Jak obliczać wynagrodzenia nauczycieli oświatowych.pdf

Jak obliczać wynagrodzenia nauczycieli oświatowych Interpretacje, orzecznictwo, wyliczenia Renata Majewska Warszawa, 6.6.2014 r.

Ogólne zasady wynagradzania nauczycieli (1) • Nauczyciele zostali objęci bardzo rozbudowanym system płacowym uregulowanym w pragmatykach służbowych - ustawą z 26.1.1982 r. – Karta Nauczyciela (j.t. DzU z 2014 r. poz. 191; dalej – KN) oraz rozporządzeniami MEN: - z 31.1.2005 r. w sprawie wysokości minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli, ogólnych warunków przyznawania dodatków do wynagrodzenia zasadniczego oraz wynagrodzenia za pracę w dniu wolnym od pracy (j.t. DzU z 2014, poz. 416) – rozporządzenie o minimalnych stawkach wynagrodzenia zasadniczego, - z 3.4.2009 r. w sprawie dodatków do wynagrodzenia zasadniczego oraz wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe i godziny doraźnych zastępstw dla nauczycieli zatrudnionych w szkołach prowadzonych przez organy administracji rządowej (DzU nr 60, poz. 494) – rozporządzenie o nauczycielach podlegających pod administrację rządową,

Ogólne zasady wynagradzania nauczycieli (2) - z 28.1.2005 r. w sprawie dodatków do wynagrodzenia dla nauczycieli mianowanych i dyplomowanych zatrudnionych na stanowiskach, na których wymagane są kwalifikacje pedagogiczne, w Centralnej Komisji Egzaminacyjnej i okręgowych komisjach egzaminacyjnych (DzU nr 22, poz. 180) – rozporządzenie o komisjach egzaminacyjnych, - z 9.9.2004 r. w sprawie wynagradzania nauczycieli zatrudnionych w publicznych szkołach i szkolnych punktach konsultacyjnych przy przedstawicielstwach dyplomatycznych, urzędach konsularnych i przedstawicielstwa wojskowych RP (DzU nr 210, poz. 2138 ze zm.) – rozporządzenie o nauczycielach zatrudnionych przy przedstawicielstwach dyplomatycznych, - z 26.6.2001 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania wynagrodzenia oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy nauczycieli (DzU nr 71, poz. 737 ze zm.) – rozporządzenie urlopowe.

Ogólne zasady wynagradzania nauczycieli (3) W grę wchodzą również rozporządzenia: • MS z 20.8.2009 r. w sprawie dodatków, wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe i godziny doraźnych zastępstw oraz innych świadczeń wynikających ze stosunku pracy dla nauczycieli zatrudnionych w zakładach poprawczych, schroniskach dla nieletnich, rodzinnych ośrodkach diagnostyczno-konsultacyjnych oraz szkołach przy zakładach karnych i aresztach śledczych (j.t. DzU z 2014 r. poz. 83) – rozporządzenie o nauczycielach z zakładów poprawczych…, • MENiS z 30.10.2001 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania okresów pracy i innych okresów uprawniających nauczyciela do nagrody jubileuszowej oraz szczegółowych zasad jej obliczania i wypłacania (DzU nr 128, poz. 1418) – rozporządzenie o nagrodzie jubileuszowej.

Ogólne zasady wynagradzania nauczycieli (4) • Na wynagrodzenie nauczyciela składają się: - wynagrodzenie zasadnicze - dodatki: za wysługę lat, motywacyjny, funkcyjny, za warunki pracy, za uciążliwość pracy, walutowy, służbowy, - wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe i godziny doraźnych zastępstw, - nagrody i inne świadczenia wynikające ze stosunku pracy, za wyjątkiem świadczeń z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych (ZFŚŚ) i dodatków socjalnych określonych w art. 54 KN (mieszkaniowy i wiejski).

Ogólne zasady wynagradzania nauczycieli (5) Do tych innych świadczeń ze stosunku pracy MEN zaliczyło w komunikacie z 25.6.2009 r. m.in.: - odprawy emerytalne, rentowe i z tytułu przejścia na nauczycielskie świadczenie kompensacyjne, - nagrody jubileuszowe, - dodatkowe wynagrodzenie roczne (tzw. trzynasta pensja), - wynagrodzenie za pracę w nocy, - zasiłek na zagospodarowanie.

Termin wypłaty wynagrodzenia (1) • Nauczyciel nabywa prawo do wynagrodzenia od pierwszego dnia nawiązania stosunku pracy. Wynagrodzenie wypłacamy mu miesięcznie z góry pierwszego dnia miesiąca, a jeśli wypada on w dzień ustawowo wolny od pracy – następnego dnia (art. 38 i 39 ust. 3 KN). • Przepisy te spowodowały wątpliwości, co zrobić z nauczycielem, który rzuca pracę z dnia na dzień, nie dając więcej znaku życia. Czy musi on zwrócić część wynagrodzenia za pozostałe nieprzepracowane dni w miesiącu przypadające po rzuceniu pracy? Tak, w takiej sytuacji nauczyciel ma obowiązek oddać wynagrodzenie za nieprzepracowaną część miesiąca, ponieważ:

Termin wypłaty wynagrodzenia (2) - Przepis art. 38 KN, wedle którego nauczyciel nabywa prawo do wynagrodzenia od pierwszego dnia zatrudnienia, wprowadza jedynie odmienną niż u pozostałych pracodawców regułę opłacania nauczycieli z góry, czego konkretyzację stanowi art. 39 ust. 3 KN. Przepisy te nie zmieniają jednak definicji wynagrodzenia przysługującego nauczycielom - należy się za pracę wykonaną, a za okresy niewykonywania pracy – gdy przepisy tak stanowią (art. 80 KP). Żadne regulacje nie nakazują tymczasem wypłaty nauczycielowi wynagrodzenia za okres przypadający po rzuceniu przez niego pracy. - Mamy do czynienia ze świadczeniem nienależnym, a nauczyciel powinien zdawać sobie sprawę, że nie miał do niego prawa (uchwała SN z 8.12.1994 r., I PZP 49/94; OSNAPiUS 1995/7-8/54).

Termin wypłaty wynagrodzenia (3) - Skoro tak, to nauczyciel powinien się był liczyć z obowiązkiem zwrotu takiego wynagrodzenia. Jeśli nie chce go oddać, pracodawca ma roszczenie o zwrot nienależnego świadczenia (art. 710 i następne KC). • Składniki wynagrodzenia, których wysokość możemy ustalić tylko na podstawie wykonanych prac (np. pensja za godziny ponadwymiarowe, doraźne zastępstwa, pracę w nocy), wypłacamy miesięcznie lub jednorazowo z dołu ostatniego dnia miesiąca, a gdy przypada on w dzień ustawowo wolny od pracy – poprzedniego dnia. W szczególnie uzasadnionych sytuacjach takie składniki uiszczamy w ciągu 5 ostatnich dni miesiąca, albo z góry pierwszego dnia miesiąca, a gdy ma on charakter dnia wolnego od pracy – kolejnego dnia (art. 39 ust. 4 KN).

Termin wypłaty wynagrodzenia (4) Wykroczeniem poza upoważnienie z art.. 30 ust. 6 KN jest zmiana przez Radę terminu wysokości wynagrodzenia nauczycieli, który został już uregulowany w KN (rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Dolnośląskiego z 21.5.2009 r., NK.II.0911-7/329/09).

Sposób wypłaty wynagrodzenia • Wynagrodzenia wypłacamy do ręki lub przekazujemy na konto nauczyciela tak, aby w podanych terminach mógł już nim dysponować. W przeciwnym wypadku, w razie opóźnienia z wypłatą, nauczyciel może wystąpić o odsetki za zwłokę (14% rocznie). • Aby pracodawca przekazywał wynagrodzenie nauczyciela na jego konto bankowe, musi tak stanowić układ zbiorowy bądź nauczyciel wyraził na to pisemną zgodę (art. 86 § 3 KP). • Wyróżniamy dwa główne reżimy wynagradzania nauczycieli:  pierwszy – wynagrodzenia nauczycieli ze szkół samorządowych,  drugi – wynagrodzenie nauczycieli podlegających pod administrację rządową (tych jest zdecydowanie mniej), które wykazują jeszcze pewne odrębności.

Wynagrodzenie zasadnicze (1) • Wysokość wynagrodzenia zasadniczego nauczyciela zależy od: - stopnia awansu zawodowego nauczyciela, - posiadanych kwalifikacji, - wymiaru zajęć obowiązkowych. • Minimalną wysokość stawek zasadniczych podaje corocznie MEN, w porozumieniu z MPiPS oraz po zasięgnięciu opinii Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu, aktualizując rozporządzenie o minimalnych stawkach wynagrodzenia zasadniczego (art. 30 ust. 5 KN) – patrz załącznik nr 1 do prezentacji. • Tak ustalone minimalne stawki wynagrodzenia zasadniczego obowiązują nauczycieli: - pracujących w standardowym wymiarze obowiązkowych zadań dydaktycznych, opiekuńczych i wychowawczych - tzw. pensum (art. 42 ust. 3 KN),

Wynagrodzenie zasadnicze (2) - pracujących w obniżonym pensum: dyrektorów, wicedyrektorów, nauczycieli na innych stanowiskach kierowniczych i nauczycieli pełniących obowiązki kierownicze w zastępstwie nauczyciela (art. 42 ust. 6 KN), - prowadzących kształcenie na odległość, w formie zaocznej, zatrudnionych w kolegiach pracowników służb społecznych, kształcących na odległość, realizujących w ramach stosunku pracy obowiązki określone dla stanowisk o różnym tygodniowym obowiązkowym wymiarze godzin, pedagogów, psychologów, logopedów, doradców zawodowych prowadzących zajęcia związane z wyborem kierunku kształcenia i zawodu w celu wspomagania uczniów w podejmowaniu decyzji edukacyjnych i zawodowych, bibliotekarzy bibliotek pedagogicznych, nauczycieli mianowanych lub dyplomowanych zatrudnionych na stanowiskach, na których wymagane są kwalifikacje pedagogiczne, w urzędach organów administracji rządowej.

Wynagrodzenie zasadnicze (3) - czas pracy • Nauczyciel zatrudniony w pełnym wymiarze zajęć nie może pracować więcej niż 40 godzin tygodniowo. W pełnym wymiarze zajęć pracują nauczyciele zatrudnieni według standardowego pensum, podwyższonego lub obniżonego. • W ramach czasu pracy (40 godzin na tydzień) nauczyciel wykonuje: a) zajęcia dydaktyczne, wychowawcze i opiekuńcze bezpośrednio z uczniami lub na ich rzecz, w tym uczestniczy w ustnej maturze, b) inne czynności i zajęcia wynikające z zadań statutowych szkoły, w tym zajęcia opiekuńcze i wychowawcze uwzględniające potrzeby i zainteresowania uczniów. W ramach tych zajęć: - nauczyciel szkoły podstawowej i gimnazjum, w tym specjalnych, ma obowiązek prowadzić zajęcia opieki świetlicowej lub zajęcia w ramach godzin przeznaczonych w ramowych planach nauczania do dyspozycji dyrektora, z wyjątkiem godzin przeznaczonych na zwiększenie liczby godzin obowiązkowych zajęć edukacyjnych, w wymiarze 2 godzin w tygodniu,

Wynagrodzenie zasadnicze (4) - czas pracy - nauczyciel szkoły ponadgimnazjalnej, w tym specjalnej, ma obowiązek prowadzić zajęcia w ramach godzin przeznaczonych w ramowych planach nauczania do dyspozycji dyrektora, z wyjątkiem godzin przeznaczonych na zwiększenie liczby godzin obowiązkowych zajęć edukacyjnych, w wymiarze 1 godziny w tygodniu, - nauczyciel wykonuje zajęcia i czynności związane z przygotowaniem się do zajęć, samokształceniem i doskonaleniem zawodowym, - nauczyciel uczestniczy w przeprowadzaniu odpowiednio: sprawdzianu w ostatnim roku nauki w szkole podstawowej, egzaminu w ostatnim roku nauki w gimnazjum, egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe, egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie i egzaminu maturalnego (z wyjątkiem części ustnej).

Wynagrodzenie zasadnicze (5) - pensum • W ramach obowiązkowych zajęć opiekuńczych, dydaktycznych i wychowawczych (tzw. pensum) nauczyciele pracują różną liczbę godzin – patrz załącznik nr 2 do prezentacji. • Podwyższone pensum. Nauczycielowi wolno złożyć, przed rozpoczęciem zajęć w roku szkolnym, podanie o realizację zajęć dydaktycznych, opiekuńczych i wychowawczych w podwyższonym wymiarze - w granicach: a) od 19 do 27 godzin tygodniowo: - nauczyciele: przedszkoli specjalnych, szkół podstawowych, szkół specjalnych, gimnazjów, liceów ogólnokształcących, przedmiotów teoretycznych w szkołach prowadzących kształcenie zawodowe, w tym szkołach specjalnych i szkolenia rzemieślniczego w schroniskach dla nieletnich oraz zakładach poprawczych, przedmiotów teoretycznych na kwalifikacyjnych kursach zawodowych, przedmiotów artystycznych i ogólnokształcących w szkołach artystycznych i innych placówkach kształcenia artystycznego,

Wynagrodzenie zasadnicze (6) - pensum - nauczyciele pałaców młodzieży, młodzieżowych domów kultury, ognisk pracy pozaszkolnej, pozaszkolnych placówek specjalistycznych, międzyszkolnych ośrodków sportowych b) od 23 do 26 godzin tygodniowo – nauczyciele praktycznej nauki zawodu we wszystkich typach szkół i na kwalifikacyjnych kursach zawodowych. Dyrektor może uwzględnić wniosek (nie musi!), jeśli możliwość taka wynika tak z arkusza organizacyjnego szkoły.

Wynagrodzenie zasadnicze (7) - pensum • Nauczyciel zatrudniony w podwyższonym pensum (art. 42 ust. 2a i 4a KN) pracuje w pełnym wymiarze zajęć. Należą mu się za to odpowiednio zwiększone wynagrodzenie zasadnicze i składniki pensji uzależnione od stawki zasadniczej, ale nic ponadto. Nie wolno mu zlecać godzin ponadwymiarowych, z wyjątkiem doraźnych zastępstw. • Aby ustalić minimalne zwiększone wynagrodzenie zasadnicze dla niego, przeliczamy minimalne stawki wynagrodzenia zasadniczego stosowanie do stopnia podwyższenia pensum (rozporządzenie o minimalnych stawkach wynagrodzenia zasadniczego).

Wynagrodzenie zasadnicze (8) - przeliczanie pensum • Przeliczenie pensji zasadniczej według podwyższonego pensum Nauczyciel, który dostał zgodę na podwyższenie pensum, dostaje wyższą pensję zasadniczą. Przeliczamy ją następująco: ETAP 1. Ustalamy minimalną stawkę godzinową, tzw. stawkę przeliczeniową Minimalną stawkę wynagrodzenia zasadniczego przypisaną do nauczyciela w tabeli z załącznika do rozporządzenia o minimalnych stawkach wynagrodzenia zasadniczego dzielimy przez miesięczną liczbę godzin, stanowiącą iloczyn standardowego pensum przez wskaźnik 4,16. Końcówki rachunków zaokrąglamy tak, że czas zajęć krótszy od pół godziny pomijamy, a trwający co najmniej pół godziny przyjmujemy za pełną godzinę. Np. 2265 zł : (18 godzin pensum x 4,16) = 2265 zł : 75 godzin = 30,20 zł

Wynagrodzenie zasadnicze (9) - przeliczanie pensum ETAP 2. Szacujemy minimalne wynagrodzenie zasadnicze dla podwyższonego pensum, np. do 22 godzin tygodniowo Uzyskaną minimalną stawkę godzinową mnożymy przez miesięczną liczbę godzin, stanowiącą iloczyn podwyższonego pensum przez wskaźnik 4,16. Zaokrągleń dokonujemy tak, że wartości poniżej pół godziny odrzucamy, a równe pół godzinie i wyższe przyjmujemy za pełną godzinę. 30,20 zł x (22 godziny x 4,16) = 30,20 zł x 92 godziny = 2778,40 zł – tyle wynosi minimalne wynagrodzenie zasadnicze dla wskazanego podwyższonego pensum

Wynagrodzenie zasadnicze (10) - przeliczanie pensum ETAP 3. Obliczamy faktyczne wynagrodzenie zasadnicze przeliczone w stosunku do podwyższonego pensum (jeśli nauczyciel dostaje wynagrodzenie zasadnicze wyższe od minimalnego) Minimalną godzinową stawkę przeliczeniową (30,20 zł) mnożymy przez iloczyn godzin zwiększenia pensum (4 godziny) przez wskaźnik 4,16. Zaokrągleń dokonujemy tak, że wartości poniżej pół godziny odrzucamy, a równe pół godzinie i wyższe przyjmujemy za pełną godzinę. 30,20 zł x (4 godziny x 4,16) = 30,20 zł x 17 godzin = 513,40 zł Uzyskaną kwotę dodajemy do rzeczywistego wynagrodzenia zasadniczego, jakie nauczyciel pobierał za pracę według standardowego pensum (równało się ono 2365 zł miesięcznie). 2365 zł + 513,40 zł = 2878,40 zł – tyle wynosi faktyczne przeliczone wynagrodzenie zasadnicze.

Wynagrodzenie zasadnicze (11) - pensum • Obniżone pensum – art. 42a KN. Wyjątkowo organ prowadzący szkołę (rada gminy, rada powiatu, sejmik województwa, a w Warszawie – rada dzielnicy) może zmniejszyć nauczycielowi obowiązkowy wymiar zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych. Nie prowadzi to do redukcji wynagrodzenia nauczyciela. Nie wolno mu już powierzać godzin ponadwymiarowych, z wyłączeniem dyrektora i osób zajmujących stanowiska kierownicze. • Swoje prawo do konkretnej stawki wynagrodzenia zasadniczego nauczyciel dokumentuje oryginalnymi dokumentami (akty nadania stopnia awansu zawodowego, świadectwa, dyplomy) albo ich uwierzytelnionymi odpisami czy kopiami (§ 3 rozporządzenia o minimalnych stawkach wynagrodzenia zasadniczego).

Dodatek funkcyjny – zasady wspólne • To obowiązkowy składnik wynagrodzenia zarówno nauczycieli samorządowych, jak i podlegających organom administracji rządowej zajmujących określone stanowiska lub sprawujących funkcje. • Przysługuje nauczycielowi samorządowemu lub rządowemu będącemu: - dyrektorem lub wicedyrektorem szkoły, przedszkola lub innej placówki oświatowej, - na innym stanowisku kierowniczym przewidzianym w statucie szkoły, - wychowawcą klasy, doradcą metodycznym, opiekunem stażu lub nauczycielem-konsultantem.

Dodatek funkcyjny w szkołach rządowych (1) • Wysokość. W szkołach prowadzonych przez ministrów dodatek funkcyjny wynosi: - dla dyrektora szkoły, wicedyrektora, nauczyciela pełniącego inną funkcję kierowniczą przewidzianą w statucie szkoły, wicedyrektora lub nauczyciela, któremu zostało powierzone pełnienie obowiązków dyrektora szkoły – od 5% do 100% otrzymywanego wynagrodzenia zasadniczego, - dla wychowawcy klasy, doradcy metodycznego, nauczyciela konsultanta i opiekuna stażu – od 2% do 20% otrzymywanego wynagrodzenia zasadniczego, - dla dyrektora szkoły, wicedyrektora, czy nauczyciela sprawującego inną funkcję kierowniczą przewidzianą w statucie szkoły będącego

Dodatek funkcyjny w szkołach rządowych (2) jednocześnie wychowawcą klasy, doradcą metodycznym, nauczycielem konsultantem lub opiekunem stażu – przysługuje jeden dodatek w wysokości uwzględniającej zdublowane funkcje. • Nabycie prawa. Dodatek funkcyjny przysługuje od pierwszego dnia następnego miesiąca, jeśli nauczyciel objął nową funkcję w środku poprzedniego miesiąca, a jeśli pierwszego dnia miesiąca – to od tego właśnie dnia. Na tych samych zasad nauczyciel traci prawo do tego dodatku. • Wicedyrektorowi albo nauczycielowi, któremu zostało powierzone pełnienie obowiązków dyrektora szkoły, dodatek funkcyjny należy się od pierwszego dnia miesiąca kalendarzowego następującego po 3 miesiącach nieobecności dyrektora w szkole innej niż urlop wypoczynkowy.