Chicot Marcos - Zabojstwo Pitagorasa.pdf

Tytuł oryginału: El asesinato de Pitágoras Projekt okładki: Mariusz Banachowicz Redaktor prowadzący: Ewa Orzeszek-Szmytko Redakcja: Beata Słama Redakcja techniczna: Anna Sawicka-Banaszkiewicz Skład wersji elektronicznej: Robert Fritzkowski Korekta: Dorota Ring Fotografia na okładce: © Ivan Bliznetsov/iStock © Geo Martinez/Shutterstock © 2013 Marcos Chicot © 2013 Antonio Vallardi Editore S.u.r.l, Milan. All rights reserved © for the Polish edition by MUZA SA, Warszawa 2015 © for the Polish translation by Katarzyna Okrasko ISBN 978-83-7758-992-2 Warszawskie Wydawnictwo Literackie MUZA SA Warszawa 2015 Wydanie I

Spis treści Dedykacja Wielka Grecja i okolice Basen Morza Śródziemnego Motto PITAGORAS PROLOG ROZDZIAŁ 1 ROZDZIAŁ 2 ROZDZIAŁ 3 ROZDZIAŁ 4 ROZDZIAŁ 5 ROZDZIAŁ 6 ROZDZIAŁ 7 ROZDZIAŁ 8 ROZDZIAŁ 9 ROZDZIAŁ 10 ROZDZIAŁ 11 ROZDZIAŁ 12 ROZDZIAŁ 13 ROZDZIAŁ 14 ROZDZIAŁ 15 ROZDZIAŁ 16 ROZDZIAŁ 17 ROZDZIAŁ 18 ROZDZIAŁ 19 ROZDZIAŁ 20 ROZDZIAŁ 21 ROZDZIAŁ 22 ROZDZIAŁ 23 ROZDZIAŁ 24 ROZDZIAŁ 25 ROZDZIAŁ 26 ROZDZIAŁ 27 ROZDZIAŁ 28 ROZDZIAŁ 29

ROZDZIAŁ 30 ROZDZIAŁ 31 ROZDZIAŁ 32 ROZDZIAŁ 33 ROZDZIAŁ 34 ROZDZIAŁ 35 PENTAGRAM ROZDZIAŁ 36 ROZDZIAŁ 37 ROZDZIAŁ 38 ROZDZIAŁ 39 ROZDZIAŁ 40 ROZDZIAŁ 41 ROZDZIAŁ 42 ROZDZIAŁ 43 ROZDZIAŁ 44 ROZDZIAŁ 45 ROZDZIAŁ 46 PI ROZDZIAŁ 47 ROZDZIAŁ 48 ROZDZIAŁ 49 ROZDZIAŁ 50 ROZDZIAŁ 51 ROZDZIAŁ 52 ROZDZIAŁ 53 ZŁOTY PODZIAŁ ROZDZIAŁ 54 ROZDZIAŁ 55 ROZDZIAŁ 56 ROZDZIAŁ 57 ROZDZIAŁ 58 ROZDZIAŁ 59 ROZDZIAŁ 60 ROZDZIAŁ 61 ROZDZIAŁ 62 ROZDZIAŁ 63

ROZDZIAŁ 64 ROZDZIAŁ 65 ROZDZIAŁ 66 ROZDZIAŁ 67 ROZDZIAŁ 68 ROZDZIAŁ 69 ROZDZIAŁ 70 ROZDZIAŁ 71 ROZDZIAŁ 72 ROZDZIAŁ 73 ROZDZIAŁ 74 ROZDZIAŁ 75 ROZDZIAŁ 76 ROZDZIAŁ 77 ROZDZIAŁ 78 ROZDZIAŁ 79 ROZDZIAŁ 80 TWIERDZENIE PITAGORASA ROZDZIAŁ 81 ROZDZIAŁ 82 ROZDZIAŁ 83 ROZDZIAŁ 84 ROZDZIAŁ 85 ROZDZIAŁ 86 ROZDZIAŁ 87 ROZDZIAŁ 88 ROZDZIAŁ 89 ROZDZIAŁ 90 ROZDZIAŁ 91 ROZDZIAŁ 92 LICZBY NIEWYMIERNE ROZDZIAŁ 93 ROZDZIAŁ 94 ROZDZIAŁ 95 ROZDZIAŁ 96 ROZDZIAŁ 97 ROZDZIAŁ 98

ROZDZIAŁ 99 ROZDZIAŁ 100 ROZDZIAŁ 101 ROZDZIAŁ 102 ROZDZIAŁ 103 ROZDZIAŁ 104 ROZDZIAŁ 105 ROZDZIAŁ 106 ROZDZIAŁ 107 ROZDZIAŁ 108 ROZDZIAŁ 109 ROZDZIAŁ 110 ROZDZIAŁ 111 ROZDZIAŁ 112 ROZDZIAŁ 113 ROZDZIAŁ 114 ROZDZIAŁ 115 ROZDZIAŁ 116 ROZDZIAŁ 117 ROZDZIAŁ 118 ROZDZIAŁ 119 ROZDZIAŁ 120 ROZDZIAŁ 121 ROZDZIAŁ 122 ROZDZIAŁ 123 ROZDZIAŁ 124 ROZDZIAŁ 125 ROZDZIAŁ 126 ROZDZIAŁ 127 ROZDZIAŁ 128 ROZDZIAŁ 129 ROZDZIAŁ 130 ROZDZIAŁ 131 ROZDZIAŁ 132 ROZDZIAŁ 133 ROZDZIAŁ 134 ROZDZIAŁ 135

ROZDZIAŁ 136 ROZDZIAŁ 137 ROZDZIAŁ 138 ROZDZIAŁ 139 ROZDZIAŁ 140 DO CZYTELNIKA PODZIĘKOWANIA Przypisy

Larze i wszystkim innym osobom, które kiedyś obdarzyły mnie przyjaźnią. Dziękuję Wam

Zrozumiesz również, że trapiące ludzi nieszczęścia są ich własnym dziełem. W swej małoduszności nie rozumieją bowiem, że największe szczęście mają w zasięgu ręki. Pitagoras, Złote wiersze Nade wszystko miej szacunekdo siebie samego. Pitagoras, Złote wiersze

Więcej na: www.ebook4all.pl PITAGORAS Był jednym z najpotężniejszych ludzi swoich czasów i jednym z najbardziej tajemniczych, jacy kiedykolwiek żyli. Obdarzony niezwykłą charyzmą i nieprzeciętną inteligencją, przez pierwszą część życia podróżował w poszukiwaniu wiedzy. Pobierał nauki u najwybitniejszych greckich filozofów, Anaksymandra i Talesa z Miletu. Potem przez wiele lat przyswajał osiągnięcia najwybitniejszych matematyków i geometrów epoki – Egipcjan. W Mezopotamii zapoznał się z wiedzą tajemną chaldejskich magów i babilońskich matematyków, od których nauczył się wiele o arytmetyce, astrologii i astronomii. Niezwykły umysł Pitagorasa dokonał syntezy mądrości Wschodu i Zachodu, która stała się punktem wyjścia rewolucyjnych dla ludzkości odkryć. Pitagorasa zajmowała jednak nie tylko nauka, zgłębiał również rozmaite doktryny religijne, święte rytuały i praktyki ukierunkowane na rozwój duchowy. Jego współcześni zapewniali, iż potrafił leczyć, kładąc dłonie na ciele chorego, podobno niejeden raz udowodnił, że może ujarzmiać siły natury i obdarzony jest darem przepowiadania przyszłości. W drugiej połowie VI wieku p.n.e. stworzył ruch filozoficzny, matematyczny i polityczny, który rozprzestrzenił się szybko po Wielkiej Helladzie – greckich koloniach na Półwyspie Apenińskim i Sycylii. Wszystko zaczęło się od Krotony, gdzie zebrał polityczno-intelektualną elitę, która wkrótce skupiła w swych rękach władzę w tym mieście, a także w Sybaris, Tarencie i wielu innych. Chociaż miasta były niezależne, ich rządy uznawały Pitagorasa za kogoś więcej niż intelektualnego przywódcę. Był dla nich niemal półbogiem. Enciclopedia Matematica, Socram Ofisis, 1926

PROLOG 25 marca 510 roku p.n.e. „OTO JEST MÓJ NASTĘPCA” Pitagoras siedział na ziemi ze skrzyżowanymi nogami, opuszczoną głową i przymkniętymi oczami. Widać było, że jest bardzo skupiony. Przed nim zajęło miejsca sześciu mężczyzn i czekało niecierpliwie. Przekroczył wszelkie możliwe granice poznania, miał władzę nad ludzkimi duszami, znał prawa rządzące wszechświatem. Teraz myślał tylko o jednym: żeby założone przezeń bractwo kontynuowało dzieło, kiedy jego zabraknie. Odetchnął głęboko świątynnym powietrzem. Poczuł chłód i łagodną woń mirry, jałowca i rozmarynu, oczyszczających ziół, które spalono na początku tej niezwykłej ceremonii. Nagle Pitagoras poczuł niepokój. Zamarł na chwilę z przerażenia i musiał zdobyć się na tytaniczny wysiłek, by to przerażenie nie odmalowało się na jego twarzy. Przecież siedzą przed nim jego najlepsi uczniowie, którzy czekają, aż skończy medytować i do nich przemówi. Nie powinni niczego zauważyć, pomyślał zaniepokojony. Dzielił się z nimi większością swoich przeczuć, ale nie tym. Wizja była zbyt mroczna. Od tygodni spędzała mu sen z powiek, nadal jednaknie potrafił dostrzec szczegółów. Powoli wypuścił powietrze. Czarne jak noc przeczucia dopadły go ze zdwojoną siłą, gdy przekraczał próg świątyni, nie miał jednak powodu, by myśleć, że grozi im tu jakieś niebezpieczeństwo. Sześciu mężczyzn, których miał przed sobą, siedzących w półkolu i odzianych w proste lniane chitony, należało do elity bractwa. Każdy z nich osiągnął stopień wielkiego mistrza. Przez wszystkie spędzone razem lata Pitagoras zdążył przywiązać się do nich i był z nich bardzo dumny. Należeli niewątpliwie do najbystrzejszych umysłów epoki, a z ich wiedzą nikt nie mógł konkurować. Ale tylko jednemu z nich, temu, którego mianuje następcą, przekaże ostatnie nauki. Tylko jeden osiągnie najwyższy stopień wtajemniczenia sytuujący go pomiędzy światem ludzi i światem bogów. Jego duchowy następca miał również sprawować szeroką władzę, zostać przywódcą pitagorejskich elit czuwających nad przestrzeganiem moralnych zasad wspólnoty na coraz większym terytorium. Bractwo rozszerzyło swe wpływy poza Wielką Grecję, jego członkowie rządzili w Grecji kontynentalnej, niektórych miastach etruskich, a nawet w rosnącym w siłę Rzymie. Potem przyjdzie kolej na Kartaginę, Persję… Nie powinni jednakzapominać, że władza ziemska ma być tylko środkiem do celu. Pitagoras powoli uniósł głowę i otworzył oczy. Sześciu uczniów poczuło niepokój. W oczach mistrza płonął blaskintensywniejszy niż zwykle. Jego bielsze od śniegu włosy opadały na ramiona i wydawało się, że świecą w półmroku, podobnie jak gęsta broda. Chociaż miał ponad siedemdziesiąt lat, nie stracił młodzieńczego wigoru. – Przyjrzyjcie się tetraktysowi, który zawiera klucz do wszechświata. – Głęboki i łagodny głos Pitagorasa odbił się echem we wnętrzu świątyni. W prawej ręce trzymał jesionową witkę i wskazywał kamienną posadzkę, na której rozwinął

przed uczniami niewielki papirus. Znajdował się na nim prosty rysunek: cztery szeregi punktów tworzące trójkąt. Na jego podstawę składały się cztery punkty, na kolejny szereg trzy, na następny dwa, a nad nim znajdował się wierzchołek: jeden jedyny punkt. Te dziesięć punktów ułożonych w figurę stanowiło jeden z podstawowych symboli pitagorejskiej społeczności. Pitagoras przemawiał tym samym, nieznoszącym sprzeciwu tonem: – Przez kilka kolejnych dni ostatnią godzinę naszych spotkań poświęcimy na analizowanie liczby, która zawiera w sobie wszystkie inne – liczby dziesięć. – Zakreślił witką krąg wokół tetraktysu. – Dziesiątka zawiera również wszystkie możliwe geometryczne wymiary. – Po kolei dotykał witką każdego kolejnego stopnia tetraktysu: jedynka symbolizuje punkt, dwójka prostą, trójka płaszczyznę, a czwórka – przestrzeń. Pochylił się do przodu, jakby próbował bardziej się skupić. Kiedy znów otworzył usta, jego głos zabrzmiał jeszcze poważniej:

– Dziesiątka, jakwiecie, symbolizuje zamknięcie pełnego cyklu. Ostatnie słowa wymówił, spoglądając na Kleomenidesa, który siedział po jego prawej stronie. Uczeń aż pękał z dumy. Było oczywiste, że Pitagoras zamierza się wycofać i wyznaczyć następcę. Pięćdziesięciosześcioletni Kleomenides wiedział, że jest jednym z głównych kandydatów. Znakomity matematyk – choć może byli i bystrzejsi od niego – wyróżniał się bezwzględnym poszanowaniem surowych zasad moralnych obowiązujących we wspólnocie. Pochodził z jednej z najpotężniejszych arystokratycznych rodzin Krotony, był zręcznym dyplomatą i doskonale radził sobie w polityce. Oblicze Pitagorasa złagodniało, jednak się nie uśmiechnął. Kleomenides rzeczywiście był głównym kandydatem, ale mistrz nie chciał podejmować decyzji zbyt szybko. Musiał przeanalizować zachowanie wszystkich, od chwili gdy powiedział im, iż zamierza wyznaczyć następcę. I chociaż cały proces mógł potrwać wiele miesięcy, teraz postanowił przyjrzeć się uważnie pierwszym reakcjom uczniów, gdyż to właśnie z ich zachowania mógł wyciągnąć najważniejsze wnioski. Przeniósł wzrok na Ewandra, który spojrzał na niego z nieskrywanym zadowoleniem. Był jednym z najmłodszych w najbliższym otoczeniu Pitagorasa, miał zaledwie czterdzieści pięć lat. Jego ojciec był kupcem z Tarentu i często jeździł do Krotony. Ewander, jego drugi syn, zwykle mu towarzyszył, by przyuczyć się do zawodu. Nadszedł jednakdzień – dwadzieścia pięć lat temu – kiedy po raz pierwszy usłyszał mowę Pitagorasa i natychmiast postanowił przyłączyć się do bractwa. I chociaż ojciec nie chciał o tym słyszeć i osobiście stawił się u mistrza, by stanowczo zaprotestować, to po rozmowie z nim opuszczał wspólnotę szczęśliwy, że może zostawić w niej syna, i aż do swych ostatnich dni był w niej częstym gościem. Zażywny i energiczny Ewander wciąż przejawiał taki sam zapał jak pierwszego dnia, lecz jego wrodzona impulsywność została utemperowana przez pitagorejskie nauki. Potrzebuje jeszcze wielu lat praktyki, by umieć się kontrolować, stwierdził Pitagoras. Dziesięć było nie tylko punktów składających się na tetraktys, ale i marmurowych posągów, które przyglądały się mistrzowi i jego uczniom. U stóp posągu bogini Hestii, za plecami Pitagorasa, płonął nigdy niegasnący święty ogień. Pozostałe rzeźby, przedstawiające dziewięć muz, rozmieszczone były w okręgu, i to właśnie im poświęcone zostało sanktuarium noszące nazwę Świątyni Muz. Naprzeciwko Pitagorasa siedział Hipokreont, mający za plecami rzeźbę przedstawiającą Kaliope. Patrzył na mistrza z uwagą i szacunkiem. Miał siedemdziesiąt dwa lata, był najstarszym spośród najbardziej wtajemniczonych uczniów. Pochodził z Krotony i już we wczesnej młodości zdał sobie sprawę, że nie chce kontynuować rodzinnej tradycji i zajmować się polityką czy handlem – wolał poświęcić się filozofii. Miał naturę pustelnika i rzadko opuszczał siedzibę społeczności, ale gdy już to czynił, za sprawą jego charyzmy społeczność zyskiwała wielu nowych członków. Rodzinne koneksje Hipokreonta były dla bractwa nieocenione. Trzech jego braci wchodziło w skład Rady Trzystu – organu najwyższej władzy w Krotonie – i zostali wprowadzeni przezeń w tajniki pitagoreizmu. Od czasu do czasu odwiedzali wspólnotę, postępowali zgodnie z jej zasadami, a w radzie podejmowali decyzje wspólnie z innymi pitagorejczykami. Hipokreoncie, gdyby polityka nie była ci bardziej wstrętna niż kotu woda, mógłbyś być moim głównym kandydatem, pomyślał Pitagoras. Za kilka lat pitagorejczycy mogą stanąć na czele prawdziwego imperium, pierwszego filozoficzno-moralnego imperium w historii. Jego przywódca musi być więc wytrawnym

politykiem. Pitagoras już miał przenieść wzrokna kolejnego kandydata, ale coś go powstrzymało. Spojrzał raz jeszcze na tetraktys, po czym zamknął oczy. Przeszedł go dziwny, przejmujący dreszcz, poczuł, że ma gęsią skórkę. Starał się wyciszyć myśli, aby przeczucie nabrało kształtów, dostrzegł jednak tylko tę samą co zawsze zasłonę ciemności. I nic się z niej nie wyłoniło. Po chwili zrezygnował i podniósł wzrok. Nad głową Orestesa górowały posągi Polihymnii i Melpomeny. Uczeń poruszył się niepewnie, czując na sobie przenikliwe spojrzenie mistrza. Wciąż nie wybaczyłeś sobie tego, co już dawno odpokutowałeś, westchnął w duchu Pitagoras. Od Chaldejczyków nauczył się wnikać w psychikę człowieka, analizując jego fizjonomię, gesty, spojrzenie i uśmiech. U Orestesa od pierwszej chwili wyczuł żal i wyrzuty sumienia. Jako młody polityk Orestes, korzystając ze swojej pozycji, ukradł złoto. Zapłacił za to, a potem zapragnął wstąpić do wspólnoty. Pitagoras przyjął jego deklaracje sceptycznie, ale kiedy zajrzał do jego wnętrza, bardzo się zdziwił. Natychmiast zrozumiał, że ten człowiek już nigdy nie popełni niemoralnego czynu. Jeszcze zanim przeszedł przez wszystkie oczyszczające ceremonie, Orestes zdołał pozbyć się egoizmu i zachłanności. Kiedy zakończył trzyletni staż jako słuchacz i uzyskał stopień matematyka, Pitagoras przekonał się, iż młody adept ma naprawdę ogromne zdolności w tym kierunku. Być może jesteś tym, który najlepiej łączy zdolności matematyczne z surowymi zasadami moralnymi, ale gdybyś sprawował władzę, twoja przeszłość mogłaby stać się potężną bronią przeciwko tobie. Kolejną osobą w kręgu był Daaruk. Przyszedł na świat w królestwie Kosali, jednym z szesnastu Mahadżanapad, Wielkich Królestw powstałych w dorzeczach Indusu i Gangesu. Jedynym tego świadectwem był kolor jego skóry, nieco ciemniejszej niż u Greków. Mając jedenaście lat, osiedlił się z ojcem w Krotonie i mówił po grecku bez akcentu. Teraz był czterdziestotrzyletnim mężczyzną, najmłodszym z pitagorejskiej elity. Od samego początku wyróżniał się wybitną inteligencją. A jednaknie mianuję go swoim następcą, pomyślał Pitagoras. Nie tylko dlatego, że mianowanie przywódcą obcokrajowca mogłoby wywołać tarcia w bractwie. Daaruk był błyskotliwy i skrupulatnie stosował się do etycznych nakazów, ale być może z powodu młodego wieku niejeden raz dał wyraz swojej próżności. Ponadto ostatnio zrobił się trochę leniwy. Uczniowie wpatrywali się w mistrza wyczekująco. Arystomach miał pięćdziesiąt lat i od trzydziestu towarzyszył Pitagorasowi. Był znakomitym matematykiem, bez cienia wątpliwości całym sercem oddanym bractwu. Tak, dla naszej sprawy oddałby życie. Pitagoras nie znał drugiego człowieka tak gorąco łaknącego wiedzy, tak bardzo potrzebującego jego nauk. Pochłaniał każdą koncepcję, spijając ją do ostatniej kropli, i pracował nad jej udoskonaleniem. Gdyby miał silną osobowość, byłby idealnym kandydatem. Sęk w tym, że nie miał. Ten pięćdziesięcioletni mężczyzna był nerwowy i przerażony jak mały chłopiec. Starał się nie opuszczać siedziby bractwa, a Pitagoras już od dawna nie prosił go o publiczne wygłaszanie mów.

Westchnął i przesunął wzrokiem po wszystkich uczniach, tym razem w odwrotnej kolejności, nie zatrzymując spojrzenia dłużej na żadnym z wielkich mistrzów bractwa. Arystomach, Daaruk, Orestes, Hipokreont, Ewander, Kleomenides. Potem spuścił głowę. Najprawdopodobniej wybiorę Kleomenidesa. Ale ostateczną decyzję podejmę dopiero za kilka miesięcy. Pokiwał głową, zadumany nad przyszłością. Wybraniec będzie miał szansę zmienić świat. Obiema rękami uniósł stojący przed nim puchar pełen jasnego moszczu, przez który prześwitywała wyryta na dnie figura: pentagram, pięcioramienna gwiazda wpisana w pięciokąt foremny. Kolejny święty symbol jego szkoły, który skrywał sekrety natury. Na każdym z wierzchołków pentagramu wyryto literę, a wszystkie razem tworzyły słowo hygea – zdrowie. Spojrzał przed siebie. Cienie uczniów tańczyły na ścianach w rytm języków świętego ognia, który zalewał pomarańczowym światłem posągi muz za plecami siedzących w kręgu mężczyzn. – Wznieśmy nasze czary za Hestię, boginię domowego ogniska, za Muzy, które nas inspirują, i tetraktys objawiający nam tyle prawd. Sześciu uczniów wzięło puchary i uniosło je pełnym powagi gestem. Przez chwilę trzymali je w górze, po czym, wszyscy jednocześnie, zaczęli je opróżniać. Pitagoras odstawił puchar z czerwonej gliny i pogładził się po brodzie. Po jego prawej stronie inny puchar uderzył o posadzkę. Mistrz się odwrócił. Kleomenides patrzył na niego, a w jego w spojrzeniu widać było rozpacz. Wytrzeszczone oczy wychodziły mu z orbit. Co się… Zanim Pitagoras zdążył dokończyć myśl, jego ulubiony uczeń pochylił się, próbując chwycić go za ramię, lecz jego ręka znieruchomiała w pół drogi. Chciał coś powiedzieć, ale z jego gardła wydobyło się tylko charczenie, które napełniło mu usta pianą. Na czerwonej szyi widać było nabrzmiałe żyły. W świętym miejscu pitagorejczyków, Świątyni Muz, Kleomenides padł bez życia na posadzkę.

ROZDZIAŁ 1 16 kwietnia 510 roku p.n.e. AKENON, NIE SPUSZCZAJĄC WZROKU z niewielkiego kielicha, kątem oka obserwował właściciela gospody. Ten zbliżył się parę kroków i widać było, że ma zamiar podejść do stołu Akenona, jednak w połowie drogi się rozmyślił. Oczywiście nie podobało mu się, że klient siedzi tyle czasu nad jednym kielichem wina, ale z drugiej strony nie chciał zaczepiać tego cudzoziemca, zapewne Egipcjanina, bo ten, nie dość, że wyższy od niego o głowę, uzbrojony był w szablę z zakrzywionym sztychem i sztylet, których nie starał się nawet ukrywać. Akenon znów pogrążył się w rozmyślaniach, nie zwracając uwagi na ponurą atmosferę panującą w gospodzie. Siedział w niej już od dwóch godzin i wiedział, że posiedzi jeszcze kilka następnych – po zachodzie słońca miał dołączyć do niego ktoś, kto z własnej woli nigdy nie wszedłby do takmarnego przybytku. Machinalnie pogładził kielich, po czym upił mały łyk. Wino było zaskakująco dobre. Nie podnosząc głowy, powiódł wzrokiem po sali. Tej nocy będzie po wszystkim, pomyślał. Podobno w pogłoskach mieszają się w równych proporcjach prawda i zmyślenie. W przypadku mieszkańców miasta Sybaris było jednak inaczej; Akenon z każdym dniem przekonywał się, że krążące o nich opowieści są zgodne z prawdą. Sybaris było jednym z najludniejszych miast, jakie odwiedził w życiu – a podróżował dużo – podobno mieszkało w nim aż trzysta tysięcy osób. Był skłonny w to uwierzyć. A jednak to, co opowiadano o mieście, sprawdzało się tylko w tej jego części, która przylegała do portu. Tam mieszkała większość arystokracji, mającej w posiadaniu otaczające miasto żyzne pola oraz flotę handlową, której ustępowała tylko fenicka. Sybaryccy arystokraci zasługiwali na krążące o nich opinie. Pławili się w luksusie i oddawali wyrafinowanym przyjemnościom. Cenili wygody tak bardzo, iż nie godzili się, by w ich części miasta mieściły się kuźnie i warsztaty kotlarzy, nie chcieli, by w pobliżu ich domów bito monety. I choć unikali pracy jakognia, pilnowali, by mieć bezpośrednią kontrolę nad miejskimi władzami. Za pośrednictwem zaufanych pracowników czuwali także nad handlem. Od ponad dwóch stuleci nie interesowało ich nic innego niż gromadzenie bogactw. Akenon był z tego poniekąd zadowolony, gdyż zlecono mu śledztwo, za które otrzymał najwyższą zapłatę w życiu. Było już zupełnie ciemno, kiedy wreszcie w drzwiach gospody ukazał się zarys znajomej sylwetki. Mężczyzna zauważył Akenona, pozdrowił go gestem i wyszedł. Po chwili w gospodzie zjawiło się kilku służących, a za nimi wkroczył mężczyzna w kapturze. Nie na wiele zdało się skrywanie twarzy, skoro i tak zdradzały go wytworne aksamity i pokaźna tusza – był chyba dwa razy grubszy niż przeciętny mężczyzna. Jeden ze służących pospiesznie podsunął mu składany taboret, którego siedzisko tworzyły splecione paski skóry, i położył na nim poduszkę wypchaną piórami. Mężczyzna w kapturze usiadł naprzeciwko Akenona, a na jego twarzy odmalował się grymas świadczący o tym, iż nie jest mu zbyt wygodnie. Służący otoczyli go wianuszkiem – jedni czekali na polecenia, inni starali się

zapewnić swemu panu bezpieczeństwo. Kiedy właściciel gospody próbował zbliżyć się do tajemniczego klienta, natychmiast mu to uniemożliwili. Akenon uniósł kielich w stronę nowo przybyłego. – Polecam ci wino, Glaukosie. Jest całkiem niezłe. Glaukos machnął pogardliwie ręką. On pił tylko najlepsze wino Sydonu. Akenon przyglądał mu się z niepokojem. Glaukos zaciskał nerwowo pulchne, wilgotne palce. Podwójny podbródek całkowicie zasłaniał szyję, po mięsistych policzkach spływały krople potu. Wodził nerwowo wzrokiem po całym pomieszczeniu, jakby nie mógł zatrzymać go na jednym przedmiocie. Obawiam się, że tej nocy poznam nowe oblicze Glaukosa, pomyślał Akenon. Przed oczami stanęło mu nieprzyjemne wspomnienie z czasów, gdy mieszkał w rodzinnym Egipcie. Dwadzieścia pięć lat temu w sposób nader błyskotliwy rozwiązał pewną sprawę. Dzięki temu sam faraon Ahmose zapragnął mieć go na swoim dworze. Teoretycznie miał zostać wcielony do jego prywatnej straży, ale wkrótce okazało się, że jego zadaniem będzie śledzenie zbyt ambitnych dostojników. Akenon potrzebował kilku miesięcy, by odkryć spisek, na którego czele stał jeden z kuzynów władcy. Ahmose osobiście mu pogratulował, a młodego Akenona rozpierała duma. Do czasu przesłuchania zdradzieckiego krewnego. Po pierwszych pytaniach i groźbach posypały się ciosy. Potem wniesiono narzędzia i przesłuchanie zmieniło się w sesję najokrutniejszych tortur. Akenon poczuł mdłości, nie mógł dłużej zadawać pytań. Pół godziny później przestano pytać o cokolwiek. Akenon nie wyszedł z sali, gdyż byłoby to zbyt ostentacyjne okazanie słabości, ale starał się nie patrzeć na ofiarę, nie chciał, by obraz tej rzeźni wrył mu się w pamięć. Nie mógł jednak zatkać uszu, by nie słyszeć rozpaczliwych krzyków. Wciąż zdarzało mu się, że budził się w nocy zlany potem, a w uszach dźwięczało mu przeraźliwe wycie torturowanego. Już nigdy nie uczestniczył w przesłuchaniu, na szczęście nikt go o to nie prosił, lecz obawa, że zdarzy mu się jeszcze kiedyś brać udział w czymś podobnym, napawała go lękiem. Glaukos wyrwał go z zamyślenia. – Jakdługo jeszcze muszę czekać? – Na obliczu roztrzęsionego sybaryty malowała się rozpacz. Chociaż Akenon wyjaśnił wcześniej wszystkie szczegóły, odpowiedział cierpliwie: – Na ciepłej skórze substancja rozkłada się od czterech do sześciu godzin. Ale jest zimno, więc być może potrwa to trochę dłużej. Glaukos jęknął i ukrył twarz w dłoniach. Tak dużo czasu, a każda minuta sprawiała mu niewysłowiony ból.

ROZDZIAŁ 2 16 kwietnia 510 roku p.n.e. DWIE GODZINY DROGI od Sybaris Ariadna jadła w milczeniu kolację z dwoma towarzyszami. W niewielkiej gospodzie zajęli miejsca w kącie izby. Ariadna zawsze siadała tak, by nie mieć nikogo za plecami. Wchodząc, szybko omiotła wzrokiem wnętrze. Wszyscy goście wydali się jej zupełnie niegroźni, z wyjątkiem dwóch mężczyzn siedzących w odległości około dwudziestu stóp od niej. Ich głośną rozmowę słychać było w całej izbie. Z pewnością nie byli trzeźwi. Od czasu do czasu wodzili po pomieszczeniu wyzywającym wzrokiem, a pod ubraniem mieli sztylety, których nawet nie próbowali ukryć. Ariadna jadła spokojnie, starając się nie patrzeć w ich stronę, jednak zachowując czujność. Oni też zwrócili na nią uwagę. Zwłaszcza ten niższy, Periander, spoglądał raz po raz w jej stronę. Nie mógł się powstrzymać. Podobały mu się jej jasne włosy, zarys jędrnych piersi pod białym chitonem. Wypił łyk wina. Świętował z towarzyszem sukces pewnej operacji – jeszcze raz udało im się przewieźć skradziony towar. Teraz mieli wystarczająco dużo pieniędzy, by przez dwa tygodnie o nic się nie martwić. A przynajmniej przez jeden, zależy od tego, na ile sobie pozwolą. Wczoraj na przykład nie żałowali monet w jednym z lupanarów Sybaris. Periander aż się oblizał, przypomniawszy sobie egipską niewolnicę, którą wziął od tyłu, nie bawiąc się w delikatność. Chętnie zrobiłby to samo z tą szatyneczką. Ariadna, nie odrywając wzroku od talerza, wyczuła, że lepkie od żądzy myśli jednego z mężczyzn koncentrują się właśnie na niej. Wezbrał w niej gniew i obrzydzenie. Zacisnęła zęby. A potem zamknęła oczy i po chwili była już zupełnie spokojna. Milczący kompani Ariadny nie byli bowiem jej jedyną bronią. Periander nachylił się do towarzysza, nie odrywając wzroku od Ariadny. – Antiochu, spójrz tylko na nią. – Skinął głową w jej stronę. – Jest niezwykła. Wygląda jak Afrodyta. – Tak, prawdziwa przyjemność dla oczu – potwierdził szeptem Antioch. – A ci mężczyźni, którzy jej towarzyszą… – W głosie Periandra brzmiały coraz bardziej agresywne nuty. – Pokonalibyśmy ich jedną ręką – prychnął z pogardą. – Gdybyśmy umiejętnie się na nich zasadzili, nie mieliby czasu nawet jęknąć. Jak ci się wydaje? – Spojrzał raz jeszcze na Ariadnę, która właśnie oblizywała palce, i poczuł jeszcze większą żądzę. – Zgódź się, proszę, bo jeśli nie, i takją dopadnę, choćbym musiał zrobić to sam. Antioch podskoczył przerażony i pociągnął za chiton Periandra, jakby chciał przywołać go do porządku. – Zamknij się, głupcze – syknął mu do ucha. – Naprawdę nie wiesz, kim ona jest? Zaskoczony Periander spojrzał na przyjaciela. Antioch jeszcze bardziej zbliżył usta do jego ucha i wyszeptał imię tej oszałamiająco pięknej kobiety. Twarz Periandra w jednej chwili stała się bielsza niż kreda. Jeszcze raz spojrzał z ukosa na Ariadnę, a potem zakrył twarz wielką dłonią.

– Chodźmy stąd – wymamrotał i zanim Antioch zdołał cokolwiek powiedzieć, wstał i czym prędzej opuścił gospodę, starając się nie robić hałasu. Ariadna spokojnie jadła, nawet nie zadając sobie trudu, by unieść wzrokznad talerza.

ROZDZIAŁ 3 16 kwietnia 510 roku p.n.e. MIESIĄC WCZEŚNIEJ AKENON spotkał się z Eszdekiem, którego bez zbytniej przesady mógłby nazwać przyjacielem, zresztą jedynym, jakiego miał w Kartaginie. Znajdowali się w dużym, ogrzewanym pomieszczeniu w głównej siedzibie Kartagińczyka. Na ustach Eszdeka, jednego z trzech najbogatszych kupców w Kartaginie, pojawił się łobuzerski uśmiech, a w oczach błysnęły figlarne iskierki. – Mam dla ciebie nowe zlecenie. Będziesz zachwycony. Akenon spojrzał na niego zaciekawiony. W oczekiwaniu na dalszy ciąg uniósł do ust kielich z kości słoniowej i wypił łyk słodkiego mezopotamskiego wina. Nóżka w kształcie stojącego dęba konia doskonale dopasowywała się do kształtu dłoni. Wspaniała robota. – Tym razem nie chodzi o mnie, pracowałbyś dla Glaukosa, jednego z moich klientów. Dokładnie mówiąc, mojego najlepszego klienta. – Eszdek podkreślił ostatnie słowa, unosząc palec wskazujący takenergicznie, że zafalował rękaw jego kolorowego chitonu. Akenon ściągnął brwi. Od piętnastu lat pracował w Kartaginie, prowadząc prywatne śledztwa, ale od trzynastu lat ograniczał się do przyjmowania zleceń od Eszdeka. Zarobione w ten sposób pieniądze pozwalały mu wygodnie żyć, doceniał również zaufanie, jakim darzył go pracodawca. Nie miał najmniejszej ochoty tego zmieniać, nie wypadało mu jednak odmówić Kartagińczykowi takod razu. – Zlecenie ma jedną wadę. I jedną zaletę. – Eszdek zrobił znaczącą pauzę. – Wadą jest to, że musiałbyś jechać do Sybaris. Akenon skrzywił się z niechęcią. Nie lubił podróżować statkiem, cierpiał na chorobę morską, a żeby dotrzeć do Sybaris, trzeba było najpierw przeprawić się na Sycylię, dotrzeć do półwyspu, co oznaczało przynajmniej tydzień żeglugi, a potem płynąć przez Morze Jońskie aż do Zatoki Tarenckiej – prawie dwa tygodnie na morzu, i to przy sprzyjającej pogodzie. – Nie rób takiej miny, wspomniana zaleta wynagrodzi ci z nawiązką to, że będziesz musiał zmierzyć się ze swoją absurdalną awersją do statków. W gruncie rzeczy to zalety są trzy. – Eszdek łyknął wina. – Pierwszą jest to, iż robota wydaje się łatwa i bezpieczna… – Zamyślił się na chwilę. – Chociaż pewnie powinienem cię uprzedzić, że Glaukos jest dość specyficznym człowiekiem. – Akenon znów ściągnął brwi, a jego rozmówca ciągnął: – Jakby w jego wnętrzu mieszkała więcej niż jedna osoba. Popada ze skrajności w skrajność, widywałem go, jak całym sercem oddawał się ascezie, otoczonego mędrcami, którym płacił fortunę za to, by wiedli z nim uczone dysputy, i kiedy rzucał się w wir ziemskich uciech, rozpusty i obżarstwa. – Czy chcesz przez to powiedzieć, że może ni stąd, ni zowąd wpaść w szał i rzucić się na mnie? – Nie, tego bym się nie obawiał. Muszę cię jednakostrzec, że potrafi być nieprzewidywalny. – Eszdekmachnął ręką, jakby chciał zbagatelizować obawy Akenona. – Chodzi o to, że Glaukos ma młodego niewolnika, w którym zakochał się do szaleństwa. Oczywiście zaprosił go do łoża i cieszył się jego młodym ciałem. Ale kilka tygodni temu wszystko się zmieniło. Glaukos nabrał podejrzeń, że jego kochanek i zarazem niewolnik ma innego kochanka, i teraz szaleje z zazdrości. Nie udało mu się jednak dowiedzieć, z kim chłopak go zdradza, w gruncie rzeczy nie ma

pewności, czy naprawdę to robi, a że za nim szaleje, nie zdecydował się torturami zmusić go do wyznania prawdy. Twoim zadaniem byłoby bez użycia siły, ale i nie wzbudzając podejrzeń, sprawdzić, czy chłopakjest wierny Glaukosowi, czy też go zdradza. Eszdek rozsiadł się wygodniej w fotelu. Czekał, aż Akenon zapyta, jaka jest druga zaleta tego przedsięwzięcia, ale przyjaciel tylko się uśmiechał. Eszdek uwielbiał prowadzić rozmowy, stopniując natężenie emocji i prowokując pytania i reakcje według własnego widzimisię, a Akenon doskonale się bawił, pozbawiając go tej przyjemności. – Na Astarte. – Eszdek uniósł ręce w geście udawanej rozpaczy. – Zadajże wreszcie to pytanie, przeklęty Sfinksie. – Dobrze, pytam więc, ile płaci? – Akenon podejrzewał, że w grę wchodzi niebagatelna suma. – Słuchaj uważnie… Eszdek zwlekał z odpowiedzią, teatralnym gestem upijając kolejny łyk. Potem pochylił się do przodu i gestem dał znakprzyjacielowi, by uczynił to samo. – Zapłacą ci w srebrze. A dostaniesz go dokładnie tyle, ile waży niewolnik! Tyle srebra, ile waży niewolnik! Akenon był pod wrażeniem, choć nie dał tego po sobie poznać. – A czy jest gruby? – zapytał, udając zatroskanie. – Na Baala, wszystko jedno, czy jest gruby, czy chudy! Obaj wybuchnęli śmiechem. Choćby był chudy jak szczapa, taka ilość srebra to pewnie dziesięciokrotnie więcej, niż kiedykolwiekdostał Akenon za dochodzenie. Dostanie niewielką fortunkę… o ile oczywiście uda mu się wyjaśnić sprawę. Glaukos płakał. Dobrą chwilę temu skrzyżował ręce na stole i ukrył w nich twarz. Jego ciałem wstrząsał szloch. Trochę mi go szkoda, pomyślał Akenon, krzywiąc się lekko. Ale to żałosne, że służba ogląda go w takim stanie. Nieco wcześniej Akenon zamówił kolejny dzban wina i zapłacił karczmarzowi srebrną monetą, by zrekompensować mu to, iż ani Glaukos, ani żaden z jego dwunastu służących niczego nie zamówił. Mam nadzieję, że podstęp się uda i będę miał w bród srebrnych monet. Nagle Glaukos uniósł głowę – twarz miał mokrą od potu i łez. – Czy moglibyśmy już iść? – poprosił słabym głosem. – Potrzebujemy jeszcze trzech, może czterech godzin, by substancja zadziałała – wyjaśnił Akenon. Glaukos poczerwieniał, uderzył pięścią w stół i wstał. – Nie dam ani chwili dłużej tym przeklętym wieprzom. – Odwrócił się do służących i krzyknął: – Idziemy! Opuścił gospodę, nie osłaniając twarzy kapturem. Akenon dopił wino i wyszedł za nim. Na dworze czekało dwunastu innych służących Glaukosa i rydwan, którego siedzenie wyłożono miękkimi poduszkami. Kilku niewolników pomogło bogaczowi wsiąść. Kiedy już usadowił się wygodnie, pokazał Akenonowi miejsce oboksiebie.

– Zmieścimy się obaj. Akenon wahał się przez chwilę. Do rydwanu nie zaprzężono konia, zamiast niego miało go ciągnąć sześciu niewolników. W arystokratycznej dzielnicy Sybaris używanie koni w okresie popołudniowej drzemki i w nocy był zabronione. Akenon wolałby iść pieszo, ale wyobrażał sobie, że Glaukos każe niewolnikom biec, więc wskoczył zręcznie do rydwanu i usiadł obokgrubasa. – Do pałacu! Szybko! – rozkazał Glaukos. Niewolnicy ciągnęli rydwan, a reszta służby biegła obok. W sumie towarzyszyły im dwa tuziny mężczyzn, połowę z nich stanowiła straż przyboczna, która wydobyła miecze z pochew. Ulice tej ubogiej dzielnicy były niemal zupełnie puste, a jedyne oświetlenie stanowiły pochodnie służących Glaukosa. Od czasu do czasu w ciemności zamajaczył cień biedaka albo rabusia, którzy czym prędzej schodzili im z drogi. Akenon odwrócił wzrok od brudnych i wąskich ulic, które przemierzali, i spojrzał kątem oka na Glaukosa. Chociaż jego pulchna twarz była w tej chwili zupełnie pozbawiona wyrazu, rozbiegane oczy wzbudzały niepokój. Szybko dotarli do dzielnicy arystokratów. Ulice pokryte tu były zgrzebną tkaniną, która tłumiła kroki niewolników. Teraz posuwali się niemal bezszelestnie, jak morderca zakradający się do ofiary. Po chwili stali przed pałacem Glaukosa. Wysokie, czerwone mury upodabniały go do fortecy i były świadectwem potęgi mieszkającego w nim bogacza. Kiedy znaleźli się na wewnętrznym dziedzińcu, Glaukos zeskoczył z powozu i podekscytowany biegał w kółko, wydając histeryczne polecenia. – Obudźcie wszystkich! Natychmiast! W tej chwili chcę widzieć wszystkich w sali przyjęć. Potem wszedł w jeden z bocznych korytarzy w poszukiwaniu ukrywającego się w mroku cienia. Cień zaś wyszedł mu naprzeciw – w świetle pochodni ukazała się olbrzymia postać. Akenon zadrżał. Nie mógł przyzwyczaić się do tego potwora, chociaż od przyjazdu do Sybaris widywał go codziennie. Nazywał się Boreasz i był niewolnikiem Glaukosa mającym strzec jego bezpieczeństwa. Pilnował wyjścia i miał przykazane nie wypuszczać nikogo z pałacu, póki nie wróci jego pan. Glaukos zapytał o coś Boreasza, a ten w odpowiedzi pokręcił głową. To był jego jedyny sposób porozumiewania się z otoczeniem, bo gdy był dzieckiem, w rodzinnej Tracji wyrwano mu język, by nie mógł zdradzić tajemnic swoich panów nawet wtedy, gdyby go torturowano. Glaukos i Boreasz przeszli przez dziedziniec, Akenon ruszył za nimi, starając się trzymać w bezpiecznej odległości od trackiego wielkoluda. Bardzo uważał, by zawsze znajdować się poza zasięgiem jego olbrzymich łapsk. Chociaż Akenon był słusznej postury, nie sięgał Boreaszowi nawet do ramion. Niemy niewolnik imponował nie tylko wzrostem, ale i muskulaturą. Jego ogolona głowa przypominała głowę Minotaura, a pod ciemną skórą na potężnych jak pnie drzew ramionach i nogach rysowały się żelazne mięśnie. Olbrzymi tułów i byczy karkszerszy niż głowa potęgowały jeszcze groźne wrażenie, jakie wywierał ten osobnik. Akenon szedł za Boreaszem, w napięciu wpatrując się w jego plecy. Kiedyś ze zdumieniem spostrzegł, że ten zwalisty potwór potrafi się poruszać zwinnie jak kot. Ale było coś jeszcze, co niepokoiło Akenona znacznie bardziej: spojrzenie, które wydawało się śledzić wszystkich wokół. Niepokojące i zimne… Zimne jakwzroktrupa.