłki. – Ksiądz przewrócił kartkę. – Niebiosom z pewnością chodziło o świętą Capiti. Ojciec wpatrywał się w przestrzeń, zaciskając wąskie wargi. – To bez znaczenia. Te zabobonne oszustwa przecież i tak nie działają. Po tej deklaracji ojciec i ksiądz zaczęli gwałtowną dyskusję, której jednak nie pamiętam.

Wpatrywałam się jak urzeczona w procesję mnichów idących przez nawę. Przechodzili obok w miękkich pantoflach, z szelestem ciemnych szat i stukaniem różańców, po czym zajęli miejsca na chórze. Siedzenia zgrzytały i skrzypiały, kilku mnichów zakasłało. Zaczęli śpiewać. Można było odnieść wrażenie, że katedra rozbrzmiewająca pieśnią mężczyzn rozrasta się na moich oczach; słońce wpadało przez wysokie okna, na marmurowej posadzce pojawiły się złote i szkarłatne plamy. Muzyka unosiła moją drobną postać, wypełniała mnie i otaczała, czyniła mnie większą. To była odpowiedź na pytanie, którego nigdy nie zadałam, o sposób na wypełnienie tej straszliwej pustki, w której się narodziłam. Uwierzyłam – nie, wiedziałam – że mogę przekroczyć ten bezmiar i dotknąć dłonią sklepienia. Spróbowałam to zrobić. Niańka pisnęła, kiedy szarpnęłam się w jej rękach. Chwyciła mnie za kostkę pod niewygodnym kątem. Wpatrywałam się w oszołomieniu w podłogę, która wyglądała, jakby się przechylała i wirowała. Ojciec chwycił mnie w pasie swoimi długimi dłońmi i uniósł na wyciągniętych rękach, jakby odkrył właśnie przerośniętą, niesamowitą żabę. Wpatrzyłam się w jego smutne szare oczy, zmrużone w kącikach. Ksiądz wyszedł wściekły, nie pobłogosławiwszy mnie wcześniej. Orma patrzył, jak znika za rogiem Złotego Domu, po czym się odezwał: – Claude, czy mógłbyś to wyjaśnić? Czy odszedł, ponieważ przekonałeś go, że jego religia jest oszustwem? Czy też był... jak to się nazywa? Obrażony? Wydawało się, że ojciec go nie słyszy, coś we mnie zwróciło jego uwagę. – Popatrz na jej oczy. Mógłbym przysiąc, że ona nas rozumie. – To ma całkiem przytomne spojrzenie jak na niemowlę – przyznał Orma, poprawiając okulary i przeszywając mnie wzrokiem. Oczy miał ciemne, jak moje. W przeciwieństwie do mojego spojrzenia, jego było odległe i nieprzeniknione jak burzowe niebo. – Nie nadaję się do tego zadania, Serafino – powiedział cicho ojciec. – Być może nigdy nie będę się do niego nadawał, ale mogę bardziej się postarać. Musimy znaleźć sposób, by stać się dla siebie rodziną. Pocałował mnie w czubek głowy. Nigdy wcześniej tego nie zrobił. Wpatrywałam się w niego z oszołomieniem. Głosy mnichów otaczały nas i trzymały całą naszą trójkę razem. Na jedną wspaniałą chwilę odzyskałam to pierwsze uczucie, to, które utraciłam podczas narodzin – że wszystko jest tak, jak powinno być, a ja znajduję się tam, gdzie jest moje miejsce. I znikło. Przeszliśmy przez rzeźbione brązowe wrota katedry i muzyka ucichła za naszymi plecami. Orma bez słowa pożegnania ruszył przez plac katedralny, a jego płaszcz łopotał jak skrzydła olbrzymiego nietoperza. Ojciec podał mnie niańce, mocniej owinął się płaszczem i skulił się dla ochrony przed podmuchami wiatru. Wołałam go, ale się nie odwrócił. Nad nami wznosiło się niebo, puste i odległe. *** Zabobonne oszustwo czy nie, wiadomość przekazana przez psałterz była jasna: „Prawdy nie należy wypowiadać na głos. Oto akceptowalne kłamstwo”. Nie mam na myśli tego, że święta Capiti – niech ma mnie w swoim sercu – była kiepskim zastępstwem. W rzeczy samej wydawała się zaskakująco stosowna. Święta Capiti nosiła własną głowę na talerzu jak pieczoną gęś – patrzyła na mnie z kartki, rzucając mi wyzwanie, bym ją oceniła. Oznaczała życie umysłowe, całkowicie oddzielone od wstrętnych spraw cielesnych. Doceniałam ten podział, kiedy zaczęłam dorastać i przytłoczyła mnie moja własna groteskowa cielesność, ale nawet kiedy byłam małym dzieckiem, odczuwałam instynktowne współczucie dla świętej Capiti. Kto mógł pokochać kogoś z odciętą głową? Jak mogła osiągnąć cokolwiek znaczącego na świecie, kiedy ręce miała zajęte tym talerzem? Czy byli w jej otoczeniu ludzie,

którzy ją rozumieli i nazywali swoją przyjaciółką? Ojciec pozwolił niańce skleić strony ze świętą Yirtrudis – biedaczka nie mogła usiąść w spokoju w naszym domu, dopóki nie wypełniła tego zadania. Nigdy nie udało mi się spojrzeć na heretyczkę. Kiedy unosiłam kartkę do światła, widziałam zarysy sylwetek obu świętych, złączone razem w jedną straszliwą Potworną Świętą. Wyciągnięte ręce świętej Yirtrudis wyrastały z pleców świętej Capiti jak para bezużytecznych skrzydeł, a jej cienista głowa unosiła się tam, gdzie powinna być głowa świętej Capiti. Była podwójną świętą pasującą do mojego podwójnego życia. Miłość do muzyki w końcu skłoniła mnie do opuszczenia bezpiecznej przystani domu ojca, kierując mnie do miasta i na królewski dwór. To było straszliwe ryzyko, ale nie mogłam postąpić inaczej. Nie rozumiałam, że noszę przed sobą samotność na talerzu, a muzyka stanie się padającym na mnie światłem. 1 Z wysokości chóru patrzyłam na ciało biednego księcia Rufusa owinięte w całun. Spoczywało w Złotym Domu, którego dach rozwijał się jak ptak, by ukazać sprytnie zaprojektowane zagłębienie, zwane dłonią świętego Eustace’a, które służyło temu właśnie smutnemu celowi. Książę Rufus leżał przygotowany do drogi na tamten świat, owinięty w biel i złoto, ze stopami wspartymi o błogosławiony próg, a z głową pośród gwiazd. To ostatnie oczywiście nie było nigdy dosłowne, ale w tym wypadku okazało się bardziej symboliczne niż zazwyczaj. Księciu Rufusowi obcięto głowę. Dziesięciu gwardzistów przez pięć dni przeszukiwało mokradła, ale nie udało im się odnaleźć głowy księcia, który miał wobec tego zostać pochowany bez niej. Po zakończeniu modlitwy przez biskupa miałam zagrać Inwokację do świętego Eustace’a, który miał odprowadzić duszę księcia po Niebiańskich Schodach. Czułam się wyjątkowo nieprzygotowana do tego zadania. Nie byłam religijna – to jedno wciąż jeszcze łączyło mnie z ojcem. A jeśli święty Eustace nie przyjdzie na wezwanie kogoś takiego jak ja? Zakołysałam się niepewnie ponad tłumem zebranym na pogrzebie, przerażona, jakby kazano mi zagrać na flecie na wietrznym urwisku. Właściwie wcale nie poproszono mnie, żebym zagrała. Nie uwzględniono mojej osoby w programie, a kiedy odchodziłam, obiecałam ojcu, że nie będę grała publicznie. Słyszałam Inwokację raz czy dwa razy, ale nigdy wcześniej jej nie grałam. To nawet nie był mój flet. Jednakże Guntard usiadł na swojej szałamai, a mój drugi solista, młody baronet Postlerude, poprzedniego wieczoru spełnił zbyt wiele toastów za duszę księcia Rufusa i próbował zwymiotować wnętrzności na wewnętrznym dziedzińcu klasztoru. Byłam odpowiedzialna za muzykę, więc wszystko zależało ode mnie. Modlitwa biskupa dobiegała końca – opisywał niebiański dom, mieszkanie Wszystkich Świętych, gdzie pewnego dnia każdy z nas odpocznie w wiecznej błogości. Nie wymieniał wyjątków, nie musiał. Moje spojrzenie odruchowo przeniosło się ponad morzem odzianych w biel dworzan w stronę przedstawicielstwa ambasady smoków, wraz z samym ambasadorem. Byli w saarantrai – ludzkiej postaci – lecz nawet z tej odległości wyróżniały ich srebrne dzwoneczki na ramionach, puste miejsca wokół nich i niechęć do pochylania głów podczas modlitwy. Smoki nie mają dusz. Nikt nie oczekuje od nich pobożności. – Niech tak się stanie! – ogłosił biskup. To był sygnał, bym zaczęła grać, lecz w tej właśnie chwili zauważyłam ojca w tłumie. Jego twarz była blada i ściągnięta. Słyszałam w głowie słowa, które wypowiedział przed zaledwie dwoma tygodniami, kiedy opuszczałam dom i wyruszyłam na dwór: „W żadnym wypadku nie wolno ci zwracać na siebie uwagi. Jeśli nie myślisz o swoim bezpieczeństwie, pomyśl o

wszystkim, co ja mam do stracenia!”. Biskup odchrząknął, lecz ja czułam się jak zlodowaciała i z trudem łapałam oddech. Rozpaczliwie rozejrzałam się dookoła, szukając czegoś, na czym mogłabym się skupić. Skośne promienie zimowego słońca; białe sztandary unoszące się między kolumnami; czyżyki gnieżdżące się w przezroczach? Moje spojrzenie padło na rodzinę królewską, trzy pokolenia, obraz smutku w bieli i złocie. Królowa Lavonda miała siwe loki rozpuszczone i spływające na ramiona, a jej wodniste niebieskie oczy były zaczerwienione od płaczu po śmierci syna. Księżniczka Dionne stała wyprostowana i rozglądała się z wściekłością, jakby planowała zemstę na zabójcach młodszego brata albo na samym Rufusie za to, że nie dożył czterdziestych urodzin. Księżniczka Glisselda, jasnowłosa córka Dionne, oparła głowę o ramię babki, by ją pocieszyć. Książę Lucian Kiggs, kuzyn i narzeczony Glisseldy, siedział nieco na uboczu i patrzył przed siebie niewidzącym wzrokiem. Nie był synem księcia Rufusa, lecz bastardem od dawna nieżyjącej siostry Dionne, ale wydawał się wstrząśnięty i poruszony, jakby utracił rodzonego ojca. Potrzebowali spokoju Niebios. Niewiele wiedziałam o Niebiosach, ale znałam smutek, i muzykę jako najlepsze na niego lekarstwo. Takie pocieszenie mogłam im dać. Uniosłam flet do ust, a oczy do sklepienia i zaczęłam grać. Zaczęłam zbyt cicho, niepewna melodii, ale nuty same mnie odnajdywały i moja pewność siebie wzrastała. Muzyka opuszczała mnie jak gołębica wypuszczona w głąb nawy, sama katedra nadawała jej głębi i bogactwa, jakby również i ta wspaniała budowla była moim instrumentem. Są melodie, które przemawiają równie dobitnie jak słowa, które płyną logicznie i w sposób nieunikniony z jednego, czystego uczucia. Należy do nich Inwokacja, jakby jej kompozytor próbował wydestylować najczystszą kwintesencję żałoby, powiedzieć „Oto jak to jest, utracić kogoś”. Powtórzyłam Inwokację dwa razy, nie chciałam jej wypuścić, czułam bowiem, że zakończenie utworu będzie dla mnie kolejną namacalną stratą. Wreszcie uwolniłam ostatnią nutę, wytężyłam słuch w oczekiwaniu na ostatnie gasnące echo i poczułam, jak zapadam się w sobie, wyczerpana. Nie było oklasków, stosownie do powagi okoliczności, lecz sama cisza zdawała się ogłuszająca. Popatrzyłam na równinę twarzy, od zebranych szlachetnie urodzonych i innych wysoko postawionych gości po tłum pospólstwa za barierkami. Nie było żadnego poruszenia, poza smokami kręcącymi się niespokojnie na ławkach i Ormą, przyciśniętym do barierki i machającym kapeluszem w moją stronę. Byłam zbyt wyczerpana, by uznać jego zachowanie za żenujące. Pochyliłam głowę i wycofałam się za zasłonę chóru. *** Byłam nowym Asystentem Nadwornego Kompozytora, a ubiegając się o to stanowisko, pokonałam dwudziestu siedmiu innych kandydatów, od wędrownych muzykantów po uznanych mistrzów z konserwatorium Świętej Idy. Byłam zaskoczeniem, nikt ze Świętej Idy nie zwracał na mnie uwagi, ponieważ byłam protegowaną Ormy. Orma był poślednim nauczycielem teorii muzyki, a nie prawdziwym muzykiem. Przyzwoicie grał na klawesynie, ale też ten instrument grał sam z siebie, jeśli tylko trafiało się we właściwe klawisze. Ormie brakowało pasji i muzykalności. Nikt się nie spodziewał, by jego uczennica cokolwiek osiągnęła. Moja anonimowość nie była przypadkowa. Ojciec zakazał mi bratać się z innymi uczniami i nauczycielami – widziałam w tym sens, choć czułam się samotna. Nie zabronił mi otwarcie ubiegać się o zatrudnienie, ale doskonale wiedziałam, że mu się to nie spodoba. Tak to u nas zwykle wyglądało – on nakreślał granice, a ja byłam posłuszna, dopóki mogłam wytrzymać. I to zawsze muzyka skłaniała mnie do wykraczania poza to, co on uważał za bezpieczne. Mimo to, nie przewidziałam rozmiarów jego wściekłości, kiedy usłyszał, że opuszczam dom. Wiedziałam, że jego złość to tak naprawdę strach o mnie, ale i tak nie było mi dzięki temu łatwiej.

Teraz pracowałam dla Viridiusa, Nadwornego Kompozytora, który był słabego zdrowia i rozpaczliwie potrzebował asystenta. Nieuchronnie zbliżała się czterdziesta rocznica podpisania traktatu przez Goredd i smoczy rodzaj, a sam Ardmagar Comonot, wielki smoczy generał, miał przybyć na uroczystości już za dziesięć dni. Viridius odpowiadał za koncerty, bale i wszelkie inne rozrywki muzyczne. Ja miałam mu pomagać w przesłuchaniach muzyków i przygotowywaniu programów, jak również udzielać księżniczce Glisseldzie lekcji gry na klawesynie, co Viridius uznawał za nużące. To zajęło mi pierwsze dwa tygodnie, a niespodziewana przerwa w przygotowaniach w postaci pogrzebu tylko dodała mi pracy. Atak podagry wyłączył Viridiusa z wszelkiej działalności, wobec czego cały program muzyczny spoczął na moich barkach. Ciało księcia Rufusa przeniesiono do krypt z towarzyszeniem jedynie rodziny królewskiej, kapłanów i najważniejszych gości. Chór katedralny zaśpiewał Wyjście i tłumy zaczęły się rozpraszać. Ja zatoczyłam się do absydy. Nigdy wcześniej nie występowałam dla widowni liczącej więcej niż jedna, dwie osoby i nie spodziewałam się zdenerwowania przed występem i wyczerpania po nim. Święci w Niebiosach, to było jak stanie nago przed całym światem. Szłam niepewnym krokiem, gratulując muzykom i nadzorując ich odejście. Guntard, mój samozwańczy asystent, podbiegł do mnie od tyłu i położył mi rękę na ramieniu, na co nie miałam większej ochoty. – Mistrzyni muzyki! To było więcej niż piękne! Podziękowałam mu zmęczonym skinieniem głowy i odsunęłam się poza zasięg jego ramion. – Widziałeś baroneta Postlerude’a? – spytałam, machając w jego stronę fletem. Guntard trajkotał dalej, a jego okrągła twarz świeciła jak księżyc. – Viridius powiedział, że masz talent, ale nikt z nas cię wcześniej nie słyszał. Mieliśmy uwierzyć mu na słowo? Zesztywniałam. –Wrobiliście mnie? Zarumienił się aż po same uszy. – Nic takiego nie powiedziałem! Uśmiechnęłam się, mimo irytacji i wyczerpania. Moi muzycy robili mi kawały, jakbym była jedną z nich. Może w tej pracy jednak znajdę przyjaciół. – Och – odezwał się Guntard, klaskając w dłonie, jakby nagle coś sobie przypomniał. – Czeka na ciebie pewien starszy mężczyzna. Pojawił się w czasie twojego solo, ale kazaliśmy mu zaczekać. Wyciągnął rękę wzdłuż absydy w stronę kaplicy świętego Polypousa, gdzie kręcił się starszy Porfirianin. Siwe włosy miał zaplecione w warkoczyki, a na jego brązowej twarzy pojawił się uśmiech. – Kto to? – spytałam. Guntard potrząsnął z pogardą obciętą na pieczarkę czupryną. – Przyprowadził gromadkę tancerzy pygegyrii, bo wpadł na idiotyczny pomysł, że chcielibyśmy, żeby zatańczyli na pogrzebie. Na wargach Guntarda pojawił się charakterystyczny grymas, jednocześnie pełen potępienia i zazdrości, który Goreddowie przybierali, kiedy mówili o dekadenckich cudzoziemcach. Nawet bym się nie zastanowiła nad uwzględnieniem pygegyrii podczas ceremonii – my, mieszkańcy Goreddu, nie tańczymy na pogrzebach. Nie mogłam jednak zignorować szyderstwa Guntarda. – Pygegyria to starożytna i godna szacunku forma tańca. Mój towarzysz prychnął. – „Pygegyria” oznacza dosłownie „kręcenie tyłkiem”! – Posłał nerwowe spojrzenie Świętym w ich alkowach, zauważył zmarszczone czoła kilkorga z nich i pobożnie ucałował kostkę dłoni. – Tak czy inaczej, jego zespół jest w klasztorze, mieszając mnichom w głowach. Rozbolała mnie głowa. Podałam Guntardowi flet.

– Oddaj go baronetowi Postlerude. I odeślij tancerzy... ale uprzejmie, jeśli można. – Już wracasz? – spytał. – Idziemy całą bandą do Słonecznej Małpy. Położył dłoń na moim lewym ramieniu. Zamarłam, z trudem walcząc z impulsem, by go odepchnąć lub uciec. Odetchnęłam głęboko, by się uspokoić. – Dziękuję za propozycję, ale nie mogę – powiedziałam, zdejmując jego dłoń. Miałam nadzieję, że się nie obrazi. Mina Guntarda świadczyła o tym, że poczuł się odrobinę urażony. To nie jego wina. Zakładał, że jestem zwykłym człowiekiem, którego można bezkarnie chwytać za ramię. Czyż przed chwilą nie pomyślałam, że w tej pracy być może nawiążę przyjaźnie? Później zawsze następowało przypomnienie, jak dzień po nocy – nigdy nie mogłam do końca opuścić zasłony. Odwróciłam się w stronę chóru, by zabrać płaszcz, a Guntard odszedł, by wypełnić moje polecenie. Z tyłu starszy mężczyzna zawołał: – Pani, czekać! Abdo przyjechać tak daleko, żeby was spotkać! Patrząc prosto przed siebie, wspięłam się po schodach i zniknęłam mu z oczu. Mnisi skończyli śpiewać Wyjście i znów je zaczęli, ale nawa wciąż była na wpół wypełniona, wydawało się, że nikt nie chce odejść. Książę Rufus był popularny. Nie miałam okazji lepiej go poznać, ale kiedy Viridius mnie przedstawiał, zwrócił się do mnie uprzejmie, a jego oczy błyszczały. Błyszczały dla połowy miasta, jeśli oceniać po liczbie zebranych mieszkańców, którzy rozmawiali przyciszonymi głosami i z niedowierzaniem kręcili głowami. Rufus został zamordowany podczas polowania, a Gwardia Królowej nie znalazła żadnych wskazówek co do tożsamości zabójcy. Niektórzy mogli uznać, że brak głowy obciążał smoki. Sądziłam, że saarantrai obecni na pogrzebie byli tego aż za bardzo świadomi. Pozostało nam dziesięć dni do przybycia Ardmagara i czternaście do rocznicy Traktatu. Jeśli to rzeczywiście smok zabił księcia Rufusa, wybrał bardzo zły moment. Obywatele i tak czuli się niepewnie w obecności smoczego rodzaju. Ruszyłam południowym przejściem, ale południowy transept został odgrodzony sznurami ze względu na prace remontowe. Sterta drewnianych i metalowych rur zajmowała pół posadzki. Ruszyłam dalej nawą w stronę wielkich wrót. Rozglądałam się przy tym uważnie, zastanawiając się, czy ojciec nie wyskoczy nagle zza kolumny. – Dziękuję! – wykrzyknęła starsza dama dworu, kiedy ją mijałam. Uniosła dłonie do serca. – Nigdy nie byłam tak poruszona. Dygnęłam, mijając ją, lecz jej entuzjazm przyciągnął uwagę pobliskich dworzan. – Transcendentne! – słyszałam. – Wzniosłe! Z wdziękiem skłoniłam głowę i próbowałam się uśmiechać, jednocześnie unikając wyciągniętych w moją stronę rąk. Wyślizg nęłam się z tłumu. Zdawało mi się przy tym, że mój uśmiech jest równie wymuszony i pusty, jak u saarantrasa. Założyłam na głowę kaptur płaszcza, mijając grupkę obywateli w tunikach z białego samodziału. – Pochowałem więcej ludzi niż mogę zliczyć... oby wszyscy usiedli przy niebiańskim stole – ogłosił potężny członek gildii z wciśniętym na głowę białym filcowym czepkiem – ale aż do dziś nie widziałem niebiańskich schodów. – Nigdy wcześniej nie słyszałem, by ktoś tak grał. To nie było całkiem kobiece, nie sądzicie? – Może jest cudzoziemką. Zaczęli się śmiać. Założyłam ręce na piersi i przyśpieszyłam kroku w stronę wielkich wrót. Ucałowałam kostkę dłoni w stronę Niebios, ponieważ tak się robiło przy wyjściu z katedry, nawet jeśli było się... mną. Wyszłam na słaby blask popołudnia, a kiedy napełniłam płuca zimnym, czystym powietrzem, poczułam, jak moje napięcie się rozprasza. Zimowe niebo było oślepiająco niebieskie, a wychodzący żałobnicy wyglądali jak liście niesione przez ostry wiatr. Dopiero wtedy zauważyłam smoka czekającego na mnie na schodach katedry. Na jego twarzy malowało się wyjątkowo jak na niego udane naśladownictwo ludzkiego uśmiechu. Nikt poza mną

nie uznałby napiętej miny Ormy za dodającą otuchy. 2 Jako uczony Orma zwolniony był z obowiązku noszenia dzwoneczka, więc niewielu ludzi orientowało się, że jest smokiem. Miał swoje dziwactwa, rzecz jasna. Nigdy się nie śmiał i niezbyt dobrze pojmował modę, obyczaje i sztukę. Gustował w trudnej matematyce i tkaninach, które nie drapały. Inny saarantras rozpoznałby go po zapachu, ale niewielu ludzi miało wystarczająco dobry węch, by wyczuć saar i wiedzę, by rozpoznać, co czują. Dla reszty Goreddu był mężczyzną – wysokim, chudym, brodatym i w okularach. Broda była fałszywa – raz ją oderwałam, kiedy byłam dzieckiem. Saarantrai płci męskiej nie mogli sprawić, by wyrosła im broda. To była specyficzna cecha ich przeobrażenia, podobnie jak srebrna krew. Orma nie potrzebował zarostu, by udawać człowieka – sądzę, że po prostu mu się podobał. Zamachał w moją stronę kapeluszem, jakby istniała szansa, że go przegapię. – Wciąż za szybko wygrywasz glissanda, ale wydaje się, że w końcu opanowałaś frullato – powiedział, przechodząc od razu do rzeczy bez najmniejszego powitania. Smoki nie widzą w nim sensu. – Ciebie też miło widzieć – powiedziałam i od razu pożałowałam sarkazmu, choć on i tak go nie zauważył. – Cieszę się, że ci się podobało. Zmrużył oczy i przechylił głowę, jak zawsze, kiedy wiedział, że przegapił jakiś kluczowy szczegół, ale nie umiał się domyślić, o co dokładnie chodzi. – Sądzisz, że najpierw powinienem się przywitać – zaryzykował. Westchnęłam. – Chyba jestem zbyt zmęczona, żeby przejmować się tym, że nie osiągnęłam technicznej doskonałości. – I tego właśnie nigdy nie pojmę – powiedział, znowu machając w moją stronę filcowym kapeluszem. Wydawało się, że zapomniał, iż służy on do noszenia na głowie. – Gdybyś zagrała doskonale... jak mógłby saar... nie wywarłabyś takich emocji u swoich słuchaczy. Ludzie płakali, i to nie dlatego, że czasami nucisz, kiedy grasz. – Żartujesz sobie – powiedziałam. Czułam się upokorzona. – Tworzyło to ciekawy efekt. Przede wszystkim było harmonijne, same kwarty i kwinty, ale od czasu do czasu pojawiała się dysharmonijna septa. Dlaczego? – Nie wiedziałam, że to robię! Orma nagle spuścił wzrok. Mała ulicznica, nosząca tunikę białą w duchu żałoby, nawet jeśli nie w rzeczywistości, natarczywie szarpała za połę krótkiego płaszcza Ormy. – Przyciągam małe dzieci – mruknął, mnąc kapelusz w dłoniach. – Odpędź ją, dobrze? – Panie? – odezwała się dziewczynka. – To dla pana. Wsunęła małą łapkę w jego dłoń. Zauważyłam błysk złota. Co to za szaleństwo – żebraczka dająca Ormie monetę? Orma wpatrywał się w przedmiot w dłoni. – Czy towarzyszyła temu jakaś wiadomość? Zająknął się, mówiąc te słowa, a mnie przeszedł dreszcz. To były uczucia, jasne jak słońce. Nigdy wcześniej nie słyszałam czegoś takiego. – „Znak jest wiadomością” – wyrecytowała dziewczynka. Orma uniósł głowę i rozejrzał się, przesuwając wzrokiem od wrót katedry, przez schody, ponad pełnym ludzi placem, po Moście Katedralnym, wzdłuż rzeki i z powrotem. Ja również popatrzyłam odruchowo, choć nie miałam pojęcia, czego szukamy. Zachodzące słońce płonęło nad dachami, na moście zebrał się tłum, jaskrawy Zegar Comonota na placu wskazywał „Dziesięć dni”, a pozbawione liści drzewa nad rzeką kołysały się na wietrze. Niczego poza tym

nie widziałam. Spojrzałam z powrotem na Ormę, który teraz wpatrywał się w ziemię, jakby coś upuścił. Założyłam, że zgubił monetę, ale nie. – Gdzie ona poszła? – spytał. Dziewczynka zniknęła. – Co ci dała? – spytałam. Nie odpowiedział, starannie wsunął przedmiot za swój wełniany żałobny kaftan, na chwilę odsłaniając jedwabną koszulę. – Dobrze – powiedziałam. – Nie mów mi. Wydawał się zdezorientowany. – Nie mam zamiaru ci powiedzieć. Odetchnęłam powoli, próbując się na niego nie złościć. W tej właśnie chwili na Katedralnym Moście powstało zamieszanie. Spojrzałam w stronę źródła krzyków i zrobiło mi się słabo – sześciu zbirów w kapeluszach z czarnymi piórami – Synowie świętego Ogdy – otoczyło półokręgiem jakiegoś biedaka, przyciskając go do barierki mostu. Ludzie gromadzili się na miejscu tego zajścia. – Wejdźmy do katedry i zaczekajmy, aż to się rozejdzie – powiedziałam, sekundę za późno łapiąc Ormę za rękaw. Zauważył, co się dzieje, i już szedł pośpiesznie po schodach w stronę zbiegowiska. Osobnikiem przyciśniętym do barierki był smok. Widziałam srebrny błysk jego dzwonka jeszcze ze schodów świętej Gobnait. Orma przepychał się wśród zgromadzonych. Próbowałam trzymać się blisko, ale ktoś mnie popchnął i wytoczyłam się na pustą przestrzeń przed tłumem. Synowie świętego Ogdy unosili pałki nad skulonym saarantrasem. Recytowali „Przekleństwo świętego Ogdy przeciwko bestii”: „Przeklęte niech będą twoje oczy, robaku! Przeklęte niech będą twoje dłonie, twoje serce, twoje potomstwo aż po kres czasu! Wszyscy Święci cię przeklinają, Oko Niebios cię przeklina, niech każda twoja gadzia myśl zwróci się przeciwko tobie jako przekleństwo!”. Pożałowałam smoka, kiedy zobaczyłam jego twarz. Był świeżakiem, chudym i zaniedbanym, niezgrabnym i o błędnym spojrzeniu. Na jego ziemistym policzku pojawił się siniec. Tłum wył za moimi plecami, jak wilk gotów pogryźć krwawe ochłapy rzucone przez Synów. Dwaj z Synów wyciągnęli noże, a trzeci długi łańcuch zza skórzanej kamizeli. Machał nim groźnie za plecami, jak ogonem. Metalowe ogniwa brzęczały na bruku mostu. Orma pojawił się w polu widzenia saarantrasa i gestem wskazał na kolczyki, by pokazać towarzyszowi, co powinien robić. Świeżak nie poruszył się. Orma sięgnął do swojego kolczyka i aktywował go. Smocze kolczyki były cudownymi urządzeniami, zdolnymi widzieć, słyszeć i przemawiać na odległość. Saarantras mógł wezwać przez nie pomoc lub być nadzorowanym przez zwierzchników. Orma kiedyś rozebrał swoje kolczyki, by mi je pokazać – były maszynami, lecz większość ludzi uważała je za coś o wiele bardziej diabolicznego. Jeden z Synów, czerwony na twarzy od krzyków, warknął do świeżaka: – Jeszcze pożałujesz, że wypełzłeś z Quigówna, ty oślizgły quigu! – Nie jestem quigutlem, tylko saarem – stwierdził świeżak. Jego głos przypominał skrzypienie zawiasów. – Czy odgryzłeś głowę księcia Rufusa, robaku? – spytał drugi Syn, umięśniony flisak. Chwycił świeżaka za cienkie ramię, jakby chciał je złamać. Saarantras wił się w swoich źle dopasowanych ubraniach. Synowie cofnęli się, jakby w jednej chwili z jego ciała mogły wyrosnąć skrzydła, rogi i ogon. Tamten odsunął włosy z oczu i znów się odezwał: – Traktat nie pozwala nam odgryzać ludziom głów, ale nie będę udawał, że zapomniałem już, jak smakują. Synom wystarczyłby jakikolwiek pretekst, żeby go pobić, ale ten, który im podał, był tak przerażający, że przez chwilę stali jak sparaliżowani. Wtedy z dzikim rykiem ożył tłum. Synowie rzucili się na świeżaka, popchnęli go na barierkę.

Zauważyłam jeszcze ranę na jego czole i strumień srebrnej krwi płynący po twarzy, zanim otoczyli mnie ludzie, zasłaniając mi widok. Przepychałam się w stronę sztywnych ciemnych włosów i haczykowatego nosa Ormy. Aby tłum zwrócił się przeciwko niemu, wystarczyłoby pęknięcie wargi i widok jego srebrnej krwi. Wykrzykiwałam jego imię, wywrzaskiwałam je, ale on nie słyszał mnie w panującym wokół zgiełku. Od strony katedry dobiegły krzyki, na placu rozległ się tętent kopyt. W końcu z wyciem dud pojawiła się Gwardia. Synowie świętego Ogdy odrzucili kapelusze i zniknęli w tłumie. Dwaj skoczyli przez barierkę, ale usłyszałam tylko jeden chlupot. Orma kucał obok skulonego świeżaka. Pobiegłam w jego stronę, przebijając się między uciekającymi mieszkańcami miasta. Nie odważyłam się go objąć, ale poczułam tak wielką ulgę, że uklękłam i wzięłam go za rękę. – Dzięki niech będą Wszystkim Świętym! Orma odsunął mnie. – Pomóż mi go podnieść, Serafino. Stanęłam z drugiej strony i wzięłam świeżaka pod ramię. Gapił się na mnie tępo, opuścił głowę na mój bark, brudząc mój płaszcz swoją krwią. Stłumiłam obrzydzenie. Podnieśliśmy rannego saara i pomogliśmy mu stanąć prosto. Odrzucił naszą pomoc i stanął sam, kołysząc się na ostrym wietrze. Podszedł do nas kapitan Gwardii, książę Lucian Kiggs. Ludzie rozstępowali się przed nim jak fale przed świętą Fionnualą. Wciąż był w stroju żałobnym, krótkiej białej houppelande z długimi rozszerzanymi rękawami, ale smutek na jego twarzy zastąpiła wyjątkowa irytacja. Pociągnęłam Ormę za rękaw. – Chodźmy. – Nie mogę. Ambasada będzie się kierować moim kolczykiem. Muszę trzymać się blisko świeżaka. Widywałam księcia w zatłoczonych salach dworu, ale nie był obecny, kiedy Viridius przedstawiał mnie królowej. Miał opinię wnikliwego i upartego śledczego – dużo pracował i nie był tak towarzyski jak jego wuj. Urodą również nie dorównywał księciu Rufusowi – niestety, nie zapuścił brody – ale widząc go z bliska, zrozumiałam, że nadrabiał to inteligencją. Odwróciłam wzrok. Na psy Świętych, całe ramię miałam zalane smoczą krwią. Książę Lucian zignorował mnie i Ormę, zwracając się bezpośrednio do świeżaka. Z zaniepokojeniem zmarszczył czoło. – Na kamień świętego Mashy, krwawisz! Świeżak uniósł głowę. – Wygląda gorzej niż w rzeczywistości, wasza łaskawość. W tych ludzkich głowach jest wiele naczyń krwionośnych, łatwych do przebicia... – Tak, tak. Książę skrzywił się na widok rany i gestem wezwał jednego ze swoich ludzi, który podbiegł z kawałkiem materiału i manierką wody. Świeżak otworzył manierkę i zaczął wylewać wodę na głowę. Spływała strugami po jego czaszce, zalewając kaftan. Święci w Niebiosach. Zaraz zamarznie, a najwspanialsi przedstawiciele Goreddu stali obok i mieli mu zamiar na to pozwolić. Wyrwałam szmatkę i manierkę z jego rąk, namoczyłam tkaninę i pokazałam mu, jak ma nią ocierać twarz. Wziął materiał i cofnął się nieco. Książę Lucian podziękował mi serdecznym skinieniem głowy. – Wyraźnie widać, że jesteś tu nowy, saar – powiedział książę. – Jak się nazywasz? – Basind. Brzmiało to bardziej jak beknięcie niż imię. W spojrzeniu księcia dostrzegłam litość i obrzydzenie. – Jak to się wszystko zaczęło? – spytał. – Nie wiem – odparł Basind. – Wracałem do domu z targu rybnego...

– Ktoś tak nowy jak ty nie powinien spacerować samotnie – warknął książę. – Z pewnością ambasada cię o tym poinformowała? W końcu przyjrzałam się ubraniom Basinda – kaftan, pludry i charakterystyczne insygnia. Rzeczywiście przybył z ambasady, nie z Quigowa. To oznaczało, że „domem” był zamek Orison, a on sam... – Poszedłeś w złą stronę. Zgubiłeś się? – dopytywał się książę Lucian, który również się tego domyślił, a Basind wzruszył ramionami. Książę odezwał się łagodniej: – Śledzili cię? – Nie wiem. Rozmyślałem nad sposobami przyrządzenia gładzicy. – Zamachał przed twarzą księcia przemoczonym pakunkiem. – Otoczyli mnie. Książę Lucian uchylił się przed paczuszką, nie przerywając przesłuchania. – Ilu ich było? – Dwieście dziewiętnaścioro, choć niektórych mogłem nie widzieć. Książę sprawiał wrażenie zdezorientowanego. Najwyraźniej nie był przyzwyczajony do przesłuchiwania smoków. Postanowiłam mu pomóc. – Ilu z czarnymi piórami w kapeluszach, saar Basind? – Sześciu – odparł, mrugając jak ktoś nieprzyzwyczajony do zaledwie dwóch powiek. – Czy tobie udało się im przyjrzeć, Serafino? – spytał książę, któremu najwyraźniej ulżyło, że się wtrąciłam. Tępo pokiwałam głową. Poczułam niejakie przerażenie, kiedy książę wypowiedział moje imię. W pałacu byłam nikim – skąd mógł je znać? Wciąż zwracał się do mnie: – Każę swoim chłopakom przyprowadzić tych, których udało im się złapać. Ty, świeżak i twój przyjaciel – wskazał na Ormę – powinniście się im przypatrzeć i sprawdzić, czy uda się wam opisać tych, których nie uda się nam schwytać. Książę wezwał swoich ludzi, by przyprowadzili bliżej więźniów, po czym pochylił się i odpowiedział na pytanie, którego nie zadałam. – Kuzynka Glisselda cały czas o tobie mówi. Była już gotowa zrezygnować z muzyki. Dobrze, że się pojawiłaś. – Viridius był wobec niej zbyt surowy – wymamrotałam z zawstydzeniem. Spojrzał na Ormę, który odwrócił się i wyglądał saarantrai z ambasady. – Jak się nazywa twój wysoki przyjaciel? Jest smokiem, nieprawdaż? Ten książę był aż zbyt bystry. – Dlaczego tak sądzicie? – Takie przeczucie. Nie mylę się, prawda? Mimo zimna zaczęłam się pocić. – Nazywa się Orma. Jest moim nauczycielem. Lucian Kiggs spojrzał mi w oczy. – Rozumiem. Chcę zobaczyć jego dokumenty zwalniające. Dopiero odziedziczyłem to stanowisko, nie znam naszych wszystkich Ukrytych Uczonych, jak nazywał ich wuj Rufus. – W jego ciemnych oczach pojawiła się zaduma, jednak zaraz się z niej otrząsnął. – Jak przypuszczam, Orma wezwał ambasadę? – Tak. – Ech. W takim razie lepiej skończmy z tym, zanim będę musiał przejść do pozycji obronnej. Jeden z jego ludzi przyprowadził więźniów – złapali tylko dwóch. Sądziłam, że ci, którzy wskoczyli do rzeki, mogą być łatwi do rozpoznania, kiedy wyjdą z niej mokrzy i drżący, ale może Gwardia nie wiedziała... – Dwóch przeskoczyło przez barierkę mostu, ale słyszałam tylko jedno chlupnięcie... – powiedziałam. Książę Lucian natychmiast mnie zrozumiał. Czterema szybkimi gestami skierował swoich żołnierzy na obie strony mostu. Po chwili wskoczyli pod most i rzeczywiście, jeden z Synów nadal tam był, trzymał się krokwi. Wypłoszyli go jak kuropatwę, ale w przeciwieństwie do kuropatwy on nie mógł przelecieć nawet kawałka. Skoczył do rzeki, a za nim podążyło dwóch

gwardzistów. Książę spojrzał na mnie z uznaniem. – Jesteś spostrzegawcza. – Czasami – odparłam, nie patrząc mu w oczy. – Kapitanie Kiggs. Z tyłu dobiegł nas niski kobiecy głos. – I się zaczyna – mruknął, omijając mnie. Odwróciwszy się, zobaczyłam, jak z końskiego grzbietu zeskakuje saarantraska o krótkich czarnych włosach. Jeździła jak mężczyzna, miała na sobie porfiriańskie spodnie, rozcięty kaftan z Ziziby i srebrny dzwonek wielkości jabłka przypięty ostentacyjnie do klamry płaszcza. Trzej saarantrai za nią nie zsiedli z koni, lecz trzymali swoje wierzchowce w gotowości. Ich dzwoneczki wygrywały na wietrze niepokojąco wesołą melodyjkę. – Podsekretarz Eskar. Książę podszedł do niej z wyciągniętą ręką. Nie zniżyła się do jej uściśnięcia i zdecydowanym krokiem ruszyła w stronę Basinda. – Raportuj – powiedziała. Basind zasalutował zgodnie z manierą saarów, dłonią uniesioną do nieba. – Wszystko w ard. Straż ruszyła na pomoc z umiarkowanym pośpiechem, pani podsekretarz. Kapitan Kiggs przybył prosto znad grobu wuja. – Katedra jest dwie minuty marszu stąd – powiedziała Eskar. – Różnica czasu między twoim sygnałem a drugim wynosi prawie trzynaście minut. Gdyby w tamtym momencie była tu straż, drugi nie byłby konieczny. Książę Lucian wyprostował się powoli, na jego twarzy malował się wymuszony spokój. – Czyli to była swego rodzaju próba? – Tak – odpowiedziała beznamiętnie smoczyca. – Uważamy wasze środki bezpieczeństwa za niewystarczające, kapitanie Kiggs. To trzeci atak w ciągu trzech tygodni i drugi, w którym saar został ranny. – Atak, który sami zaplanowaliście, nie powinien się liczyć. Wiecie, że to nie jest typowe. Ludzie są zdenerwowani. Generał Comonot przybędzie za dziesięć dni... – I dlatego właśnie musicie bardziej się postarać – powiedziała chłodno. – ...a książę Rufus został zamordowany w sposób podejrzanie przypominający smoki... – Nie ma żadnych dowodów, że zrobił to smok – sprzeciwiła się. – Jego głowa zniknęła! – Książę wskazał gwałtownie na swoją głowę, a jego zaciśnięte zęby i szarpane wiatrem włosy dodały temu gestowi ekspresji. Eskar uniosła brew. – Żaden człowiek nie mógłby dokonać czegoś takiego? Książę Lucian odwrócił się i zaczął chodzić w kółko, pocierając twarz dłonią. Nie warto złościć się na saarantrai – im bardziej gorący ludzki temperament, tym zimniejsze się stają. Eskar pozostała irytująco neutralna. Zapanowawszy nad sobą, książę znów się odezwał. – Eskar, proszę, zrozum. To przeraziło ludzi. Pozostało wiele głęboko zakorzenionej nieufności. Synowie świętego Ogdy to wykorzystują, sięgają do ludzkich strachów... – Czterdzieści lat – przerwała mu Eskar. – Mieliśmy czterdzieści lat pokoju. Nie było cię na świecie, kiedy podpisano Traktat Comonota. Twoja własna matka... – Oby spoczywała przy niebiańskim ognisku – wymamrotałam, jakby moim zadaniem było rekompensowanie smoczego braku manier. Książę posłał mi pełne wdzięczności spojrzenie. – ...była jedynie plamką w łonie królowej Lavondy – kontynuowała spokojnie Eskar, jakbym ja wcale się nie odezwała. – Jedynie wasi starsi pamiętają wojnę, ale to nie oni przystępują do Synów świętego Ogdy czy wywołują zamieszki na ulicach. Jak może istnieć zakorzeniona nieufność w ludziach, którzy nie przeżyli pożarów wojny? Mój ojciec padł ofiarą waszych rycerzy i ich podstępnej drakomachii. Wszyscy saarantrai pamiętają te dni, wszyscy utraciliśmy wtedy

członków rodziny. Wszyscy o tym zapomnieliśmy, jak było konieczne, w imię pokoju. Nie żywimy urazy. Czy ludzie przekazują uczucia przez krew, z matki na dziecko, jak my, smoki, wspomnienia? Czy dziedziczycie swoje strachy? Nie rozumiem, jakim sposobem to uczucie przetrwało w populacji... albo dlaczego go nie zmiażdżycie – mówiła dalej Eskar. – Wolimy nie miażdżyć nikogo z naszych. Możesz to nazwać jedną z naszych irracjonalnych cech – odparł z ponurym uśmiechem książę. – Może w przeciwieństwie do was nie potrafimy rozumem zwyciężyć uczuć, może potrzeba kilku pokoleń, by nasze obawy zniknęły. Z drugiej strony, to nie ja oceniam cały gatunek po działaniach jednostek. Eskar była nieporuszona. – Ardmagar Comonot otrzyma mój raport. Zobaczymy, czy odwoła swoją zaplanowaną wizytę. Książę Lucian wciągnął na twarz uśmiech jak białą flagę. – Oszczędziłoby mi wielu trudności, gdyby zdecydował się pozostać w domu. Jakże to miło z twojej strony, że wzięłaś pod uwagę moje dobre samopoczucie. Eskar przechyliła głowę, po czym otrząsnęła się z konsternacji. Kazała swoim towarzyszom zabrać Basinda, który tymczasem przeniósł się na drugi koniec mostu i ocierał się o niego jak kot. Tępe pulsowanie za oczami zmieniło się w nieustające walenie, jakby ktoś domagał się wypuszczenia. Kiepska sprawa, moje bóle głowy nigdy nie były jedynie bólem. Nie chciałam odejść, nie dowiadując się, co ulicznica dała Ormie, jednak Eskar odprowadziła go na bok i teraz cicho rozmawiali. – Musi być doskonałym nauczycielem – powiedział książę Lucian. Jego głos rozległ się tak blisko i tak nagle, że poczułam się zaskoczona. W milczeniu dygnęłam. Nie mogłam z nikim rozmawiać o Ormie, a już szczególnie z kapitanem Gwardii Królowej. – Musiał nim być – powtórzył. – Byliśmy zadziwieni, kiedy Viridius wziął sobie do pomocy kobietę. Nie chodzi o to, że kobieta nie była zdolna do wykonywania tej pracy, po prostu Viridius jest staromodny. Musiałaś mieć w sobie coś oszałamiającego, żeby zwrócić jego uwagę. Tym razem złożyłam głęboki ukłon. – Twoja solówka była naprawdę poruszająca – kontynuował. – Z pewnością wszyscy ci to mówili, ale w katedrze wszyscy mieli łzy w oczach. Oczywiście. Wydawało się, że nigdy już nie będę wygodnie anonimowa. Takie są skutki lekceważenia rad ojca. – Dziękuję – powiedziałam. – Proszę o wybaczenie, Wasza Wysokość. Muszę porozmawiać z nauczycielem o, no, frullato... Odwróciłam się do niego plecami. To był szczyt nieuprzejmości. Przez chwilę stał za mną, po czym odszedł. Obejrzałam się. Ostatnie promienie zachodzącego słońca nadawały jego żałobnym szatom złocisty odcień. Zabrał konia jednemu ze swoich sierżantów, wskoczył na siodło z niemal baletowym wdziękiem i kazał oddziałowi ustawić się w szyku. Pozwoliłam sobie na jedno ukłucie smutku z powodu jego nieuniknionej pogardy, po czym odepchnęłam to uczucie i ruszyłam w stronę Ormy i Eskar. Kiedy do nich dotarłam, Orma wyciągnął rękę, jednak mnie nie dotknął. – Przedstawiam Serafinę – powiedział. Podsekretarz Eskar popatrzyła na mnie z góry, jakby zaznaczała na liście ludzkie cechy. Dwie ręce – stwierdzono. Dwie nogi – nie potwierdzono, ze względu na długą houppelande. Dwoje ciemnych oczu – stwierdzono. Włosy koloru mocnej herbaty, wymykające się z warkocza – stwierdzono. Piersi – nie rzucają się w oczy. Wysoka, ale w normalnych granicach. Wściekła lub zawstydzona czerwień na policzkach – stwierdzono. – Hm – powiedziała. – To nie jest nawet tak brzydkie, jak mi się zawsze wydawało. Orma, dzięki niech będą za jego skurczone smocze serce, poprawił ją. – Ona. – Czy to nie jest bezpłodne, jak muł? Poczułam takie gorąco na twarzy, że bałam się, iż moje włosy zaraz się zapalą. – Ona – powtórzył stanowczo Orma, jakby sam na początku nie popełniał tego błędu. –

Wszyscy ludzie stosują wobec siebie męskie lub żeńskie zaimki osobowe, niezależnie od zdolności do rozmnażania. – Inaczej się obrażamy – powiedziałam ze słabym uśmiechem. Eskar gwałtownie straciła zainteresowanie i odwróciła wzrok. Jej podwładni wracali z drugiego końca mostu, prowadząc nerwowego konia z Basindem na grzbiecie. Podsekretarz Eskar wsiadła na swojego gniadosza, obróciła go i ruszyła przed siebie, nie zaszczycając mnie i Ormy spojrzeniem. Jej orszak podążył za nią. Kiedy mnie mijali, Basind przez dłuższą chwilę wpatrywał się we mnie. Poczułam nagłą odrazę. Orma, Eskar i pozostali nauczyli się udawać, ale to było dobitne przypomnienie tego, co kryło się w głębi. To nie było ludzkie spojrzenie. Odwróciłam się do Ormy, który z namysłem wpatrywał się w przestrzeń. – To było do głębi upokarzające – powiedziałam. Wydawał się zaskoczony. – Naprawdę? – Co sobie myślałeś, kiedy jej o mnie powiedziałeś? – spytałam. – Może wyszłam już spod opieki ojca, ale stare zasady nadal obowiązują. Nie możemy tak po prostu mówić wszystkim... – Ach – powiedział, unosząc smukłą dłoń, by odrzucić moje argumenty. – Nie powiedziałem jej. Eskar zawsze wiedziała. Kiedyś była jedną z Cenzorów. Poczułam ściskanie w żołądku. – Cudownie. Co tym razem zrobiłeś, że zwróciłeś na siebie ich zainteresowanie? – Nic – odpowiedział szybko. – Tak czy inaczej, ona już nie jest Cenzorem. – Pomyślałam, że może mają do ciebie pretensje o okazywanie mi zbytniej sympatii – stwierdziłam, po czym dodałam złośliwie: – Choć można by pomyśleć, że sama bym coś takiego zauważyła. – Traktuję cię ze stosownym zainteresowaniem, w akceptowalnych granicach. Niestety, wydawało się to przesadzonym stwierdzeniem. Trzeba mu przyznać, że wiedział, iż ta kwestia mnie denerwuje. Nie każdy saar by się przejął. Wił się, jak zwykle niepewny, co zrobić z tą informacją. – Przyjdziesz na lekcję w tym tygodniu? – zapytał, kierując rozmowę na znajome sprawy. Nic bliższego pocieszeniu nie udało mu się wymyślić. Westchnęłam. – Oczywiście. A ty powiesz mi, co dało ci to dziecko. – Chyba sądzisz, że jest tu coś do powiedzenia – stwierdził, ale jego dłoń odruchowo uniosła się do miejsca, w którym ukrył kawałek złota. Poczułam ukłucie niepokoju, ale wiedziałam, że nie ma sensu go zamęczać. Powie mi, kiedy sam podejmie taką decyzję. Nie pożegnał się ze mną, co było dla niego typowe. Odwrócił się bez słowa i ruszył w stronę katedry. Jej fasada płonęła czerwienią w blasku zachodzącego słońca, a oddalająca się sylwetka Ormy była czarną plamą na jej tle. Patrzyłam, aż zniknął za krańcem północnego transeptu, a później wpatrywałam się w miejsce, w którym zniknął. Prawie już nie zauważałam samotności, to był mój normalny stan, z konieczności, jeśli nie z wrodzonych inklinacji. Jednakże po dzisiejszych stresujących wydarzeniach ciążyła mi bardziej niż zwykle. Orma wiedział o mnie wszystko, ale był smokiem. W dobre dni był wystarczającym przyjacielem. W złe dni zderzenie się z jego niedoskonałościami było jak potknięcie się na schodach. Bolało, ale wydawało się, że to moja wina. Niestety, poza nim nikogo nie miałam. Jedynymi dźwiękami, jakie słyszałam, był szum rzeki poniżej, wiatr pośród nagich gałęzi drzew i ciche fragmenty piosenki, niesione od strony tawern przy szkole muzycznej. Zaplotłam ręce na piersi, słuchałam i patrzyłam, jak na niebie pojawiają się gwiazdy. Otarłam oczy rękawem – z pewnością zaczęły łzawić od wiatru – i ruszyłam do domu, myśląc o Ormie, o wszystkim, co moim zdaniem musiało zostać niewypowiedziane, i o każdym długu wobec niego, którego nie mogłam spłacić.

3 Orma uratował mi życie trzy razy. Kiedy miałam osiem lat, Orma znalazł mi smoczą nauczycielkę, młodą smoczycę imieniem Zeyd. Ojciec stanowczo się temu sprzeciwiał. Gardził smokami, choć był ekspertem Korony do spraw Traktatu i nawet bronił saarantrai w sądzie. Zdumiewały mnie osobliwości Zeyd – jej kanciasta sylwetka, nieustanny brzęk dzwoneczka, zdolność rozwiązywania skomplikowanych równań w głowie. Ze wszystkich moich nauczycieli – a był ich legion – była moją ulubienicą, aż do chwili, gdy próbowała zrzucić mnie z dzwonnicy katedry. Ściągnęła mnie tam pod pretekstem przeprowadzenia lekcji fizyki, po czym błyskawicznie chwyciła mnie i wystawiła na odległość wyciągniętej ręki za balustradę. Wiatr wył w moich uszach. Odprowadziłam wzrokiem spadający bucik, odbijający się od guzowatych łbów gargulców, aż uderzył o bruk placu przed katedrą. – Dlaczego przedmioty spadają w dół? Wiesz? – spytała Zeyd głosem tak miłym, jakby prowadziła tę lekcję w pokoju dziecinnym. Byłam zbyt przerażona, by odpowiedzieć. Straciłam drugi bucik i z trudem utrzymywałam w żołądku śniadanie. – Istnieją niewidzialne siły, które działają na nas wszystkich, przez cały czas, i działają w przewidywalny sposób. Gdybym zrzuciła cię z tej wieży... – tu mną potrząsnęła i miasto zakręciło się jak wir gotów mnie połknąć – ...twoje ciało spadałoby z przyśpieszeniem trzydziestu dwóch stóp na sekundę kwadratową. Podobnie mój kapelusz, a wcześniej twoje buty. Wszystkich nas zagłada przyciąga w taki sam sposób i z taką samą siłą. Miała na myśli grawitację – smoki nie są mistrzami metafory – ale jej słowa trąciły we mnie osobistą strunę. Niewidzialne siły w moim życiu w nieunikniony sposób doprowadzą do upadku. Wiedziałam to od samego początku. Nie było ucieczki. Orma pojawił się, jakby znikąd, i udało mu się dokonać niemożliwego, uratować mnie w taki sposób, by wydawało się, że mnie nie ratował. Dopiero wiele lat później zrozumiałam, że to była pułapka zastawiona przez Cenzorów, a mająca na celu ocenę emocjonalnej stabilności Ormy i jego przywiązania do mnie. Po tym doświadczeniu pozostał mi ogromny, niepokonany lęk wysokości, ale, co dziwne, nie czułam strachu przed smokami. Fakt, że to smok mnie uratował, nie odegrał najmniejszej roli w tym ostatnim. Nikt nigdy nie raczył mi wspomnieć o tym, że Orma jest smokiem. *** Kiedy miałam jedenaście lat, w moich kontaktach z ojcem nastąpił kryzys. Znalazłam flet matki ukryty w pokoju na piętrze. Ojciec nie pozwalał, by nauczyciele uczyli mnie muzyki, ale nie powiedział otwarcie, że nie wolno mi uczyć się samej. Byłam w połowie prawnikiem, zawsze zauważałam luki. Grałam w tajemnicy, kiedy ojciec był w pracy, a macocha w kościele, pracując nad niewielkim repertuarem przyzwoicie wykonywanych piosenek ludowych. Kiedy ojciec urządził przyjęcie z okazji Wigilii Traktatu, ukryłam flet w pobliżu kominka, planując zaimprowizowany występ przed wszystkimi gośćmi. Ojciec znalazł flet wcześniej, domyślił się, jakie miałam zamiary, i zaprowadził mnie do pokoju. – Co ty wyprawiasz?! – wykrzyknął. Nigdy nie widziałam, by miał takie oszalałe spojrzenie. – Chcę cię zawstydzić, żebyś pozwolił mi brać lekcje – powiedziałam spokojnie, choć wcale tak się nie czułam. – Kiedy wszyscy usłyszą, jak dobrze gram, uznają cię za głupca, że nie pozwalasz... Przerwał mi gwałtownym gestem, uniósł flet, jakby mógł mnie nim uderzyć. Skuliłam się, ale nie poczułam ciosu. Kiedy odważyłam się znów podnieść wzrok, ojciec mocno przycisnął instrument do kolana. Flet złamał się z paskudnym trzaskiem, jak kość albo jak moje serce.

Aż zadzwoniło mi w uszach. Opadłam na kolana. Ojciec upuścił połamany flet na podłogę i cofnął się o krok. Minę miał tak zbolałą, jakby flet był częścią jego osoby. – Nigdy tego nie rozumiałaś, Serafino – powiedział. – Zneutralizowałem wszystkie ślady twojej matki, nadałem jej inne imię, inne otoczenie, inną przeszłość... inne życie. Mogą nas skrzywdzić tylko dwie rzeczy, które po niej pozostały. Jej nieznośny brat, ale tego nie zrobi, mam na niego oko... i jej muzyka. – Miała brata? – spytałam. – Jak jej muzyka może nas skrzywdzić? I jak się nazywała, jeśli nie Amaline Ducanahan? Mówiłam przez łzy. Tak niewiele zostało mi po matce, a on to wszystko odbierał. Pokręcił głową. – Próbuję nam obojgu zapewnić bezpieczeństwo. Zamykając za sobą drzwi, przekręcił klucz. To nie było konieczne, nie miałam siły wracać na przyjęcie z okazji Wigilii Traktatu. Było mi niedobrze. Oparłam czoło o podłogę i zapłakałam. Zasnęłam na ziemi, z palcami zaciśniętymi na pozostałościach fletu. Pierwszą moją myślą po przebudzeniu była refleksja, że powinnam zamieść pod łóżkiem. Drugą, że w domu jest dziwnie cicho, biorąc pod uwagę to, jak wysoko znajdowało się słońce. Obmyłam twarz w miednicy, a zimna woda mnie orzeźwiła. Oczywiście, że wszyscy spali – poprzedniego wieczoru była Wigilia Traktatu i bawili się aż do rana. To oznaczało, że nie mogłam wyjść z pokoju do czasu, aż ktoś się obudzi i mnie wypuści. Mój niemy smutek miał całą noc, by przerodzić się w gniew, a to sprawiło, że stałam się lekkomyślna, przynajmniej jak na mnie. Ubrałam się najcieplej, jak mogłam, przywiązałam sakiewkę do przedramienia, otworzyłam okno i wyszłam przez nie. Szłam, gdzie mnie nogi prowadziły, uliczkami, mostami i oblodzonymi nabrzeżami. Ku swemu zaskoczeniu, na mieście widziałam ludzi, ruch uliczny, otwarte sklepy. Obok mnie prześlizgiwały się z brzękiem dzwonków sanie załadowane drewnem lub sianem. Służący dźwigali dzbany i koszyki ze sklepów, nie zwracając uwagi na błoto na drewniakach. Młode mężatki ostrożnie omijały kałuże. Przechodnie mogli wybierać między pasztecikami i pieczonymi kasztanami, a handlarz grzanym winem obiecywał ciepło w kubku. Dotarłam do placu świętej Looli, gdzie po obu stronach pustej drogi zebrał się ogromny tłum. Ludzie rozmawiali i przyglądali się z oczekiwaniem, skuleni i stłoczeni dla ochrony przed zimnem. Stojący obok mnie stary mężczyzna mruknął do sąsiada: – Nie mogę uwierzyć, że królowa na to pozwala. Po wszystkich naszych poświęceniach i walce! – A mnie dziwi, że ciebie jeszcze coś dziwi – odparł jego młodszy towarzysz, uśmiechając się ponuro. – Na świętego Mashę, jeszcze pożałuje tego traktatu, Maurizio. – Trzydzieści pięć lat i jeszcze go nie pożałowała. – Królowa jest szalona, jeśli sądzi, że smoki mogą zapanować nad żądzą krwi! – Przepraszam? – pisnęłam, pełna strachu przed obcymi. Maurizio spojrzał na mnie z góry, unosząc lekko brwi. – Czy czekamy na smoki? Uśmiechnął się. Był przystojny, nawet zarośnięty i nieumyty. – A tak, panieneczko. To procesja pięcioletnia. – Widząc moją niepewność wyjaśnił: – Co pięć lat nasza szlachetna królowa... – Nasza obłąkana despotka! – wykrzyknął starszy mężczyzna. – Spokojnie, Karalu. Nasza łaskawa królowa, jak już mówiłem, pozwala, by przybrały naturalną postać wewnątrz miejskich murów i pomaszerowały w procesji dla uczczenia Traktatu. Chyba sądzi, że to złagodzi nasze obawy, jeśli regularnie będziemy widywać ich w całej siarkowej potworności. Choć mnie wydaje się, że jest raczej odwrotnie. Wyglądało na to, że połowa Lavondaville zebrała się na placu dla przyjemnego dreszczyku przerażenia. Jedynie starcy pamiętali czasy, kiedy smoki widywano powszechnie, kiedy cień na tle słońca wystarczył, by wywołać panikę. Wszyscy znaliśmy opowieści o spalonych doszczętnie

wioskach, o tym, jak człowiek zmieniał się w kamień, jeśli odważył się spojrzeć smokowi w oczy, o odwadze rycerzy w obliczu tak przerażającego przeciwnika. Rycerze zostali zapomniani wiele lat po wejściu w życie Traktatu. Z braku smoków zajęli się antagonizowaniem sąsiadów Goreddu, Ninysu i Samsamu. Trzy kraje przed dwie dekady prowadziły graniczne wojenki, aż nasza królowa położyła temu kres. Wszystkie zakony rycerskie z Krain Południa zostały rozwiązane – nawet te z Ninysu i Samsamu – lecz plotka głosiła, że starzy wojownicy żyli w tajemnych enklawach w górach albo daleko na prowincji. Odkryłam, że spoglądam z ukosa na starszego mężczyznę, Karala. Tyle mówił o poświęceniach, że zastanawiałam się, czy kiedykolwiek walczył ze smokami. Wydawał się w odpowiednim wieku. Zebrani otworzyli szeroko usta. Rogata bestia wychodziła właśnie zza rogu ulicy pełnej sklepów, jej wygięty grzbiet wznosił się na wysokość pierwszego piętra, a skrzydła były skromnie złożone, by nie zaczepić o pobliskie kominy. Jego elegancka szyja opadała w dół jak u posłusznego psa – taka postawa miała sprawiać wrażenie niegroźnej. Ja przynajmniej, widząc opuszczone kolce na głowie, uznałam go za nieszkodliwego. Inni ludzie najwyraźniej nie rozumieli mowy ciała smoka, wszędzie wokół mnie przerażeni obywatele tulili się do siebie nawzajem, robili znaki świętego Ogdy i mamrotali w dłonie. Jedna z kobiet zaczęła wrzeszczeć histerycznie: „Jego straszliwe zęby!”, aż mąż odprowadził ją na bok. Patrzyłam, jak znikają w tłumie, żałując, że nie mogłam jej pocieszyć, powiedzieć, że widok smoczych zębów jest dobrym znakiem. Smok z zamkniętym pyskiem najprawdopodobniej wzbudzał w sobie płomień. Ta zależność wydawała mi się zupełnie oczywista. To zmusiło mnie do zastanowienia. Wszędzie wokół obywatele łkali z przerażenia na widok tych zębów. Wydawało się, że to, co dla mnie jest jasne, dla innych pozostaje całkowicie nieprzejrzyste. W sumie smoków było dwanaście. Procesję zamykała jadąca saniami księżniczka Dionne z córeczką Glisseldą. Pod białym zimowym niebem smoki wydawały się rdzawe, co było rozczarowującym kolorem dla tak bajkowego gatunku. Wkrótce jednak zorientowałam się, że ich odcienie są bardziej subtelne. Słońce padające pod odpowiednim kątem wzbudzało tęczowy poblask na ich łuskach, migotanie bogatych odcieni od purpury do złotego. Karal wyciągnął butelkę ciepłej herbaty, której skąpą porcję nalał Maurizio. – Musi nam starczyć do wieczora – mruknął, siąkając nosem. – Jeśli mamy świętować Traktat Comonota, można by się spodziewać, że sam Ard-magik raczy się pojawić. On jednak gardzi południem albo przybieraniem ludzkiej postaci. – Słyszałem, że się ciebie boi, sir – powiedział Maurizio głosem pozbawionym emocji. – To chyba rozsądne. Później nie byłam pewna, jak to się stało, że zrobiło się niebezpiecznie. Stary rycerz – czułam, że użycie „sir” to potwierdza – zaczął wykrzykiwać obelgi: „Robaki! Gazowe worki! Bestie z piekła rodem!”. Kilku otaczających go porządnych obywateli dołączyło do niego. Niektórzy zaczęli rzucać śnieżkami. Jeden ze smoków bliżej środka przestraszył się. Może tłum zbliżył się za bardzo albo uderzyła go śnieżka. Uniósł głowę i ciało, dorównując wzrostem dwupiętrowej gospodzie po drugiej stronie placu. Widzowie stojący najbliżej spanikowali i rzucili się do ucieczki. Nie było gdzie uciekać. Otaczały ich setki na wpół zamarz niętych mieszkańców miasta. Doszło do zderzeń. Zderzenia prowadziły do krzyków. Krzyki sprawiały, że kolejne smoki z niepokojem unosiły głowy. Smok na przedzie krzyknął, a był to mrożący krew w żyłach zwierzęcy ryk. Ku swojemu zaskoczeniu zrozumiałam go: – Opuścić głowy! Jeden ze smoków rozłożył skrzydła. Tłum kołysał się i kłębił jak wzburzone morze. Ich przywódca znów krzyknął: – Fikri, złóż skrzydła. Jeśli zerwiesz się do lotu, pogwałcisz ustęp siódmy, artykuł piąty, a ja zaciągnę twój ogon przed trybunał tak szybko... Dla tłumu jednak nawoływanie smoka brzmiało jak zwierzęce wrzaski i serca ludzi wypełniła

groza. Ruszyli w stronę bocznych uliczek. Pociągnęli mnie za sobą. Ktoś uderzł mnie łokciem w szczękę, kopnięcie w kolano mnie przewróciło. Ktoś przeszedł po mojej łydce, ktoś inny potknął się o głowę. Zobaczyłam gwiazdy i okrzyki ucichły. Nagle znów poczułam powietrze i przestrzeń. I gorący oddech na szyi. Otworzyłam oczy. Stał nade mną smok, a jego łapy były jak cztery kolumny bezpiecznego schronienia. Prawie znów zemdlałam, ale jego siarkowy oddech przywrócił mi przytomność. Trącił mnie nosem i wskazał boczną uliczkę. – Odprowadzę cię tam! – krzyknął tak samo przerażającym głosem, jak wcześniej drugi smok. Wstałam i oparłam drżącą rękę o jego nogę, żeby zachować równowagę. Była szorstka i nieruchoma jak drzewo, i, co niespodziewane, ciepła. Śnieg pod nim zaczynał się topić. – Dziękuję, saar – powiedziałam. – Zrozumiałaś, co powiedziałem, czy reagujesz na moje zamiary, jak je postrzegasz? Znieruchomiałam. Rozumiałam, ale jak? Nigdy nie uczyłam się mootya, niewiele ludzi to robiło. Wydawało mi się, że brak odpowiedzi będzie bezpieczniejszy, więc bez słowa ruszyłam w stronę uliczki. Szedł za mną, a ludzie schodzili nam z drogi. Uliczka kończyła się ślepo i była pełna beczek, więc tłumy nie przepychały się przez nią gorączkowo. On i tak ustawił się w wejściu. Przybyła Gwardia Królowej, jechali w szyku przez plac, kołysząc piórami i grając na dudach. Większość smoków ustawiła się w kręgu wokół powozu księżniczki Dionne, chroniąc ją przed tłuszczą, teraz przekazali ten obowiązek Gwardii. Resztki tłumu zaczęły wiwatować i powróciła odwaga, jeśli nie porządek. Dygnęłam w podziękowaniu, oczekując, że smok odejdzie. Opuścił głowę na wysokość mojej twarzy. – Serafino! – krzyknął. Gapiłam się na niego, wstrząśnięta, że zna moje imię. On patrzył na mnie, z jego nozdrzy wypływał dym, a oczy były czarne i obce. A jednak nie tak obce. Wydawały się znajome w sposób, którego nie umiałam nazwać. Wszystko rozmyło się, jakbym patrzyła na niego przez wodę. – Nic?! – wykrzyknął saar. – Była taka pewna, że uda jej się zostawić ci choć jedno wspomnienie. Zaczęło mi się robić ciemno przed oczami, krzyk zmienił się w syczenie. Padłam twarzą w śnieg. *** Leżę w łóżku w zaawansowanej ciąży. Pościel jest lepka. Drżę i szarpią mną mdłości. Orma stoi po drugiej stronie pokoju w plamie słońca i wygląda przez okno niewidzącym wzrokiem. Nie słucha. Wiję się z niecierpliwością. Nie zostało mi wiele czasu. – Chcę, żeby to dziecko cię znało – mówię. – Nie interesuje mnie twój pomiot – odpowiada, wpatrując się w swoje paznokcie. – Ani nie mam zamiaru pozostać w kontakcie z twoim żałosnym mężem po twojej śmierci. Płaczę, niezdolna się powstrzymać, choć zawstydzona, że zobaczy, jak utraciłam panowanie nad sobą. Przełyka ślinę, jego twarz wykrzywia się, jakby posmakował żółci. W jego oczach jestem potworem, wiem to, ale kocham go. To może być nasza ostatnia rozmowa. – Zostawiam dziecku pewne wspomnienia – mówię. Orma w końcu na mnie patrzy, ale w jego ciemnych oczach dostrzegam powątpiewanie. – Możesz to zrobić? Nie jestem pewna i nie mam siły, by o tym dyskutować. Przekręcam się pod kołdrą, by złagodzić ostry ból miednicy. – Zamierzam zostawić dziecku perłę umysłu. Orma drapie się po chudej szyi.

– Jak zakładam, perła będzie zawierać wspomnienia o mnie. Dlatego mi to mówisz. Co ją wyzwala? – Widok ciebie jakim naprawdę jesteś – mówię, dysząc lekko, ponieważ ból się nasila. Parska jak koń. – A w jakich okolicznościach dziecko mogłoby mnie zobaczyć w prawdziwej postaci? – Ty zadecydujesz, kiedy będziesz gotów przyznać, że jesteś wujem. Dyszę ciężko, gdy ostre skurcze przeszywają moje podbrzusze. Zostało niewiele czasu do stworzenia perły umysłu. Nie jestem nawet pewna, czy będę miała zasoby, by odpowiednio się skupić. Zwracam się do Ormy najspokojniej jak umiem. – Idź po Claude’a. Już. Proszę. Wybacz mi, dziecko, że zawarłam w tym cały ból. Nie ma czasu, by go usunąć. *** Otworzyłam oczy, czując przeszywający ból głowy. Leżałam jak niemowlę na rękach Maurizia. W odległości kilku stóp stary Karal tańczył dziwny taniec na śniegu. Rycerz znalazł halabardę, którą wymachiwał w stronę smoka, odganiając go. Stwór cofnął się w stronę placu, do swoich braci. Nie, nie stwór. On. To był Orma, mój... Nawet nie mogłam o tym myśleć. Zatroskana twarz Maurizia to pojawiała się w moim polu widzenia, to z niego znikała. – Dom Dombegh, przy świętej Fionnuali – wykrztusiłam i znów straciłam przytomność. Odzyskałam ją dopiero, kiedy Maurizio przekazał mnie ojcu. Ten pomógł mi wejść na górę, a ja padłam na łóżko. Kiedy walczyłam o odzyskanie przytomności, słyszałam, jak ojciec na kogoś wrzeszczy. Obudziłam się, a Orma stał przy moim łóżku i mówił. Najwyraźniej uznał, że już się obudziłam. – ...otoczone matczyne wspomnienie. Nie wiem, co dokładnie ci ujawniła, jedynie, że chciała, żebyś poznała prawdę o mnie i o niej. Był smokiem i bratem mojej matki. Jeszcze nie odważyłam się wywnioskować, czym czyniło to ją, ale on mnie do tego zmusił. Wychyliłam się za łóżko i zwymiotowałam. Dłubał paznokciem w zębach i gapił się na wymiociny na podłodze, jakby mogły mu powiedzieć ile już wiedziałam. – Nie spodziewałem się, że weźmiesz udział w procesji. Nie chciałem, żebyś dowiedziała się tego teraz... albo w ogóle. W tej kwestii zgadzaliśmy się z twoim ojcem – powiedział. – Ale nie mogłem pozwolić, żeby stratował cię tłum. Nie jestem pewien dlaczego. Tyle tylko usłyszałam z jego wyjaśnień, gdyż porwała mnie wizja. Nie było to kolejne ze wspomnień mojej matki. Pozostałam sobą, choć byłam bezcielesna i spoglądałam z góry na ożywione portowe miasto leżące w szczelinie między przybrzeżnymi górami. Nie tylko je widziałam – czułam zapach ryb i przypraw na targowisku, słony oddech oceanu na bezcielesnej twarzy. Szybowałam na nieskalanym błękitnym niebie jak skowronek, krążyłam nad białymi kopułami i iglicami i prześlizgiwałam się nad rojnymi dokami. Zwabił mnie bujny świątynny ogród, pełen fontann i kwitnących drzewek cytrynowych. Tam było coś, co musiałam zobaczyć. Nie, to był ktoś. Chłopiec w wieku około sześciu lat, wiszący do góry nogami jak nietoperz na patykowatym figowcu. Jego skóra była brązowa jak zaorane pole, włosy jak puszysta ciemna chmura, oczy ruchliwe i błyszczące. Jadł pomarańczę, cząstka po cząstce, i wydawał się bardzo zadowolony z siebie. Jego spojrzenie było inteligentne, ale patrzył przeze mnie, jakbym była niewidzialna. Wróciłam do siebie na wystarczająco długo, by złapać oddech przed dwoma kolejnymi wizjami, które uderzyły we mnie jedna po drugiej. Widziałam umięśnionego samsamskiego górala grającego na dudach na dachu kościoła, a później staruszkę w grubych okularach gromiącą swoją kucharkę za dodanie zbyt wiele kolendry do sosu. Każda nowa wizja tylko wzmagała ból głowy, a w ściśniętym żołądku nie miałam już nic, co mogłabym z siebie wyrzucić. Przez tydzień byłam przykuta do łóżka, wizje nadchodziły tak często i szybko, że jeśli

próbowałam wstać, padałam pod ich ciężarem. Widziałam groteskowych i zdeformowanych mężczyzn z koralami i szponami, kobiety ze szczątkowymi skrzyd łami i wielką bestię, przypominającą pozbawionego skorupy ślimaka, która wzburzyła bagno. Na ich widok wrzeszczałam aż do utraty tchu, rzucałam się w mokrej pościeli i wprawiałam w przerażenie macochę. Moje lewe przedramię i brzuch zaczęły swędzieć, palić, a na końcu pojawiła się na nich sącząca, zaskorupiała wysypka. Drapałam ją gorączkowo, co tylko pogarszało sytuację. Gorączkowałam i nie mogłam utrzymać w żołądku jedzenia. Orma cały czas siedział przy mnie, a mnie dręczyła iluzja, że pod jego skórą – za skórą każdego – jest pustka, atramentowa czarna nicość. Podwinął mój rękaw, żeby obejrzeć ramię, a ja wrzasnęłam, wierząc, że odwinie moją skórę i zobaczy pustkę pod nią. Pod koniec tygodnia wysypka stwardniała i zaczęła się łuszczyć, ukazując pas bladych zaokrąglonych łusek, wciąż miękkich jak u świeżo wyklutego węża, biegnący od wewnętrznej strony nadgarstka aż do łokcia. Szerszy pas otaczał mnie w talii. Na ich widok płakałam tak długo, że aż zrobiło mi się niedobrze. Orma siedział nieruchomo przy łóżku, nie mrugając ciemnymi oczami, a jego głowę wypełniały nieprzeniknione smocze myśli. *** – Co ja mam z tobą zrobić, Serafino? – spytał ojciec. Siedział za biurkiem, nerwowo przeglądając dokumenty. Ja siedziałam naprzeciwko niego na zydlu; to był pierwszy dzień, kiedy poczułam się na tyle dobrze, by wyjść z pokoju. Orma zajmował rzeźbione dębowe krzesło przy oknie, a szary blask porannego słońca podświetlał jego rozczochrane włosy. Anne-Marie przyniosła nam herbatę i uciekła, lecz tylko ja sobie nalałam. Wystygła w filiżance. – A co w ogóle zamierzałeś ze mną zrobić? – spytałam z goryczą, pocierając kciukiem brzeg filiżanki. Ojciec wzruszył wąskimi ramionami, a spojrzenie jego szarych oczu było odległe. – Miałem nadzieję wydać cię za mąż, zanim te przerażające oznaki pojawiły się na twoim ramieniu i... – Gestem objął moje ciało, od góry do dołu. Próbowałam zapaść się w sobie. Czułam obrzydzenie aż do głębi duszy – jeśli w ogóle miałam duszę. Moja matka była smokiem. Nic już nie było pewne. – Rozumiem, dlaczego nie chciałeś, żebym wiedziała – wymamrotałam do filiżanki, a mój głos był pełen wstydu. – Przed tym... atakiem mogłabym nie rozumieć, że dyskrecja jest niezbędna, mogłabym zwierzyć się jednej ze służących albo... – Nigdy nie miałam wielu przyjaciół. – Wierz mi, teraz widzę sens. – Ach tak? Naprawdę? – Ojciec skupił na mnie wzrok. – Twoja znajomość Traktatu i prawa nie skłoniłaby cię do zachowania milczenia, ale bycie brzydką sprawiło, że nagle wszystko stało się jasne? – Nad Traktatem i prawem trzeba się było zastanowić, zanim ją poślubiłeś – powiedziałam. – Nie wiedziałem! – krzyknął. Potrząsnął głową i zaczął mówić łagodniejszym tonem: – Nigdy mi nie powiedziała. Umarła podczas porodu, zalewając łóżko srebrną krwią, a ja zostałem rzucony w morze bez pomocy kobiety, którą kochałem najbardziej na świecie. Ojciec przeczesał dłonią rzedniejące włosy. – Mógłbym zostać wygnany lub stracony, zależnie od humoru królowej, ale ostatecznie nie musiało to zależeć od niej. Niewiele spraw o „konkubinat ze smokami” dotarło do sądu, oskarżeni zazwyczaj zostawali rozerwani na strzępy przez tłuszczę, spaleni żywcem w domach albo po prostu wcześniej znikali. Miałam tak sucho w gardle, że nie mogłam się odezwać. Przełknęłam łyk zimnej herbaty. Była gorzka. – A c-co stało się z ich dziećmi? – Nie ma informacji o tym, żeby mieli dzieci – stwierdził ojciec. – Ale nie myśl sobie, że obywatele nie wiedzieliby, co z tobą zrobić, gdyby poznali prawdę. Wystarczy, że zwrócą się

do pisma. Orma, który wpatrywał się w przestrzeń, nagle znów się skupił. – O ile dobrze pamiętam, święty Ogdo przedstawił szczegółowe zalecenia – powiedział, drapiąc się po brodzie. – „Jeśli robactwo splugawi wasze kobiety, płodząc zniekształcone, skrzyżowane abominacje, nie pozwólcie, by tak potworne potomstwo przeżyło. Rozłupcie czaszkę noworodka po trzykroć błogosławionym toporem, nim ciemiączko stwardnieje jak stal. Odrąbcie jego łuskowate kończyny i spalcie je w osobnych ogniskach, by nie powróciły w nocy, pełzając jak robactwo, by zabijać prawy lud. Otwórzcie brzuch potwornego dziecka, nasikajcie na jego wnętrzności i podpalcie go. Mieszańce rodzą się ciężarne – jeśli pochowacie łono nietknięte, dwadzieścia kolejnych wyskoczy z ziemi...”. – Wystarczy, saar – powiedział ojciec. Jego oczy o barwie morza podczas burzy wpatrywały się w moją twarz. Patrzyłam na niego z przerażeniem, zaciskając usta, by się nie rozpłakać. Czy odrzucił religię, ponieważ sami Święci pochwalali zabicie jego dziecka? Czy Goreddowie wciąż nienawidzili smoków po trzydziestu pięciu latach pokoju, ponieważ wymagały tego niebiosa? Orma w ogóle nie zwrócił uwagi na moje cierpienie. – Zastanawiam się, czy Ogdo i inni, którzy wyrażają podobną odrazę, między innymi święty Vitt i święty Munn, mieli doświadczenie z mieszańcami. Rzecz jasna, nie dlatego, że Serafina przypomina ich opis, ale że w ogóle dopuszczają taką możliwość. W wielkiej bibliotece w Tanamoot nie ma opisanego żadnego przypadku narodzin mieszańca, co samo w sobie jest zadziwiające. Można by pomyśleć, że w ciągu prawie tysiąca lat ktoś by to wypróbował. – Nie – stwierdził ojciec. – Ja bym tak nie pomyślał. Jedynie amoralny smok mógłby o tym pomyśleć. – Dokładnie – zgodził się Orma, który wcale się nie obraził. – Amoralny smok by o tym pomyślał, wypróbował... – Jak? Siłą? – Ojciec wykrzywił usta, jakby poczuł żółć. Orma wcale nie przejął się sugestią zawartą w tych słowach. – ...i zapisał wynik eksperymentu. Być może wcale nie jesteśmy tak amoralnym gatunkiem, jak się powszechnie uważa w Krainach Południa. Nie mogłam dłużej powstrzymywać łez. Miałam zawroty głowy i czułam się pusta, chłodny podmuch spod drzwi sprawił, że się zakołysałam. Wszystko mi odebrano – moją ludzką matkę, własne człowieczeństwo i wszelką nadzieję na opuszczenie domu ojca. Zobaczyłam nicość pod powłoką świata. Groziła, że mnie wciągnie. Nawet Orma nie mógł nie zauważyć mojego cierpienia. Przechylił głowę. – Przekaż mi jej edukację, Claude – powiedział. Odchylił się do tyłu i przeciągnął palcem po zaparowanych szybkach niewielkiego okna. Posmakował wilgoć. – Tobie? – powtórzył szyderczo ojciec. – A co ty z nią zrobisz? Nie ma godziny, żeby nie dostawała ataku od tych piekielnych wizji. – Na początek moglibyśmy nad tym popracować. My, saar, mamy swoje techniki panowania nad zbuntowanym umysłem. Orma postukał się palcem w czoło, po czym to powtórzył, jakby to odczucie go zaintrygowało. Dlaczego nigdy wcześniej mnie nie uderzyło to, jak bardzo był dziwaczny? – Nauczysz ją muzyki – powiedział mój ojciec, a jego ciepły głos wzniósł się o oktawę za wysoko. Widziałam jego walkę wewnętrzną tak wyraźnie, jakby jego skóra była ze szkła. Nigdy nie chronił tylko mnie; chronił swoje złamane serce. – Tato, proszę. – Wyciągnęłam ręce jak błagalnik przed Świętymi. – Nic więcej mi nie pozostało. Ojciec zamrugał, ukrywając łzy. – Nie pozwól, bym cię usłyszał. Dwa dni później do naszego domu dostarczono szpinet. Ojciec rozkazał ustawić go w składziku na tyłach domu, daleko od jego gabinetu. Nie było miejsca na taboret, więc ostatecznie usiadłam na skrzyni. Orma przysłał również zeszyt z fantazjami kompozytora imieniem Viridius. Nigdy

wcześniej nie widziałam zapisu nutowego, ale od razu wydał mi się znajomy, podobnie jak mowa smoków. Siedziałam aż do zachodu słońca, czytając tę muzykę jakby to była literatura. Nie wiedziałam nic o szpinetach, ale zakładałam, że należało otworzyć klapę. Jak się okazało, po jej wewnętrznej stronie wymalowano idylliczną scenę – kociaki bawiące się na ganku, chłopi koszący zboże za nimi. Jeden z kociaków – ten agresywnie atakujący kłębek niebieskiej wełny – miał niezwykłe szklane oko. Zmrużyłam oczy w półmroku i postukałam je palcem. – Ach, jesteś – usłyszałam głęboki głos. Wydawało się, że dochodzi, co dziwne, z pyszczka malowanego kotka. – Orma? Jak on do mnie mówił? Czy to było jakieś smocze urządzenie? – Jeśli jesteś gotowa – powiedział – zaczynajmy. Mamy wiele do zrobienia. I tak uratował moje życie po raz trzeci. 4 Przez następne pięć lat Orma był moim nauczycielem i jedynym przyjacielem. Jak na kogoś, kto postanowił nigdy nie nazwać się moim wujem, bardzo poważnie traktował wynikające z pokrewieństwa obowiązki. Uczył mnie nie tylko muzyki, ale wszystkiego, co jego zdaniem powinnam wiedzieć o smokach – historia, fizjologia, filozofia, wyższa matematyka (najbliższe religii, co mieli). Odpowiadał na moje najbardziej bezczelne pytania. Tak, smoki w odpowiednich warunkach czuły zapach barw. Tak, to był bardzo zły pomysł, zmienić się w saarantrasa tuż po zjedzeniu tura. Nie, nie pojmował do końca natury moich wizji, ale wierzył, że zna sposób, by mi pomóc. Smoki uznawały kondycję ludzką za dezorientującą i często przytłaczającą i przez lata wymyśliły różne strategie, by zachować głowy „w ard”, kiedy przyjmowały ludzką postać. Ard to centralna koncepcja smoczej filozofii. Samo słowo oznaczało w przybliżeniu „porządek” lub „poprawność”. Goreddowie używali go na określenie smoczego zastępu – i była to jedna z definicji. Ale smoki traktowały tę ideę o wiele głębiej. Ard oznaczało stan, w jakim powinien znajdować się świat, narzucenie porządku w chaosie, etyczną i fizyczną prawidłowość. Ludzkie uczucia, pełne nieładu i nieprzewidywalne, były dla smoków sprzeczne. Wykorzystywali coś, co Orma nazywał „architekturą kognitywną”, by podzielić umysły na osobne pomieszczenia. W jednym z nich trzymali na przykład matczyne wspomnienia, gdyż były niepokojąco mocne. Jedyne matczyne wspomnienie, jakiego doświadczyłam, powaliło mnie. Uczucia, które saar uznawali za nieprzyjemne i przytłaczające, zamykali bezpiecznie na klucz i nigdy nie pozwalali im się wydostać. Orma nigdy nie doświadczał takich wizji jak ja i nie wiedział, co je wywołało. Tak czy inaczej, wierzył, że system architektury kognitywnej mógłby powstrzymać wizje przed pozbawianiem mnie przytomności. Próbowaliśmy wariacji na temat pomieszczenia z jego matczynymi wspomnieniami, zamykając wizję (to znaczy, wyimaginowaną księgę, która je oznaczała) w skrzyni, w grobowcu, a w końcu w więzieniu na dnie morza. To działało przez kilka dni, aż zemdlałam w drodze do domu ze Świętej Idy i musieliśmy zacząć od nowa. Wizje ukazywały mi ciągle tych samych ludzi – stali się tak znajomi, że nadałam im przezwiska. Było ich siedemnaścioro, ładna liczba pierwsza, co niezmiernie zainteresowało Ormę. W końcu wpadł na pomysł, by uwięzić jednostki, nie wizje same w sobie. – Spróbuj utworzyć przedstawienie, mentalnego awatara, dla każdej z osób i stworzyć przestrzeń, w której miałby ochotę pozostać – powiedział Orma. – Tamten chłopiec, Nietoperz, ciągle wspina się na drzewa, więc wyhoduj w umyśle drzewo. Zobacz, czy jego awatar na nie wejdzie i tam zostanie. Może jeśli będziesz pielęgnować i utrzymywać swoje związki z tymi jednostkami, nie będą domagać się twojej uwagi w niedogodnych chwilach. Z tej sugestii wyrósł cały ogród. Każdy awatar miał swoje miejsce w tym Ogrodzie

Grotesek. Zajmowałam się nimi każdego wieczoru albo musiałam znosić bóle głowy i wizje. Dopóki troszczyłam się o spokój tych szczególnych mieszkańców, wizje mnie nie dręczyły. Ani Orma, ani ja nie rozumieliśmy dokładnie, jak to działało. Wuj utrzymywał, że nigdy nie słyszał o dziwniejszej strukturze mentalnej, i żałował, że nie może napisać rozprawy na ten temat. Byłam tajemnicą, nawet wśród smoków. Od czterech lat nie opanowała mnie żadna niechciana wizja, ale nie mogłam zmniejszyć czujności. Ból głowy, który rozwinął się po pogrzebie księcia Rufusa, oznaczał, że Groteski z mojego Ogrodu były poruszone – wtedy właśnie zazwyczaj spadała na mnie wizja. Kiedy Orma zostawił mnie na moście, pośpieszyłam do zamku Orison, spodziewając się godzinnej pracy nad „higieną umysłu”, jak to określił wuj, przywracając mój umysł do stanu ard. Moje mieszkanie w zamku składało się z dwóch pokojów. Pierwszym był salon, w którym ćwiczyłam. Szpinet, który dostałam od Ormy, stał przy ścianie, a obok niego regał z książkami, moje flety i oud. Wtoczyłam się do drugiego pokoju, w którym mieściły się szafa na ubrania, stół i łóżko. Miejsce poznałam zaledwie przed dwoma tygodniami, ale wydawało mi się na tyle znajome, że czułam się jak u siebie w domu. Służba pościeliła łóżko i rozpaliła ogień. Rozebrałam się do lnianej halki. Powinnam umyć i natłuścić łuski, ale marzyłam tylko o położeniu się w miękkim łóżku, a musiałam jeszcze zająć się swoją głową. Zdjęłam wałek z łóżka i usiadłam na nim ze skrzyżowanymi nogami, jak mnie nauczył Orma. Zamknęłam oczy. Cierpiałam tak bardzo, że z trudem udało mi się wystarczająco spowolnić oddech. Powtarzałam mantrę „Wszystko w ard”, aż uspokoiłam się wystarczająco, by zobaczyć rozległy, kolorowy Ogród Grotesek sięgający aż po horyzont mojego umysłu. Przez chwilę z dezorientacją rozglądałam się dookoła – rozkład ogrodu zmieniał się za każdym razem. Przed sobą widziałam murek ze starożytnych płaskich cegieł – z każdego zakamarka wyrastały paprocie jak kępki zielonych włosów. Za nim widziałam fontannę Pani bez Twarzy, kępę maków i trawnik z kopulastymi, przerośniętymi formowanymi krzewami. Jak nauczył mnie Orma, zawsze zatrzymywałam się, kładłam dłonie na furtce – tym razem z kutego żelaza – i mówiłam: „To jest ogród mojego umysłu. Pielęgnuję go, nadaję mu porządek. Nie mam się czego bać”. Człowiek-Pelikan krył się między krzewami, jego wielkie, zwiotczałe korale wisiały nad jego tuniką niczym śliniak z ciała. Zawsze było trudniej, jeśli najpierw wpadłam na jednego ze zdeformowanych, ale przylepiłam uśmiech do twarzy i weszłam na trawnik. Zaskoczyła mnie chłodna rosa między palcami stóp – nie zauważyłam, że byłam boso. Człowiek-Pelikan nie zwrócił uwagi na moje przybycie i wpatrywał się w niebo, które w tej części ogrodu zawsze było gwiaździste. – Dobrze się pan czuje, panie P? Człowiek-Pelikan niechętnie przewrócił oczami, był poruszony. Próbowałam wziąć go za łokieć – nie dotykałam dłoni Grotesek, jeśli mogłam tego uniknąć – ale on się cofnął. – Tak, to był dzień pełen nerwów – powiedziałam łagodnie, okrążając go i prowadząc w stronę jego kamiennej ławki. Płytkie siedzisko wypełniono ziemią i obsadzono lebiodką, która wydzielała piękny zapach, kiedy się na niej usiadło. Człowiek-Pelikan uważał to za uspokajające. W końcu skierował się ku niej i zwinął się wśród ziół. Obserwowałam go jeszcze przez chwilę, by się upewnić, że rzeczywiście odzyskał spokój. Ciemna skóra i włosy sprawiały, że wyglądał na Porfirianina. Jego czerwone, workowate podgardle, wydymające się i klęsnące przy każdym oddechu, nie przypominało niczego z tego świata. Choć moje wizje były bardzo obrazowe, niepokoiła mnie myśl, że żył gdzieś na świecie ktoś taki jak on, czy też inni, jeszcze bardziej zdeformowani. Z pewnością bogowie Porfirii nie byli tak okrutni, by pozwolić na istnienie komuś takiemu jak Człowiek-Pelikan? W porównaniu z nim moje brzemię okropności było lekkie. Pozostał spokojny. Tę sprawę załatwiłam i nie było to trudne. Intensywność mojego bólu głowy wydawała się nieproporcjonalna, ale może inni byli bardziej poruszeni. Podniosłam się, by ruszyć dalej, lecz moje bose stopy natrafiły na coś zimnego i skórzastego na trawie. Pochyliwszy się, znalazłam duży kawałek skórki pomarańczy, a później kilka innych