Sikorzyńska A. - Matura z języka angielskiego Repetytorium.pdf

zjęzyka angielskiego Anna Sikorzyńska Hanna Mrozowska Mariusz Misztal konsultacja B a rb a ra C z a rn e c k a -C ic h a

Spis treści Wstęp 3 C zę ść I - Egzam in ustny (Anna Sikorzyńska) Wstęp 5 Wskazówki ogólne 6 Rozm ow y sterowane Uzyskiwanie i udzielanie informacji 12 1. Powitania i pożegnania 12 2. Prowadzenie rozmów 14 3. Uzyskiwanie i udzielanie informacji 15 4. Udzielanie instrukcji 17 5. Udzielanie rad 18 6. Wskazywanie drogi 19 7. Rozmowy telefoniczne 20 Relacjonowanie wydarzeń 21 1. Relacjonowanie wydarzeń 21 2. Wyrażanie przypuszczenia 22 3. Wyrażanie odczuć 23 4. Opisywanie przedmiotów 25 5. Opisywanie miejsc 26 Negocjowanie 27 1. Wyrażanie próśb 27 2. Składanie propozycji 28 3. Wyrażanie skarg 29 4. Wyrażanie sugestii i planowanie przyszłych wydarzeń 30 5. Uzyskiwanie i udzielanie pozwolenia 32 6. Wyrażanie opinii 34 7. Wyrażanie zainteresowań, preferencji, życzeń i intencji 35 Rozm ow a na podstaw ie ilustracji i materiału stym ulującego *** oraz prezentacja tem atu i dyskusja *** C zę ść II Wstęp Egzam in pisem ny 69 1. Człowiek 36 2. Dom 39 3. Szkoła 41 4. Praca 43 5. Życie rodzinne i towarzyskie 45 6. Żywienie 47 7. Zakupy i usługi 49 8. Podróżowanie i turystyka 51 9. Kultura 54 10. Sport 56 11. Zdrowie 58 12. Nauka i technika 60 13. Świat przyrody 62 14. Państwo i społeczeństwo 64 15. Elementy wiedzy o krajach anglojęzycznych 67 Rozum ienie ze słuchu (Mariusz Misztal) Wskazówki ogólne 70 1. Test typu prawda-fałsz 73 2. Test wyboru 78 3. Dobieranie 83 4. Układanie w kolejności 86 Rozum ienie tekstu czytanego (Hanna Mrozowska) Wskazówki ogólne 89 1. Test typu prawda-fałsz 93 2. Test wyboru 98 3. Uzupełnianie luk 105 4. Dobieranie 110 5. Układanie w kolejności 115 Rozpoznaw anie i stosow anie struktur leksykalno- gram atycznych*** (Anna Sikorzyńska) 1. Uzupełnianie luk 120 2. Test wyboru 123 3. Czasowniki w nawiasach 126 4. Transformacje zdań 128 5. Stowotwórstwo 131 6. Tłumaczenie fragmentów zdań 133 W ypowiedź pisem na (Hanna Mrozowska) Wskazówki ogólne 135 Teksty użytkowe 138 1. Krótki tekst użytkowy 138 2. Dłuższy tekst użytkowy 141 Wypracowanie * * * 148 1. Recenzja 148 2. Opis 151 3. Opowiadanie 154 4. Rozprawka 157 C zę ść III - Gram atyka w ćw iczeniach (Anna Sikorzyńska) 1. Określniki 161 2. Zdania przydawkowe 162 3. Czasy gramatyczne 164 4. Czasowniki modalne 166 5. Zdania warunkowe i wish 168 6. Strona bierna 170 7. Mowa zależna 171 8. Składnia czasowników 173 9. Przyimki 174 10. Stowotwórstwo 175 Materiał stymulujący do Części I 177 Zapis nagrań 192 Klucz 200

Wstęp SzanowniNauczycielei Drodzy Uczniowie! Matura, jaka odbędzie się po raz pierwszy w 2005 roku, jest wyzwaniem zarówno dla uczniów, jak i dla nauczycieli. Jednym z jej obowiązkowych obcego. Z myślą o maturzystach, którzy będą zdawać egzamin z języka angielskiego, opraco­ waliśmy nowe, uaktualnione wydanie znanej już serii podręczników pt. Nowa Matura z języka angielskiego. Wydanie to uwzględnia wszelkie zmiany, które zostały wprowadzone zarówno w strukturze, jak i treści samego egzaminu. Zadaniem tego wydania jest przybliżyć uczniom i nauczycielom strukturę i formę nowego egza­ minu oraz pom óc im opracować skuteczną strategię jego zdawania. Kształt matury z języka obcego począwszy od 2005 roku Od 2005 roku egzamin maturalny z języka obcego składa się z dwóch części: egzaminu ustnego zdawanego przed Przedmiotowym Zespołem Egzaminacyjnym i egzaminu pisem­ nego ocenianego przez egzam inatorów Okręgowych Komisji Egzaminacyjnych. Każdą część można zdawać na dwóch poziomach: podstawowym lub rozszerzonym. W przypadku egzaminu uątnego uczeń sam dokonuje wyboru poziomu egzaminu, do którego chce przystąpić. Decydując się na poziom rozszerzony, uczeń nie przystępuje wcześniej do egzaminu na poziomie podstawowym. W przeciwieństwie do egzaminu ustnego, wybór poziomu rozszerzonego egzaminu pisemnego oznacza konieczność przystąpienia również do egzaminu na poziomie podstawo­ wym. Struktura i forma obu części egzaminu oraz wymagania egzaminacyjne zostały szczegółowo określone w Informatorze maturalnym z języka angielskiego obowiązującym od 2005 roku i opracowanym przez Centralną Komisję Egzami­ nacyjną. Egzamin sprawdza umiejętności określo­ ne w standardach wymagań egzaminacyjnych, które powstały w oparciu o dokument Rady Europy „Europejski System Opisu Kształcenia Językowego” (Common European Framework). Seria MaturazJęzykaangielskiego Seria Matura z języka angielskiego jest uaktual­ nionym wydaniem serii Nowa Matura i składa się z dwóch podręczników: Matura z języka angielskiego - Repetytorium i Matura z języka angielskiego - Testy oraz dmócb Vas.eC Repetytorium ma za zadanie przygotować uczniów do obu części nowego, uaktualnionego egzaminu maturalnego z języka angielskiego na poziomie podstawowym i rozszerzonym. Testy dają możliwość sprawdzenia wiedzy uczniów oraz stopnia ich przygotowania do matury. Matura z języka angielskiego - Repetytorium Repetytorium jest podręcznikiem, który może być wykorzystany zarówno przez nauczyciela do pracy na lekcji, jak i przez ucznia do samodzielnej pracy w domu. Podręcznik może służyć jako materiał uzupełniający inne podręczniki do języka angiel­ skiego lub jako podstawowy materiał kursowy. Repetytorium a wymagania egzaminacyjne Materiał zamieszczony w Repetytorium został przygotowany na podstawie wymagań egzamina­ cyjnych opracowanych przez Centralną Komisję Egzaminacyjną i opisanych w Informatorze m atu­ ralnym z języka angielskiego. Znajduje to swoje odzwierciedlenie w całym podręczniku: • Zadania przygotowują uczniów do wykonania wszystkich typów zadań przewidzianych na egzaminie maturalnym. • W podręczniku wykorzystano wiele tekstów autentycznych, które reprezentują wszystkie rodzaje tekstów wymienionych w Informatorze maturalnym z języka angielskiego. • Zakres tematyczny zadań zgodny jest z katalo­ giem tematów obowiązujących od 2005 roku. • Zadania rozwijają wszystkie umiejętności szczegółowe przewidziane na obu poziomach egzaminu maturalnego. • Polecenia w języku polskim dają uczniowi możliwość ćwiczenia trudnej umiejętności przechodzenia z języka ojczystego na język obcy.

Stopień trudności zadań na poziomie podsta­ wowym i rozszerzonym przewyższa nieznacznie poziom egzaminu określony w Inform atorze z języka angielskiego. Dzięki temu przygotowanie do matury z wykorzystaniem Repetytorium gwarantuje dobry wynik na egzaminie. Repetytorium - struktura podręcznika Dwie pierwsze części Repetytorium odzwiercie­ dlają strukturę egzaminu maturalnego: C z ę ś ć I Egzam in ustny - zawiera zestawy ćwiczeń przygotowujące uczniów do zadań na obu poziomach. Na poziomie podstawowym są to dwa zadania (rozmowy sterowane oraz rozmowa na podstawie ilustracji); na poziomie rozszerzonym są to również dwa zadania, ale innego typu (rozmowa na podstawie materiału stymulującego oraz prezentacja wybranego tematu i dyskusja). C z ę ś ć II Egzam in pisem ny - składa się z zestawów ćwiczeń rozwijających umiejętność rozwiązywania zadań w zakresie rozumienia ze słuchu, rozumienia tekstu czytanego (wraz z testem na rozpoznawanie oraz stosowanie struktur leksykalno-gramatycznych na poziomie rozszerzonym) oraz budowania wypowiedzi pisemnej. Sprawności te testowane są w poszczególnych arkuszach egzaminacyjnych podczas egzaminu pisemnego. Ponadto w podręczniku znajdują się: C z ę ś ć III G ram atyka w ćw iczeniach - utrwala wiedzę dotyczącą głównych problemów grama­ tycznych, których znąjomość jest niezbędna na obu poziomach egzaminu ustnego i pisemnego. Zapis nagrań - obejmuje wszystkie nagrania z rozdziału Rozumienie ze słuchu. Klucz - zawiera nie tylko odpowiedzi do zadań, ale również wyjaśnienia i komentarze tłumaczące wybór odpowiedzi. Poziom podstawowy i rozszerzony Część zadań, a także niektóre rozdziały bądź ich części (np. Rozpoznawanie i stosowanie struktur leksykalno-gramatycznych czy Wypra­ cowanie) oznaczone zostały trzema gwiazdkami. Są to zadania i rozdziały przeznaczone dla uczniów zdających egzamin na poziomie rozszerzonym. Część I i II Repetytorium poświęcone są kolejno czterem sprawnościom językowym testowanym podczas nowego egzaminu maturalnego: formu­ łowaniu wypowiedzi ustnej, rozumieniu ze słuchu, rozumieniu tekstu czytanego i formułowaniu wypowiedzi pisemnej. Materiał poświęcony każdej ze sprawności językowych składa się z: • rozdziału Wskazówki ogólne, który zawiera prak­ tyczne wskazówki i ćwiczenia uczące, jak radzić sobie z najczęściej spotykanymi trudnościami w zdawaniu egzaminu z danej sprawności językowej, bez względu na typ wykonywanego zadania. Umiejętności ćwiczone w tych rozdzia­ łach to, na przykład, radzenie sobie z nieznanymi słowami lub rozróżnianie rodzajów tekstów. • rozdziałów koncentrujących się na jednym typie zadania egzaminacyjnego (np. relacjonowaniu wydarzeń, dobieraniu). W każdym rozdziale znaleźć można listę niezbędnych zwrotów i wyrażeń, słownictwa lub strategii pomocnych w rozwiązywaniu tego typu zadania. Następujące po nich ćwiczenia dają możliwość ugruntowania nowo zdobytej wiedzy. W Części II każdy rozdział zakończony jest przykładowym zadaniem egzaminacyjnym. Jak korzystać z Repetytorium? Układ Repetytorium nie obliguje do korzystania z podręcznika rozdział po rozdziale. Zachęcamy do wyboru materiału w zależności od potrzeb na danym etapie przygotowań do matury. Uczniowie, którzy planują zdawać egzamin matu­ ralny tylko na poziomie podstawowym, mogą pominąć materiał oznaczony gwiazdkami, choć chcielibyśmy ich zachęcić do spróbowania swoich sił na wyższym poziomie egzaminu. Uczniowie, którzy będą zdawać maturę z języka angielskiego na poziomie rozszerzonym w przypadku egzaminu ustnego oraz na poziomie podstawowym i rozsze­ rzonym w przypadku egzaminu pisemnego, powinni wykonać nie tylko zadania oznaczone gwiazdkami, ale także wszystkie zadania przezna­ czone dla poziomu podstawowego. Jesteśmy pewni, że Repetytorium okaże się niezastąpioną pomocą w przygotowaniu do matury. W szystkim uczniom i nauczycielom życzym y przyjem nej pracy z naszym podręcznikiem , a m aturzystom życzym y również powodzenia na egzaminie dojrzałości. Redakcja

Egzamin ustny Egzamin ustny z języka angielskiego jest obowiązkowy i zdawany jest przed Przedmiotowym Zespołem Egzaminacyjnym. Zamieszczone poniżej tabele zawierają wszystkie istotne informacje dotyczące struktury tej części egzaminu maturalnego. STRUKTURA EGZAMINU USTNEGO Z JĘZYKA OBCEGO POZIOM PODSTAWOWY punkty treść język Czas: 10 minut Przygotowanie: 5 minut Zadanie 1 Trzy rozmowy sterowane: - uzyskiwanie, udzielanie informacji 3 - relacjonowanie wydarzeń 3 5 - negocjowanie 3 Zadanie 2 Opis ilustracji i odpowiedzi na dwa pytania 6 Razem 20 POZIOM ROZSZERZONY punkty treść język Czas: 15 minut Przygotowanie: 15 minut Zadanie 1 Rozmowa na podstawie materiału stymulującego 6 7Zadanie 2 Prezentacja tematu oraz dyskusja z egzaminującym na temat prezentowanych zagadnień 7 Razem 20 Zdający wykonują wyłącznie zadania odpowiadające wymaganiom dla wybranego poziomu. Część I Repetytorium przygotowuje uczniów do wykonania wszystkich zadań egzaminu ustnego na obu poziomach zaawansowania. Składa się ona z następujących rozdziałów: • Wskazówki ogólne Rozdział ten dotyczy całości egzaminu i zawiera praktyczne wskazówki i zadania uczące, jak radzić sobie z częstymi trudnościami pojawiającymi się na egzaminie ustnym, bez względu na typ wyko­ nywanego zadania. Pod koniec tego rozdziału zamieszczono materiał uczący, jak radzić sobie z prezentacją i dyskusją na wybrany temat - materiał ten oznaczony został trzema gwiazdkami i przeznaczony jest dla uczniów zdających maturę na poziomie rozszerzonym. • Rozmowy sterowane (poziom podstawowy) Rozdział ten zawiera trzy osobne podrozdziały: Uzyskiwanie i udzielanie informacji, Relacjono­ wanie wydarzeń oraz Negocjowanie. Każdy z nich odpowiada jednemu typowi sytuacji z zadania 1. egzaminu ustnego na poziomie podstawowym. Zadania zawarte w tym rozdziale uczą pełnego przekazywania informacji zawartych w poleceniu, co jest jednym z podstawowych elementów podlegających ocenie. • Rozmowa na podstawie ilustracji (poziom podstawowy) i materiału stymulującego (poziom rozszerzony) oraz prezentacja tematu i dyskusja (poziom rozszerzony) Rozdział ten składa się z piętnastu podrozdziałów, które wyczerpują wszystkie tematy określone w standardach zawartych w Informatorze m atural­ nym z języka angielskiego jako obowiązujące na egzaminie maturalnym od 2005 roku. Zadaniem materiału zamieszczonego w tym rozdziale jest pom oc w powtórzeniu słownictwa z danej dziedziny i w przygotowaniu się do wypowiedzi na temat ilustracji, materiału stym ulującego*** oraz prezentacji tematu i d y s k u s ji***. Klucz do Części I zawiera odpowiedzi do wszystkich zadań o charakterze zamkniętym, a także wiele przykładowych odpowiedzi do tych zadań, w których istnieje kilka możliwości rozwiązania. Tam jednak, gdzie zadaniem ucznia było wyrazić własną opinię lub opisać własne przeżycia, odpo­ wiedzi z przyczyn oczywistych nie zamieszczono.

Wskazówki ogólne Jeśli nie rozumiesz tego, co powiedział egzaminujący lub brak ci pewności, że rozumiesz prawidłowo, to: ■ poproś o powtórzenie: I’msorry, could/wouldyou repeatthat, please? Couldyousaythatagain, please? In the...? You’d like 'The Times'and...? ■ poproś o wyjaśnienie iub o sformułowanie pytania/wypowiedzi w inny sposób: I’msorry, I don'tunderstand. I'm sorry, I don'tquite see whatyoumean. Sorry. I didn'tquite catch whatyou weresaying. ■ zadaj to samo pytanie lub powtórz informację, by uzyskać potwierdzenie, że o to właśnie chodzi: Didyou say...? At thepostoffice? Thirtyorforty? Wouldyou like to know...? Areyou askingabout...? ShouldI describe...? Doyou wantmeto commenton...? Howdo I reactto...? D Uzupełnij poniższe dialogi, w których osoba B nie zrozumiała podkreślonej części zdania. Jak może zareagować? 1. A: My grandfather lived in Inverness during the war. B :__________________________________________ 2. A: How come you’ve lost so much weight? B :_______________ ___________________________ 3. A: I’d like a pound of potatoes and an aubergine. B :________________________ ___________________ 4. A: That's thirteen pounds and sixty five pence. B :__________________________________________ 5. A: So let’s meetin frontofthe theatre at, say, 5.50 p.m. B :__________________________________________ 6. A: Could you summarise the plot of a film you've seen lately? B :__________________________________________ □ Pracujcie w parach. Jedna osoba ma za zadanie zachowywać się zgodnie z instrukcją podaną niżej (coś opowiedzieć lub zadawać pytania). Zadaniem drugiej osoby jest udawać, że niezbyt dobrze rozumie i zasto­ sować wszystkie podane wyżej strategie, używając jak najwięcej różnych wyrażeń. Zmieniajcie się rolami. 1. Explain to your partner how to get from the school to the nearest police station. 2. Tell your partner the plot of a film you saw recently. 3. Find out in detail how your partner spent their last holidays (time, place, company, food, attractions, adventures etc). 4. Find out from your partner what happened in the last episode of a TV series you both watch. 5. You are having a phone conversation with your partner. You want to arrange a meeting with him/her but he/she cannot hear you very well. 6. Describe in detail a house or flat that you visited recently and you liked very much. 7 A: What's your opinion about Woody Allen’s ‘Annie Hall'?

W s k a z ó w k i ogólne Jeśli nie m asz gotowej odpowiedzi na pytanie i potrzebujesz zebrać myśli, to: ■ staraj się zyskać na czasie: / powtórz pytaniezadaneprzezegzaminującego: Doesnuclearenergycausepollution? DoI enjoyfancydressparties? ✓przeformutiqpytaniezadane przezegzaminującego: YoumeanwhatdoesGreenpeacedoto improve ourliving conditions? WhatdoI thinkaboutdisarmament? ✓użyj zwrotówiwyrażeń, któredadząd czas donamyslu: M m m E r ....Well ...,You know..., Actually..., Yousee ...,in fact..., Letmethink..., Honestly..., Thethingi s H o w shallIputit.... sortof AsfarasI'm concernedIfs difficultto say.... Thatsa veryinteresting/difficultquestion.... I'm notquite surebutI believe/think... ■ przytocz opinie lub powołaj się na doświadczenia innych osób - rodziców, znajomych itp.: Well,Ihaven'tthoughtaboutit toomuchbutmyfathersays... I'm notfamiliar withnuclearenergy, butmyfriends in France... ■ dyplomatycznie zmień temat, ate tylko wtedy, gdy masz pewność, że nie ryzykujesz w ten sposób utraty punktów za pominięcie pewnych zagadnień zasugerowanych na arkuszu egzaminacyjnym: Egzaminujący:Doyou thinkyou eatin ahealthy way? Zdający:I thinkfoodis veryimportantfor our health, as wellas regularexercise. I exercise everydayand... B Analizując to, co powiedziała osoba B, uzupełnij pytania, jakie zadała jej osoba A. 1. A :___________________________________________ B: Well, this is a difficult question. In fact, bringing up children depends a lot on the relationship between parents. For example, unhappy marriages ... 2. A: ______:____________________________________ B: Let me think ... Well, actually, people rarely think about what they eat. 3. A :___________________________________________ B.D o I like watching soap operas? 4. A :_______________________ ¿1_________________ B: You mean are young people now more aggressive than in the past? 5. A :___________________________________________ B: Are you interested in British football today or in the past? 6. A :___________________________________________ B: I haven’t really thought about it, but it seems the European Union is not a bad idea. BPracujcie w parach. Zadawajcie sobie nawzajem pytania i reagujcie na nie, stosując podane wyżej strategie. Do podanej listy pytań dodajcie swoje własne. 1. Why do you think watching videos has become more popular than going to the cinema? 2. What do you think could be done to reduce the number of accidents on Polish roads? 3. What advice would you give to a person who wants to give up smoking? 4. Some people say that poor people eat healthier food than rich people. Do you agree? 5. What are the disadvantages of being famous? 6. Could you explain why so many people nowadays take up extreme sports (bungee jumping, rock climbing, whlte-water rafting)? 7. Do you think doctors should be allowed to accept gifts from patients? ł

W s k a z ó w k i o g ó ln e Jeóli nie znasz lub nie pam iętasz Jakiegoó stówa, nie wpadaj w panikę lecz: ■ zastąp to stowo wyrazem o podobnym lub nieco ogólniejszym znaczeniu: meatzamiast lamb pen zamiast biro carzamiast van optimistic zamiast cheerful ■ zamiast słowa użyj definicji lub opisu przedmiotu lub osoby: thethingyouputyourheadonwhenyougotosleep (pillow) thepersonpeoplego to to havetheirhaircut (hairdresser) ■ posłuż sip gestem lub mimiką - pokaż kształt, kolor, nastrój: Herdress wasafunnycolour.... abitlike this..., It wasshapedlike this... Pamiętaj jednak, że gest i mimika nie zawsze mogą zastąpić słowa i staraj się nie nadużywać tej strategii. ■ zwróć się o pomoc do egzaminującego: What'sthe woniforthe hospitalwhere womenhavebabies? Whatdoyoucalltheperson whohelps womentogivebirth? El Jakie słowo miały na myśli osoby wypowiadające się poniżej? Która z tych osób najtrafniej przybliżyła nieznany jej wyraz? 1. I felt, you know, like in a cage full of snakes. 2. I wanted to buy this thing you use to put a thing in the wall, not a hammer, the thing that you turn. 3. He smiled at me but you know, in this unpleasant way, as if he thought I was stupid. 4. What do you call the thing you put on the top of the pot when you boil something? 5. The building looked like the thing in which you put ice cream but upside down. 6. He walked in a very strange way - as if he had drunk too much alcohol. 7. I couldn’t drink the juice because it was ... .It had a very strong taste, you know, like a lemon. 8. He is ... . You can never expect that he’ll do what he promised. 9. It was so hot that his ... you know, the thing that you wear round your neck, was completely wet. 10. The mushrooms we picked were all ... you knoyv, we could’ve been ill if we’d eaten them. □Wyobraź sobie, że spędzasz wakacje u angielskiej rodziny. Chcesz im coś zakomunikować, ale brak ci słów. W zdaniach poniżej niektóre wyrazy pozosta­ wiono w języku polskim. Stosując podane wyżej strate­ gie, wyraź je po angielsku. 1. I think I (zwichnąłem) my knee - it's awfully (spuchnięte). 2. I was a bit (rozczarowany) when I ate the famous English fish and chips. 3. The (rezerwuar) in the bathroom is out of order - it (cieknie). 4. I need (agrafka) to attach something to my backpack. 5. My (przodkowie) fought against England in the Battle of Waterloo. 6. In some parts of the Polish mountains the snow sometimes never (topnieje). 7. I’ve just seen a (jeż) in the garden. 8. I think I’m ill. I have (wysypka) and (niedobrze mi). 9. I need eggs, milk, flour and (mak) to make this cake. 10. He broke his leg when he fell off (rusztowanie). t

W s k a z ó w k i o g ó lne Jeśli m usisz zdecydować, ozy użyć języka potocznego ozy oficjalnego, zwróć uwagę na to: ■ Mmjest twój rozmówca określony w tekście zadania - im większa różnica wieku, pozycji społecznej, im mniej się znacie, tym bardziej oficjalnej/grzeczniejszej formy należy użyć: W pociągu w rozmowie z kolegą: Canyouopenthewindow? OpenPiewindow. w rozmowie z nieznajomym: Wouldyoum,ndopeningthewindow? It’sveryhotinhere. « czy sytuacja wymaga od twojego rozmówcy wykonania jakiegoś wysiłku na twoją rzecz (prosisz o kupienie ci czegoś, podanie informacji, podwiezienie, rezygnację z wcześniejszych planów itp.) - im większego wysiłku oczekujesz od rozmówcy, tym grzeczniejszą formę należy wybrać: I wonderifit wouldbeatallpossibleforyoutocalioff yourholiday. Canyoutellmethetime? Pamiętaj o tym, że grzeczniejsze formy są zwykle dłuższe - Im więcej słów użyjesz, by o coś poprosić lub coś zaproponować, tym grzeczniej brzmi twoja wypowiedź. □Ponumeruj poniższe zwroty od 1 (najbardziej grzeczny) do 4 (najmniej grzeczny), a następnie zdecyduj, który z nich jest odpowiedni w każdej z podanych sytuacji (a-d). Get up for a sec! a) Your younger brother has sat down on your gloves. b) An old lady on the bus has sat down on your gloves. c) A friend has sat down on your gloves. □ Could you get up, please? You’re sitting on my gloves. I I I wonder if you could possibly get up for a second? I think you 're sitting on my gloves. I I Get up, please! CH □ □ □ d) A girl from another class, whom you don’t _ know well, has sat down on your gloves. I I W każdej z opisanych sytuacji wymyśl trzy sposoby zwrócenia się do rozmówcy, każdy o innym stopniu grzeczności. Kto mógłby być najlepszym adresatem każdej z tych form? 1. You need someone's help in pushing the car to the side of the road. 2. Someone has spilt tomato juice on your trousers. 3. You want to invite someone to the theatre. 4. You want to disagree with someone saying that eating meat is unhealthy. 5. Someone is late and you’ve been waiting for half an hour. 6. You want to use the telephone at someone's home. 7. Someone is sitting in your seat at the theatre. 8. You want to open the window in a train compartment. 9. You want someone to lend you ‘Harry Potter and the Philosopher’s Stone’. 10. You have to warn someone that you will be late for the meeting/date/appointment.

W s k a z ó w k i o g ó ln e Jeśli m asz opisać fotografię lub rysunek, to: Sposób pierwszy: ■ zacznij od ogólnego opisu tego, co widzisz na ilustracji lub zdjęciu: Thepicture showsabusystreetin the cifycentre... I canseeagroupofpeople sittingaroundatable, havingameal... ■ potem przejdź do opisywania szczegółów: Themanin the middle ofthepicture is wearing astrange hat... I thinkthe grandmotherisn't veryhappy... ■ staraj się używać wyrażeń przydatnych w opisywaniu obrazków: in thepicture.... in themiddle (of...), ontheleft/right(of...), in thebottom/topleft-handcomer..., in theforeground.... in thebackground.... I cansee... Sposób drugi: « zaczną od faktów, od obiektywnego opisu: Thepicture showsanold womanandateenageboy. Thewomanis carryingashopping bag. ■ później przejdź do interpretacji: Thewomanlooks ratherpoor. Shemaybe the boy's grandmother. ■ pamiętaj o wyrażeniach przydatnych w interpretowaniu obrazków: Thewomanlooks veryhappy, it looks asif she's enjoyingherself. Hemavbe olderthan helooks. Theycouidbe close friends. Theyseemtobe celebrating something. It's probablyaweddingparty. □Opisz zdjęcie według podanych wyżej wskazówek, a następnie zinterpretuj pokazane na nim sytuacje, relacje między osobami, ich tożsamość, nastrój itp.

W s k a z ó w k i ogó ln e Jeśli m asz omówić jeden z dwóch wylosowanych tematów, to:*** ■ staraj się, aby twoja prezentacja tworzyła dobrze zorganizowaną całość: ✓ pamiętaj, że ocena zależy nie tylko od treści, ale też od spójności i logiki prezentacji i twoich odpowiedzi na pytania egzaminującego; ■ przemyśl strukturę prezentacji: ✓ przedstaw znane ci fakty i wyraź swoją opinię; ✓ podsumuj swoją prezentację; ■ przemyśl język prezentacji: v ważna jest wymowa, poprawność gramatyczna, a także dobór i bogactwo słownictwa i struktur gramatycznych; ✓ jako wypowiedź ustna prezentacja nie powinna zawierać zbyt oficjalnych stów i wyrażeń charakterystycznych dla języka pisanego; ■ zrób notatki: ✓ zapisz w punktach to, co chcesz powiedzieć; ✓ zanotuj zwroty, którymi chcesz rozpocząć i zakończyć wypowiedź, a także przydatne terminy i wyrażenia, których chcesz użyć; ✓ podkreśl to, o czym nie wolno ci zapomnieć; ■ pamiętaj o używaniu spójników i wyrażeń organizujących wypowiedź: Anotherthingis... /However, ... ; to fact, ... Tocutalongstoryshort,... Allin all,... , Finally, ... the other hand... ■ nie ucz się wypowiedzi na pamięć: ✓ pamiętaj, że po twoim omówieniu tematu padną pytania od komisji, a wtedy i tak będziesz improwizować; ■ unikaj zbyt długich i skomplikowanych zdań - w języku mówionym lepiej brzmią zdania krótsze; ■ nie ciągnij swojej wypowiedzi w nieskończoność: ✓ gdy widzisz, że czas się skończył lub że komisja zaczyna się niecierpliwić, zakończ prezentację tematu, nawet jeśli nie wszystkie zaplanowane punkty zostały w niej uwzględnione. Letmestart with... Firstly/Secondly,... ... forinstance ... In spite ofthis,... What’smore, .../Moreover,... Lastbutnotleast,... WhatI wantedtotalkaboutis Onethe onehand..., buton ★ ★ ★ Zaplanuj wypowiedź na każdy z poniższych tematów. Zrób notatki, w których uwzględnisz znane ci fakty na dany temat, swoje opinie, kolejność poruszanych wątków, przydatne wyrazy i zwroty. 1. Marrying a foreigner is always risky - you can never understand each other as well as you understand a person of your own nationality. Express your opinion. 2. Would you prefer to live in a flat or in a house? Give arguments. 3. Education without grades would be much more effective. Do you agree? 4. What are the negative social and psychological effects of unemployment? What could be done to prevent or reduce these effects? 5. Our family are the most important people in our lives. Discuss. 6. What does healthy eating npean to you? Describe the principles, dt a healthy diet. 7. Advertisements lie. Do you agree that the main aim of advertising is to trick, the customer? 8. Would you prefer to visit Europe on your own or go on a package tour? Give arguments for and against each way of travelling. 9. Theatre is a dying form of art. Do you agree? 10. Are we an active society? Do we do a lot of sport and outdoor activities? 11. Addictions are a negative side effect of civilisation. Support your opinion with examples. 12. Investing in scientific research is a waste of money. Should the money spent on research be devoted to other purposes? 13. The human race cannot survive if it continues to destroy the natural environment. What can each individual do to protect it? 14. Is racism a problem in Poland? Are Poles friendly towards other races and nationalities? 15. What kinds of things do you associate the USA with? How are these things important to the culture of the USA?

Rozmowy sterowane Uzyskiwanie i udzielanie informacji Powitania i pożegnania John, thisis Peter./John,meetPeter. John, I’dlikeyoutomeetPeter. I’dlike tointroducePeterBlack. MayIintroducePeterBlack? IßtmeintroducePeterBlacktoyou. Pożegnania Goodbye./Bye.SeeyouJSeeyousoonJSeeyouonMonday. Ha»«anicetime./Haveagoodweekend. Don’t forgettodropmealine! I’llcallyou. Givemearingsometime! _ „ ,v iiiiusr ...„ msennerebefore?I’mnewhere. Excuseme,haven’t wemetbefore? Peter,is thatyou?Wehaven’t seeneachotherfor., Lovelyday,isn’t it? - Yes,itis. Dreadfulweather,isn’t it? ~Isn'titawful? ^ ' Pot^cz zdania (1-6) ze zdaniami (a-f) tak, aby powstaty mini-dialogi. 1. So, see you after the holidays. 2. Good evening. 3. How are you? 4. I’d like you to meet my best friend, Jim. 5. See you on Monday. 6. Haven’t we met before? a) Yes, I worked in your department for two weeks. b) Nice to meet you. c) Right, have a good time in Greece. ’ d) Fine, thanks. e) Bye. f) Hi. Wymyśl sobie nową tożsamość: 1. Jak się nazywasz? 2. Skąd pochodzisz? 3. Gdzie mieszkasz? 4. Czym się zajmujesz? 5. Czym się interesujesz? 6. Jaką masz rodzinę? Wstań i przywitaj się ze wszystkimi osobami w klasie, przedstawiając się im i wymieniając wymyślone wcześniej podstawowe informacje o sobie. Staraj się, aby rozmowa brzmiała naturalnie.

P owitania i p o ż e g n a n ia H Jak przedstawisz każdą z osób w podanych sytuacjach? Jeśli trzeba przedstawić więcej niż jedną osobę, zdecyduj, kogo przedstawić najpierw. Za każdym razem udziel dodatkowych informacji o osobie, którą przedstawiasz - wykorzystaj sugestie w nawiasach. 1. You’ve brought a close friend to another friend’s birthday party. (Hugh, classmate, school basketball team captain) 2. You introduce the professor who will give a speech at the end-of-the-year ceremony at your school. (Bruce Carter, astronomer, discovered a new star) 3. You’re with your parents on holiday and you meet your English teacher on the beach. (parents - Ms Scott, taught you English for four years) 4. You are walking with your girlfriend and you meet your mother in the street. (Sam, friend from school, going to the cinema) 5. In the park, where you’re walking with a girl, you unexpectedly meet your old girlfriend. (Jo, old friend - Pat, school friend) □Na podstawie poniższych sytuacji odegraj romowę z partnerem na temat podany w nawiasie. Nie zapomnij o powitaniu i pożegnaniu. Przykład: You meet a friend from your class in a local shop, (school) Tomek: Hi, Artia. Ania: Hi, Tomek. Tomek: Have you written the essay for tomorrow? Ania: Not yet. I have to do it tonight. Tomek: It took me hours! I started ... 1. You meet a neighbour walking his/her dog near your home, (weather) 2. You meet your English teacher while out shopping on Saturday, (crowds in supermarkets) 3. You meet a classmate on a winter holiday in Zakopane, (their stay in the mountains) 4. You meet a friend from primary school, who you haven't seen for four years, (their life now) 5. At the bus station you meet your aunt, who lives in another town, (her visit to your town) 6. You meet your head teacher in the street late in the evening, (muggers) El Uzupełnij luki w dialogu tak, aby całość miała sens. Mike: (1)_________________ , is anyone sitting here? Jane: Well, no, it’s only my books. I’ll put them over here. Mike: Thanks. (2)____________________ ? Jane: I don't think so. I don’t remember you. Mike: (3)_____________________ I’ma student at the college. Jane: (4)__________________ My name’s Jane Scott. I’m a student, too. Mike: We may have met at the college, then. Jane: Well, perhaps. (5 )_____________________ ? Mike: (6)_____________________ . It’s a bit too hot forme, though. Jane: Oh, dear, I must be going, my class starts in ten minutes. Mike: Oh, that’s a pity. (7)_____________________ ? Jane: Why not? I'm usually free on Saturday nights. (8) ----------------------------------------------- Mike: I haven’t got your phone number. Jane: I’ll write it down for you. Well, (9) . I’m sorry, but I really must go now. (10)_________________ . □Zaplanuj rozmowę, jaka mogłaby mieć miejsce w opisanych sytuacjach. Wybierz najodpowiedniejsze powitanie, sposób przedstawienia siebie i innych osób oraz temat rozmowy. Na koniec pożegnaj się. Odegraj rozmowę z partnerem. 1. At a party you see a journalist that you’ve always wanted to meet. Approach him/her, introduce yourself and start talking about something that interests you. 2. You meet your next-door neighbour in the street. You know that he/she’s recently had problems with his/her car. 3. In the park you see an attractive boy/girl sitting on a bench reading a book. Start a conversation. 4. You’re at a language school in London. It’s your first day and you don’t know anybody in your group. Start a conversation with the person sitting next to you. 5. A distant cousin from Britain has come to visit his/her family in Poland. A family party has been organised to celebrate his/her visit. You’re sitting next to him/her at the table. Talk to him/her. 6. On holiday you meet an old friend whose family emigrated to Australia ten years ago.

Prowadzenie rozmów Bythe way, ... Thatremindsme Mayi saysomething? Thatsrinht a,.# Proibyo ^Ta^nTenieT^wtbgenle------ rn m t sure if I understand. Couldyou a * * » . « I*» » - I don’t quiteseewhatyoumean. ™vf saysomtm»,9 What doyou mean by ‘funny. IThat’s right butdon’t vn «,• Whatdoes ‘file’ mean exactly? . — — 'f dm f^ ^tnk that... Couldyou spellyour name, please. / — — .— w a h a n i a Could vou give an example? f (I’m notquite sure ) * -/Infact,... Wtist/ meanis ... Thepointis,. Letmethink,... Howshalli putit? franklyspeaking, ... Zareaguj na podane wypowiedzi prośbą o powtórzenie lub wyjaśnienie zgodnie z informacją w nawiasie. 1. A: An interna! haemorrhage can be caused by an acute peptic ulcer. (nie rozumiesz podkreślonych wyrażeń) B :___________________________________________ 2. A: Teenagers nowadays are arrogant, rude and don’t respect their elders. (nie podoba ci się takie uogólnienie; poproś o podanie przykładu) B :___________________________________________ 3. A: Supply is directly dependent on demand, and the same is true in the job market. (nie rozumiesz całego zdania) B :___________________________________________ 4. A: Red tape is the most dangerous enemy of a free economy. (nie rozumiesz podkreślonego wyrażenia) B :___________________________________________ 5. A: Professional sport has become corrupt and it depraves young people. (nie wiesz, co mówiący ma na myśli, mówiąc ‘corrupt’; poproś o wyjaśnienie) B :___________________________________________ 6. A: Plastic surgery is for women, men don’t need to improve their looks. (yważasz, że to nienowoczesny pogląd - poproś o wyjaśnienie, co mówiący ma na myśli) Odpowiedz na pytania w dwóch, trzech zdaniach. Za każdym razem zacznij od wahania. 1. What do you think about vegetarianism? 2. Don’t you think that married people should not be allowed to divorce? 3. What is your opinion about capital punishment? 4. At what age should young people be allowed to get a driving licence? 5. Do you think that parents should be forbidden to hit their children? 6. Don’t you think that men are better at cooking than women? 7. Everybody should pay for their education, don’t you think? H Pracujcie w czteroosobowych grupach. Jedna osoba stara się przedstawić swój pogląd na jeden z tematów podanych poniżej. Zadaniem pozostałych jest przerywać jej grzecznie po to, aby wyrazić własny punkt widzenia. Smoking in public places Heavy metal music Spiders Travelling by plane Hitchhiking Slimming diets B:

Uzyskiwanie i udzielanie informacji U zyskiw anie Informacji Could you tell me where I can find a phone box? Excuse me, what size is ^sgetef? n/jpc this bus oo to Victoria Station. oTyou lo w where I can cash some traveller's cheques? Where could I try this jacket on? ■—---- O^dzieleniajntorma^L I m w no met, i don't live In area' I'm sorry. I I'm a tourist myself I can't tell you, , rion>t work here. ¡’m afraid I can t ^ g z t e l a n i e i n f o ^ , — A ttthem anom thm ^ m L '0,™ 31'0" Cmlre- I thinkthere is *" helpy°“- Well, iet me thkik thi$ road help you■I d°n t ' Przeczytaj wypowiedzi osoby B i uzupełnij pytania, jakie zadała jej osoba A. Możliwych jest zwykle kilka odpowiedzi. 1. A :__________________________________________ B: 2. A: B: 3. A: B: 4. A: B: 5. A: B: 6. A: B: 7. A: B: l 8. A: There are two planes to Paris on Tuesday - at 2.30 and 7.30. There’s a swimming pool, tennis courts and a golf course, all of them open from 6 a.m. to 10 p.m. every day. It leaves in 20 minutes from platform three. Number 57 stops right in front of the opera house. It’s about twenty minutes by bus and ten minutes by taxi. Lead-free is 75p and diesel is 68p. We have classes from 9 a.m. to 1p.m. and some optional classes after lunch. Six lessons per day on average. Udziel stosownych informacji. Za punkt odniesienia przyjmij sytuację i miejsce, w którym się teraz znajdujesz. 1. A: Excuse me, could you tell me where the ladies’ toilets are? B :___________________________________________ 2. A: Excuse me. Is it possible to buy stamps here? B :___________________________________________ 3. A: Do you happen to know when the supermarket closes? B :___________________________________________ 4. A: Could you tell me where I can find a police station? B :___________________________________________ 5. A: I wonder if you could help me. I’d like to get some information about trains to Krakow. B: ___________________________________________ 6. A: Excuse me. Where do the buses that go to the centre stop? B :___________________________________________ 7. A: Excuse me, where is the nearest post office? B :_________________________________________ 8. A: What is on at the local cinema this week? B :___________________________________________ B: You can only smotfe in restricted smoking areas.

R o z m o w y s te ro w a n e ElJesteś recepcjonistą/recepcjonistką w hotelu w swoim miejscu zamieszkania. Goście zwracają się do ciebie z różnymi pytaniami, na które starasz się jak najlepiej odpowiedzieć. Odegraj krótkie rozmowy z partnerem. Zmieniajcie się rolami. Guest 1: You don’t know how much money you need to have dinner in the best restaurant in town. Guest 2: You don’t know where the nearest bank is. Guest 3: You need the phone number of your embassy. Guest 4: You want to change some money and you’d like to know where you can get the best rate of exchange. Guest 5: You’d like to know if there is a cinema near the hotel, what films it shows and at what times. Guest 6: You want to know how local shops are open at the weekend. □Odpowiedz na pytania. Przeliteruj nazwiska i nazwy, które podajesz. 1. What is your surname? 2. Where were you born? 3. What was your mother's maiden name? 4. What is your address? 5. Where did you spend your last holiday? 6. What’s your best friend’s name? n Wyobraź sobie, że znajdujesz się na lotnisku w Londynie. Za chwilę będziesz rozmawiać z urzędnikiem ¡migra­ cyjnym. Prawdopodobnie zapyta cię o następujące rzeczy: 1. Czy byteś/taś wcześniej w Wielkiej Brytanii? Ile razy? 2. Jaki jest cel twojej wizyty? 3. Jak dtugo zamierzasz pozostać w Wielkiej Brytanii? 4. Gdzie będziesz mieszkać? 5. Kto cię zaprosił? 6. Jakie masz źródła utrzymania w Wielkiej Brytanii? a . Przygotuj te pytania po angielsku. b.W parach odegrajcie rozmowę z urzędnikiem ¡migra­ cyjnym w wymienionych niżej sytuacjach. Zmieniajcie się rolami. 1. You are coming to the UK for the first time to learn English on a language course; you’ll be staying with an English family. 2. You are coming as a tourist with your class. 3. You are coming to work for a month in a hospital for wild animals. 4. You are coming as a reporter for a magazine for young people to watch an international sports competition for secondary school students. □Pracujcie w parach. Odegrajcie dialogi w sytuacjach opisanych poniżej. 1. post-office: customer - clerk The customer wants to know the price of a first class letter to the USA and if they can send food by post. 2. restaurant: customer - waiter The customer wants to know if the restaurant provides special chairs for children and what 'the soup of the day’ is. 3. medical centre: patient - nurse The patient wants to know if they could consult a cardiologist today and if the consultation is free. 4. hospital: patient - doctor The doctor wants to know the patient’s symptoms and how long they have been suffering. 5. bus: passenger - bus conductor The passenger wants to know where to get off for the railway station and if they have to pay for their luggage. 6. airplane: passenger - air-hostess The passenger wants to know if the plane is delayed and if there is a duty-free shop on board. 7. street: pedestrian - policeman The pedestrian wants to know if they can cross the street in this place and if the streets in this part of the town are safe late at night. 8. taxi: passenger - taxi driver The passenger wants to know how long the journey to the airport will take, if there are any traffic jams on the way and how much they’ll have to pay. 9. bank: customer - clerk The customer from Poland wants to know if they can open an account and if they can exchange Polish currency for American dollars. 10. shop: customer - shop assistant The shop assistant wants to know what size of shoes the customer wears and if they prefer black or brown ones.

4 Udzielanie instrukcji C« * y » W “ ^ ^ S S J w w » * ? S m , Z Z a ^ '^ SztA rA ^ ! g !« ntefew fa^ r — sB^Srfsu, Przeczytaj wypowiedzi osoby B i uzupełnij pytania, jakie zadała jej osoba A. 1. A :___________________________________________ B: First you put the card in the slot, then you key in your number and the amount of money you want to take out. 2. A :______________________________ _________ ____ B: 3. A: B: 4. A: B: 5. A: B: Just press the ‘Coke’ button, but don't forget to insert a 50p coin first. First press the ‘power’ button, then change from ‘radio’ to ‘tape’, put a tape inside, close the flap and press ‘play’. It’s easy. Just put the ticket in the slot and the gate will open automatically. You put two spoonfuls of tea in the teapot, pour in some boiling water and wait for five minutes. Zastanów się, jak wykonać podane czynności. Odegraj z partnerem dialogi, w których jedna osoba wyjaśnia, co należy zrobić i w jakiej kolejności, a druga zadaje pytania, jeśli coś nie jest jasne. Zmieniajcie się rolami. 1. Changing a compact disc in a CD player. 2. Copying a floppy disc onto the hard disc of a computer. 3. Recording something from the radio on your cassette recorder. 4. Cooking scrambled eggs. 5. Making a call from a mobile phone. Przyjmujesz u siebie w domu gości z zagranicy. Goście zwracają się do ciebie z różnymi problemami. Odegraj krótkie rozmowy z partnerem, instruując się nawzajem, co trzeba robić. Przykład: Guest: You don't know how to operate the shower. Guest: Excuse me, I’m having a problem with the shower. Could you explain how to use it? You: Yes, of course, it’s quite simple. You lift the handle and move it to the left or right to adjust the temperature. It's warmer to the left and colder to the right. 1. Guest: You don’t know how to call your home country. 2. Guest: You don’t know how to make the alarm clock work. 3. Guest: You have been invited to a Polish friend’s home. You don’t know if you should bring anything. 4. Guest: You don’t know how to call a taxi on the phone. 5. Guest: You don’t know how to operate the hoover to clean your room. 6. Guest: You don’t know how to send a postcard home. 7. Guest: You don't know how to pay for a bus in this town/area. 8. Guest: You don’t know how to make tea in your host's kitchen. 9. Guest: You don't know how to find out what's on at the theatre. 10. Guest: You don’t know how to operate a public telephone.

Udzielanie rad Prośba o udzielenie rady __________ I’dlike tospendthenighthere. CanyourecommendacteapMe/? 1havetobuyagiftforaneldertylady. Couldyougivemesomeadvic . Whatwouldyoudoftyouweremmypiaiwui. Excuseme, whichbusshould1taketo thecity centre. I’verunoutofpetrol. Whatshall1donow? Doyouhaveanyideawhat1coulddo? Udzielanie rad You’dbetternotdrinksomuchcoffee. Whydon’tyoulookforajob? hi u/firpmu I’dsmilemoreoften. 1thinkyoucouldtalkto himoncemore. 1don’t thinkyoushouldtakethis examnow. □Przeczytaj wypowiedzi osoby B i uzupełnij wypowiedzi osoby A. 1. A :___________________________________________ B: You’d better take a taxi if you don’t want to be late. 2. A :___________________________________________ B: Why don’t you take up some sport? 3. A :___________________________________________ B: If I were you, I’d stop doing the shopping there. 4. A :___________________________________________ B: You really should give up smoking. 5. A :__________________________________________ B: I think you could read the job ads in the papers. You might find something interesting. 6. A :_________________;_________________________ B: You ought to start learning languages. B Co osoba B powinna doradzić osobie A? Skorzystaj z podanych sugestii. Uzasadnij każdą udzieloną radę. 1. A: I’m afraid I’ve lost my passport. What should I do? B: (Polish embassy)__________________________ 2. A: I'd like to try the local cuisine. Can you suggest a traditional Polish dish? B: (borsch)__________________________________ 3. A: Can you help me, please? Should I take the train to Gdańsk or catch a bus? B: (train)____________________________________ 4. A: I really have to lose some weight. B: (more exercise)____________________________ 5. A: Ican'tunderstandwhen Britishpeople speakEnglish. B: (satellite TV, radio)________________________ 6. A: I love my job but I hate my boss. What would you do in my position? B: (look for a jo b )____________________________ □Do kogo zwrócisz się po radę z podanymi niżej proble­ mami? Co powiesz? Jakiej odpowiedzi możesz się spodziewać? Odegraj rozmowy z partnerem. Przykład: You have to write an essay in English. You: I have to write this essay for tomorrow and I don’t know how. What should I start with? A friend: If I were you, I’d start by writing a plan and noting down some useful vocabulary. 1. You don’t know what to buy for your boyfriend’s/girlfriend’s birthday. 2. It’s very late and you have missed your last bus home. 3. Your dog has stomach problems and you have to walk him/her every two hours. 4. You’re very poor at maths and you may not pass your final exam. 5. You've invited guests to dinner but you can’t cook. 6. Your only smart suit has suddenly turned out to be too tight. 7. You’ve just been attacked in the street in a town you don’t know well and your passport has been stolen. 8. You have only two hours and you’d like advice on what to see in the city centre. 9. You need to eat something quickly and cheaply. 10. You got lost in a town you don’t know.

6 Wskazywanie drogi m r „ reuseme,couldyoutenmo..... m wonderinghowtogettothetomno*... museme,I’mtryingtofinddiecathedral. vvsKazywanie drogi rtanfe o drogę ______________ xcuseme,couldyoutellmethewaytothestation,please?I lowcanI gettothecentre?xcuseme,couldyoutellmewherethepostofficeis? I Carina howtogettotheMarriottHotel. I J I'afhoffral, Walk/Drive/Gostraightonuntilyousee/reachthechurch. Turnleftatthetrafficlights. CrossthestrMtatw»« — U Obejrzyj mapkę i na zmianę z partnerem wyjaśnij, jak dostać się kolejno do każdego z wymienionych miejsc. Jesteś na stacji kolejowej. taxi rank - post office - swímming pool - bank - school - park - supermarket - petrol station - church - sports club - bus station EJ Wyobraź sobie, że znajdujesz się na dworcu autobuso­ wym w miejscowości pokazanej na mapce w zadaniu 1. Wybierz sobie jakieś miejsce i wytłumacz partnerowi, jak tam trafić z dworca. Zadaniem partnera jest zgadnąć, do jakiego miejsca go prowadzisz. Zmieniajcie się rolami. H Chcesz się dostać do miejsc wymienionych poniżej. Na zmianę z partnerem pytajcie, jak do nich dotrzeć z miejsca, w którym znajdujecie się w tej chwili w rzeczywistości i udzielajcie wyjaśnień. the nearest bank the church the railway station the river the nearest hospital a phone box the police station

Rozmowy telefoniczne i’Hlike tospeakto Peter,piease. h c*> i _ _ _ _ _ -----------p r o ó b ---------- «wB,,Ä Vju s t a m/nute, / ( Informowanie o nieobecności żądanego rozmówcy He’sout, I’mafraid. I'm afraidhe’snotavailableatthemoment. Canyoucallbackthisafternoon? He’ll callyoubackassoonashecomesin. Zostawianie wiadomości Could/leaveamessage? W nl“?hinl! l OUCOuldtakeamessage? ra n f/? U t0leave 3 message? CanI takeamessage? Dopasuj poniższe wypowiedzi (1-5) do odpowiednich reakcji (a-e) tak, aby powstały mini-dialogi. 1. Could you take a message, please? 2. Can you call again later? 3. Hello. 4. Can I speak to William, please? 5. I’m afraid he’s not in at the moment. a) Hello. Peter Clark speaking. b) Could I call later then? c) Just a minute, I’ll call him. d) Yes, of course, I’ll just get a pen. e) Well ..., I’m afraid I’ll be very busy all day. Zareaguj na poniższe wypowiedzi. W każdym przypadku istnieje kilka poprawnych możliwości. I’m afraid she’s out. 1 A B 2. A B 3. A B 4. A B 5. A B Would you like to leave a message? When will she be back? Can I help you? Uzupełnij poniższe dialogi tak, aby miały sens. 1. A: Hello. (1 )____ :_____________________ Could I speak to Gary? B: (2) ---------------------------- How are you Mary? (3)----------------------- I’m fine, too. Look, we're having a party tomorrow night. (4) ------------------------------------------------------ I’d love to. What time? Eight o’clock. OK then, see you tomorrow. (5) ------------------------------------------------------ 2. A: Hello, this is Kate Crown speaking. (1 ) ------------------------------------------------- B: I’m afraid he's out. (2) ------------------------- A: No, thank you, it's a personal call. (3)------------------------------------------ B: In about two hours, I think. And he’ll be in the office all day. Pracujcie w parach. Na podstawie poniższych instrukcji przeprowadźcie rozmowy, przyjmując role sugerowane w nawiasach. Zmieniajcie się rolami. 1. John is calling his girlfriend Ann to make a date with her. Ann is in the bathroom and her father answers the phone. (John - Ann’s father) 2. Mike is calling his friend Peter to tell him that their history teacher has fallen ill and that tomorrow’s test is cancelled. Peter is out and his sister answers the phone. (Mike - Peter’s sister) 3. Mr Smith is calling a hotel in London to book a room for his family. The receptionist answers the phone. (Mr Smith - receptionist) 4. A boy is calling his father at work to tell him that he’s had a car accident and the car is seriously damaged. The father’s colleague answers the phone. (boy - father's colleague) 5. Someone is calling a taxi company to order a taxi for a specific time tomorrow. The taxi operator answers the phone. (you - taxi operator) © P e a r s o n E d u c a t io n L td 2 0 0 4

Rozmowy sterowane Relacjonowanie wydarzeń Relacjonowanie wydarzeń Rozpoczynanie relacjonowania _________ Ithappenedafewyearsago. Itwasahorribleaccident. Iknewfromtheverybeginningthatsomethingwasgoingtohappen. Itwasallveryfunny. Oneday... Kończenie relacjonowania I’llneverforgetthatday. I’llneveraskastrangerforaliftagain. It wasthemostunusual/unpleasantthingthathaseverhappenedto me. Przedstawianie kolejności wydarzeń _________ AtfirstIfeltuneasy, but... WhileI wastalkingonthephoneI heard... Atthesametime... AssoonasI heardthenewsonTV,IphonedJim. FirstItookoutapen, thenI openedmynotebook.Afterthat... Beforethat, I hadpreparedwhattosay. ThenextthingI didwasto... Finally, ..Jin theend, .../Eventually,... Przyjrzyj się historyjce obrazkowej i przygotuj się do jej opowiedzenia - zanotuj najważniejsze potrzebne wyrażenia. Opowiedz tę historyjkę jako neutralny obserwator, a następnie przedstaw ją z punktu widzenia jednej z osób uczestniczących w zdarzeniu: matki, dziecka lub chtopca. Przypomnij sobie jakąś ciekawą historię, która przydarzyła ci się ostatnio lub w czasie wakacji. Przygotuj się do jej zrelacjonowania, a następnie opowiedz ją partnerowi.

2 Wyrażanieprzypuszczenia Ofcoursehe’ll manage. He’llcertainlywin. I’mabsolutelysureshewon’t doit. Hecan'tbethatstupid. It's goingtorain. Herousthaveoffendedher. | /supposethey’ll come. [ She’slikelyto getascholarship Theymayforgetaboutouranniversary /dontthinkthey’ll bereadyfortomorrow ^ d n ’tbe surprisedif theywonthematch. Perhapshe»asdrivingtoofast. S/*“ *thf stretostherway./Shecould’vegotlost Shemayhaveforgottenouraddress. D Spróbuj przewidzieć, co może się zdarzyć w nastę­ pujących sytuacjach. Istnieje po kilka poprawnych możliwości. 1. A student hasn't revised at all and the exam Is in two weeks’ time. 2. Your friend was badly Injured in a car crash but It seems that his condition Is Improving every day. 3. The football match ends In five minutes and the score Is 2:0 to the opposing team. B Zareaguj na poniższe informacje. Spróbuj domyślić się, co się stało i wyraź przypuszczenie, używając sugestii w nawiasach. Przykład: A: Eric was supposed to be home an hour ago. B: (work overtime) Perhaps he was asked to work overtime. or fie might have been asked to work overtime. 1. A: Peter has had a very bad car accident. B: (drive too fast)____________________________ 2. A: Mark has forgotten to take his suitcase. B: (hurry)____________________________________ 3. A: John is all dirty and covered with oil. B: (repair a car) ______________________________ B Na podstawie wypowiedzi osoby B spróbuj wyobrazić sobie, kim są rozmówcy i o kim lub o czym rozmawiają. Napisz, co powiedziała osoba A. Przykład: A: Mhofs happened to Jim? Whyhasn't he come yet? B: It’s possible that he lost our address. or He may have lost our address. (husband and wife talking about a guest who was supposed to come) 1. A :___________________________________________ B: Perhaps he’s just overworked and very tired. 2. A :___________________________________________ 3. A :__________________________________________ B: I don’t believe it, she can’t be that tolerant. 4. A :__________________________________________ B: They might have fallen asleep. B Zastanów się, jakie przewidywania na przyszłość i jakie domysły dotyczące przeszłości i teraźniejszości mogłyby wyrazić przedstawione w każdej sytuacji osoby. Posłuż się wskazówkami w nawiasach, ale dodaj do nich także swoje własne pomysły. Odegraj każdą rozmowę z partnerem. Przykład: Two friends are talking about another friend and the new bike he has just bought and they haven’t seen yet. (bike - fast? fashionable? expensive?; friend - where was the money from? why did he buy It?) A: I’m sure his bike is fast and modern. It’s probably quite fashionable, too. B: Right. And it must have been very expensive. Where do you think he got the money from? A: He probably got the money from his grandfather, but he might have earned it as well. B: I think he bought it to impress everybody. 1. Two teachers are talking about a student and the exam he has passed with an excellent result, (student - hard working? bright? cheated? prepared?; test - too easy? short? too much time allowed?) 2. Two teenagers are talking about a pop-star (real name!) and the concert he/she will give In Poland, (pop-star - rich? happy? family life? education? stress?; concert - good? well-organised? tickets?) 3. Two boys are talking about a girl they’re both Interested In. (girl - boyfriend? go to our school? Interested In sport? free this afternoon? good student?) B: Still, I suppose they'll arrive on time.

3 Wyrażanie odczuć f«vuf11 uttsK.U&. Youmustbejoking./Youmustbekidding. Youcan'tbeserious. Weil,Hibeblown! Wyrażanie strachu i uspokajanie I’mafraidofthedark. I’mrealtywordedaboutmydaughter. I wassoscared, I’vealwaysbeenafraidofspiders. I wasterrifiedthattheywouldcomeback. I wasscaredstiff.IIwasscaredtodeath. It wasthemostfrighteningexperienceI’veeverhad. Don’t worry!It’ll beallright. There’snothingto worryabout. There’snoneedto worry. youbelieveit? | W yrażani« postrzegania poprzez zmysiy 1couldsmellcigarettesmoke. Theroomsmelledofgarlicandburntoil. Thesouptasteddelicious- spicybutnottoohot. It tasteslike fish. Shelooksterrific. Wecouldhearmusiceverywhere. 1feltsomethingcoldandwettouchingmyneck. u W reakcji na poniższe zdania wyraź swoje zdumienie lub niewiarę i określ, jak według ciebie wygląda prawda. Przykład: A: I've been offered a job at General Motors. B: I'm 'surprised to hear that. I thought you w eren't interested in can. 1. A: Did you know that some animals eat their own young? B :__________________________________________ 2. A: Watching too much television can cause mental illness. B :___________________________________________ 3. A: John and Mary are getting married in June. B :__________________________________________ 4. A: I’m going to take part in the next Olympic Games. B :___________________________________________ 5. A: Do you realise that milk can be harmful for some children? B :___________________________________________ 6. A: I have passed all my maths tests this year. B :___________________________________________ □Po każdym fragmencie opowiadania dodaj informację o tym, że ta sytuacja cię zaskoczyła lub przestraszyła. Spróbuj kontynuować opowiadanie. Przykład: I opened the box and saw a large snake ... I screamed terribly I was so terrified that I couldn't move. 1. When the race finished I discovered that I had won it ... 2. I picked up the phone, said hello, and then I heard a horrible screarr/at the other end ... / 3. So I entered the room add before I realised what was happening I was being introduced to the British Prime Minister... 4. We went to the cemetery at midnight. I felt all right until I saw that tall white figure in the dark ... 5. When we were climbing Rysy the weather changed suddenly - the sky got very dark and we could hear thunder in the distance ... 6. So I turned to see our new classmate and who did I see? My cousin Mark! ... 7. When I finally was ready to conclude my essay, I realised that the first ten pages were missing ...

Rozmowy ste ro w a n e B Pomyśl o rzeczach i sytuacjach, które budzą twój strach lub obawę. Możesz skorzystać z podanej listy. W rozmowie z partnerem wyraź swój strach lub obawę przed czymś, a partner niech spróbuje cię uspokoić, tłumacząc, dlaczego nie jest to takie niebezpieczne. Przykład: A: I’m not staying here. I’m afraid of the dark. B: There is nothing to be scared of. The light will be repaired any minute. Things people are often afraid of: exams animals: snakes, spiders, mice, frogs etc open spaces, heights crowds of people fire pain Things people are often worried about: their future: education, career, place to live etc their family their friends money their health □Wstaw podane wyrazy w odpowiednie kolumny tabeli w zależności od tego, z jakim zmysłem się wiążą. cold salty green deafening smooth spicy quiet silky sweet hot bitter furry sour loud rough shiny creamy soft aromatic foul it smells it looks it tastes it sounds it feels BZ przymiotników w nawiasach wybierz ten, który najlepiej uzupełnia zdanie. 1. This meat must be off. Can’t you smell this (foul/spicy/shiny) odour? 2. I can’t hear you. The traffic outside is (shiny/deafening/rough). 3. The soup isn’t ready yet. It Isn’t (bitter/creamy/hot) enough. 4. I don’t think this perfume is good quality. It smells so (sweet/sour/rough). 5. We have a fantastic view from our balcony. The area looks so (deafening/aromatic/green). B Opisz doznanie zmysłowe, jakie może towarzyszyć każdej z poniższych czynności (1-10). Przykład: eating whipped cream It tastes sweet and delicate. It feels smooth. 1. eating Indian food 2. seeing the new Jaguar model 3. listening to some modern jazz 4. touching a marble statue 5. putting on some expensive perfume 6. drinking some lemon juice 7. stroking a cat 8. touching a tree 9. eating Ice cream 10. listening to some heavy metal music B Wybierz jeden z poniższych zbiorów wyrazów i ułóż historyjkę z ich użyciem. Następnie opowiedz ją partnerowi. 1. surprised, ugly, bitter, pain, sister, scared, forest 2. sea, shocked, taste, animal, terrifying, wood, cold 3. confused, soft, delicious, wet, house, delighted, ghost B Przypomnij sobie jakieś wydarzenie ze swojego życia, które wywołało u ciebie silne emocje. Opisz dokładnie, co się zdarzyło, nie zapominając o odczuciach towarzyszących temu zdarzeniu.

4 Opisywanie przedmiotów Opakowania box can carton giass jar mug packet pot tin tube ^ ^ ¡T o v a l trlangul# m m t s«l,a™ i ! f S w a rn d -M *« 1 soWrtcal « ^ ¿ p e o sB f-sW ® « wood metal silver gold cork plastic glass china paper card leather brick stone cotton silk wool concrete straw w y r t It’smad Itłoc It’s i r s i ‘p ójateBuilding- \ striped Dopasuj opakowania do tego, co się w nich może znajdować. Istnieje wiele możliwych połączeń. Opisz kształt następujących przedmiotów: 1. a bag a) of yoghurt 2. a bar b) of tomato juice 3. a bottle c) of mineral water 4. a box d) of chocolate 5. a carton e) of chocolates 6. a glass f) of crisps 7. a jar g) of jam 8. a mug ' h) of toothpaste 9. a packet i) of Coke 10. a pot j) of tea 11. a tin 12. a tube B Które z podanych wyrazów i określeń (a-i) mogą być użyte do opisania następujących przedmiotów (1-3)? Istnieje wiele możliwych połączeń. 1. a dress 2. a car 3. a handbag a) It’s arrow-shaped. b) It’s rectangular In shape. c) It’s got a floral pattern. d) It’s made of metal and glass. e) It’s made of silk. f) It’s quite long. g) It's very fashionable. h) It’s got big round windows. I) It’s made of leather. 1. windows on a plane 2. windows in a ship 3. a book 4. a ball 5. a person's head 6. road signs 7. a mobile phone 8. a plate Podaj kilka przykładów przedmiotów należących do każdej z poniższych grup i powiedz, z jakich materiałów mogą być wykonane. Przykład: houses: a country cottage skyscrapers an Indian wigwam wood, stone, straw glass, metal, concrete leather, wood 1. furniture 2. clothes 3. jewellery 4. cutlery (things to eat with) 5. containers Próbujesz znaleźć zgubioną wcześniej rzecz w biurze rzeczy znalezionych. Z partnerem odegraj rozmowy, w których jedna osoba przyjmuje rolę pracownika biura, a druga opisuje jak najdokładniej zagubiony przedmiot (lista poniżej). Zmieniajcie się rolami. 1. your school bag 4. your walkman 2. your umbrella 5. your watch 3. your favourite jacket