zabawy wechowe Piesologia.pdf

SPIS TREŚCI 2 Jak działa psi nos?………………………………3 Zalety zabaw węchowych ...……………………4 Jak się bawić………………………………...…..5 Naleśnik…………………………………………..6 Pudełko niespodzianka………….……………...8 Mata węchowa……………...………………….10 Muffinki…………………………………..……...12 Piramida nagród ...……………..……………...14 Pajęczyna …...………………….……………...16 Zabawa w polowanie ……………...…..……...18 Zabawa w butelkę………………………….…..20 Girlanda……………………………….………...22 Szuflada………………………………...……….24 Kontakt………………………….……………….26

Jak działa psi nos? Psi nos to zadziwiający narząd. Już sama jego budowa sprzyja wykrywaniu zapachów. Układ bruzd na trufli, czyli bezwłosej końcówce nosa, jest unikalny dla każdego psa podobnie jak linie papilarne u ludzi. Nozdrza psów potrafią poruszać się niezależnie. Dzięki temu pies może łatwo określić kierunek, z którego dociera zapach. Poza tym psy wdychają powietrze najszerszą częścią nozdrzy znajdującą się z przodu nosa, a wydychają je używając węższych części nozdrzy umiejscowionych po bokach. Dzięki takiemu sposobowi oddychania nowe cząstki zapachowe mogą bez przeszkód docierać do jamy nosowej. Psi nos nawilżany jest przez specjalne gruczoły śluzowe. Pozwala to na bardzo efektywne zbieranie cząsteczek zapachowych z powietrza. Cząsteczki te osadzają się na powierzchni nosa, po czym rozpuszczają się w śluzie. Śluzówka psiego nosa wyposażona jest w specjalne włosowate struktury, które ułatwiają płynowi spłynięcie wprost do komór nosowych. Tam wdychane powietrze przedostaje się przez specjalną porowatą tkankę kostną, na której cząsteczki zapachu osadzają się i kumulują. Dzięki temu są chronione przed usunięciem z jamy nosowej podczas wydechu. W czasie węszenia powietrze przedostaje się powyżej tej porowatej struktury i trafia do nabłonka węchowego. U psów powierzchnia tego nabłonka wynosi od około 80 cm2 do 170 cm2. Dla porównania u nas jest to około 5 cm2. Natomiast podczas normalnego oddychania powietrze przepływa poniżej kostnej struktury i dociera prosto do płuc. Proces węszenia zachodzi więc u psów zupełnie niezależnie od procesu oddychania. W nabłonku węchowym umiejscowione są liczne receptory, które przesyłają informacje na temat zapachu do mózgu. Obszar odpowiedzialny za analizę tych sygnałów jest u psów 40 razy większy niż u człowieka. Psy posiadają też znacznie więcej neuronów węchowych niż ludzie. Dzięki temu potrafią nie tylko wykryć zadziwiająco słabe zapachy, ale też określić skąd przybyły, jak są stare i z jakich komponentów się składają. Psy dysponują też strukturami, których ludzie nie mają wcale, lub które występują u nas w formie szczątkowej. Specjalny narząd Jacobsona, ułatwia psu wychwytywanie lotnych sygnałów chemicznych z powietrza. Narząd Masera pozwala wykrywać substancje zapachowe rozpuszczone w płynach. Z kolei umieszczony na czubku nosa zwój Gruenberga umożliwia psom odbieranie feromonów informujących o niebezpieczeństwie. Warto pamiętać, że im mocniej pies dyszy tym bardziej upośledzona jest jego zdolność wykrywania zapachów. Ziajanie może zmniejszyć efektywność węszenia nawet o 40%. Łatwo to sprawdzić dając zziajanemu psu dłoń do powąchania. Na chwile przestanie on dyszeć i zacznie starannie obwąchiwać naszą dłoń. Pamiętaj aby nie przemęczać psa pracą węchową w wysokich temperaturach. Zwłaszcza jeśli twój psiak jest początkujący lub nie ma jeszcze silnej motywacji do pracy węchowej. Zadbaj też o dostęp do świeżej i czystej wody dla swojego psa. 3

Zalety zabaw węchowych Zabawki węchowe mają całą masę zalet i nadają się dla psów w każdym wieku. W przypadku szczeniaków umożliwiają zapoznawanie z różnymi zapachami, powierzchniami czy dźwiękami. Dzięki temu zapewnimy maluchom prawidłową socjalizację. Zabawki węchowe możemy też wykorzystać, jeśli chcemy nauczyć szczeniaka większej samodzielności i przyzwyczaić go do zostawania samemu w domu. Wystarczy przygotować bezpieczną dla malucha zabawkę i wyjść do innego pokoju. Szczeniak będzie miał zajęcie i stopniowo będzie uczył się, że zostawanie samemu może być całkiem fajne. W przypadku psich seniorów zabawy węchowe pozwalają urozmaicić im dzień. Trzeba pamiętać, że im więcej różnych aktywności zapewnimy starszemu psu, tym dłużej jego mózg pozostanie w dobrej formie. Rozwiązując coraz to trudniejsze zadania pies staje się bardziej pewny siebie. Jest to świetny sposób na budowanie lepszej samooceny psa. Dopasowując odpowiednie zabawki możemy też oswajać psiaki z ich lękami. Praca węchowa przyczynia się również do budowania lepszej relacji pomiędzy psem i jego przewodnikiem. Pamiętajmy, że psy są drapieżnikami i nie ma dla nich nic lepszego niż wspólne „polowanie” na smakołyki. W przypadku psów nadpobudliwych węszenie pomoże je wyciszyć i poprawi ich koncentrację. Nie zapominajmy, że zmęczenie fizyczne to nie wszystko. Pies ma też swoje potrzeby intelektualne. Kilkanaście minut intensywnej pracy węchowej potrafi zmęczyć psa bardziej niż długi spacer. Wiele psów rzuca się na jedzenie zbyt łapczywie. Może to prowadzić do zakrztuszenia się, częstych wymiotów, wzdęć, bólu brzucha, a nawet groźnego dla życia psa skrętu żołądka. Zabawki węchowe można z powodzeniem stosować jako miski spowalniające jedzenie. Jeżeli musisz wyjść z domu i zostawić psa samego, zabawka węchowa będzie dla niego idealnym zajęciem. Dzięki temu rozwiązaniu twoje ubrania i meble powinny pozostać nienaruszone. Pamiętaj tylko, żeby nie zostawiać psa samego z zabawkami wykonanymi z materiałów, które mogą być dla niego niebezpieczne. Zabawy węchowe świetnie sprawdzą się również, gdy z jakichś przyczyn nie możemy zapewnić psu wystarczająco długich spacerów. Czasem wynika to z naszej choroby. Czasem to pies właśnie przebył zabieg i przez jakiś czas jego aktywność musi zostać ograniczona. Tak czy inaczej praca węchowa jest tu świetną alternatywą. Praca z zabawkami węchowymi rozwija też psią kreatywność. Niektóre psiaki uwielbiają pracować pyskiem, inne będą rozwiązywały kolejne zagadki tylko przy użyciu łap. Umiejętnie poprowadzony trening otworzy psa na nowe możliwości. Samodzielne przygotowanie zabawki dla psa daje sporo frajdy i jest dużo tańsze, niż kupowanie coraz to nowych gadżetów w sklepach. 4

Jak się bawić? Po pierwsze dopasuj poziom trudności zabawki do predyspozycji i możliwościtwojego psa. Zbyt łatwa zabawka nie będzie stanowiła dla niego odpowiednio wymagającego wyzwania. Zbyt trudna może go zaś zbyt szybko zniechęcić. Nie przekarmiaj psa. Podczas zabaw węchowych zużyjesz sporą ilość jedzenia. Lepiej jest podać psu jeden posiłek w formie zabaw węchowych, niż nakarmić psa normalnie z miski i dopychać go później smakołykami. Pamiętaj też, że najedzony pies może nie być zainteresowany szukaniem jedzenia. Zabawki węchowe są świetnym pretekstem do ćwiczenia samokontroli u psa. Nie pozwól mu rzucać się pazernie na zabawkę. Poproś, by nieco się uspokoił i poczekał na komendę zwalniającą. Pamiętaj, że dając psu zabawkę nagradzasz jego ostatnie zachowanie. Zwiększaj trudność zabawek stopniowo. Twój pies będzie się rozwijał i wymagał coraz trudniejszych wyzwań. Postaraj się jednak, by były one dopasowane do możliwości psa. Nie rozwiązuj zagadki za psa. Zabawki węchowe powinny stanowić wyzwanie dla twojego psa, a nie dla ciebie ;) Dlatego też nie podpowiadaj za bardzo psu i daj mu samodzielnie rozwikłać zagadkę. Udzielaj psu wsparcia i chwal go za najmniejsze postępy. Czasem samo spojrzenie na zabawkę lub próba dotknięcia jej łapką lub nosem zasługuje na twoje dobre słowo. Pamiętaj, że pochwała od przewodnika jest dla psa często większą nagrodą, niż same smakołyki schowane w zabawce. Daj psu pomyśleć. W obliczu trudnego zadania każdy musi mieć chwilę na zastanowienie. Nie ponaglaj swojego psa i nie zachęcaj go co chwila do szukania. Zwykle moment zastanowienia wystarczy, by pies sam poradził sobie z zadaniem. Pozwól psu na rozwijanie jego kreatywności. Każde rozwiązanie, które doprowadzi go do celu jest równie dobre. Nie zakładaj z góry w jaki sposób pies ma poradzić sobie z jakimś zadaniem. Pozwól mu na przewracanie, przenoszenie i podgryzanie zabawek. Blokując naturalną ciekawość psa nie rozwiniesz jego kreatywności i pewności siebie. Pamiętaj, że praca węchowa uaktywnia cały mózg psa i jest dla niego bardzo wyczerpująca. Dlatego postaraj się, żeby sesje nie były zbyt długie. Na początek 15min zabawy w zupełności wystarczy. Jeśli twój pies zaczyna dyszeć czy mrużyć oczy oznacza to, że jest już zmęczony. Zabawę zakończ sukcesem psa. Jeśli jakieś zadanie jest dla niego zbyt trudne, możesz wrócić do łatwiejszej wersji zabawki i pozwolić psu ją rozwiązać. Porażka pod koniec zabawy może działać na psa demotywująco. Pamiętaj, żeby pies podczas zabaw węchowych zawsze miał stały dostęp do czystej i świeżej wody. 5

NALEŚNIK Do wykonania zabawki potrzebne będą: • kocyk lub ręcznik • ulubione smakołyki psa lub jego jedzenie Sposób wykonania Kocyk kładziemy na ziemi. Jeśli jest duży możesz go złożyć na pół. Ostatecznie chcemy uzyskać długi i dość wąski kawałek materiału. Następnie rozsypujemy jedzenie psa na kocyku. Smakołyki umieść dość gęsto na całej powierzchni tak, by pies miał większą motywację do poszukiwań. 6

Teraz zawijamy kocyk w rulon. Powinniśmy uzyskać kocykowy „naleśnik” z farszem w postaci smakołyków. Tak przygotowaną zabawkę dajemy do rozpracowania psu. Łatwiejsza wersja Jeśli to zadanie jest dla psa zbyt trudne, możesz je ułatwić zmniejszając nieco naszego „naleśnika”. Smakołyki umieść tylko na połowie koca i zawiń je w rulon. Dodatkowo kilka smakołyków możesz pozostawić na wierzchu koca na zachętę. Możesz też zachęcać psa do poszukiwań wskazując mu palcem kolejne smakołyki, ale nie rozwijaj koca za psa. Pamiętaj, że to jego zadanie ;) Trudniejsza wersja Jeśli to zadanie jest dla twojego psa zbyt łatwe, możesz je utrudnić umieszczając większość smakołyków na końcu koca. Pozostaw psu kilka wskazówek w postaci pojedynczych smakołyków rozsypanych na początku i w środku całego dystansu. Teraz, by dostać się do głównej nagrody, twój pies będzie musiał poradzić sobie z rozwinięciem całego koca. 7

PUDEŁKO NIESPODZIANKA Do wykonania zabawki potrzebne będą: • pojemnik po jajkach • kartonowe pudełko np. po butach • gazety • sznurek • nożyczki • ulubione smakołyki psa lub jego jedzenie Istnieje kilka kilka poziomów trudności tej zabawki: Poziom 0 Smakołyki wkładamy bezpośrednio do pudełka. Zamykamy je i podajemy psu do wyszukania. 8

Poziom 1 Smakołyki zawijamy w gazety. Następnie wkładamy je w miejsca po jajkach, a pudełko zamykamy. Tak przygotowaną zabawkę podajemy psu. Poziom 2 Zabawkę z poziomu 1 obwiązujemy dodatkowo sznurkiem. Dzięki temu psu trudniej będzie się dostać do smakołyków i cała zabawa zajmie mu więcej czasu. Poziom 3 Zabawkę z poziomu 2 wkładamy dodatkowo do pudełka po butach. Mamy więc kartonowe pudełko, w którym znajduje się obwiązane sznurkiem pudełko po jajkach, w którym znajdują się zawinięte w gazety smakołyki :D Dla psów początkujących będzie to na pewno zbyt trudna zagadka do rozwiązania. Jednak dla psów bardziej zaawansowanych takie pudełko w pudełku będzie świetnym wyzwaniem i zajmie je na dłużej. 9

MATA WĘCHOWA Do wykonania zabawki potrzebne będą: • wycieraczka do butów z otworami (można też wykorzystać matę łazienkową) • polar, ręcznik, koc lub inny gruby materiał • nożyczki • ulubione smakołyki psa lub jego jedzenie Sposób wykonania Polar lub inny gruby materiał tniemy na paski o wymiarach około 6cm na 15cm. Jeśli masz mniejszego psiaka możesz zmniejszyć rozmiar pasków. Następnie przekładamy paski materiału przez otwory w macie i zawiązujemy mocno na supeł. W zależności od fantazji możemy uzyskać rożne wzory np. kolorowe paski czy zygzaki. Oczywiście możemy zrobić matę używając tylko jednego koloru materiału. Dla psa nie będzie to miało większego znaczenia. Trzeba 10

pamiętać, że kolory są bardziej dla nas, a dla psów ważniejszy jest świat zapachów. Jeśli jednak zdecydujesz się na jakieś kolory najlepiej wybrać te najlepiej widoczne przez psy, czyli żółty i niebieski. Teraz zostało już tylko rozsypanie smakołyków na macie i podanie psu zabawki do rozpracowania. Łatwiejsza wersja Jeśli twój pies ma trudności z rozwiązaniem tego zadania upewnij się czy smakołyki leżą na powierzchni maty. Bardziej bojaźliwe psy mogą mieć na początku problemy z odważnym wsadzeniem nosa między frędzle. Trudniejsza wersja Jeśli zaś mata węchowa nie stanowi dla twojego psa żadnej trudności możesz pochować smakołyki głębiej pomiędzy frędzlami. Możesz nawet umieścić je na podłodze w samych otworach maty. Innym sposobem ma utrudnienie psu zadania może być na przykład przykrycie maty ze smakołykami kocem. Pies będzie musiał go zdjąć zanim dostanie się do zabawki z nagrodami. 11

MUFFINKI Do wykonania zabawki potrzebne będą: • foremka do pieczenia (dla mniejszych psów można wykorzystać też pojemnik po jajkach) • piłki plastikowe lub tenisowe (dla małych piesków mogą być piłeczki od ping ponga. Dobrze sprawdzą się też kulki z gazet.) • ulubione smakołyki psa lub jego jedzenie Sposób wykonania Smakołyki wkładamy w zagłębienia foremki do pieczenia. Następnie przykrywamy je piłeczkami. Tak przygotowaną zabawkę podajemy psu. 12

Łatwiejsza wersja Jeśli twój psiak boi się piłek i nie jest zainteresowany trącaniem ich nosem czy łapką, możesz zabrać część piłek. Dzięki temu psiak będzie miał łatwiejszy dostęp do smakołyków i jednocześnie oswoi się nieco z nową zabawką. Możesz też rozsypać smakołyki wśród samych piłek leżących na podłodze. Wyjadając jedzenie pies przyzwyczai się do nich i zacznie pozytywniej je sobie kojarzyć. Trudniejsza wersja Jeśli twój pies nie ma problemu z przesuwaniem piłek i wyjadaniem smakołyków z foremki, możesz utrudnić mu nieco zadanie chowając nagrody tylko w wybranych wgłębieniach. Dzięki temu pies będzie musiał bardziej się napracować zanim dostanie się do nagrody. Będzie też musiał intensywniej i bardziej świadomie używać swojego nosa po to, żeby przesuwać tylko te piłki, pod którymi znajdują się smakołyki. 13

PIRAMIDA NAGRÓD Do wykonania zabawki potrzebne będą: • papierowe kubeczki (lub inne opakowania o tym samym rozmiarze i kształcie) • sznurek lub tasiemka • nożyczki • agrafka • ulubione smakołyki psa lub jego jedzenie Sposób wykonania Wytnij w dnie kubeczka niewielki otwór. Musi być na tyle duży, by udało ci się przewlec przez niego sznurek. Następnie potnij sznurek czy tasiemkę na odcinki o długości około 15-20cm. Przełóż końce sznurka przez otwór w denku kubeczka. Pomocna może się tu okazać agrafka, którą możesz spiąć niesforne końce. 14

Zawiąż końce sznurka na supeł tak, by z denka wystawała pętelka. Będzie to uchwyt do ciągnięcia dla twojego psa. Czynność powtórz dla kilku kubeczków. Następnie połóż kubek na podłodze do góry nogami. Na denku połóż smakołyk i przykryj go kolejnym kubkiem. Powtarzając tę czynność kilkakrotnie uzyskasz piramidę nagród. Podaj psu zabawkę przytrzymując od spodu ostatni kubek tak, by pies nie mógł go przewrócić. Zadaniem psa jest oczywiście zdejmowanie kolejnych kubków i wyjadanie spod spodu nagród. Łatwiejsza wersja Trzy kubki ustaw na ziemi do góry dnem. Pod jednym z nich schowaj smakołyk. Pozwól psu wywęszyć gdzie znajduje się nagroda. Trudniejsza wersja Schowaj smakołyki tylko pod wybranymi kubkami w piramidzie. Resztę pozostaw pustą. Pies będzie musiał wywęszyć, który kubek opłaca mu się najbardziej podnieść, by jak najszybciej dostać się do nagrody. 15

PAJĘCZYNA Do wykonania zabawki potrzebne będą: • pojemnik z otworami na bokach • polar, T-shirt lub inny materiał • nożyczki • ulubione smakołyki psa lub jego jedzenie Sposób wykonania Materiał potnij na wąskie i możliwie długie paski. Następnie poprzewlekaj je przez otwory w pojemniku tworząc gęstą pajęczynę. Do tak przygotowanej zabawki wsyp smakołyki i pozwól psu je wyszukać. 16

Łatwiejsza wersja Jeśli twój psiak ma problemy z wyszukaniem smakołyków postaraj się umieścić je na powierzchni pajęczyny. Możesz też usunąć kilka pasków materiału. Dzięki temu psu będzie łatwiej przecisnąć psyk i dostać się do nagrody. Trudniejsza wersja Jeśli chcesz utrudnić psu zadanie możesz oczywiście zagęścić pajęczynę. Inną opcją jest też przykrycie pudełka wieczkiem. Utrudni to psu dostęp do smakołyków i sprawi, że rozpracowanie zabawki zajmie mu nieco więcej czasu. 17

ZABAWA W POLOWANIE Do wykonania zabawki potrzebne będą: • piłka dla psa z otworami • gazeta lub szmatki • nożyczki • ulubione smakołyki psa lub jego jedzenie Sposób wykonania Smakołyki kładziemy na gazetę lub kawałek materiału. Następnie zawijamy je w rulon. Tak przygotowane rulony przetykamy przez otwory w piłce. Zabawkę turlamy po podłodze tak, by pies mógł za nią pogonić, złapać ją i wyszarpać sobie nagrody ze środka. 18

Łatwiejsza wersja Jeśli to zadanie jest dla twojego psa za trudne zrezygnuj z piłki i podaj psu same rulony ze smakołykami. Gdy rozpracuje kilka z nich możesz włożyć je do piłki tak, by końce wyraźnie wystawały na zewnątrz. Dzięki temu będzie łatwiej je wyjąć. Trudniejsza wersja Jeśli zaś twój pies świetnie sobie radzi z podstawową wersją tej zabawki, możesz pochować rulony w taki sposób, by nie wystawały na zewnątrz. Tak przygotowana zabawka będzie wymagała od psa większej determinacji i zajmie go na dłużej. 19

ZABAWA W BUTELKĘ Do wykonania zabawki potrzebne będą: • plastikowa butelka • drążek lub kij od szczotki • opcjonalnie pachołki z otworami • nożyczki • ulubione smakołyki psa lub jego jedzenie Sposób wykonania W butelce wytnij dwa otwory. Następnie przełóż przez nie kij. Do butelki nasyp ulubione smakołyki psa. Tak przygotowaną zabawkę możesz trzymać w dłoniach lub zamocować na pachołkach lub meblach. Pamiętaj, że zabawka musi być stabilna i nie może przewrócić się na psa. 20

Zadaniem psa jest obrócenie butelki w taki sposób, by smakołyki wysypały się na podłogę. Łatwiejsza wersja Jeśli wytniesz otwory blisko środka butelki, to psu będzie dużo łatwiej ją obrócić. Możesz też przytrzymać butelkę w poziomie tak, by niewielkie dotknięcie przez psa spowodowało, że wysypią się z niej nagrody. Trudniejsza wersja Żeby utrudnić psu zadanie możesz wyciąć otwory na kij blisko końców butelki. Możesz też umieścić na jednym drążku kilka butelek o różnych rozmiarach i kształtach. 21

GIRLANDA Do wykonania zabawki potrzebne będą: • różnego rodzaju pojemniki (talerze papierowe, kubeczki, miseczki itp.) • drążek lub kij od szczotki • sznurek • agrafka • nożyczki • ulubione smakołyki psa lub jego jedzenie Sposób wykonania Potnij sznurek na kilka dłuższych kawałków. Powinny być nieco dłuższe niż wysokość twojego psa. W pojemnikach zrób otwory, przez które przeciągniesz sznurek. Pomocna może się tu okazać agrafka, którą możesz przyczepić do końca sznurka, co ułatwi nawlekanie. Umieść pojemniki na różnych wysokościach blokując je supełkami. 22

Następnie końce sznurków przywiąż mocno do drążka. Możesz go trzymać stabilnie w dłoniach lub przymocować do mebli tak, by sznurki z pojemnikami swobodnie zwisały. Oczywiście zabawka musi być zabezpieczona tak, by nie mogła spaść na psa. Do pojemników wsyp ulubione smakołyki psa. Jego zadaniem będzie odnalezienie ich i zjedzenie. Łatwiejsza wersja Jeśli twój pies boi się dyndających w powietrzu pojemników i nie jest zainteresowany wyszukiwaniem smaczków, naucz go najpierw szukania nagród w pojemnikach leżących na ziemi. Trudniejsza wersja Żeby utrudnić psu zadanie możesz umieścić pojemniki bliżej siebie. Poeksperymentuj też z materiałami z jakich są one wykonane. 23

SZUFLADA Do wykonania zabawki potrzebne będą: • kartonowe pudełko np. po butach • mniejszy pojemnik • sznurek • agrafka • nożyczki • ulubione smakołyki psa lub jego jedzenie Sposób wykonania W mniejszym pojemniku wytnij otwór. Utnij około 20cm sznurka. Jego końce zepnij agrafką i przewlecz przez otwór. Następnie zwiąż je na supeł tak, by na zewnątrz pojemnika powstała pętla. W kartonowym pudle wytnij otwór na pojemnik. Następnie wsyp do małego pojemnika ulubione smakołyki psa i wsuń go przez otwór do pudełka. Uchwyt ze sznurka powinien wystawać na zewnątrz. 24

Zadaniem psa jest wyciągnięcie pojemnika za sznurek. Jeżeli masz dużego, energicznego psa, który co chwila przewraca kartonowe pudełko, możesz je dodatkowo dociążyć lub przytrzymać ręką. Łatwiejsza wersja Jeśli twój pies ma problem z rozwikłaniem tej zagadki, możesz wysunąć pojemnik na tyle, by smakołyki były widoczne dla psa. Z czasem możesz chować pojemnik z nagrodami co raz głębiej. Trudniejsza wersja Jeśli zaś dobranie się do smakołyków zajmuje twojemu psu kilka sekund, możesz utrudnić mu zadanie łącząc ze sobą za pomocą sznurka kilka pojemników. Zadaniem psa będzie oczywiście wyciągnięcie ich wszystkich. 25