Bastian H. W. - Wewnętrzne Prace Wykończeniowe.pdf

Spis treści Materiały............................6 Od gipsu krystalicznego do płyty gipsowo-kartonowej ……………. 7 Konstrukcja drewniana czy metalowa? ................................8 Lekkie ściany z betonu komórkowego .........................9 Narzędzia ......................... 10 Obróbka materiałów konstrukcyjnych i okładzinowych .........................11 Nowoczesne urządzenia pomiarowe ................................ 14 Cięcie bloczków i płyt z betonu komórkowego ......................... 15 Systemy prac wykończeniowych ............ 16 Lekkie okładziny ścian, sufitów i podłóg ....................... 17 Suchy tynk - gładka powierzchnia cian .................... 17 Zalety lekkich konstrukcji szkieletowych ........................... 18 Lekkie cianki działowe .......... 19 cianki instalacyjne i instalacja na cienna Suchy jastrych w nowym i starym budownictwie ................... 21 Sufity podwieszone i okładziny sufitu............................ 22 Beton komórkowy na zaprawie cienkowarstwowej ....................... 23 Techniki prac .................24 Cięcie i szpachlowanie płyt gipsowo-kartonowych ............. 25 Przygotowanie krawędzi płyt do szpachlowania ..................... 26 Systemy szpachlowania styków płyt ................................ 26 Suchy tynk ....................... 28 Montaż płyt na ścianach istniejących ..............................29 Montaż płyt na lekkiej konstrukcji szkieletowej........................ 32 Izolacja akustyczna i cieplna .33 Maskowanie niedoskonało ci powierzchni cian .......................35 ciany działowe .......... 36 Zmiana rozkładu pomieszczeń dzięki zastosowaniu lekkich ścianek działowych .................37 20

Suchy jastrych ...............42 Podkład podłogowy do samodzielnego układania ......43 cianki instalacyjne ........ 46 Przewody i rury ukryte w ścianie .................................. 47 Instalacje na cienne ................. 49 cianki instalacyjne o podwójnym szkielecie ............ 51 Przebudowa poddasza na cele mieszkalne ....... 52 Pozyskiwanie dodatkowej powierzchni mieszkalnej ........53 Ocieplanie poddasza .................53 Konstrukcje no ne do okładzin na poddaszu ............................55 Montaż poszycia z płyt gipsowo-kartonowych ...............57 Obudowywanie elementów więźby dachowej ......................58 Okładziny sufitów ............60 Konstrukcja nośna ................. 61 Sufity dekoracyjne .........64 Oryginalne rozwiązania wnętrz ..................................... 65 Sklepiony sufit o przekroju bukowym ..................................... 65 Sklepiony sufit w łazience ....... 68 Technika gięcia płyt na mokro .................................... 68 Prace wykończeniowe .... 70 Dobór materiałów wykończeniowych .................. 71 Układanie glazury i terakoty .....................................72 Tapetowanie lub malowanie cian ........................................... 73 Technika zamocowań .... 74 Dobór kołków mocujących .... 75 Metalowe tuleje rozprężne ....... 76 Kołki specjalne do cianek z betonu komórkowego ..............77 Mocowanie konstrukcji podwieszonych do stropu ........78 Skorowidz .................... 79

Od gipsu krystalicznego do płyty gipsowo-kartonowej eśli chcemy budynek w stanie surowym przystosować do zamieszkania, należy przystąpić do prac wykończeniowych. Najpierw trzeba położyć gładką warstwę tynku na świeżo wymurowanych ścianach. Jest to zadanie, które powinien z reguły wykonywać profesjonalista. W wyniku prowadzenia mokrych prac tynkarskich wewnątrz domu wytworzy się wiele wilgoci; całkowite wyschnięcie budynku potrwa wiele tygodni. Podobnych problemów przysparza dobudowa w istniejących domach masywnych ścian działowych czy przebudowa poddasza na cele mieszkalne. Trzeba murować ściany, tynkować je, a następnie czekać, aż zakończy się długotrwały proces schnięcia. Dopiero wtedy można przystąpić do np. tapetowania lub układania glazury. Powszechnie dziś stosowane okła- dziny z płyt gipsowo-kartonowych, mocowane do konstrukcji nośnej z drewna lub metalu, dobrze nadają się do samodzielnego montażu. Ta technologia jest znana już od dziesiątków lat, a bogaty asortyment wytwarzanych materiałów pozwala całościowo rozwiązywać problem we- wnętrznych robót wykończeniowych. Płyty gipsowo-kartonowe składają się z gipsowego rdzenia oklejonego kartonem, który stanowi doskonały podkład pod tapety, powłoki malarskie czy glazurę. Z gipsu naturalnego (z lewej), jak również z gipsu pochodzącego z instalacji do odsiarczania spalin w elektrowniach, produkuje się prze- my stówo płyty gip- sowo-kartonowe przeznaczone do prac wykończenio- wych we wnętrzach (na dole) J

Konstrukcja drewniana czy metalowa? Kształtowniki metalowe i ele- menty łączące do wykonywania sufitowych kon- strukcji nośnych (na dole) łyty gipsowo-kartonowe, stosowa- ne zamiast tynkowania na mokro ścian murowanych, przyklejamy spo- iwem montażowym bezpośrednio do masywnego podłoża. Jeśli jednak chce- my z nich wykonać okładzinę ściany na szkielecie lub ściankę działową, to będzie potrzebna konstrukcja nośna, do której elementy przykręcimy wkrętami. Taką konstrukcję nośną możemy zbudować z łat lub krawędziaków drewnianych lub też z metalowych kształtowników oferowanych wraz z całym kompletem akcesoriów. Ponieważ elementy drewniane rzadko bywają proste i zachowują dokładne wymiary, a wskutek wysychania często się paczą, dlatego do wykonywania konstrukcji nośnej lepiej nadają się kształtowniki metalowe. Szkielet meta- lowy składa się z kształtowników typu U mocowanych do podłogi i sufitu, w które wsuwamy w odpowiednim rozstawie kształtowniki typu C jako słupki. Standardowa grubość blachy, z której wykonane są kształtowniki, wynosi 0,6 mm. Skrajne kształtowniki typu U mają wymiary 50/40,70/40 lub 100/40 mm, a kształtowniki typu C na słupki 50/50,75/50 lub 100/50 mm. P

Lekkie ściany z betonu komórkowego e li chcemy dobudować ciankę działową w mieszkaniu lub cianki kolankowe na poddaszu, to możemy zamiast płyt gipsowo-kartonowych użyć także bloczków z betonu komórkowego. Murowanie z takiego materiału jest równie wygodne dla wykonujących prace samodzielnie jak posługiwanie się płytami gipsowo-kartonowymi. Płaskie bloczki zachowujące bardzo dokładnie swoje wymiary są spajane przy użyciu cien- kiej warstwy zaprawy. Jest to technika, którą także laik bez trudu opanuje po pewnym czasie, i która umożliwia szybkie postępy w pracy. Ponieważ zamiast grubej układamy tylko cienką warstwę zaprawy, więc murowanie z betonu komórkowego prawie nie powoduje zawilgocenia domu. Także i tutaj można wła ciwie mówić o suchej technologii w budownictwie. ciany wzniesione tym sposobem, dzięki dokładnym wymiarom bloczków, mają prawie równe powierzchnie, wystarczy je zatem pokryć specjalnym tynkiem cienkowarstwowym o grubo ci zaledwie 2 mm. Płytki ceramiczne można naklejać bezpo rednio na bloczki. Beton komórkowy jest wytwarza- ny z wapna, piasku i wody z dodat- kiem rodka gazotwórczego. Ten bar- dzo lekki materiał odznacza się dobrą izolacyjno cią cieplną i jest łatwy w obróbce. Je li trzeba dopasować czę ci bloczków, to po prostu przycinamy je piłą. Do murowania ścianek z płaskich bloczków z betonu komórkowego potrzebna jest specjalna zaprawa, kielnia i młotek gumowy (z lewej); zestaw taki umożliwia szybkie zbudowanie lekkiej ścianki działowej (na dole) 9 J

Obróbka materiałów konstrukcyjnych i okładzinowych ierwszym etapem pracy jest wykonanie konstrukcji nośnej, do której przymocujemy płyty gipsowo-kartonowe. Jeśli szkielet będzie drewniany, z łat i krawędziaków, to do przycinania koniecznie potrzebna będzie wyrzynarka. Szczególnie wygodne w użyciu są urządzenia dające możliwość elektronicznego nastawia- nia prędkości roboczej oraz wyposa- żone w wahadłowy mechanizm posu- wu; pozwala to dopasować charakte- rystykę pracy do danego materiału i uzyskać płynny tok obróbki. Także kształtowniki metalowe na szkielet nośny możemy przycinać wyrzynarka, po założeniu brzeszczotu do metalu. Można do tego celu użyć też zwykłych nożyc do blachy. W celu zamocowania krawędzia- ków drewnianych lub skrajnych kształtowników metalowych do podłogi i sufitu musimy skorzystać z wiertarki. Najpierw wiercimy otwory w krawędziakach wiertłem do drewna. Potem, w zależności od podłoża, ewentualnie wymieniamy je na wiertło do betonu. Wyrzynarką możemy przycinać zarówno drewniane łaty (z lewej), jak i metalowe kształtowniki (z prawej) Jeśli łaty mocujemy bezpośrednio do ściany, wiercimy najpierw otwory na kołki (z lewej), a następnie wkładamy w nie kołki i wkręcamy wkręty mocujące (z prawej) 11 P

Narzędzia, które ułatwiają nam pracę: 1 Kielnioszpachla 2 Szpachla szeroka 3Strug 4 Przyrząd do montażu elem. podłogowych 5 Szpachla do naroży wewnętrznych 6 Kleszcze zaciskowe 7 Reper 8 Szpachla z wkrętakiem w uchwycie 9 Strug tarnik 10 Mieszadło 11 Uchwyt do szlifowania ręcznego 12 Paca szwajcarska 13 Toporek do gipsu 14 Nóż do cięcia z ostrzami 15 Paca z gąbki 16 Wiertło piłkowe do otworów

Otwory w metalowych kształtow- nikach najlepiej jest wiercić wiertłem wyposażonym w ostrze z węglików spiekanych, które poradzi sobie również z podłożem murowanym lub betonowym. Poszczególne elementy drewnia- nego szkieletu łączymy metalowymi kątownikami i wkrętami szybkomocującymi. Słupki wystarczy zazwyczaj tylko dokładnie przyciąć, dopasować i mocować gwoździami wbitymi ukośnie z obu stron. W celu zamocowania płyt gipsowo-kartonowych na przygotowanej konstrukcji nośnej najlepiej jest użyć wkrętów szybkomocujących. Trzeba je wkręcać w słupki w takiej kolejności, aby posuwać się stopniowo od górnej i dolnej krawędzi płyty w kierunku jej środka. Wtedy płyta będzie dobrze przylegać do podkładu. Ostre czubki wkrętów szybkomocujących wchodzą bez wstępnego nawiercania otworów także w blachę, z której wykonano metalowe kształtowniki. W przypadku drewnianych słupków możemy zamiast wkrętów użyć gwoździ lub klamerek zalecanych przez producenta płyt. Przydatnym narzędziem do wkrę- cania wkrętów szybkomocujących jest poręczna wkrętarka akumulatorowa z ogranicznikiem głębokości. Przy urządzaniu poddasza powinniśmy dodatkowo mieć jeszcze elektryczny zszywacz do mocowania folii uszczelniającej. Zszywacz taki może też być przydatny do mocowania płyt suchego jastrychu. Za pomocą wkrę- tarki akumulatorowej i wkrętów szybkomocujących łączymy ze sobą metalowe kształ- towniki; narzędziem specjalnym przeznaczonym do tego celu są też kleszcze zaciskowe Wkrętarka akumu- latorowa z ogra- nicznikiem głębokości potrzebna jest również do mocowania płyt gipsowo-kartonowych na konstrukcji nośnej Zszywacz elektryczny ułatwia przytwierdzanie folii uszczelniającej podczas przebudowy poddasza Płyty suchego jastrychu także można łączyć przy wykorzystaniu zszywacza elektrycznego

Nowoczesne urządzenia pomiarowe Urządzenie lasero- we jest pomocne przy wyznaczaniu wysokości i kątów prostych, jak rów- nież przy wytyczaniu długich linii prostych (z prawej) lub korygowaniu wysokości {na dole) o pomiaru odległości używa się taśm mierniczych z cyfrowym wskaźnikiem i funkcją dodawania, oraz dalmierzy ultradźwiękowych. Urządzenia elektroniczne pozwalają precyzyjnie określać i przenosić ukosy oraz zapewniać właściwy kąt nachylenia elementów budowlanych. Szczególnie pomocne w pracach wykończeniowych są niwelatory laserowe, za pomocą których możemy na przykład wyznaczać długie linie proste albo sprawdzać dokładność kątów prostych. Można również bez trudu sporządzać z dokładnością do milimetra rzuty i korygować płaszczyzny pionowe. Ta funkcja jest wykorzystywana na przykład przy budowie ścianek działowych. Elektroniczny miernik kątów to poziomnica wyposażona w dodatkowe funkcje, określająca z największą precyzją (w stopniach lub procentach) kąt nachylenia i płaszczyznę poziomą; wynik ostatniego pomiaru można wprowadzić do pamięci. Urządzenie może także pracować jako konwencjonalna poziomnica D

Cięcie bloczków i płyt z betonu komórkowego eśli w czasie wznoszenia ścianek działowych lub kolankowych z betonu komórkowego zachodzi konieczność przycinania bloczków, to z reguły wystarczy do tego celu specjalna piła ręczna z brzeszczotem widiowym. Specjalny kątownik po- mocny będzie w celu uzyskania kąta prostego przy docinaniu krawędzi. Szczególnie szybko i czysto można wykonać pracę elektryczną piłą typu „lisi ogon". W tym celu należy zamontować brzeszczoty do cięcia betonu komórkowego lub materiałów gipsowych. Jeśli do piły podłączymy Beton komórkowy odznacza się niewielką masą i dobrymi właściwościami termoizolacyjnymi. Bloczki i płyty można łatwo przycinać ręczną piłą, a użycie specjalnego kątownika zapewnia uzyskanie prostych krawędzi; z równą łatwością możemy żłobić w bloczkach ściennych kanały i otwory na elementy instalacji. urządzenie odpylające, unikniemy zanieczyszczenia miejsca pracy. Do większych robót budowlanych warto jest wypożyczyć specjalną piłę taśmową do betonu komórkowego. Użytkownicy bloczków z betonu komórkowego Ytong mogą wypożyczyć od producenta piłę taśmową do przycinania bloczków (z lewej); do prowadzenia robót budowlanych na mniejszą skalę wystarczy także piła typu „lisi ogon" o dwóch przeciwbieżnych brzeszczotach (na dole) O J

Lekkie okładziny ścian, sufitów i podłóg tej technologii budowlanej znane są wypróbowane w prak- tyce systemy zastosowania. Mogą być przydatne w przypadku realizacji nowego budynku, przebudowy istnieją- cego, modernizacji starego obiektu, remontu czy urządzania poddasza. W tym rozdziale najpierw pokrótce przedstawimy te systemy, a następnie podamy szczegółowe objaśnienia. Jeśli zależy nam na lepszym roz- planowaniu pomieszczeń, możemy to osiągnąć, wykonując dodatkowe ścian- ki działowe. W tym przypadku lekkie konstrukcje ścienne pozwolą nam uniknąć problemów ze statyką, bowiem obciążenia od konstrukcji szkieletowej obłożonej płytami gipsowo-kartonowymi i wypełnionej materiałem izolacyjnym stanowią zaledwie niewielką część obciążeń pochodzących od ściany murowanej. Tak więc przy prawidłowym wykonaniu kon- strukcji spełnione będą zarówno wymagania wytrzymałościowe, jak również warunki dotyczące izolacyjno- ści akustycznej, cieplnej i ochrony przeciwpożarowej. W dodatku cieńsza ścianka zajmuje mniej powierzchni. Suchy tynk - gładka powierzchnia ścian Podczas prac wykończeniowych zwykle zależy nam na skróceniu długiego czasu wysychania zaprawy; z kolei w starym budownictwie często trzeba zakryć krzywe i spękane mury. W obu przypadkach warto zastosować płyty gipsowo-kartonowe. czyli tzw. suchy tynk. Płyty podklejone na od- wrocie styropianem jednocześnie wy- raźnie poprawiają izolacyjność cieplną. Placki zaczynu gipsowego zapewniają trwałe połączenie płyty z podłożem. Za pomocą gumowego młotka i szyny aluminiowej korygujemy Montażowe placki zaczynu gipsowego nakładamy na odwrotną stronę płyty gipsowo-kartonowej (z lewej). Tak przygotowaną płytę przykładamy bezpośrednio do ściany i ustawiamy we właściwej opozycji (z prawej) W

położenie płyty przed związaniem gipsu. Zalety lekkich konstrukcji szkieletowych Jeśli powierzchnia ściany jest uszko- dzona i wymaga zasłonięcia, albo gdy izolacyjność cieplna czy akustyczna ściany jest niewystarczająca, można wykonać dodatkową okładzinę. Do wykonania konstrukcji szkieletowej możemy użyć drewnianych słupków lub (co jest korzystniejsze) kształtowni- ków metalowych. Przy okazji pod war- Do podłogi i sufitu mocujemy poziome kształtowniki typu U. Jeśli wstawione w nie pionowe elementy mają znaczniejszą wyso- kość, to stabilizuje- my je między sufitem a podłogą przy użyciu dodatkowych uchwytów (z lewej) Przestrzenie między kształtownikami wypełniamy materiałem izolacyjnym (z prawej) Schemat lekkiej ściany szkieletowej, tutaj wykonanej z jednej warstwy płyt. Podwójne poszycie jeszcze bardziej poprawia izolacyj- ność akustyczną 18

stwą okładziny możemy ukryć instala- cje domowe, jak przewody elektryczne lub rury centralnego ogrzewania. Lekkie ścianki działowe Jeśli konstrukcję nośną wykonamy jako wolno stojącą i przymocujemy do niej płyty z obu stron, powstanie lekka ścianka działowa. Taka kon- strukcja umożliwia zmianę rozkładu mieszkania bez naruszania statyki budynku. Przekrój cianki działowej z płyt gipsowo-kartonowych na szkielecie z kształtowników metalowych (z lewej). cianki działowe tego rodzaju to dobre rozwiązanie np. przy adaptacji poddasza na cele mieszkalne (z prawej) W zależno ci od rodzaju kształtownika, sposobu wypełnienia pustej przestrzeni we- wnątrz i poszycia płytami powstają cianki działowe o zróżnicowanych wła ciwo ciach akustycznych i termoizolacyjnych. Mimo mniejszej grubo ci cianki takie odznaczają się lep- szymi parametrami niż masywne murowane ciany działowe 19

cianki instalacyjne i instalacja na cienna W pustej przestrzeni, wewnątrz przedstawionych tu ścianek działo- wych można umieścić najróżniejsze przewody. W ofercie rynkowej są także elementy służące zamocowaniu wszelkich urządzeń sanitarnych. Takie rozwiązanie, tj. ścianka izolacyjna kryjąca instalacje naścienne i wysunięta przed lico właściwej murowanej ściany nośnej, jest coraz częściej stosowane w celu ułatwienia robót instalacyjnych. Zarówno przewody wodociągowe, jak i rury odpływowe czy inne elementy można skryć wewnątrz pustej przestrzeni ścianki instalacyjnej (z lewej), instalacja naścienna w łazience (z prawej i na dole)

Suchy jastrych w nowym i starym budownictwie Silne zawilgocenie domu może być wynikiem nie tylko konwencjonal- nych prac tynkarskich, ale także np. układania mokrego jastrychu na surowym stropie. Natomiast tzw. suchy jastrych w płytach, układany na równym podłożu lub warstwie gładko wyrównanej suchej podsypki, tworzy podkład, po którym natychmiast można chodzić. Podłoże to jest zawsze suche, dzięki czemu można na nim od razu układać wykładziny. Suchy jastrych na warstwie suchej podsypki wyłożony płytkami ceramicznymi (z lewej). Podsypkę wyrównujemy za pomocą szyny metalowej (z prawej). Suchy jastrych na matach głuszących dźwięki uderzeniowe (na dole)

Wieszaki szybkomocujące przytwierdzamy kotkami do istniejącego stropu (z lewej), W przypadku stropów z belek trzeba znaleźć elementy nośne i wkręcić w nie wkręty do drewna. Na wieszakach szybkomocujących zawieszamy następnie kształtowniki podkładu podstawowego (z prawej) Sufity podwieszone i okładziny sufitu Aby wykonać sufit podwieszony, wkręcamy specjalne wieszaki (przy konstrukcji belkowej) lub -przy stropach betonowych - mocujemy je kolkami (dostosowanymi do takich stropów). Następnie do wieszaków montujemy konstrukcję nośną, a do niej płyty gipsowo-karto-nowe. Konstrukcję nośną możemy wykonać z lat drewnianych, jednak łatwiej jest posługiwać się kształtow- nikami metalowymi. Jedną warstwę lat zawieszamy jako podkład, a w poprzek mocujemy kontrlaty, czyli właściwe łaty nośne, w odstępach odpowiadających rozmiarowi płyt poszycia. Ustalając liczbę punktów przytwierdzenia podkładu głównego do stropu, przestrzegamy danych producenta, aby właściwie zamocować konstrukcję. Jeśli mamy na celu wykonanie okładziny sufitu, laty nośne mocuje- my bezpośrednio do podłoża. Za pomocą specjalnych łączników mocujemy teraz kształtowniki właściwej konstrukcji nośnej do podkładu podstawowego. Odstępy między nimi dostosowujemy do wymiarów płyt gipsowo-kartonowych przewidzianych na poszycie. Następnie przykręcamy płyty do metalowych kształtowników wkrętami szybkomocującymi

Beton komórkowy na zaprawie cienkowarstwowej Duża dokładność wykonania blocz- ków i płyt z betonu komórkowego umożliwia łączenie poszczególnych warstw budulca zaprawą cienkowarstwową. Jeśli podłoże jest nierówne, jedynie pierwszą warstwę układamy na normalnej zaprawie. Następnie stosujemy już tylko zaprawę cienkowarstwową. Przy dokładnej pracy elementy z betonu komórkowego można układać warstwami na całą wysokość ścianki bez konieczności dokonywania poprawek. Jeśli jednak w jednej z warstw bloczków powstaną niewielkie różnice wysokości, wystarczy wygładzić powierzchnię elementu klockiem szlifierskim. Następnie zmiatamy pył po szlifowaniu i możemy już rozkładać zaprawę cienkowarstwową pod następną warstwę bloczków. Płaski bloczek z betonu komórkowego układamy na świeżej zaprawie (u góry), dociskamy go lekkimi uderzeniami gumowego — fotka. Jeśli powstały drobne nierówności, wyrównujemy górną powierzchnię warstwy specjalną tarką. Po prawej widać już tynkowanie gotowej ścianki Zaprawa cienkowarstwowa jest dostarczana w postaci suchej mieszanki, do której wystarczy tylko dodać wody (z lewej). Następnie rozprowadzamy zaprawę cienkowarstwową na podłożu za pomocą specjalnej kielni (z prawej)

Cięcie i szpachlowanie płyt gipsowo-kartonowych a rynku jest duży wybór płyt gipsowo-kartonowych do wykań- czania wnętrz mieszkalnych. Jeśli nie mamy problemów z transportem i skła- dowaniem, możemy zastosować płyty : wysokości wnętrza i szerokości 1250 mm. Dają one możliwość racjonalnego pokrywania dużych powierzchni. Większość płyt gipsowo-kartonowych ma grubość 12,5 mm. I Do pomieszczeń wilgotnych wybieramy płyty specjalnie impregnowane. Szczególnie poręczne (mieszczące się w bagażniku samochodu), a przez to odpowiednie do prac budowlanych w mieszkaniach odznaczających się małą powierzchnią, są płyty o formacie tzw. kompaktowym - na przykład o wymiarach 900 x 1250 x 12,5 mm. Do przycinania płyt gipsowo-kartonowych o grubości 12,5 mm potrzebny jest tylko ostry nóż. Do wycinania bardziej skomplikowanych kształtów przy- datnym narzędziem jest wyrzynarka. Licowe stronę płyty nacinamy ostrym nożem, prowadząc go przy stalowym liniale lub poziomnicy (z lewej). Następnie ostrożnie przełamujemy płytę po podłożeniu pod nacięte miejsce np. drewnianej łaty (z prawej) Krawędź przecięcia iub przełamania wygładzamy strugiem tarnikiem (z lewej). Otwory (np. na gniazda elektryczne) powinny być wykonane przed założeniem płyty (z prawej) 25 N

Przygotowanie krawędzi płyt do szpachlowania Zwykle spotykane formy wykończenia płyt gipsowo-kartonowych to półokrągła krawędź wzdłużna (ozna- czana symbolem HRK, co jest skrótem od „halbrunde Längskante") oraz półokrągła spłaszczona krawędź wzdłużna (HRAK - od „halbrunde abgeflachte Längskante"). Czołowe powierzchnie płyt są fabrycznie z reguły zakończone ostrymi krawędziami. Krawędzie czołowe i wszystkie ostre krawędzie powstałe w wyniku indywidualnego przycinania płyt musimy przed szpachlowaniem lekko sfazować (pod kątem ok. 22,5°). Najlepiej jest to zrobić specjalnym strugiem do krawędzi. Wykonujący prace samodzielnie mogą też użyć do tego celu struga tarnika, którego już używali do wygładzania krawędzi płyt po przycinaniu. Jeśli przycinanie płyt nie jest konieczne, a ich krawędzie czołowe są sfazowane fabrycznie, wystarczy je tylko lekko oszlifować wzdłuż kartonu po stronie licowej. Systemy szpachlowania styków płyt Do szpachlowania możemy przystąpić dopiero wtedy, gdy mamy pewność, że nie nastąpią już większe zmiany długości płyt, np. wskutek silnych wahań wilgotności lub temperatury. Temperatura w pomieszczeniu w czasie szpachlowania nie może być niższa niż 10°C. Jeśli przewidujemy wykonanie np. posadzki jastrychowej, Półokrągła krawędź wzdłużna (HRK) jest najwygodniejsza dla osób samodzielnie wykonujących prace (z lewej). Półokrągła spłaszczona krawędź wzdłużna (HRAK) wymaga więcej trudu przy szpachlowaniu (z prawej) Proste krawędzie czołowe muszą być przed montażem płyty sfazowane do 2/3 jej grubości (z lewej). Krawędzie czołowe sfazowane już fabrycznie trzeba tylko lekko przeszlifować papierem ściernym (z prawej)

to szpachlowanie styków płyt powinno być wykonane dopiero po jej ułożeniu. Do szpachlowania styków możemy wybrać jeden z dwóch systemów. Jeśli płyty mają spłaszczone krawędzie wzdłużne, możliwe jest zastosowanie profesjonalnego „Jointfiller-Super-System" (w celu wzmocnienia styku przewidziano tu użycie taśmy wzmacniającej spoiny); w przypadku krawędzi typu HRK i HRAK można zastosować bardziej nowoczesny i przede wszystkim mniej czasochłonny „Knauf-Uniflott-System" (bez dodatkowego wzmacniania taśmą miejsca łączenia płyt). W systemie pierwszym konieczne są w sumie trzy operacje robocze; wykorzystanie „Uniflott-System" pozwala ograniczyć się do dwóch. Najpierw wypełniamy spoiny materiałem szpachlowym Uniflott. Po ok. 50 min zeskrobujemy nadmiar materiału, a następnie szpachlujemy po raz drugi na gładko. Ta technika szpachlowania umożliwia prawie całkowite wyrównanie powierzchni spoin. Istotne ułatwienie stanowi tu fabryczne sfazowanie krawędzi czołowych płyt. Nie przygotowane krawędzie czołowe i krawędzie przycinane musimy uprzednio sfazować strugiem do krawędzi (pod kątem 22,5°) do co najmniej 2/3 grubości płyty. Ważne: Nie wolno używać materiału szpachlowego, który zaczyna twardnieć! Ptyty o półokrągłych krawędziach szpachlujemy w dwóch fazach roboczych {z lewej) Staranne wykonanie pracy to gwarancja uzyskania ciągłej i gładkiej powierzchni ułatwiającej dalszą obróbkę (z prawej) W przypadku płyt ze spłaszczonymi krawędziami wzdłużnymi może- my także używać taśmy zbrojącej spoiny. Konieczne są wtedy trzy operacje robocze (z lewej) Naroża zewnętrzne wzmacniamy aluminiowymi narożnikami ochronnymi (z prawej) 27

Montaż płyt na ścianach istniejących ykonanie suchych tynków na wymurowanych ścianach to szybki sposób przeprowadzenia prac wykończeniowych. Także w procesie modernizacji starego budownictwa sto- sowanie tej technologii przyczynia się do oszczędności czasu i kosztów wyko- nania robót. Jednocześnie płyty gipso- wo-kartonowe dają możliwości zakry- cia takich usterek jak pęknięcia i nie- równości ścian czy kruszenia się stare- go podłoża. Pod suchym tynkiem mo- żemy też skryć instalacje natynkowe. Podłoże musi być suche, nieprze- marzające, wystarczająco nośne i za- bezpieczone przed podsiąkaniem wil- goci. Przed przystąpieniem do montażu płyt trzeba starannie usunąć luźne fragmenty starego tynku, zluszczone powłoki malarskie i zanieczyszczenia. Płyt gipsowo-kartonowych nie należy stosować do ścian trwale zawilgoconych i w pomieszczeniach. w których utrzymuje się wysoka wilgotność powietrza. Podłoża gładkie i/lub o niedostatecznej chłonności np. powierzchnia betonowa, pozbawiona naturalnej szorstkości od deskowań) muszą być wstępnie zagruntowane. Uprzednio należy usunąć ewentualne nierówności lub resztki środków chemicznych stosowanych do pokrywania deskowań. Podłoża bardzo nasiąkliwe powin- niśmy przed przystąpieniem do mon- tażu suchego tynku powlec preparatem gruntującym wgłębnie w celu zmniejszenia chłonności. Płyty mocu- jemy do ściany za pośrednictwem Najszybciej można wykonać pracę stosując płyty o wysokości równej wysokości pomieszczenia i szerokości 1250 mm (z lewej) Płyty o mniejszym formacie rozmiesz- czamy w rzędach poziomych z przesunięciem (na dole) W

Następna strona: dzięki suchym tynkom obskurną piwnicę udało się przekształcić w ładne pomieszczenie gospodarcze. ciany wyłożone płytami można tapetować, pokrywać tynkiem dekoracyjnym lub płytkami ceramicznymi placków zaczynu gipsowego nakłada- nego na tylną stronę elementów gip- sowo-kartonowych. Nierówność podłoża do 20 mm zniwelują placki gipsowe tzw. monta- żowe. Jeśli podłoże ma większe nie- równości, można naklejać na ścianę pionowe pasy płyt gipsowo-kartono- wych o szerokości 10 cm w odstępach co 625 mm. Pasy takie przyklejamy również poziomo u dołu i u góry ściany w jednej płaszczyźnie z pasami pionowymi, stosując i tu do mocowania placki zaczynu gipsowego. Na przygotowany podkład można wtedy nakleić płyty gipsowo-kartonowe, używając wypełniacza spoin rozpro- wadzanego za pomocą pacy zębatej na odwrotną stronę płyt w miejscach ich przylegania do podkładu. Taką samą metodę stosujemy w celu przymocowania płyt do w zasadzie równego podłoża (np. powierzchni betonowych lub muru z płaskich bloczków). Płyty gipsowo-kartonowe wyko- rzystywane jako tynk suchy mają na ogół wysokość równą wysokości pomieszczenia. Jeśli stosujemy płyty małego formatu (900 x 1250 mm), rozmieszczamy je w rzędach pozio- mych z przesunięciem. Jeśli w ramach jednej operacji roboczej mamy zamiar także ocieplić ścianę, wybieramy na poszycie płyty klejone z warstwą styropianu na od- wrotnej stronie. Płyty takie mają war- stwę izolacyjną o grubości 20-80 mm. Jeśli w pracach wykończeniowych na plan pierwszy wysuwa się potrzeba zapewnienia odpowiedniej izola- cyjności akustycznej, powinniśmy zamiast płyt gipsowo-kartonowych z warstwą styropianu wybrać raczej płyty z warstwą wełny mineralnej. W odległo ci 50 mm od krawędzi płyty nakładamy trzy rzędy gipsowych placków montażowych (z lewej) Przyklejamy płyty, przesuwając styki (z prawej) Korygujemy ustawienie płyt, dopóki placki gipsu nie związały (z lewej) Następnie szpachlujemy spoiny (z prawej) 30

Izolacja akustyczna i cieplna kładziny cian mocowane na konstrukcji szkieletowej służą po- lepszeniu izolacyjno ci akustycznej i/ lub cieplnej ciany. W szczególnych przypadkach mogą spełniać także inne funkcje, jak np. ochrony przed pro- mieniowaniem czy pożarem. ci le biorąc, także omówiony w poprzednim rozdziale suchy tynk może być okre lany jako okładzina ciany. Teraz jednak zajmiemy się okładzinami zamocowanymi na konstrukcjach no nych, które można podzielić na trzy grupy: - okładziny cian na szkielecie bezpo rednio mocowanym do ciany istniejącej, - okładziny cian wysunięte przed lico ciany, jednak przymocowane do niej uchwytami podporowymi rozmiesz- czonymi między podłogą a sufitem, - okładziny cian na szkielecie wolno stojącym, nie połączonym ze cianą istniejącą. Pod smukły kształ- townik UD (60/27, niewielkie pogru- bienie ściany) mon- towany do podłogi i sufitu podkładamy klejącą taśmę uszczelniającą (z lewej) Podparcie szkieletu zapewniamy mocując do ściany uchwyty (z prawej) Pionowe kształ- towniki CD rozmieszczamy w rozstawie osiowym 625 mm i łączymy je wkrętami z uchwytami (z lewej) Przy suficie i podłodze kształtowniki CD wstawiamy w kształtowniki UD (z prawej) O

Gotowa metalowa konstrukcja nośna ściany o wysokości dwóch kondygnacji (z lewej) Kiedy wszystkie instalacje zostaną już umieszczone w pustej przestrzeni pod poszyciem ściany, układamy izolacyjną warstwę wełny mineralnej między słupkami (z prawej) Przykręcamy i szpachlujemy pierwszą warstwę poszycia. Potem kolej na drugą warstwę (z lewej) Aby mieć pewność, że na warstwie tynku nie pojawią się pęknięcia, przed szpachlowaniem drugiej warstwy płyt stosujemy dodatkowo wkładkę z taśmy zbrojącej spoiny (z prawej) Oto okładzina ściany szczytowej wy- konana przy okazji przebudowy pod- dasza. Płyty przy- kryły nierówną ścianę z cegieł o niedostatecznej izolacyjności cieplnej (z lewej) Po zamontowaniu wewnętrznego po- szycia pochyłych połaci dachowych, do ściany szczyto- wej przymocowano metalowy szkielet, założono izolację i płyty gipsowo-kartonowe (z prawej)

Najprostszą konstrukcję no ną tworzą łaty drewniane, mocowane do ciany kolkami. Je li stosujemy płyty o wysoko ci równej wysoko ci pomieszczenia, mocujemy łaty pionowo w odstępach odpowiadających wymiarom płyt. Dla płyt o szeroko ci 1250 mm rozstaw osiowy łat wynosi dokładnie 625 mm. Je li chemy użyć płyt małego formatu o wymiarach 900 x 1250 mm, rozstaw osiowy łat wyniesie 450 mm, co pokazano na rysunku obok z prawej. Poniżej sprezentowano alternatywne rozwiązanie w postaci poziomo rozmieszczonych łat. Zamiast łat drewnianych rzożemy oczywi cie użyć także kształtowników metalowych. Maskowanie niedoskonałości powierzchni ścian Zdjęcia na stronach 33 i 34 ukazują montaż okładziny z płyt gipsowo- kartonowych na nieestetycznych cianach. Jako konstrukcję liczną zastosowano tu szkielet z kształtowników metalowych. Pierwszy przykład dotyczy zewnętrznej ciany przybudówki domu wykonanej w postaci muru mieszanego, o niedosta- tecznej izolacyjno ci cieplnej. cianę tę należało docieplić, wykorzystując zarazem konstrukcję jako podkład dla płyt suchego tynku. Drugi przykład pokazuje izolację ciany szczytowej poddasza, którą wykończono następnie okładziną płyt gipsowo-kartonowych.