Duch na wyspie - Johan Theorin.pdf

Już w księgarniach: Lotte i Søren Hammer Niegodziwcy Matti Rönkä Dobry brat, zły brat Kjell Ola Dahl Mężczyzna w oknie Friedrich Ani Śmierć nie ulega przedawnieniu Thomas Enger Letarg Lars Kepler Kontrakt Paganiniego Johan Theorin Smuga krwi Kjell Ola Dahl Czwarty napastnik Thomas Enger Bóle fantomowe Lotte i Søren Hammer Wszystko ma swoją cenę Matti Rönkä Przyjaciele z daleka Wojciech Chmielarz Podpalacz Kjell Ola Dahl Wierny przyjaciel Bernhard Jaumann Godzina szakala Wojciech Chmielarz Farma lalek Johan Theorin Święty Psychol Friedrich Ani Ludzie za ścianą Lars Kepler Świadek Thomas Enger Żądza krwi Kjell Ola Dahl Lodowa kąpiel Bernhard Jaumann Kamienista ziemia Jean Luc Bannalec Śmierć w Pont-Aven Lars Kepler Piaskun W serii ukaże się także: Wojciech Chmielarz Przejęcie Więcej informacji: czarne.com.pl

Johan Theorin Duch na wyspie Przełożył Józef Gast

Wszelkie powielanie lub wykorzystanie niniejszego pliku elektronicznego inne niż jednorazowe pobranie w zakresie własnego użytku stanowi naruszenie praw autorskich i podlega odpowiedzialności cywilnej oraz karnej. Tytuł oryginału szwedzkiego Rörgast Projekt okładki Piotr Bukowski Fotografia na okładce © by Alexander Hubrich Corbis FotoChannels Projekt typograficzny Robert Oleś Copyright © by Johan Theorin, 2013 Published by agreement with Hedlung Agency Copyright © for the Polish edition by Wydawnictwo Czarne, 2014 Copyright © for the Polish translation by Józef Gast, 2014 Redakcja Magdalena Kędzierska-Zaporowska /d2d.pl Korekta Malwina Błażejczak /d2d.pl, Alicja Listwan /d2d.pl Redakcja techniczna Robert Oleś /d2d.pl Skład Alicja Listwan /d2d.pl ISBN 978-83-7536-854-3 WYDAWNICTWO CZARNE SP. Z O.O. www.czarne.com.pl Redakcja: Wołowiec 11, 38-307 Sękowa tel. +48 18 351 00 70 e-mail: redakcja@czarne.com.pl Wołowiec 2014 Wydanie I

Spis treści Seria Strona tytułowa Strona redakcyjna Początek lata Pełnia lata Koniec lata Przypisy

Statek widmo wyłonił się z mroku, rozcinając ciemną wodę cieśniny i nie zważając na nic ani na nikogo. Chłopiec w pontonie nie zdążył umknąć. Jego mała dmuchana łódka omal się nie wywróciła. W ostatniej chwili udało mu się podpłynąć do stalowego kadłuba i przywiązać ją do relingu. Statek wznosił się nad nim. Cały w smarach i rdzy, jakby żeglował po morzach przez dziesięciolecia. Na pokładzie chłopiec nie dostrzegł nikogo, ale gdzieś w głębi słychać było dudnienie motoru, bijące serce. Pęknięty ponton przeciekał, więc rozbitek nie miał wyboru. Wyciągnął ręce, chwycił reling i wspiął się na statek. Gdy ostrożnie zsunął się na ciemny pokład, poczuł smród zepsutych ryb. Posuwał się powoli wzdłuż zamkniętego luku towarowego. Po jakichś pięciu, sześciu metrach zobaczył pierwszego martwego mężczyznę. Marynarza w poplamionym kombinezonie, leżącego na wznak, nieruchomo patrzącego w nocne niebo. Po chwili, zataczając się, z mroku wyłonili się inni członkowie załogi; umierający albo już martwi. Chociaż żywi. Wyciągając ku niemu ramiona, mówili słabymi głosami w obcym języku. Chłopiec krzyknął i rzucił się do ucieczki. Tak zaczęło się ostatnie lato dwudziestego wieku w Stenviku. Tak zaczęła się historia o duchu, który nawiedzał tę wioskę. A może wszystko zaczęło się prawie siedemdziesiąt lat wcześniej, na małym wiejskim cmentarzu. Od innego młodzieńca, Gerlofa Davidssona, który słyszał wyraźne stukanie z wnętrza trumny.

Lato 1930 Gerlof Davidsson skończył szwedzką sześcioletnią szkołę ludową, mając czternaście lat, a dwa lata później zaczął służbę na statku jako chłopiec okrętowy. Przedtem pracował na Olandii albo pomagał rodzinie w niewielkim gospodarstwie. Niektóre prace były dobre, inne gorsze. Źle skończyło się tylko zajęcie grabarza na cmentarzu w Marnäs. Przez całe życie Gerlof będzie pamiętał ostatni dzień w tej pracy, kiedy to dwa razy grzebali bogatego chłopa Edvarda Klossa. Nawet jako starzec nie będzie potrafił wyjaśnić tego, co się wówczas stało. Gerlof lubił historie o duchach, ale nigdy w nie nie wierzył. Nie wierzył też w zemstę zza grobu. Słowa takie jak duch albo widmo kojarzyły mu się tylko z ciemnością i nieszczęściem. Nie z latem i słońcem. Była połowa czerwca, niedziela, i Gerlof pożyczył od ojca duży rower, żeby pojechać do kościoła. Teraz dawał już sobie z nim radę, w ostatnim roku urósł sporo i zrównał się wzrostem z ojcem, który był wysoki. Gerlof pochylił głowę i pedałował, oddalając się od wybrzeża. Ubrany był w cienką białą koszulę z podwiniętymi rękawami. Jechał na wschód, w głąb wyspy. Wzdłuż prostej szutrowej drogi kwitły na niebiesko żmijowce, a na fioletowo inne rośliny cebulkowe, dalej rosły jałowce i leszczyna, a na horyzoncie widać było skrzydła wiatraków. Krowy pasły się na trawie, owce beczały. Gerlof dwa razy musiał zeskakiwać z roweru, aby otworzyć szerokie bramki w płotkach, zagradzających drogę zwierzętom. Niemal pozbawiony drzew krajobraz rozciągał się aż po horyzont. Kiedy jaskółki śmigały obok Gerlofa, aby za chwilę wzlecieć pod słońce, ten miał ochotę zboczyć z drogi i tak jak one wzbić się ku wolności. Ale potem przychodziła mu na myśl czekająca go praca i radość ulatniała się. Edvard Kloss umarł przed tygodniem w wieku sześćdziesięciu dwóch lat jako dobrze sytuowany chłop. Był bogatym rolnikiem na północnej Olandii; nie miał może wielkiego majątku, ale posiadał sporo ziemi wzdłuż wybrzeża, na południe od Stenviku, rodzinnej wsi Gerlofa. „Umarł nagle, pozostawiając wszystkich w żałobie” – przeczytał Gerlof w jego nekrologu. Edvard Kloss zginął w trakcie budowy wielkiej drewnianej stodoły. Późnym wieczorem przygniotła go dopiero co postawiona ściana. Czy jednak pozostawił wszystkich w żałobie? Różne historie opowiadano o Klossie, a wypadku jeszcze nie wyjaśniono. Tamtego wieczoru na budowie byli tylko jego młodsi bracia Sigfrid i Gilbert, teraz obwiniający się nawzajem. Sigfrid miał stać niewidoczny za stertą drewna, gdy ściana się zawaliła, ale jak twierdził, Gilbert był przy stodole w momencie, gdy zginął ich brat. Ten znów utrzymywał, że było na odwrót. Do tego sąsiad Klossów oświadczył, że wieczorem w dniu wypadku słyszał wyraźnie głosy innych osób na budowie, nie potrafił ich jednak rozpoznać. Gerlof nie dostrzegł żadnego z braci, kiedy stawiał rower obok cmentarza – i to go ucieszyło. Domyślał się, że to będzie ponury pogrzeb. Było dopiero wpół do dziewiątej rano, ale słońce paliło już trawę i groby. Bielony wapnem kamienny kościół, zbudowany jak twierdza o grubych murach, wznosił się ku błękitnemu niebu. Z zachodniej wieży rozchodziło się głuche dzwonienie nad całą płaską okolicą. Kościelny dzwon oddawał cześć zmarłemu. Gerlof otworzył drewnianą bramę i wszedł między groby. Na lewo znajdowała się kostnica. Za

nią siedział upiór dziecka. Gerlof mrugnął oczami, ale upiór nie zniknął. Był to chłopiec, o kilka lat młodszy od niego. Osobliwie blady, jakby całą wiosnę spędził gdzieś w ziemiance. Siedział w kucki, boso, zwrócony plecami do kostnicy, w białej koszuli i jasnych krótkich spodenkach. Jedyną ciemną plamą w całej jego postaci było otarcie na czole. – Davidsson! Tutaj! Gerlof odwrócił głowę. Zobaczył grabarza Rolanda Bengtssona, który machał do niego przy cmentarnym murze. Uniósł rękę i ruszył w tamtym kierunku, ale rzucił jeszcze ostatnie spojrzenie na chłopca. Tak, siedział tam. Gerlof nie rozpoznawał, kto to, zastanawiał się nad jego bladą cerą. To jednak nie był upiór. Bengtsson czekał na Gerlofa z dwoma szpadlami. Wysoki, przygarbiony mężczyzna o żylastych opalonych rękach i mocnym uścisku dłoni. – Witaj, Davidsson – powiedział zadowolony. – No to kopiemy. Gerlof dostrzegł, że szeroki prostokąt darni był już usunięty pod murem. Grób Edvarda Klossa. Ruszył w tamtą stronę za Bengtssonem, a kiedy znaleźli się na miejscu, grabarz zapytał cicho: – Może zimne piwo… zanim zaczniemy? Ruchem głowy wskazał miejsce pod szerokim murem, gdzie w trawie czekało kilka brązowych flaszek. Gerlof wiedział, że żona Bengtssona jest działaczką ruchu abstynentów, zapewne więc grabarz pił w pracy, gdyż w domu mu nie pozwalała. Butelki były zimne, pokryte mgiełką, ale mimo że Gerlof przyjechał rowerem aż z wybrzeża i chciało mu się pić, pokręcił przecząco głową. – Dziękuję, nie trzeba. Nie przepadał za piwem i chciał być trzeźwy przy kopaniu. Bengtsson wziął flaszkę dla siebie i spojrzał w kierunku kostnicy. Gerlof zobaczył, że blady chłopak wstał i stanął wśród grobów, jakby na coś czekał. Bengtsson dał mu znak ręką. – Aron! – zawołał. Chłopiec podniósł wzrok. – Chodź, to pomożesz, Aron! Dostaniesz ćwierćkoronówkę za kopanie. Chłopiec skinął głową. – Umowa stoi! – powiedział Bengtsson. – Idź do szopy po szpadel. Chłopiec poczłapał we wskazanym kierunku. – Kto to? – zapytał Gerlof, kiedy dzieciak zniknął z pola widzenia. – Nie jest chyba stąd? – Aron Fredh? Nie, jest z południa, z Rödtorp… – odparł Bengtsson. – To mój krewniak. – Postawił opróżnioną flaszkę za grobem i zmęczony spojrzał na Gerlofa. – Krewny incognitus, jeśli Davidsson rozumie. Gerlof nie zrozumiał. Nie słyszał o Rödtorp i nie znał obcej mowy, ale mimo to przytaknął. Bengtsson miał tylko córeczkę, tyle wiedział, więc może Aron był jego siostrzeńcem? Blady chłopiec wrócił z szopy ze szpadlem w ręce. Bez słowa stanął obok Bengtssona i Gerlofa i zaczął kopać. Ziemia była pozbawiona kamieni i sucha, ale już po paru minutach szpadel Gerlofa natrafił na pierwsze kości. Brunatną kość ludzką, może z uda. Po miesiącu praktykowania jako grabarz Gerlof był już przyzwyczajony do takich znalezisk, więc położył tylko ostrożnie kość na trawie i przykrył ją kopczykiem ziemi. Kopał dalej. Zagłębiali się w ziemię przez ponad godzinę. Zrobiło się zimniej, słońce zniknęło. Gdy Gerlof odrzucał ziemię, w głowie kołatała mu wciąż

pewna stara historia. Do drzwi w gospodarstwie na Olandii zadzwonił domokrążca. Otworzył mały chłopiec. – Czy ojciec w domu, chłopcze? – Nie, proszę pana. – Czy jest daleko? – Nie, proszę pana. Na cmentarzu. – A cóż on tam robi? – Nic. Nie żyje. Przed jedenastą od strony kościoła dobiegło rżenie. Gerlof podniósł wzrok i ujrzał dwa białe konie dostojnie wkraczające przez bramę cmentarną, otoczone chmarą much. Za nimi wtoczył się czarny karawan z drewnianym krzyżem na dachu. Obok woźnicy siedział ksiądz Erling Samuelsson. Wrócił po obrządku w gospodarstwie zmarłego. Grób był już wystarczająco głęboki i Bengtsson pomógł obu chłopcom wydostać się na górę. Potem oczyścił ubranie i poszedł w stronę kostnicy. Karawan zatrzymał się daleko od kościoła i błyszczącą, brązową, drogą trumnę z ciałem Edvarda Klossa postawiono na trawie. Większość rodziny idącej w kondukcie zawróciła przy bramie i odeszła, teraz pozostało już tylko opuszczenie trumny do grobu. Gerlof widział obu braci zmarłego stojących po dwóch stronach trumny. Sigfrid i Gilbert tego dnia nie rozmawiali ze sobą, stali tak tylko w czarnych garniturach, a między nimi wisiała jakby szara chmura. Zmuszeni byli jednak ze sobą współpracować. Mieli przenieść trumnę do grobu, razem z Bengtssonem i Gerlofem. – W górę! – rzucił Bengtsson i podnieśli ciężar. Edvard Kloss lubił jedzenie i uciechy życia. Był tak ciężki, że dolna krawędź trumny wrzynała się Gerlofowi w bark. Ruszył do przodu małymi kroczkami i wydawało mu się, że czuje, jak ciężkie ciało porusza się wewnątrz, kołysząc się w przód i w tył na dnie – ale może było to tylko złudzenie? Powoli przechodzili z trumną od kostnicy do grobu. Gerlof dostrzegł, że Aron, chłopiec, który pomagał przy kopaniu, stanął w cieniu wysokich kamieni nagrobnych, jakby chciał się schować. Ale nie był sam. Po drugiej stronie muru stał mężczyzna po trzydziestce i po cichu z nim rozmawiał. Miał na sobie proste ubranie, jak parobek, i wydawał się podekscytowany. Kiedy przesunął się nieco w bok, Gerlof zauważył, że kuleje. – Davidsson! – zawołał Bengtsson. – Pomóż nam! Rozciągnął na trawie dwie liny. Położyli na nich trumnę, podnieśli ją i przesunęli nad czarny grób. Powoli opuścili trumnę do ziemi. Gdy leżała już na dnie grobu, ksiądz wziął garść ziemi z kopca usypanego przez grabarzy, rzucił ją na wieko i odmówił modlitwę za Edvarda Klossa. – Z prochu powstałeś, w proch się obrócisz. Jezus Chrystus, nasz Zbawiciel, wskrzesi cię na Sądzie Ostatecznym… Rzucił trzy garście, aby zapewnić zmarłemu wieczne odpoczywanie. Potem Bengtsson i Gerlof znów chwycili za szpadle. Gerlof, zasypując grób, zerkał na braci Kloss. Starszy, Gilbert, stał pewnie za nim z rękami splecionymi z tyłu. Młodszy Sigfrid niespokojnie chodził wzdłuż muru. Łopata za łopatą ziemia lądowała na trumnie. Kiedy Gerlof i Bengtsson skończą, zgodnie ze zwyczajem położą na grobie szpadle na krzyż.

Po jakichś trzydziestu łopatach zrobili sobie krótką przerwę. Wyprostowali się, odeszli ze szpadlami w rękach kilka kroków od grobu, aby odpocząć. Gerlof zwrócił twarz ku słońcu i zamknął oczy. W ciszy dało się coś słyszeć. Słaby dźwięk. Gerlof nasłuchiwał. To było stukanie. Potem cisza, a potem znowu trzy razy ciche stukanie. Dźwięk dochodził z ziemi. Gerlof zamrugał i spojrzał w kierunku grobu. Popatrzył na Bengtssona i z jego pełnego napięcia spojrzenia zrozumiał, że ten słyszał to samo. Bracia Kloss, stojący nieco dalej, byli całkiem biali na twarzach. Znajdujący się w jeszcze większym oddaleniu Aron także odwrócił głowę. To nie Gerlof zwariował – wszyscy słyszeli dźwięki. Wszystko na cmentarzu znieruchomiało. Nie usłyszano więcej stukania, ale wszyscy wstrzymali oddech. Gilbert Kloss z rozdziawionymi ustami zbliżył się do krawędzi grobu. Popatrzył na trumnę i powiedział cicho: – Musimy go wydostać. Ksiądz wystąpił naprzód, pocierając nerwowo czoło. – Nie można. – Koniecznie – powiedział Gilbert. – Ale odmówiłem już za niego modlitwę! Kloss milczał, choć wzrok miał nieugięty. W końcu gdzieś z tyłu rozległ się inny głos, bardziej stanowczy: – Wyciągnijcie go – powiedział drugi brat zmarłego, Sigfrid. – No to go podnieście… – Ksiądz z westchnieniem zwrócił się do Bengtssona. – Pójdę zadzwonić po doktora Bloma. Daniel Blom był jednym z dwóch lekarzy w parafii. – Davidsson, zejdziesz? Razem z Aronem? – Bengtsson odłożył szpadel, westchnął i spojrzał na Gerlofa. Gerlof w milczeniu popatrzył w głąb ciemnego grobu. Czy chciał tam zejść? Nie. Ale jeśli Kloss rzeczywiście się obudził i teraz dusił się w trumnie? W takim wypadku muszą się pospieszyć. Nachylił się, zsunął do grobu i ostrożnie stanął na zasypanym ziemią wieku. Myślał o tym, co przed konfirmacją przeczytał o Jezusie i Łazarzu: „I wyszedł ten, który był umarł, mając związane ręce i nogi chustkami, a twarz jego była chustką obwiązana. Rzekł im Jezus: »Rozwiążcie go, a niechaj odejdzie«”. Gerlof w napięciu nasłuchiwał jakichś dźwięków z trumny, ale nic nie dało się słyszeć. Nie było przyjemnie tu stać, powietrze w głębi ziemi zdawało się lodowate. Któregoś razu w przyszłości Gerlof sam tu wyląduje. Na zawsze. Jeśli Jezus go nie obudzi. Usłyszał za sobą jakieś szurgotanie i wzdrygnął się, ale to tylko drugi chłopak opuścił się na wieko trumny ze szpadlem w ręku. Aron Fredh z Rödtorp. Gerlof skinął głową w jego stronę. – No to odkopujemy – rzucił cicho. Aron w napięciu patrzył na trumnę i powiedział coś jeszcze ciszej. Tylko jedno słowo. – Coś mówiłeś? – Ameryka – powtórzył chłopak. – Tam pojadę. – Tak? – Gerlof popatrzył na niego z powątpiewaniem. – Ile masz lat, Aron? – Dwanaście. – To jesteś za mały.

– Sven mnie zabierze. Będę szeryfem. – Ach tak? – Dobrze strzelam – wyjaśnił Aron. Gerlof nie pytał o nic więcej. Nie znał Svena, ale wiedział, czym jest Ameryka. Ziemia obiecana. Teraz było tam trochę gorzej, krach na giełdzie i bezrobocie, choć i tak kusiła. W tej chwili, stojąc na trumnie Edvarda Klossa, Gerlof postanowił rzucić pracę grabarza. Wyjedzie ze Stenviku, od swego surowego ojca. Nie do Ameryki, ale na morze. Pojedzie do Borgholmu i zaciągnie się na statek przewożący drewno między wyspą a lądem. Zdobędzie wolny zawód. Będzie marynarzem, w słońcu. – Jak idzie? – zawołał ktoś z góry. To Bengtsson. Gerlof podniósł wzrok. – Dobrze. Zaczął kopać razem z Aronem, przyszłym szeryfem, i wkrótce odsłonili całe wieko trumny. – Gotowe! Bengtsson zrzucił liny. Gerlof owinął je wokół trumny w dwóch miejscach i czym prędzej wydostał się z grobu. Edvard Kloss został podniesiony i przetransportowany do zimnej zakrystii. – Tu ją postawcie – powiedział cicho ksiądz. Trumna spoczęła ze zgrzytem na kamiennej podłodze. Potem zrobiło się cicho. Edvard Kloss był martwy. A jednak potrafił zastukać. Po dwudziestu minutach do kościoła wszedł miejscowy lekarz Blom, z czarną lekarską walizeczką w ręku. Miał mokrą od potu koszulę i czerwoną od gorąca twarz, domagał się wyjaśnień. Głośno zadał pytanie, które odbiło się echem pod kamiennym sklepieniem: – Co się tu dzieje? Mężczyźni czekający w kościele popatrzyli po sobie. – Słyszeliśmy dźwięki – odrzekł w końcu ksiądz. – Dźwięki? – Tak, dźwięki. – Ksiądz wskazał głową trumnę. – Stukanie od dołu… Kiedy zaczęto zasypywać grób. Doktor popatrzył na wieko trumny, uwalane ziemią i porysowane od szpadli. – Ach tak! No to sprawdźmy! Bracia Klossowie stali w milczeniu w ławach kościelnych, kiedy Bengtsson wyciągnął gwoździe i podniósł wieko. Gerlof przypomniał sobie, że Łazarz leżał w trumnie cztery dni. „Panie, jużci cuchnie” – powiedziała do Jezusa siostra Łazarza Marta, kiedy stanęli przed grobem. Wieko zostało zdjęte. Gerlof nie zbliżył się, ale i tak widział ciało Klossa, obmyte i ułożone na wieczny odpoczynek. Ręce były skrzyżowane na wydatnym brzuchu, oczy zamknięte, na twarzy widniały czarne ślady, może od ściany, która zabiła Edvarda. Był starannie ubrany; w ciemny garnitur z grubego materiału. Jeśli ubrać zmarłego tak samo dobrze, jak się o nim mówi, to uśmiechnie się w trumnie – Gerlof przypomniał sobie słowa matki. Jednak usta Edvarda Klossa były tylko cienką kreską. Wargi miał suche i twarde. Doktor Blom otworzył walizeczkę i nachylił się nad ciałem, a Gerlof nie patrzył już więcej. Odwrócił się plecami do trumny, słyszał tylko, jak lekarz coś mruczy pod nosem. O kamienną podłogę zadzwonił stetoskop.

– Nie ma pulsu – powiedział Blom. W kościele było cicho. Potem rozległ się napięty głos Gilberta Klossa: – Otwórzmy żyłę. Będziemy pewni. Gerlof miał dosyć. Po cichu wyszedł na słońce i stanął w cieniu kościoła. – Piwko, Davidsson? – zaproponował Bengtsson. Przyniósł dwie nowe flaszki. Teraz Gerlof skinął twierdząco i chętnie wziął jedną. Była lodowata, podniósł ją do ust i pił dużymi łykami. Alkohol od razu uderzył mu do głowy i spowolnił bieg myśli. Popatrzył na Bengtssona. – Czy coś takiego już kiedyś się zdarzyło? – zapytał cicho. – Że co? – Że było słychać dźwięki? Grabarz pokręcił głową. – Nie przy mnie, w każdym razie. – Uśmiechnął się z przymusem i pijąc piwo, spoglądał na kościół. – Ale Klossowie są inni… Ci bracia zgarniają wszystko. Zawsze, wszędzie. – Ale Edvard Kloss – wtrącił Gerlof, szukając słów – przecież nie mógł… – Spokojnie – przerwał Bengtsson – to nie twoja sprawa. – Upił łyk piwa i dorzucił: – Kiedyś to wiązali ręce. Trupowi, znaczy się, żeby leżał spokojnie w trumnie… Wiedział Davidsson? Gerlof zaprzeczył ruchem głowy. Po kilku minutach drzwi do kościoła się otworzyły, a Gerlof z Bengtssonem pospiesznie schowali flaszki. Wyjrzał doktor Blom i machnął ręką, aby podeszli. – Skończone. – A on…? – On jest martwy, to pewne – krótko odparł Blom. – Żadnych oznak życia… Musicie go znów pogrzebać. Pochówek powtórzono. Wyniesiono trumnę z kościoła, podłożono pod nią liny, opuszczono do grobu i zaczęto zasypywać na powrót ziemią. Po piwie Gerlof z Bengtssonem dzierżyli szpadle nieco mniej pewnie. Gerlof rozglądał się za Aronem Fredhem, ale ten zniknął razem z kulawym mężczyzną. Wszyscy zebrali się wokół grobu. Teraz stał tu także doktor Blom, mocno ściskając skórzaną walizeczkę. I nagle znów dało się słyszeć dźwięki: trzy krótkie stuknięcia z głębi ziemi. Ciche, ale wyraźne. Gerlof zastygł w bezruchu ze szpadlem w ręce, serce mu waliło. Znów był całkiem trzeźwy – i przerażony. Spojrzał na Bengtssona stojącego po drugiej stronie kopczyka usypanego z wydobytej z grobu ziemi. Tamten też znieruchomiał. Sigfrid Kloss stał kawałek dalej z zaciętą miną, a jego brat Gilbert wyglądał na zupełnie zatrwożonego. Wbijał wzrok w trumnę jak zahipnotyzowany. Na dźwięk stukania doktor Blom cały zdrętwiał. Gerlof pomyślał, że teraz zmieni zdanie. Ale ten tylko pokręcił głową i rzucił półgłosem: – Zasypcie grób. Ksiądz najpierw milczał, a po chwili przytaknął: – Więcej nie możemy zrobić. Grabarzom nie pozostawało nic innego. Gerlof trząsł się z zimna mimo słońca. Wrócił do pracy. Szpadel był ciężki jak łom. Ziemia bębniła o trumnę. Nie było słychać nic poza rytmicznym, głuchym dudnieniem. Po dwudziestu łopatach wieko trumny zaczęło znikać pod warstwą ziemi. Nadal było całkiem cicho. Nagle ktoś westchnął obok Gerlofa. To Gilbert Kloss zbliżał się do grobu. Westchnienie

zabrzmiało tak, jakby długo i głośno wypuszczał powietrze. Nogi obute w trzewiki z wysoką cholewką powoli stąpały po trawie. Gilbert stanął nad krawędzią grobu i znowu próbował westchnąć głęboko, ale dało się słyszeć tylko ciche świśnięcie. – Gilbert? – zagadnął Sigfrid. Brat nie odpowiedział, stał bez ruchu z otwartym ustami. Nagle przestał oddychać, jego wzrok stracił ostrość. Gerlof zobaczył, jak Gilbert Kloss pada na ziemię. Bengtsson, lekarz i ksiądz tylko stali, gapiąc się na niego. Sigfrid coś krzyknął i Gerlof jako jedyny rzucił się na pomoc, ale i tak był jeszcze parę kroków od Gilberta, kiedy serce jednego z braci przestało bić. Kloss padł jak długi na trawnik obok grobu, przeturlał się nad krawędzią i z głuchym odgłosem stoczył na trumnę niczym ciężki wór mąki.

Początek lata Lato upływa nam w słońcu choć słowik budzi przy tym nasze marzenia o końcu jak świętojańskie mity. Harry Martinson

Gerlof Czy łódź może umrzeć? I kiedy w takim razie umiera? Gerlof patrzył na swoją starą łódź i rozmyślał. Powinna tego słonecznego dnia czerwca kołysać się już na wodzie, a tkwiła wciąż na lądzie. Popękana, leżała przewrócona na bok w trawie. Nazywała się Jaskółka, co można było przeczytać na niewielkiej deszczułce na rufie. Ale już nie śmigała po wodzie. Tłusta, zielonkawa mucha leniwie błądziła po rozeschniętym kadłubie. – Co o tym sądzisz? – spytał John Hagman stojący po drugiej stronie łódki. – To wrak – odparł Gerlof. – Stary i cały popękany. – Jest młodszy od nas – zauważył John. – Tak – powiedział Gerlof. – Z nas też przecież wraki. Gerlof miał osiemdziesiąt cztery lata, John kończył za rok osiemdziesiąt. Razem żeglowali na szkutach po Bałtyku przez prawie trzy dekady. Kapitan i oficer. Przewozili wapień, ropę i inne towary do i ze Sztokholmu, w sztormach i flautach. Ale to było dawno, teraz została im tylko ta łódka. Została zbudowana w roku 1925, kiedy Gerlof był dziesięciolatkiem. Jego ojciec łowił na niej flądry przez niemal trzydzieści lat. W latach pięćdziesiątych odziedziczył ją Gerlof i pływał na niej każdego lata przez następne cztery dekady. Jednak którejś wiosny na początku lat dziewięćdziesiątych, kiedy lód już znikł z Cieśniny Kalmarskiej i czas było spuścić Jaskółkę na wodę, Gerlofowi zabrakło na to sił. Był za stary. Jaskółka też. Od tego czasu leżała przy rybackiej szopie Gerlofa, a deski kadłuba rozeschły się i popękały w słońcu. Tego bezchmurnego dnia słońce intensywnie ogrzewało wybrzeże Olandii. Porywy orzeźwiającej bryzy przynosiły jednak mężczyznom ochłodę. Jeszcze nie nastał upał, prawdziwe gorąco nadchodziło dopiero w lipcu, a w niektóre lata w ogóle. Gerlof, sprawdzając swoją laską suche dębowe drewno, stwierdził, że zagłębia się na jakiś centymetr. Kręcił tylko głową. – Wrak – powtórzył. – Gdyby ją zwodować, zaraz poszłaby na dno. – Można ją naprawić – powiedział John. – Tak sądzisz? – Tak, pęknięcia da się uszczelnić. Anders mógłby pomóc. – Może… ale w takim razie musicie to zrobić we dwóch. Ja mogę tylko siedzieć i się przyglądać. Gerlof cierpiał na zespół Sjögrena, rodzaj reumatyzmu obejmującego cały szkielet. Choroba była nieobliczalna – latem kościom na ogół sprzyjało ciepło, ale i tak Gerlof czasem musiał poruszać się na wózku. – Znaleźlibyśmy na to pieniądze – zauważył John. – Naprawdę? – Tak, tak – potwierdził John. – Olandzkie zrzeszenie miłośników drewnianych łodzi zazwyczaj wspiera takie przedsięwzięcia. Usłyszeli za sobą dochodzący z drogi zawodzący dźwięk. Obaj odwrócili głowy. Drogą przejeżdżało lśniące czarne volvo – SUV na obcych blachach i z przyciemnionymi szybami. Był poniedziałek, tydzień przed nocą świętojańską. Stenvik, rybacka wioska, która stała się

kurortem, znowu ożywała. Przyroda obudziła się do życia, rzecz jasna, już w maju. Łąki i alwaret[1] zabarwiły się na żółto, biało i liliowo. Wylęgły się motyle, zazieleniła trawa, rozchodziły się zapachy ziół. Jednak mimo wczesnego słońca i ciepła letnicy czy, jak ich nazywano, „plażowicze” uznali, że sezon zaczyna się dopiero teraz. Przybywali w okolicach nocy świętojańskiej całymi hordami, otwierali swoje domki, wyciągali hamaki i oddawali się życiu blisko natury. Miało ono trwać do początków sierpnia, kiedy wszyscy wracali znów do miast. Volvo śmignęło obok Gerlofa i Johna, kierując się na północ. Gerlof dostrzegł w samochodzie kilka osób, ale nikogo nie rozpoznał. – Czy to nie ci Norwegowie z Törnsbergu? – zapytał. – Ci, co kupili brązowy dom przed paru laty? – Brązowy dom? – zdziwił się John. – Tak, teraz pomalowany na czerwono – wyjaśnił Gerlof – ale za czasów Skogmanów był brązowy. – Skogmanów? – Tej rodziny z Ystad. John przytaknął, spoglądając w ślad za autem. – Nie, nie skręciło do Skogmanów… A czy to nie Holendrzy kupili ten dom? – Kiedy w takim razie? – Chyba dwa lata temu… Na wiosnę dziewięćdziesiątego siódmego. Prawie tu nie bywają. Gerlof tylko pokręcił głową. – Nie pamiętam. Za dużo ludzi się tu kręci. Zimą wioska była całkiem pusta, latem nowych i starych twarzy pojawiało się jednak tak dużo, że trudno je było spamiętać. Gerlof obserwował tu całe pokolenia letników i teraz trudno mu było odróżnić ojców od synów i matki od córek. Letnicy zapewne też nie rozpoznawali Gerlofa. Przez wiele lat mieszkał w domu opieki w Marnäs i dopiero ostatnio zaczął wracać do rodzinnej wioski na wiosnę i lato, wciąż tocząc ciężką walkę z reumatyzmem. Jego kości były najwyraźniej zmęczone podtrzymywaniem go w pionie, on sam zresztą też. Niedawno zaczął próbować kurkumy i chrzanu jako środków na ból. Trochę pomagały, ale nadal był w stanie pokonywać pieszo tylko krótkie odcinki. Chciałbym wrócić – myślał – do tego czasu w życiu, kiedy czas jeszcze był. Coraz więcej drogich samochodów przejeżdżało wzdłuż wybrzeża. Gerlof odwrócił się do nich plecami i spojrzał na łódkę. – Dobrze – powiedział – w takim razie naprawimy ją, przy pomocy twojego syna. – Świetnie – odparł John. – To piękna łódka. Stworzona do połowów. – To prawda – zgodził się Gerlof, który nie łowił ryb już od lat. – Ale będziesz miał na to czas? – Tak, kemping na ogół sam się prowadzi. John, odkąd na początku lat sześćdziesiątych zszedł na ląd, każdego lata dzierżawił kemping w Stenviku. Kiedy jego syn Anders dorósł, dzielili się tą pracą, ale to nadal John każdego ranka i wieczoru chodził wśród namiotów i przyczep, pobierał opłatę i wynosił śmieci. Przez trzydzieści pięć lat nie miał urlopu ani jednego lata, ale dobrze się z tym czuł. – No to postanowione – rzekł Gerlof. – W sierpniu może zjemy już flądry, które sami złowimy. – Tak – odparł John – ale jakiś czas musi jeszcze tak poleżeć. Jakiś czas. Dla Johna mogło to znaczyć wszystko, od trzech dni do trzech lat. Gerlof przyjął, że Jaskółka poczeka przy szopie jeszcze parę tygodni, nim Anders i John zabiorą się do remontu.

Westchnął i rozejrzał się wokół. To jego wioska, najlepsza w świecie. Szeroka i głęboka, granatowa zatoka. Rząd szop rybackich. Stare domy i nowe wille. Zielona latem Olandia, tak różna od pozbawionego drzew krajobrazu, jaki pamiętał z dzieciństwa. Dorastał tu, nad zatoką, potem jako nastolatek zaciągnął się na szkutę i wrócił na wyspę dopiero jako dojrzały mężczyzna, aby zbudować letni dom dla rodziny. Na południowym przylądku, za kempingiem, kończył się asfalt i tam też był koniec wioski. Wybrzeże stawało się tu bardziej niebezpieczne. Wysoki klif górował nad szerokimi, płaskimi skałami na brzegu i kopcem kamieni, zwanym po olandzku rör, usypanym na klifie nad wodą. Na południu, wzdłuż nadbrzeżnej drogi zbudowano najpiękniejsze domy letnie. Na samym końcu stały dwa należące do rodziny Klossów. Klossowie. Bracia Edvard, Sigfrid i Gilbert. Edvard i Gilbert umarli niemal jednocześnie – tylko Sigfrid dożył słusznego wieku. Odziedziczył ziemię ojca i stworzył na niej ośrodek turystyczny. Teraz zajmowali się nim jego wnukowie. – Czy Klossowie przyjechali? – zapytał Gerlof. – Tak, tak. U Klossów już pełno samochodów – odpowiedział John. – I ludzi z kijami golfowymi. Ośrodek Klossów leżał kilka kilometrów na południe od wioski i nazywał się Ölandic Resort, ale John mówił o nim po prostu „U Klossów”. Uważał go też za konkurencję, choć jego własny interes w Stenviku był w porównaniu z tamtym mały jak pudełko na buty. W Ölandic Resort mieli wszystko – pole golfowe, kemping, sklepy, klub nocny, basen i całe osiedle domków. Gerlof uważał, że Klossowie posiadają zbyt wiele, ale co można było na to poradzić? Przeszkadzali mu wszyscy bogaci mieszkańcy w wiosce. Próbował ich unikać, jak tylko się dało. Ich samych oraz ich motorówek, basenów i pił łańcuchowych. I wszystkich tych bajerów, które warczały i terkotały wokół, odstraszając ptactwo. Popatrzył na zatokę. – Czasem tak myślę, John… Czy na Olandii poprawiło się cokolwiek przez ostatnie sto lat? Cokolwiek? John się zastanowił. – Nikt nie głoduje… I drogi są równiejsze, mniej wyboiste. – Owszem – przyznał Gerlof. – Ale czy mamy lepiej? – Kto wie? – odparł John. – Ale żyjemy. Cieszmy się tym. – No tak. Czyżby? Czy Gerlof istotnie cieszył się z tego, że dożył późnego wieku? Teraz żył z dnia na dzień. Po prawie siedemdziesięciu latach wciąż jeszcze pamiętał, jak Gilbert Kloss upadł nad grobem swego brata. Wszystko może skończyć się tak nagle… Teraz jednak świeciło słońce. Sol lucet omnibus – słońce świeci wszystkim. Gerlof postanowił skorzystać z tego lata. Poczekać na nowe tysiąclecie. Miał dostać aparat słuchowy, wkrótce będzie mógł siedzieć w ogrodzie i słuchać śpiewu ptaków. Będzie też uprzejmiejszy dla letników w wiosce. W każdym razie spróbuje. Kiedy spotka turystę, nie będzie już tylko mruczał pod nosem, odezwie się nawet do tych ze Sztokholmu. Skinął sam sobie głową i powiedział: – Liczmy na spokojnych letników w tym roku.

Repatriant Chata rybacka miała grube ściany i małe ciemne izby, w których czuć było wódkę i krew. Starszemu mężczyźnie stojącemu w progu nie przeszkadzały te zapachy, był do nich przyzwyczajony. Woń wódki pochodziła od właściciela chaty Einara Walla. Był po sześćdziesiątce, zgarbiony, miał pooraną zmarszczkami twarz – najwyraźniej noc świętojańską zaczął tego roku obchodzić już od rana – do połowy opróżniona flaszka stała obok warsztatu, przy którym pracował. Zapach krwi pochodził od jego ostatniej zdobyczy: na hakach u niskiego sufitu wisiały trzy duże ptaki. Kuropatwa i dwie słonki. Były podziurawione śrutem, ale oskubane i wypatroszone. – Zastrzeliłem je wczoraj nad brzegiem – powiedział Wall. – Słonki są niby pod ochroną, teraz, w czasie lęgów, ale gwiżdżę na to… Ptaki i ryby można łowić, kiedy się chce. Starszy mężczyzna sam był myśliwym, ale nic nie odrzekł. Przyglądał się dwóm innym osobom w chacie. Dziewczyna i chłopak, oboje w wieku dwudziestu, dwudziestu pięciu lat, właśnie przyjechali własnym autem i teraz siedzieli na zniszczonej kanapie u Walla. – Jak się nazywacie? – Ja mam na imię Rita – odpowiedziała chuda dziewczyna. Zwinęła się jak kot, rękę trzymała na kolanie chłopaka w dżinsach. – A ja Pecka – dodał chłopak. Był wysoki; oparł się ogoloną głową o ścianę za kanapą, nogi drgały mu nerwowo. Starszy mężczyzna nic już nie powiedział. To Wall znalazł tych dwoje, nie on. Szczeniak i kotka, pomyślał tylko. On sam też kiedyś był młody, z czasem dorósł do broni. Pecka nie czuł się dobrze w ciszy. Jego wąskie oczy wpatrywały się w starszego. – A jak mamy nazywać ciebie? – Nijak. – Ale kim jesteś, do cholery? Masz obcy akcent. – Nazywam się Aron. Jestem repatriantem. – Repatriantem? – Wróciłem do Szwecji. – Skąd? – zapytał Pecka. – Z Nowego Kraju. Pecka tylko gapił się na niego, ale Rita przytaknęła: – Ma na myśli Stany… Prawda? Starszy nie odpowiedział, więc powtórzyła: – Prawda? Chodzi o Amerykę? Mężczyzna nadal milczał. – Będziemy cię w takim razie nazywać Aron – oznajmiła za jego plecami. – Albo Repatriant… Whatever, jeśli się zgadzasz. Starszy nic na to nie odparł. Podszedł do blatu i podniósł pistolet za cienką lufę. – Walther – powiedział. Wall przytaknął z zadowoleniem, jakby był sprzedawcą na targu. – Dobre żelastwo – rzekł. – Policja miała go na wyposażeniu przez wiele lat. Prosty i solidny… Szwedzka robota. – Walthery są niemieckie – sprostował starszy. – Moje są szwedzkie na licencji. – Wall wskazał na pozostałe. – To jest sig sauer, a tamto szwedzki automat. To moja oferta.

Pecka wstał z kanapy i podszedł do blatu z bronią. Starszy rozpoznał coś w jego wzroku, tę samą ciekawość, jaka trawiła każdego młodego żołnierza na widok nowej broni. Przynajmniej tego, który jeszcze nikogo nie zastrzelił. – Lubisz broń? – zapytał Pecka. Starszy przytaknął krótkim ruchem głowy. – Używałem jej. – Jesteś weteranem? Repatriant popatrzył na niego. – Weteran? A kto to? – Żołnierz – odpowiedział Pecka. – Masz doświadczenie z wojny? Wojna, pomyślał starszy. Młodzi mogą do niej tęsknić. W Nowym Kraju. – Tak, umiem się obchodzić z bronią – odparł. – A ty? Pecka ponuro pokręcił głową. – Nie byłem na wojnie – dodał, kontynuując z głową już dumnie podniesioną. – Ale nigdy się nie cofam… Zeszłego lata miałem proces o pobicie. Wall nie wyglądał na równie dumnego. – Gówniana sprawa – powiedział. – Jakiś turysta szukał guza. Starszy zrozumiał, że byli spokrewnieni, blisko spokrewnieni. Że Wall martwi się o Peckę. Pewnym ruchem wcisnął magazynek do pistoletu i położył go na blacie. Wyjrzał przez okno. Słońce mocno oświetlało morze i plażę, ale przez brudne szyby z ledwością przedostawało się do środka domu. Chata Walla leżała na uboczu, nad morzem, gdzie trawa dochodziła do samej wody. Obok znajdował się niewielki ogrodzony wybieg dla paru gęsi, a przy nim stała rybacka budka z szarego wapienia, wyglądająca na równie opuszczoną co dom mieszkalny. Wall ociężale podniósł się od stołu. – Bierzcie – powiedział. Rozdzielił broń. Rita dostała małego sig sauera, Pecka walthera, a Repatriant – automat. – Potrzebujecie też czegoś wybuchowego? Starszy popatrzył znad karabinu. – A masz? – Skołowałem coś zeszłej zimy – wtrącił dumny Pecka. – Z budowy szosy pod Kalmarem… Laski, lont i zapalniki. Wszystkie bajery. Wall wyglądał na zadowolonego. – Są dobrze schowane, pod kluczem. Byli tu w maju strażnicy, wyszli z niczym. – Weźmiemy kilka lasek – powiedział starszy. – Co z zapłatą? – Po – odparł Wall. – Skończcie robotę nad wodą i zabierzcie kasetę z forsą, potem się podzielimy. – Einar, potrzebujemy też kominiarek – zauważył Pecka. – Masz? Wall nie stawiał zbędnych pytań. Otworzył tylko karton pod stołem, wyjął paczkę gumowych rękawic, a spod niej kilka szarych kominiarek z otworami na oczy. – Potem je spalcie – rzucił. Repatriant zlustrował kominiarki i powiedział: – Ja nie potrzebuję. – To cię rozpoznają. – Pecka zdziwił się. Starszy pokręcił głową. – To bez znaczenia – powiedział i wyjrzał przez pękniętą szybę. – Mnie tu nie ma.

Nowy Kraj, maj 1931 Podróż zaczyna się pewnego słonecznego dnia, jedenaście miesięcy po śmierci Edvarda Klossa. Aron już prawie nie myślał o tamtym wieczorze. O spadającej ścianie, o Svenie, który pchnął go do przodu. Właź! Zaraz przyjdą. Właź! Sven był nowym ojcem Arona raptem od paru lat, ale Aron był mu posłuszny. Inaczej dostawał baty. Nie rozmawiają o tamtym wieczorze, rozmawiają o podróży. Zachowują się tak, jakby przygotowywali się do niej przez całą wiosnę, ale wszystko, co pakują, mieści się w dwóch walizkach. Sven bierze ze sobą stare pudełeczko na snus[2] z drzewa jabłoni. Aron też chce zabrać coś cennego. – Czy mogę wziąć do Ameryki strzelbę? Ma własną broń, prostą śrutówkę na kuropatwy i wodne ptactwo. – Za diabła! – sprzeciwia się Sven. – Nie wpuszczą cię na statek. Aron musi zostawić strzelbę. Dostał ją od dziadka, myśliwego, który powiedział jego matce Astrid, że chłopak jest dobrym strzelcem. Strzelec, to brzmi dobrze. W rzeczy samej, miał ledwie dziesięć lat, jak ustrzelił pierwszą fokę. Leżała na krze dryfującej w stronę wyspy pewnego mroźnego i słonecznego wiosennego dnia. Zwierzę uniosło łeb, a Aron skierował w nie strzelbę i wypalił. Foką szarpnęło i padła nieruchoma. Trafił ją w kark, strzał przerwał kręgosłup. Miała metr długości, było z niej ponad dwadzieścia kilo sadła. – Ale ja muszę mieć strzelbę – mówi Aron. – Inaczej nie zostanę szeryfem. Sven śmieje się, co brzmi jak suchy kaszel. – Znajdziesz sobie nową, gdy dopłyniemy. – W Nowym Kraju mają strzelby? – Mnóstwo. Tam mają wszystko. Ale jednego w Nowym Kraju nie mają, tyle Aron wie: czekającej na nich rodziny. Matka Astrid i siostra Greta zostaną w Szwecji. Pożegnanie jest bolesne. Greta, która ma dopiero dziewięć lat, patrzy na brata milcząco. Matka zaciska wargi. – Nie wdawaj się w żadne awantury – napomina. – Prowadź się dobrze. Aron kiwa głową. Potem chwyta walizkę i podąża za Svenem długimi krokami. Nie może się cofnąć. W dzień wyjazdu jest sucho i słonecznie. Idą obok siebie po żwirowej drodze. Sven ma dłuższe nogi, ale na prawą kuleje, więc Aron dotrzymuje mu kroku. „Pojedziesz do Nowego Kraju na zachodzie – powiedziała matka – co nazywa się Ameryka. Tam będziesz solidnie pracował przez kilka lat, coby wrócić do Szwecji z piniendzmi”. Sven powtarza to samo, tylko krócej: – Nowy Kraj. Tam jedziemy. Byle dalej stąd. Idą na północ od swojej zagrody, przez rozległe włości Klossów, dochodzą prawie do Kopca. Kopiec usypany jest na zachodzie, na skraju urwiska, niby niegroźna sterta kamieni, ale Sven spluwa za siebie. – Niechby się strącił do morza. Potem skręcają na wschód, w głąb wyspy, mijają kilka wysokich wiatraków na grubych drewnianych nogach, ze skrzydłami uniesionymi, aby łapać wiatr ze wszystkich stron. Sven świdruje

je wzrokiem. – Tych diabłów też nie będzie. Idzie przed siebie długimi krokami i zwraca się do horyzontu jak do publiczności: – Koniec z tą gównianą robotą, z której wraca się białym jak duch po wyjściu ze młyna. – Patrzy na Arona. – Tam, dokąd jedziemy, wszystko załatwiają maszyny. Mają tam na wsiach wielkie fabryki, żyto wchodzi jednym końcem, a drugim wylatują worki z mąką. Naciska się jeno guzik i gotowe. Aron słucha, ale przez całą wędrówkę zadaje tylko jedno pytanie: – Kiedy wrócimy do domu? Słysząc je, Sven zwalnia. Potem się odwraca, żeby zdzielić Arona po głowie. – Nie pytaj – mówi. – Nie tak masz myśleć. Teraz jedziemy tam, nie z powrotem. Aron dostawał już mocniejsze uderzenia, więc marudzi dalej: – No to kiedy? – Nikt tego nie wie – mówi Sven. – Dlaczego? – Nie wszyscy wracają. Od tych słów letnie powietrze staje się zimniejsze. Aron nic już nie mówi, nie chce znów dostać lania. Jeszcze zanim dotrą do pociągu, postanawia jednak, że zrobi tak, jak mówiła matka, i wróci. Wróci tu, na wyspę. Do domu.

Jonas – Co się stało, panie władzo? – zapytał wujek Kent. – Wypadek? – Nie – odpowiedział policjant na motocyklu. – Chodzi o pana. – O mnie? Co ja zrobiłem? – Jechał pan za szybko. – Ja? Wujek Kent opuścił szybę przyciskiem, aby porozmawiać z policjantem. Przez otwarte okno spłynął na siedzącego na tylnym siedzeniu Jonasa słaby zapach kwiatów rosnących w rowie wzdłuż szosy. Były ich tam całe rzędy – żółtych i liliowych, drżących na wietrze. Ich woń mieszała się z zapachem wody po goleniu wujka Kenta i lekkim odorem potu ojca, który spóźniony biegł na pociąg. Mama zwymyślała go już na peronie, a Mats i Jonas tylko popatrzyli po sobie. Tata siedział w milczeniu obok wujka i wydawał się zdenerwowany obecnością policjanta. Jonas widział prosty profil wujka i dostrzegł lekki uśmieszek w kącikach jego ust. – Za szybko? – Zdecydowanie – odparł policjant. Słońce nad Olandią świeciło ostro i oślepiało Jonasa, kiedy wyglądał przez okno. Policjant w niebieskim mundurze był dla niego tylko ciemną sylwetką. – O ile za szybko? – zapytał wujek Kent. – Dwadzieścia dwa kilometry. Kent westchnął i wyprostował się na siedzeniu. – To wina tego cholernego samochodu. Corvetta jedzie równo dopiero powyżej setki. Jonas tylko raz miał spotkanie z policjantami. Dwóch przyszło do jego szkoły w Huskvarnie, żeby opowiedzieć o przepisach dla rowerzystów. Mimo że wówczas zrobili na nim pozytywne wrażenie, teraz czuł się niepewnie. Samochód wujka Kenta był czerwony i miał czarne pasy, trochę jak pojazd kosmiczny. Wewnątrz też czuło się jak w rakiecie – ciasno, pod niskim dachem, szczególnie na tylnym siedzeniu. Jonas nie był jeszcze wysoki, ale i tak musiał podkulać nogi, żeby się zmieścić. Jego starszemu bratu Matsowi wystarczało miejsca, bo siedział za tatą Niklasem, a on miał krótsze nogi. – Będzie mandat? – spytał wujek Kent. – Owszem. – Niech to szlag, w najlepszy dzień lata. – Uśmiechnął się do policjanta. – Ale przyznaję się, złamałem przepisy… Jonas popatrzył na tatę, który siedział w milczeniu. I ani razu nie spojrzał na policjanta. Wujek Kent zabrał Jonasa, Matsa i ich tatę czerwoną corvettą spod dworca w Kalmarze. Miał oprócz niej duże volvo, ale latem wolał jeździć sportowym autem. Za szybko. Przed półgodziną zjechali z mostu na Olandię, teraz sunęli na północ. Tata i wujek Kent rozmawiali, ale kiedy policjant na motocyklu zrównał się z nimi, dając znak, aby zjechali na pobocze, tata nagle zamilkł. Zamilkł i wcisnął się w fotel. Mówił tylko wujek Kent. Siedział z rękami na kierownicy i wydawał się zupełnie na luzie, jakby chodziło tylko o drobny incydent w drodze do willi Klossów. – Mam panu od razu zapłacić? – zapytał. Policjant pokręcił głową.

– Nie, wypiszę mandat. – Ile? – Osiemset koron. Wujek Kent opuścił wzrok i westchnął. Popatrzył na nasłonecznione pole po prawej stronie szosy i znów spojrzał na policjanta. – Jak się pan nazywa? Policjant nie odpowiedział. – Czy to tajne? – zapytał wujek Kent. – W takim razie chociaż imię? Policjant pokręcił głową. Z wewnętrznej kieszeni munduru wyjął bloczek z mandatami i długopis. – Mam na imię Sören – odpowiedział półgłosem. – Aha, Sören. A ja nazywam się Kent Kloss. – Ruchem głowy wskazał na pozostałych. – To mój młodszy brat Niklas i dwóch jego chłopców. Spędzimy razem lato. Policjant z rezerwą przytaknął, a wujek Kent ciągnął dalej: – Panie Sören, tylko jedna rzecz… Mamy tu suchą równą szosę, dwa dni przed nocą świętojańską. Słońce świeci, piękny dzień. Fantastyczne lato, aż chce się żyć… Co by pan zrobił na moim miejscu? Wlókłby się pan za tą przyczepą kempingową całą drogę do Borgholmu? Policjant nie odpowiedział, skończył wypisywać mandat i podał go przez okno. Kent odebrał, ale nie dawał za wygraną: – Niech pan przyzna. – Przyzna co? – Że zrobiłby pan to samo. Gdyby jechał pan za przyczepą, w słońcu, nad morze. Że wdepnąłby pan gaz do dechy… może nie do dechy, ale trochę ponad dozwoloną prędkość. Przyzna pan? Kent się teraz nie uśmiechał, był poważny. – Jasne. O ile to panu pomoże – odpowiedział policjant, wzdychając ciężko. – Trochę – odparł Kent i znów się uśmiechnął. – Świetnie… Proszę jechać ostrożnie. Policjant wrócił do motocykla i odpalił. Ostro zawrócił na szosie, na południe. – Widzicie? Nieźle daje, skurczybyk! – powiedział wujek Kent do Jonasa i Matsa. – Nigdy nie wolno takim ustępować, pamiętajcie! Włączył silnik, który wydał głuchy odgłos, po czym wrzucił jedynkę i wyjechał na szosę wprost przed następną przyczepą kempingową. Szybko znów dodał gazu. Słońce prażyło, droga była gładka i prosta, Jonas czuł na twarzy ciepły wiatr, a w nosie woń kwiatów. Boczna szyba przed nim wciąż była opuszczona. Kent wystawił łokieć na zewnątrz i kierował jedną ręką. Lekkimi ruchami palców. Zadzwoniła jego komórka. Odebrał wolną ręką. Milczał przez dwanaście, czternaście sekund, po czym przerwał rozmówcy podniesionym głosem: – Nie. Mur oporowy, mówiłem. Jako co? Jako podpora, rzecz jasna! Ma wyglądać jak stary, średniowieczny, ale jednocześnie modern. Z kamienia albo z bali. A wodociąg ma iść pod murem, nie obok. Dobrze… Koparka już dotarła? – Znów słuchał przez chwilę. – Super! W takim razie… Halo? – Spojrzał na komórkę. – Akurat przerwało. Wujek Kent miał ulubione dwa słówka: „akurat” i „super”. Wypowiadał je z taką energią i pewnością siebie, o jakiej Jonas nie mógł marzyć, cokolwiek by powiedział. Teraz schował komórkę do kieszeni i zapytał: – Popłyniemy motorówką, jak będziemy na miejscu? – Jasne – odparł tata. – O ile fale nie będą za duże. – Motorówki uwielbiają fale, będziemy przez nie pruć! Zrobimy sobie rundkę, a potem napijemy się cosmo na pokładzie.