Eric Van Lustbader - Cykl-Perła (1) Pierścień pięciu smoków.pdf

Eric Van Lustbader Pierścień Pięciu Smoków (The Ring of Five Dragons) Pierwszy tom cyklu "Perła" Przełożyła Lucyna Targosz Data wydania oryginalnego 2001 Data wydania polskiego 2003 Dla Viktorii Teraz i na zawsze PROLOG. Lorg Giyan i Bartta, kiedy miały po piętnaście lat, znalazły lorga. Krył się, jak to lorgi mają w zwyczaju, pod dużym, płaskim pozłocistym głazem, tkwiącym niczym narośl na dnie suchego jak pieprz wąwozu. Konara Mossa, ich ramahańska opiekunka i nauczycielka, ostrzegała je, żeby bacznie wypatrywały lorgów, bo te lubią rozrzedzone, przesycone aromatem kuello powietrze stoków Djenn Marre. "Strzeżcie się lorga - ostrzegała je, groźnie potrząsając sękatym palcem - albowiem lorgi to złe stwory, chwytające dusze umierających dzieci i gromadzące je niczym ziarna wymłóconego owsa". Bzdurny zabobon, myślała Giyan. Lorgi może i są dość niemiłe dla oka, ale raczej nieszkodliwe. Tak po prawdzie, są pożyteczne, jako że zjadają larwy prosiętników, a wszyscy wiedzą, jak te insekty potrafią niszczyć owies i inne uprawy w górskich dolinach. Był lonon, piąta pora roku - tajemniczy okres między pełnią lata a jesienią, kiedy roiło się od nagonogów; kiedy, w bezchmurne noce, na czarnym bezmiarze nieba widać było wszystkie pięć księżyców, bladozielonych jak brzuszki gołębi; kiedy niewłaściwie posłużono się Perłą; kiedy V'ornnowie zjawili się na Kundali. Giyan i Bartta, ramahańskie nowicjuszki, miały to ogromne nieszczęście być bliźniaczkami - zły omen wśród górskich Kundalan, nieomylny znak złego losu, czemu ich matka usiłowała zapobiec, okręcając pępowiny wokół różowych, delikatnych szyjek noworodków. Lecz ojciec, wszedłszy do izby położnicy, przeciął pępowiny myśliwskim nożem. Kiedy wrzasnęły, zachłystując się pierwszym oddechem, podciął gardło intrygantce położnej, która - szepcząc w matczyne ucho judzące zabobony - nakłaniała kobietę do dzieciobójstwa? Ojciec opowiedział to dziewczynkom wiele lat później, zanim na dobre odszedł z domu. Prawdę mówiąc, ich rodzice w ogóle nie powinni się pobrać. Ojciec był rozsądnym kupcem, trzeźwo patrzącym na świat, matka zaś była zaplątana w mroczną sieć magii, przesądów i lęków. Za dużo ich różniło, by mogli utworzyć trwały związek, a co dopiero zakochać się w sobie lub choćby się tolerować. Matka - tak podstępnie pozbawiona możliwości zażegnania złej doli - zaprowadziła córki do Opactwa Opływającej Jasności, jak tylko doszły do odpowiednich lat. W nad wyraz niestosowny sposób błagała konarę Mossę, żeby wyszkoliła dziewczynki na Ramahanki, w nadziei, że ich całkowite oddanie wielkiej bogini oszczędzi im tradycyjnej doli bliźniąt.

I tak oto stały się biegłe w Starej Mowie - uczono je z fragmentów Przeczystego Źródła, świętego Pięcioksięgu Miiny, spisywanych przez dziesięciolecia przez kolejne konara po tym, jak zostały utracone. Uczono je mitów stworzenia, legend Perły, siedemdziesięciu siedmiu świąt Miiny, znaczenia lonon: piątej pory roku, czasu Miiny, pory zmiany. Wpojono im fitochemię, sposoby leczenia ziołami i grzybami, odczytywanie znaków wróżebnych, sondowanie opalami. Przede wszystkim jednak poznały proroctwo o nadejściu Daru Sala-at, Wybrańca Miiny, który odnajdzie Perłę i dzięki niej wyzwoli Kundalan z niewoli V'ornnów. Osobliwe, że dwie siostry - na dodatek bliźniaczki - mogły sobie przyswoić te same wiadomości i dojść do odmiennych wniosków. Dla jednej naczynie było w połowie pełne, dla drugiej - w połowie puste. W opactwie opowiedziano Giyan o wspaniałych dziejach jej ludu, o czasach, kiedy to czarodziejskie istoty, takie jak smoki, narbucki, Rappa i perwillony, przebywały swobodnie pośród Kundalan; mężczyźni i kobiety wspólnie uczestniczyli w każdym aspekcie życia; osoby mające Dar uczono właściwie i mądrze posługiwać się magią Osom; każde święto było okazją do słuchania muzyki, tańców, śpiewów i radowania się życiem. A teraz, jak mówiono, pozostały jedynie bojaźliwe perwillony, śpiące głęboko w jaskiniach. Bartta z lekcji historii zapamiętała coś zupełnie odmiennego - co im odebrali V'ornnowie; że maleją wpływy i władza Ramahanek; że narodziła się nowa religia, Kara, już bez bogini; rozbestwienie i zaprzaństwo mężczyzn Ramahan oraz zdradę Rappa; że należy zrezygnować z czarów - znanych tylko posiadaczom wrodzonego daru - które znowu zaczęły kusić Ramahan; że Kundalan opuściła ich wielka bogini, która wystraszyła się najazdu V'ornnów i musiała się ugiąć przed przerastającą ją technomancją obcych. Zapamiętała klęskę tego, co było, klęskę Osoru, no i tych z Darem, i nauk Miiny, które miały chronić Kundalan przed inwazją. Bliźniaczki kierowały się na północ od Stone Border, szły stromą i wąską ścieżką wiodącą do Lodowych Jaskiń. Stoki barwy sepii opadały w dół, ku zielono-błękitnym polom w rozległej, żyznej dolinie. Brązowe igły kuello chrzęściły pod sandałami sióstr. I już zawsze ów dźwięk - cichy, szeleszczący, podobny do szelestu skrzydeł złośliwego czarnowrona - wywoływał w nich dreszczyk, bo po tej niebezpiecznej ścieżce mogły stąpać wyłącznie ramahańskie kapłanki, jak one, mieszkające w pobliskim Opactwie Opływającej Jasności, Giyan przystanęła, żeby popatrzeć na ogromne, poszarpane, skute lodem szczyty Djenn Marre. Bartta też się zatrzymała. Giyan los obdarzył wzrostem, urodą i smukłą sylwetką. A co gorsza, z punktu widzenia Bartty, miała Dar i można by ją szkolić w magii Osoru. Cóż zaś miała Bartta, oprócz niepohamowanego pragnienia przewodzenia Ramahankom? - Pomyśleć, że nikt nie wie, co leży za tymi górami - odezwała się Giyan. - Cała ty - stwierdziła cierpko Bartta - żeby rozmyślać nad pytaniami bez odpowiedzi. I przez takie głupstwa na pewno dalej zostaniesz leyna, nowicjuszką, mnie zaś w przyszłym roku mianują shima, kapłanką. - Jestem służką Miiny, tak jak i ty - powiedziała łagodnie Giyan. - Każda na swój sposób służy wielkiej bogini. Bartta burknęła: - Coś ci powiem. Bycie twoją siostrą stało się kłopotliwe. Całe opactwo mówi o twoich wypaczonych poglądach. - Wypaczonych, siostro? - Błękitne jak niezabudki oczy Giyan zdradziły, jaką przykrość sprawiła jej ta nagana. Bartta zdecydowanie potaknęła, szczęśliwa, że zdobyła punkt. - Nasz świat jest nieskomplikowany. My jesteśmy dobrzy, V'ornnowie źli. Nie mogę

pojąć, jak możesz zniekształcać tak niezbitą prawdę. - Nie rozumiesz - powiedziała Giyan. - Nie przeczę, że czyny V'ornnów są złe. Ja tylko kwestionuję ów pewnik dobra i zła. W życiu nic nie jest po prostu czarno-białe. A co do V'ornnów, to przecież wcale ich nie znamy. Czuję, że tkwi tu jakaś tajemnica, której nie zgłębiliśmy. - O, tak. Czujesz. Pewnie podpowiedział ci to ten twój przeklęty Dar. Giyan odwróciła się i wpatrzyła w ośnieżone górskie szczyty. Przypomniała sobie okropną wizję, którą miała trzy lata temu. Wizja ta - zbieżna z początkiem pokwitania - nawiedziła Giyan pewnego wspaniałego letniego popołudnia, na podwórcu opactwa. Siała zioła, gdy nagle zniknął świat. Najpierw myślała, że oślepła. Otaczała ją ciemność - nie czerń nocy czy nawet jaskini, lecz absolutna ciemność. Głosy szeleściły niczym skrzydła ptaków, ale nie mogła zrozumieć, co mówią. Była przerażona, a lęk jeszcze się nasilił, kiedy napłynęła wizja. Giyan, z zapierającą dech wyrazistością, widziała siebie z wysoka. Nosiła dziwne szaty, czystą biel żałoby. Stała na obojczyku narbucka, przed sobą miała widełki. Na krańcu prawego wyrostka stała Ramahanka w pomarańczowych szatach członkini Dea Cretan. Na krańcu lewego wyrostka tkwił groźnie wyglądający V'ornn w bojowym rynsztunku. Podeszła do rozwidlenia wyrostków, wiedziała, że czeka ją straszliwy wybór, rozstaje ścieżki życia. V'ornn uniósł ręce i dostrzegła w nich promienistą gwiazdę - wiedziała, że to Dar Sala-at, zapowiedziany przez proroctwo wybawca jej ludu. Patrzyła, jak kieruje się w lewo, ku Darowi Sala-at, ku V'ornnowi... Cóż to oznaczało? Nie wiedziała, lecz nie potrafiła zapomnieć porażającej mocy owej wizji. Nie ośmieliła się komukolwiek o tym opowiedzieć, nawet Bartcie. Lecz to wspomnienie stale do niej powracało i pewnie było przyczyną jej sprzecznych uczuć wobec V'ornnów, których przecież powinna nienawidzić. - V'ornnowie zrobili z nas niewolników, okaleczyli nas i torturowali - mówiła Bartta. - Zabijają nas dla zabawy podczas tych swoich zawodów. Ruch oporu istnieje i walczy, lecz nie jest dla V'ornnów żadnym przeciwnikiem. Obcy wypędzili nas z naszych miast, zmusili do szukania schronienia w górach, aż staliśmy się cudzoziemcami we własnym kraju. Wymordowali tysiące Ramahan. Ocalało jedynie nasze opactwo. Wiesz to równie dobrze jak ja. Giyan odwróciła oczy od szczytów Djenn Marre, od tajonych obrazów swojej wizji. Wiatr rozwiewał jej gęste, miedziane włosy. Delikatnie dotknęła ramienia Bartty. - Słyszę w twoim głosie ból i strach. Przez osiemdziesiąt osiem długich, straszliwych lat modliliśmy się do Miiny i nie otrzymaliśmy odpowiedzi. Bartta strząsnęła dłoń siostry. - Nie czuję ni bólu, ni strachu. - Ależ owszem, czujesz - powiedziała jeszcze łagodniej Giyan. - Bez ustanku obawiasz się, że Miina w swym gniewie na zawsze pozostawiła nas w rękach V'ornnów. Sama mi to powiedziałaś. - W chwili słabości, choroby i pomieszania - ucięła szorstko Bartta. - Dziwię się, że w ogóle o tym pamiętasz. - Czemuż nie miałabym pamiętać, siostro? Szczerze cię kocham. - Gdyby tak było - szepnęła, drżąc, Bartta. - Dręczą cię jakieś wątpliwości? - spytała Giyan, przytulając ją. Bartta na chwilę wsparła głowę na ramieniu siostry. Westchnęła. - Tego właśnie nie rozumiem - powiedziała. - Nawet konara, nasza starszyzna, nie

potrafią wyjaśnić osobliwego milczenia Miiny. Giyan ujęła w dłonie głowę Bartty, spojrzała jej w oczy. - Odpowiedź jest prosta, siostro. Wynika z naszej niedawnej historii. Bogini milczy, ponieważ zlekceważyliśmy jej ostrzeżenia i niewłaściwie użyliśmy Perły. - A więc to prawda. Miina nas opuściła - wyszeptała Bartta, po czym łzy napłynęły jej do oczu. - Nie, siostro. Ona po prostu czeka. Bartta otarła oczy, głęboko zawstydzona, że okazała taką słabość. - Na co? - Na Dar Sala-at. Tego, który odnajdzie Perłę i położy kres naszej niewoli u V'ornnów. Bartta nieco zesztywniała. - Czy to prawdziwa wiara, czy też odezwał się ten twój Dar? - Konara Mossa nauczyła mnie odrzucać Dar, tak jak nauczono nas wystrzegać się Rappa, bo ponoszą odpowiedzialność za śmierć Matki w dniu, kiedy zaginęła Perła, kiedy najechali na nas V'ornnowie. - Rappa mieli Dar i to doprowadziło do naszego upadku. - Bartta dostrzegła słaby punkt siostry i oczy jej zabłysły. Złośliwość, bliźniaczka zawiści, wzięła górę nad tajonymi lękami. - A jednak sprzeciwiasz się zaleceniom konary Mossy i korzystasz z Daru. - Czasami nic nie mogę na to poradzić - odparła cicho i ze smutkiem Giyan. - Dar jest zbyt potężny. - Czasem rozmyślnie używasz Daru - syknęła Bartta. - Szkolono cię sekretnie, nieprawdaż? - A jeśli nawet? - Giyan spuściła oczy. - Niekiedy wątpię, że to coś we mnie, Dar, jest złem. - Głos ścichł do szeptu. - Czasem późną nocą, kiedy nie śpię, czuję wokół siebie bezmiar kosmosu i wiem - wiem, siostro, sercem i duszą - że to, co słyszymy, co widzimy, czego smak i zapach czujemy, że znany nam świat to zaledwie drobina istniejącej gdzieś Całości. Wspaniałości przekraczającej nasze pojmowanie. I każdą cząstką mej jaźni pragnę tam sięgnąć i poznać ów bezmiar. I wtedy właśnie myślę: Jakżeż można dostrzegać zło w tym pragnieniu? Bartta patrzyła na siostrę z przeraźliwą zazdrością. Co ty wiesz, czego ty pragniesz, myślała. Jak gdybym nie pragnęła tego samego, choć wiem, że nigdy tego nie osiągnę. Już miała powiedzieć coś dowcipnego i uszczypliwego, kiedy widok ogona na chwilę odebrał jej głos. Ogon lorga mignął raz, iluzoryczny jak zapach wody w Wielkim Voorgu, i zniknął pod długim, płaskim, pozłocistym głazem. - Popatrz no! - powiedziała, schodząc do płytkiej rozpadliny. Skarpa była stroma i zdradliwa, spod nóg osuwały się iłołupki i połamane gałązki. - Spójrz tylko, siostro! - Bartta szeroko rozstawiła krzepkie nogi, nachyliła się i odwaliła głaz. - Lorg! - wykrzyknęła Giyan. - Tak. Lorg! - Bartta cofnęła się, zafascynowana i przerażona, a Giyan zeszła w rozpadlinę i stanęła obok niej. Lorg naprawdę był ohydną bestią. Skórę miał grubą i pokrytą brodawkami, wyłupiaste szare oczy zwracały się to w tę, to w tamtą stronę, jakby mógł patrzeć jednocześnie w dowolnym kierunku. Miało się wrażenie, że składa się wyłącznie z brzucha; głowa i nogi były niewielkie. Wydawał się pozbawiony kości, niczym dwukomorowy żołądek wypatroszonego lemura, i przez to był jeszcze bardziej obrzydliwy. Bartta podniosła kamień.

- A teraz musimy go zabić. - Zabić? Dlaczego? - Dobrze wiesz dlaczego - odparła lodowato Bartta. - Lorgi są złe. - Zostaw go w spokoju. Nie musisz mu odbierać życia. Bartta wprawnie się zamachnęła. Rozległ się osobliwy niski dźwięk, niczym rozzłoszczonego czarnowrona. Przynajmniej jednym górowała nad siostrą - siłą fizyczną. Kamień, wypuszczony po tak potężnym zamachu, uderzył lorga z przyprawiającym o mdłości odgłosem. Paskudne wytrzeszczone ślepia zwierzęcia skierowały się ku bliźniaczkom ze smutkiem, lecz stwór się nie poruszył. Ta jego obojętność jeszcze bardziej rozwścieczyła Barttę. Porwała następny kamień, tym razem większy, i zamachnęła się. Giyan złapała uniesioną rękę siostry. - Dlaczego, Bartto? Dlaczego tak naprawdę chcesz go zabić? Wiatr szumiał w gałęziach kuello, świstał w skalnych szczelinach. Wysoko w górze krążył jastrząb, bacznie wypatrując zdobyczy. Bartta wpatrywała się w twarz Giyan. Swojej wysokiej, pięknej siostry, bystrej i o zręcznych palcach. Na nowo rozgorzał w niej gniew, dławiąc, jakby dłoń olbrzyma zacisnęła się na jej gardle. Gwałtownie wyszarpnęła rękę i - zanim Giyan zdążyła coś jeszcze powiedzieć - z ogromną siłą cisnęła kamień. Uderzył lorga w głowę. Popłynęła strużka krwi tak jasnej i rzadkiej, że przypominała wodę. Bartta, pomrukując jak zwierzę, nabrała w garść kamieni i ciskała nimi w lorga, aż rozciągnął się na ziemi, poraniony do żywego mięsa. - Masz. Masz. - Stała nad lorgiem, drżąc lekko, w głowie się jej kręciło. Giyan kucnęła obok martwego stworzenia i pogładziła je. - Powiedz mi, jeżeli potrafisz - wyszeptała - gdzie tu jest zło, na wielką boginię? Bartta popatrzyła na nią i rzekła: - O tak, siostro. Uroń łzę nad stworem tak szkaradnym, że nawet nie drgnął, żeby siebie ocalić. Skoro jego śmierć tak cię zabolała, to wykorzystaj ten swój piekielny Dar. Wróć mu życie. - Dar nie działa w ten sposób - odparła Giyan, nie patrząc na nią. - Nie może przywrócić życia zmarłemu. - Spróbuj, czarownico. Giyan podniosła poszarpanego lorga i pogrzebała go w iłołupkach. Zabrudziła dłonie ziemią i krwią tak, że nie zdołała ich otrzeć. Czoło miała zroszone potem. W końcu spojrzała na siostrę. - I co właściwie osiągnęłaś? - Spóźnimy się na popołudniowe modły - rzekła Bartta. Kiedy ruszyła ku wysokim, połyskującym murom Opactwa Opływającej Jasności, zobaczyła sowę kołującą nad wierzchołkami drzew, jakby się jej przypatrywała. Księga Pierwsza Wrota Ducha "Znajduje się w nas piętnaście Wrót Ducha. Należy je rozewrzeć. Jeżeli choć jedne pozostaną zawarte, wywiąże się chorość ducha, która, gdy jej nie leczyć,

może zniszczyć w nas duszę". - Przeczyste Źródło, święty Pięcioksiąg Miiny l. Sowa Po szesnastu latach - szmat czasu - Bartta, niska, ciemna, przygarbiona i przypominająca lorga, znalazła się na tej samej ścieżce. Niebo było bezchmurne, wspaniale błękitne, jakby świeżo pomalowane. Słońce chyliło się ku zachodowi, osobliwa purpurowa plamka wyolbrzymiona przez atmosferę wyglądała jak źrenica oka. Oka Miiny, jak wierzyli Ramahanie, które wszystko dostrzegało i zapamiętywało. Powietrze było przesycone aromatem jodeł kuello i Bartta - kiedy pod jej sandałami chrzęściły zbrązowiałe igły - znów poczuła leciutki dreszczyk towarzyszący wspomnieniu. W jednej chwili wróciło popołudnie, kiedy to zabiła lorga. Przystanęła, wypatrując wyschniętej rozpadliny i dużego, płaskiego, pozłocistego głazu, pod którym, lata temu, znalazła zwierzę. Odziana była w długie pomarańczowe szaty z surowego jedwabiu przypisane konara, starszym rangą kapłankom Dea Cretan, ramahańskiej Naczelnej Rady. Dawno temu, przed zjawieniem się V'ornnów, Ramahanami władała jedna kobieta: Matka. Tytuł ten dziedziczyła jeszcze w dzieciństwie, jednocześnie na zawsze tracąc swe imię. W owym czasie wśród Ramahan była jednakowa liczba kobiet i mężczyzn - jeżeli można to sobie w ogóle wyobrazić! Mężczyzn usunięto, kiedy ich wrodzona zachłanność doprowadziła do utraty Perły, zniszczono czarnoksięskich Rappa i utworzono Dea Cretan, żeby już nigdy nie powtórzyła się zdradziecka przemoc zrodzona w łonie Zakonu, by stopniowo pozbyć się czarów nierozerwalnie splecionych z bractwem Ramahan. Bartta szła ścieżką, okolona wonią mirry, olejków goździkowych i szałwi - kadzideł, które paliła podczas modłów. Wonności te dawały moc jej wierze i jasność myślom. Postukała palcem cienkie, nieumalowane wargi. Gdzież jest ten głaz? Wiedziała, że niedaleko. Upływ czasu i kaprysy pamięci sprawiły, że dwukrotnie go minęła. Za każdym razem jednak ramahańskie wyszkolenie zmusiło ją do zawrócenia - i w końcu rozpoznała głaz, którego złocista barwa teraz już tylko gdzieniegdzie przebłyskiwała spod warstwy skruszonych iłołupków i igieł kuello. Bartta uniosła rąbek szat, na wpół ześliznęła się po stoku rozpadliny i ostrożnie szła wśród rumoszu skalnego i żółtych kępek turzycy. W ciągu tych lat zmiany geologiczne pokiereszowały zapadlisko. Głaz leżał teraz niczym kładka nad szczeliną w dnie rozpadliny. Kobieta pochyliła się i dotknęła chłodnej, szorstkiej, złocistej powierzchni głazu, nawet po takim czasie wzburzona wspomnieniem lorga. Złorzeczyła od serca. Ów lorg na pewno był złym znakiem. Trzy dni po jego zabiciu Giyan schwytano i zabrano do Axis Tyr, na niewolnicę V'ornnów. Było to szesnaście lat temu i nigdy już nie dała znaku życia. Za to Bartta wiele razy słyszała opowieści o kundalańskiej kochanicy regenta. Giyan dzieliła łoże z V'ornnem! Jak mogła? To było nie do pomyślenia! Bartta wzdrygnęła się, myśląc o przerażającym V'ornnie. I wtedy właśnie usłyszała ów dźwięk - słabiutki, niewyraźny, odbijający się echem. Odwróciła się i rozejrzała. Poruszały się jedynie wierzchołki pełnych wdzięku kuello. Dźwięk powrócił i miała wrażenie, że po kręgosłupie spływa jej strużka lodowatej wody. Uklękła i zajrzała do szczeliny. W szparze pomiędzy skałą a warstwą

iłołupku dostrzegła jedynie ciemność. - Jest tam kto? - spytała stłumionym głosem. Doleciał ją głos ni to ludzki, ni to zwierzęcy. Poderwała się na nogi, włosy stanęły jej dęba. Cofnęła się, potknęła, złapała równowagę. Odwróciła się i zaczęła uciekać. Przydepnęła rąbek szaty, którą zapomniała nieco unieść, i upadła, rozdzierając materiał i raniąc kolano. Krzyknęła, podniosła się i pobiegła. Dotarła do skarpy rozpadliny i zatrzymała się, żeby złapać oddech. Spojrzała w górę, na świetliste lazurowe niebo. W ustach jej zaschło, serce łomotało. Ciche, niesamowite zawodzenie wiatru dawało pozory życia skałkom i wąwozom, zagłuszało tamten obrzydliwy dźwięk. Spojrzała ku gęstwie kuello i głęboko odetchnęła, żeby pozbyć się resztek strachu. Drgnęła, kiedy spośród ocienionych iglastych konarów ukazała się wielka rogata sowa i - bezszelestnie poruszając olbrzymimi skrzydłami - obniżyła lot. Bartta wymówiła imię Miiny, albowiem sowa była świętą posłanniczką bogini. Ptak leciał wprost ku niej. Przylgnęła do skarpy. Za późno na ucieczkę. Szeptała modlitwę, a tymczasem sowa przeleciała tak nisko, że Bartta poczuła powiew potężnych szarobłękitnych skrzydeł. Ptak jeszcze bardziej obniżył lot, a ona odwróciła się i śledziła go wzrokiem. Sowa przeleciała nad płaskim, długim głazem, potem drugi raz i trzeci. Po chwili wzbiła się na potężnych skrzydłach i odleciała w mroczny bór kuello. Barttę ogarnął osobliwy lęk. Sowa, rzecz jasna, była znakiem. Znakiem wielkiej wagi, gdyż sowa w blasku dnia zapowiadała nadciągającą śmierć. Kobieta bała się coraz bardziej, wiedziała jednak, że nie powinna zignorować znaku danego przez Miinę. Ale to przecież niemożliwe: Miina odeszła, a przynajmniej Bartta to sobie wmówiła. Cóż więc porabiała tutaj posłanniczka bogini? Należało się o tym przekonać. Niechętnie wróciła po własnych śladach. Uklękła obok głazu, krzywiąc się z bólu. Słońce stało tuż nad linią lasu, cienie w rozpadlinie były długie, błękitne, gęste. Bartta chrząknęła. Głaz poruszył się opornie jak kaleka, na znak protestu spuszczając małą lawinę iłołupków. Znów rozległ się ów mrożący krew w żyłach głos. Bartta padła na ziemię i wsunęła głowę w szczelinę. W gasnącym świetle dnia ledwo dostrzegła małą, skuloną postać. To był Kundalanin, a nie zwierzę - i to mały, na pewno nie dorosły. I znów omal się nie cofnęła. Nie miała najmniejszej ochoty schodzić w te niebezpieczne mroki. Powstrzymało ją jednak wyszkolenie. Miina przemówiła i teraz ona, Bartta, musi zadziałać. Ileż to czasu upłynęło, odkąd Miina dała Ramahanom znak? Bartta nie wiedziała. Ale na pewno dużo czasu. Bardzo dużo. - Trzymaj się! - zawołała, gramoląc się w dół. - Idę do ciebie! Schodziła, krztusząc się w chmurze pyłu i potężnie złorzecząc. Stwardniałymi od pracy dłońmi czepiała się małych załomków, żeby nie runąć w dół. Musiała być szczególnie ostrożna, bo kruchy iłołupek bardzo łatwo mógł się odłamać lub obsunąć pod jej ciężarem. Bartta wiedziała, że tutejsza obfitość skał osadowych to "robota" rzeki Chuun, płynącej stąd do Axis Tyr, kundalańskiego miasta, które V'ornnowie obrali na swoją stolicę. Słyszała wiele opowieści o Axis Tyr sprzed inwazji V'ornnów, o pięknym mieście z błękitnego i różowego kamienia, zbudowanym na obu brzegach Chuun. Teraz zaś, o ile wiedziała, jedynymi Kundalanami w mieście byli nieszczęśni więźniowie lub niewolnicy. Jak Giyan. Nieuniknione wyrzeczenia pozbawiły uczuć twarde serce Bartty. Było teraz równie nieczułe jak głaz. Ale nadal mogła nienawidzić. Kiedy myślała o V'ornnach, wstrząsał nią dreszcz zgrozy. Cóż za potwory! Obrzydliwe, łyse niczym zgniły clemett i dwakroć bardziej cuchnące. Nigdy się nie wiedziało, co myślą te łyse bestie, chociaż członkowie kundalańskiej

partyzantki nauczyli się przewidywać ich reakcje na pewne wydarzenia. Jednak ruch oporu był w gruncie rzeczy bezsilny. Na cóż przydawały się ofiary z życia? Minęło sto jeden lat od rozpoczęcia okupacji i nic się nie zmieniło. Nic nie można było na to poradzić. Trzeba się było nauczyć żyć z tym jarzmem. Dzięki niech będą Miinie, że V'ornnowie pojmali Giyan, nie ją. Bartta wiedziała, że prędzej by się powiesiła, niż przystała na służenie im lub dotykanie ich cuchnących cielsk. Tak czy owak, pomyślała cierpko, jej bliźniaczka wykazywała niezdrowe zainteresowanie V'ornnami. Teraz ma, czego chciała. Bartta zaczęła się pocić. W szczelinie było nienaturalnie ciepło. Potykając się, ruszyła jak najbliżej ścian, żeby uniknąć największego żaru, który bił falami z nierównego skalnego podłoża. Na obwodzie dna szczeliny sterczały, niczym chwytne palce, stalagmity z różowego kalcytu. Rozpalone powietrze migotało i paliło jej płuca, więc możliwie najszybciej dotarła do skulonej postaci. Okazało się, że to może piętnastoletnia dziewczyna, trzęsąca się jak w ataku zimnicy. Słodko pachnący pot rosił czoło biedaczki i sklejał jej długie, splątane blond włosy. Piękna twarz była mroczna, ściągnięta. Bartta wzięła ją na ręce i poczuła, jaka jest rozpalona. Dziewczyna krzyknęła, kiedy niosła ją ku otworowi odsłoniętemu przez poruszony głaz. - Przestań biadolić - burknęła Bartta. - Za chwilę cię stąd wydobędę. Jesteś bezpieczna. Ale sama w to nie wierzyła, widząc suchą i zaczerwienioną skórę dziewczyny. Ramahanki były nie tylko mistyczkami, ale i znakomitymi uzdrowicielkami. Bartta wyraźnie widziała oznaki gorączki duur i wcale się jej nie podobało, że zakażenie wirusowe osiągnęło takie stadium. Owa gorączka, powracająca co pięć lat, już od wieku siała spustoszenie wśród Kundalan. Ramahanki uważały, że to V'ornnowie przywlekli zarazę na Kundalę, ruch oporu zaś był przekonany, że Gyrgoni, tajemnicza kasta V'ornnańskich technomagów, stworzyli owego wirusa jako kolejną broń, by powalić Kundalan na kolana. W każdym razie Ramahankom rzadko udawało się uratować ofiary gorączki duur. Jeżeli chorobę rozpoznano w czterdzieści osiem godzin od wystąpienia objawów, dobre efekty dawały kataplazmy z mieszaniny zmiażdżonych nasion krwawnicy i ususzonej delikatnej wewnętrznej strony liści naparstnicy. W przeciwnym razie, jak tylko wirus docierał do płuc, namnażał się tak gwałtownie, że chory w ciągu kilku dni topił się niczym wrzucony do morza. Trzymając dziewczynę na rękach, Bartta przystanęła i spojrzała na skrawek mroczniejącego nieba. Droga w górę wydawała się o wiele dłuższa niż ta w dół, zanim zeszła na dno szczeliny. Dziewczyna umierała, nie było co do tego najmniejszych wątpliwości. Cóż więc po niej? Gdyby zdołała ją stąd wydobyć i zanieść do wioski, może przedłużyłaby jej życie o tydzień, góra dwa. Ale po co? Bolesny grymas już zniekształcał twarz dziewczyny, a jej cierpienia tylko by się nasiliły. Lepiej ją tu zostawić; szybka śmierć będzie wręcz błogosławieństwem. Kiedy jednak Bartta kładła ją na dnie szczeliny, niewielki wstrząs obsypał je okruchami łupków. Kapłanka przycisnęła się do drgającej ściany, a dziewczyna krzyknęła. Spojrzała przytomniej i przywarła do kobiety, zawodząc żałośnie. Bartta - czekając, aż ustanie trzęsienie ziemi - przypomniała sobie świętą sowę Miiny. Bogini wreszcie przemówiła i wybrała ją, Barttę! Sowa trzykrotnie przeleciała nad szczeliną. Dlaczego? Na pewno nie po to, żeby Bartta porzuciła tu dziewczynę, skazując ją na śmierć. Jakież więc było znaczenie posłania Miiny? Może bogini chciała, żeby chora została własnością Bartty. Ale dlaczego? Czyżby było w niej coś wyjątkowego? Bartta spojrzała na nieziemsko piękną twarz, tak bladą, że pod skórą, nienaturalnie

naprężoną i pałającą od gorączki, widać było siateczkę błękitnych żyłek. Odgarnęła gładkie włosy z czoła dziewczyny i zapytała: - Jak ci na imię? - Riane. - Serce chorej biło równie szybko jak serduszko bielaka. - Hmmm. Nie znam tego imienia. Skąd jesteś? Dziewczyna się skrzywiła. - Ja nie... Nie mogę sobie przypomnieć. Jedynie... - Jedynie co, kochanie? - Pamiętam wspinaczkę. - Wspinaczkę? - Bartta zmarszczyła brwi. - Chyba nie słyszałam takiego słowa. Co to znaczy? - Wspinaczka. No wiesz, wchodzenie i schodzenie po pionowych ścianach skalnych. - Nie opowiadaj głupstw - skarciła ją Bartta. - Żadna ze znanych mi osób tego nie robi. - A ja tak - odparła dumnie Riane. - To znaczy robiłam. Wyraźnie pamiętam zejście z Poczwórnego Białego Wierchu. - Przecież to niemożliwe - stwierdziła Bartta. Poczwórny Biały Wierch był urwistą górą, wznoszącą się jakiś kilometr powyżej opactwa. Nawet dla kozic był zbyt stromy, poszarpany i oblodzony. - Ależ skąd. Powtarzałam to wiele razy. Bartta jeszcze bardziej się zachmurzyła. - No dobrze, niech ci będzie. A co stało się potem? - Odłamał się mały występ, którego się trzymałam. Może skała pękła, kiedy ziemia zadrżała. Spadłam. - No dobrze, kochanie, ale jak znalazłaś się tu, pod złocistym głazem? - Ja... nie wiem. Bartta westchnęła. - Co sobie przypominasz? Kto jest twoją matką? A ojcem? Riane pokręciła głową. - Zastanów się, dziewczyno. Pomyśl! Riane odsunęła się od niej i zwinęła w kłębek. Bartta zmusiła się, by złagodzić głos. - Postaraj się, proszę. To ważne. - Nic więcej nie pamiętam. Amnezja, pomyślała kapłanka. Jest nie tylko chora, ale też doznała obrażeń. - Źle się czuję - zakwiliła Riane, jakby podkreślając domysły Bartty. - Wydobrzejesz - pocieszyła ją odruchowo kobieta, chociaż bardzo w to wątpiła. - Nie zostawiaj mnie - powiedziała nagle dziewczyna. Bartta miała wrażenie, że przygniótł ją młyński kamień. Uśmiechnęła się z przymusem i powiedziała: - Wspólnie się stąd wydostaniemy. Już wkrótce zobaczysz... Szczeliną targnął kolejny wstrząs. Riane rozejrzała się nerwowo, w jej błękitnych oczach widać było strach. Na dno posypały się znowu kawałki łupków. - Umrzemy tutaj? - zapytała. Najwyraźniej nie miała pojęcia o swojej chorobie. - Nie umrzemy tutaj. - Bartta miała nadzieję, że zdołała się uspokajająco uśmiechnąć. - Jestem Bartta ze Stone... Riane wrzasnęła, bo szczeliną targnął trzeci, najsilniejszy wstrząs. - Nie ma co beczeć - kobieta surowo zganiła zawodzenie chorej. - Zdążymy się stąd

wydostać. Ponad głową Riane widziała warstwy łupków zsuwające się ku środkowi szczeliny i mknące w otworze, który pojawił się po trzęsieniu ziemi. Muszę się stąd wydostać, pomyślała Bartta, bo inaczej zginę. Znów rozważyła porzucenie dziewczyny, lecz pamiętała sowę i musiała wypełnić nakaz bogini. Wstała, oparła się o ścianę i przewiesiła Riane przez lewy bark. - No dobrze. Teraz mocno się trzymaj. Zaczęła się wdrapywać. Szło jej to powoli. Miała dość rozumu, by wiedzieć, że trzęsienie ziemi zniszczyło sporo wgłębień i wybrzuszeń, które wykorzystała przy schodzeniu. Te, które wyczuwała teraz, kilkakrotnie sprawdzała, zanim się ostrożnie podciągnęła. Cały czas przygniatał ją ciężar chorej, garbił plecy, wywoływał ból ramion i bioder - ból, który coraz bardziej się nasilał. Jednak uparcie się pięła, zabraniając sobie pośpiechu i nakazując wypróbowanie każdej prowizorycznej podpory, żeby się pod nimi nie załamała i żeby nie spadły na dno szczeliny. Przez cały ten czas lękała się wszakże, żeby kolejny wstrząs nie zrzucił jej na dół. Jeszcze nigdy nie czuła się tak bezradna, od kiedy została Ramahanką w Opactwie Opływającej Jasności, lecz, co dziwne, jednocześnie odczuwała radość, bo znów czuła więź z własnym ciałem i korzystała zeń jak w dzieciństwie. Wspaniale było znowu czuć pod palcami ziemię, czuć pracę mięśni i ścięgien. Słyszała pochlipywanie Riane i modliła się, żeby osłabiona dziewczyna nie puściła jej. Przebyła już dwie trzecie drogi, kiedy zabrakło oparcia dla palców. Trzy ewentualne podpórki pękły, ostatnia dopiero wtedy, kiedy Bartta przeniosła na nią cały ich wspólny ciężar. Zjechała na poprzedni występ, a od wstrząsu aż zabolał ją kręgosłup. Riane zemdlała. I dobrze, pomyślała Bartta, dziewczyna boi się za nas obie. Instynkt nakazywał jej iść w górę, ale Bartta poświęciła trochę czasu na odpoczynek. Ziemia na razie się nie trzęsła, lecz nie było słychać żadnego ptaka, co kapłanka potraktowała jako ostrzeżenie przed następnymi wstrząsami. Całe życie spędziła w cieniu Djenn Marre, więc trzęsienia ziemi nie były dla niej nowością. Najsłabsze nasilenie miały na pogórzu, a ich moc wzrastała wraz z wysokością. Pewnego razu, kiedy niosła miesięczną dostawę do Lodowych Jaskiń, miała nieszczęście natrafić na trzęsienie ziemi, które zmiotło część ściany skalnej niecałe siedem metrów od miejsca, gdzie przycupnęła, przerażona. Do Lodowych Jaskiń zachodziły wyłącznie akolitki Ramahan, a i to nieczęsto. Jaskinie, wyżłobione w granicie Djenn Marre niczym siedlisko osobliwego mitycznego drapieżnego ptaka, znajdowały się pięć kilometrów od opactwa i kilometr powyżej wodospadów Niebiańska Kaskada, od których brała początek Chuun. Wszyscy się zastanawiali, jak Tchakirowie mogli tam żyć. Ale na cóż więcej zasługiwały te męty i wyrzutki - zbrodniarze, odmieńcy i szaleńcy, odrzuceni przez społeczność? Mimo to wciąż byli Kundalanami. Ramahanki uważały za swój święty obowiązek wobec Miiny dbać, żeby ci nieszczęśnicy nie zginęli marnie na wietrznych i oblodzonych szczytach Djenn Marre. Żaden cywilizowany Kundalanin nigdy nie widział Tchakira. Ale na pewno istnieli, bo kiedy akolitki ramahańskie zjawiały się w Lodowych Jaskiniach, tak jak Bartta, to racji żywnościowych z poprzedniego miesiąca już nie było. I ona, jak wszystkie kobiety przed nią, przebywała tam tylko tyle czasu, ile trzeba było, żeby położyć niewielkie, wypchane pakunki z suszoną żywnością i ziołami, łyknąć ze dwa razy mętnej rakkis i ruszyć w dół oblodzonego, niemal pionowego szlaku. Teraz miała przed sobą inny niemal pionowy szlak. Przebyła już sporo drogi w górę, a mimo to wieczorne niebo wydawało się jeszcze bardziej odległe, przypominało muszlę sczerniałą po całopalnej ofierze. Z mroków wyłoniła się gwiazda, niebiesko-biały ognik, a tuż

obok niej, po prawej, zjawił się jeden księżyc, potem zaś drugi i ich poświata oświetliła szczelinę. Bartta poczuła to najpierw w podeszwach stóp; zebrała się w sobie i żarliwie modliła do Miiny, aby bogini wyciągnęła ku niej pomocną dłoń. Głuchy pomruk przeszedł w krótki grzmot, ogłuszając ją boleśnie. Ziemia zadrżała i kobieta zaczęła się zsuwać, desperacko wczepiając się w skarpę. Miała wrażenie, że cała szczelina się rozpada i że to już ostatnie chwile jej życia. Wszystko zamarło w przerażającym bezruchu. Bartta spojrzała w górę - ściana rozpadliny pękła i jej najwyższa część odchyliła się, tworząc coś w rodzaju nierównych schodów. Instynkt popchnął ją w górę. W jednej chwili była przy owych schodach i - wspinając się jak mogła najszybciej w tych okolicznościach - wydostała się ze szczeliny. Znalazła się w rozpadlinie i nawet nie zatrzymała się, by złapać oddech, ale niemal biegła, niosąc na ramieniu nieprzytomną dziewczynę. Ośmieliła się obejrzeć przez ramię dopiero wtedy, kiedy dotarła do dróżki wijącej się pośród kuello i wiodącej do Stone Border. Nie wiedziała, co spodziewała się ujrzeć, lecz w księżycowej poświacie, spływającej w dół jak mleko z wymion kozy, nie dostrzegła niczego niezwykłego. Stęknęła z wysiłku, wygodniej układając dziewczynę na bolącym ramieniu, i pospieszyła ku domowi. 2. Pnącze Annon wypuścił strzałę, Kurgan wystrzelił bełt - i w sekundę później runął w dół nagonóg, obniżający lot ponad ciernistą koroną sysalowca. Bełt przeszył jego pulchną, błękitno-żółtą pierś, strzała chybiła o włos. Annon triumfalnie potrząsnął pięścią nad głową. Kurgan jednak poczęstował go obelżywym gestem i na łeb, na szyję pognał przez zagajnik sysalowców, w którym zaczaili się wczesnym rankiem, jako że V'ornnowie świetnie wiedzieli, iż soczyste nagonogi zakładają gniazda na najwyższych gałęziach wielkich, sękatych, wiekowych drzew. - O tak, to moja zdobycz - wysapał Kurgan. Wyszarpnął okrwawiony metalowy bełt z ptasiej piersi i wetknął z powrotem w łącze na zewnętrznej stronie lewego przedramienia. - Pojąłeś wyższość v'ornnańskiej technologii? - Potrząsnął jesionowym łukiem Annona. - Nie rozumiem, czemu się wygłupiasz z tą żałosną, zacofaną kundalańską bronią. - To była próba - odparł Annon. - I to nieudana. Sam musisz to przyznać. Kurgan dźgnął martwego nagonoga cienkim trójgraniastym nożem, który zawsze miał przy sobie. Był to jego największy skarb, którego nie pozwalał dotykać nawet Annonowi. Annon wszakże zbytnio się tym nie przejmował, nie przepadał bowiem za v'ornnańską bronią. - Asherowie są znani z miłości do Kundalan, nie? - mruknął Kurgan. - Po co to wywlekasz? - spytał przez zęby Annon. - Wychowała cię Kundalanka. To nie jest normalne. Wszystko, czego cię nauczyła, jest tak samo wybrakowane jak łuk, który ci dała. Jeszcze wyjdzie ci to bokiem. Annon wolał nie podejmować tego tematu, dotknął własnego łącza. - Za bardzo polegasz na okummmonie. - A czemuż miałbym nie polegać? Wycelował za mnie, wyliczył wektor ptasiego lotu, szybkość wiatru i czas lotu co do nanosekundy. We właściwej chwili wystrzelił bełt. A co ta kundalańska zabawka zrobiła dla ciebie? Okummmon dał zdobycz mnie, a nie tobie.

- Nie musiałeś się wysilać. W ten sam sposób uczy nas, kiedy dostajemy Wezwanie, żeby się podłączyć. - Otóż to, głupolu. - Kurgan uśmiechnął się i otarł gruby grot bełtu; okummmon już "zmetabolizował" krew nagonoga, rozkładając ją na składniki pokarmowe bez trudu wchłaniane przez krew młodziana; klepnął przyjaciela w plecy. - Okummmon to przywilej, który należy cenić. My, Bashkirowie, jesteśmy jedynymi z wysokiej kasty, którzy mogą się podłączyć. Bądź z tego dumny i współczuj Genomatekkom, co są tylko z nazwy wysoką kastą. Współczuj Khagggunom, wojownikom; Mesagggunom, inżynierom; Tuskugggunom, kobietom, czyli niższym kastom. Oni wszyscy są sototymi, których nie można wezwać. To dowód na to, że jesteśmy od nich lepsi. - Mnie to Wezwanie przypomina pęta. Kurgan potaknął. - Ma nas jeszcze bardziej związać z Gyrgonami. - Nie chcę być z nikim związany. - Pochodzisz z Asherów, dynastii ustanowionej i namaszczonej przez Gyrgonów, Tych Którzy Wzywają. Twój ojciec jest drugim z dynastii Asherów, ty nastąpisz po nim, po tobie twój syn, i tak dalej. Annon pomyślał o trzech swoich siostrach, których nie widział od ich narodzin. Mieszkały w innej hingatta, podobnie jak ich matka - ich wspólna matka, którą zobaczył dopiero przed siedmioma laty, tuż przed jej śmiercią. Już nie mogła wtedy mówić. Nie rozpoznała go w ostatnich chwilach. - Wcale tego nie chcę. - To sceduj to na mnie - zaśmiał się Kurgan. - Zrobiłbym to, gdybym mógł. Kurgan był głęboko zaniepokojony. - Masz takie dziwaczne poglądy, Annonie Ashera! Założę się, że to sprawka tej kundalańskiej czarownicy, co się tobą opiekuje. Przecież nawet nauczyła cię mówić i czytać po kundalańsku. - Wyjawiłem to tylko tobie, Kurganie. - Gdyby twój ojciec wiedział, jakimi bzdurami cię faszeruje, to by ją wyrzucił na zbity pysk! - prychnął Kurgan. - Mojemu ojcu raczej podoba się sposób, w jaki ona mnie wychowuje. - Annon się uśmiechnął. - Pokazała mi część tajemnych przejść przecinających kundalański pałac i opowiedziała o swojej wiosce, Stone Border, wysoko w górach Djenn Marre. - Aaa, Kundalanie. Dochowywanie tajemnic to ich najbardziej irytująca cecha. Ale kogo obchodzą te ich sekrety? Czegóż mogli byśmy się nauczyć od podrzędnych kultur? - Kurgan położył dłoń na ramieniu przyjaciela. - Wiem, że to dla ciebie trudne. Wychowuje cię niewolnica! Co regent sobie myśli? Niektórzy gadają, że go opętała. Gadają, rzecz jasna, za twoimi plecami. Krew napłynęła Annonowi do twarzy. - Dałbym nauczkę tym psim synom. - I narobiłbyś sobie przy okazji wrogów. Jak twój ojciec. - Mój ojciec nie boi się żadnych wrogów. - Fakt. Ale to, jak lekceważy tradycję... Ta jego kundalańska damulka to tylko jeden przykład. - Gdyby moja matka nie złamała wiary...

- Gdyby twoja matka nie złamała wiary, nigdy nie trafiłbyś do hingatta liiina do mori. Wychowywałaby cię, tak jak twoje siostry, w hingatta falla do mori. "Hingatta" nazywano wspólnoty ośmiu v'ornnańskich kobiet w wieku rozrodczym; wychowywano w nich dzieci z wyższych kast przez rok po modelowaniu, kiedy to za pośrednictwem swojego okummmonu były stale podłączone do matrix. - Nigdy byśmy się nie spotkali i nie zaprzyjaźnili. I nigdy nie miałbym okazji pobić cię na głowę w polowaniu! - Mój ojciec nie pochwala naszej przyjaźni. - A mojego doprowadza to do szału! - Uważa, że twój ojciec namawia cię, żebyś wykrył tajemnicę salamuuunu. - Nasi ojcowie się nienawidzą, to fakt, a wszystko przez ten narkotyk - powiedział Kurgan. - I pomyśleć tylko, że mógłbym nigdy nie dostawać od niego nakazów! Dla mnie Wennn Stogggul może sobie gnić w N'Luuurze! - Obwiązał szyję nagonoga i zawiesił go przy pozostałych. - Spójrz, przyjacielu! - Uśmiechał się szeroko, kpiąco. - Cztery ptaki i ani jeden twój! Annon wskazał dwa małe czworonogi wiszące na gałęzi. - Zupełnie mi wystarczy parka bielaków. - Bielaki, też coś! Odrobinka mięska i to na dokładkę o smaku gliny! - A ty świetnie znasz gorzki smak gliny, nieprawdaż, przyjacielu? - Ja? Załóżmy się, kto częściej jej próbował! - A o co zakład? - zaśmiał się Annon. - Trzy kolejki ognistej numaaadis. - Raczej mętnej rakkis. - Tego kundalańskiego sikacza? Cuchnie jak zgniłe clemetty. - Za mocna dla takich jak ty, co? - Nigdy! Pewnie dalej by się przekomarzali w tym stylu, gdyby Annon nie dostrzegł czegoś kątem oka. - Kurgan! - szepnął, kucając. - Spójrz no tylko, Kurganie! O tam! Kurgan popatrzył tam, gdzie wskazywało wyciągnięte ramię przyjaciela. Przez lukę w drzewach padał jasny snop słonecznych promieni. Coś się w tym blasku poruszało. Kurgan przesunął się, żeby lepiej widzieć, i nadepnął na suchą gałązkę. Annon natychmiast zatkał mu usta dłonią, żeby stłumić gniewny okrzyk. Chłopcy zamarli. V'ornnowie byli bezwłosi, mieli długie, stożkowate, gładkie czaszki i bladożółtą skórę. Tak jasne, że aż bezbarwne oczy Annona i jego smutne usta sprawiały, że ogromnie różnił się od Kurgana, którego czarne jak noc oczy czyniły twarz jeszcze chudszą i bardziej kanciastą. Obaj chłopcy nadal widzieli jakiś ruch w trójkątnym słupie blasku. W milczącym porozumieniu, zrodzonym ze wspólnego wychowania w liiina do mori, przyjaciele ostrożnie i powoli dążyli na skraj zagajnika sysalowców. Dotarli na obrzeże świetlnego trójkąta i aż im zaschło w ustach. - Oczom nie wierzę! - szepnął Kurgan. - Co za niespodzianka! - rzucił cicho Annon. - Wspaniała! - Też tak myślę! - Ale ja to pierwszy powiedziałem, więc jest moja! - Jeszcze czego! Zerkali w oślepiający słoneczny blask. Usłyszeli orzeźwiający szmer strumyka - jednego

z wielu dopływów potężnej Chuun, zasilającej Olbrzymie Fosforyczne Bagna, dwadzieścia mil dalej na zachód. Pluskowi wody towarzyszył cichy radosny śmiech, bo obiektem zainteresowania chłopców nie był ani barwnie upierzony nagonóg, ani sześcionoga bagienna jaszczurka. Nawet widok narbucka z drogocennym spiralnym rogiem - który to zwierz zniknął z Kundali z nadejściem V'ornnów - nie poruszyłby tych nastolatków tak, jak poruszył ich widok młodej Kundalanki. Uniosła wysoko suknię, odsłaniając mlecznobiałe uda, i zapuściła się na płyciznę strumienia. Poruszała palcami stóp, wzbijając muł i płosząc kijanki. Chłopcy domyślili się, że to widok umykających kijanek był przyczyną jej dźwięcznego śmiechu. Nie, żeby zwracali zbytnią uwagę na dźwięki, jakie wydawała. Nie, nie - oni przyglądali się bacznie jej włosom. Były gęste i brązowe jak usmażona w rondlu leeesta. Ułożyła je na czubku głowy i spięła parą długich, filigranowej roboty szpilek, jak to kobieta tej rasy. Kiedy tak patrzyli, weszła głębiej w strumyk. Woda zakryła jej stopy. Nagle uniosła głowę i rozejrzała się. Chłopcy zamarli i wstrzymali oddech, żeby się nie zorientowała, że ją podglądają, i nie uciekła. Nie bali się jej, to oczywiste. Byli V'ornnami i nie obawiali się żadnego z Kundalan. Raczej ich pociągała. No i te jej włosy. V'ornnowie byli zupełnie pozbawieni włosów i z pewnością dlatego włosy Kundalan budziły w nich całą gamę odczuć - od odrazy do erotycznej fascynacji. Krążyły nawet pogłoski, że Gyrgoni często odwiedzali kundalańskie kashiggen, gdzie płacili za usługi tajemniczych imari, mających tak długie włosy, że - jak mówiono - ktoś musiał je unosić, kiedy szły. Ponieważ jednak Gyrgoni uwielbiali rozsiewać plotki i legendy na swój temat, nikt nie potrafił oddzielić prawdy od zmyśleń. Chłopcy patrzyli, oszołomieni, jak młoda Kundalanka unosi ręce i wyciąga filigranowe szpilki. Włosy spłynęły jej na plecy niczym Niebiańska Kaskada. Potem zaczęła się rozbierać. Najpierw zdjęła kamizelkę, później bluzkę, a na koniec długą, układaną spódnicę. Z okrzykiem zachwytu zanurzyła się, nagusieńka, w wodzie. A kiedy woda rozbryznęła się wokół jej ud, ujrzeli jej uroczą czuprynkę. Kurgan upuścił upolowane nagonogi. Leżały teraz u jego stóp ze skręconymi karkami, zapomniane w podekscytowaniu nowymi łowami. - Oto dojrzały clemett, gotowy do zerwania - rzekł ochryple. - Musi być moja. I wypadł z kryjówki. Annon rzucił łuk i tuż za przyjacielem popędził ku Kundalance. Biegł szybciej. Kurgan zorientował się, że przegra ów wyścig, i podciął mu nogi. Annon potknął się i przekoziołkował po trawie. Drugi z V'ornnów wykorzystał uzyskaną przewagę, w mgnieniu oka dotarł na brzeg i wskoczył do wody akurat w tym momencie, kiedy zauważyła go młoda Kundalanka. Dziewczyna wrzasnęła, starając mu się wyrwać. Szarpała się, on tymczasem wpychał jej głowę pod wodę, aż wreszcie zabrakło jej tchu i mógł ją wyciągnąć na płyciznę. Zwalił się na nią całym ciężarem i zmiażdżył jej usta swoimi wargami. Annon, rozciągnięty w trawie i niezabudkach, z mieszanymi uczuciami patrzył na tę napaść. Widok dziewczyny i w nim wzbudził pożądanie, i on też chętnie zaspokoiłby swoją chuć. Właściwie nie było w tym nic złego. Kundalanie byli tylko pośledniejszą rasą - kolejną rasą niewolników podbitą przez V'ornnów. A jednak... A jednak coś go powstrzymało - jakiś ledwie słyszalny głos szepnął mu na ucho: "To się nie godzi". Annon zadrżał. Był to oczywiście głos Giyan. Była Kundalanką, co się dlań liczyło, bo przecież to ona go wychowała. Jasne, że gdyby nie była kochanką regenta, nigdy nie dostałaby tak ważnego zadania, nigdy nie włączono by jej do hingatta liiina do mori ani do żadnej innej hingatta. Ale

Gyrgoni wybrali Eleusisa na regenta i chociaż nie pozwalali mu stanowić własnych praw, jego decyzja była prawem dla wszystkich kast. Była prawem, bo stali za nim Gyrgoni. Inni mogli - jak robił to Stogggul - psioczyć i narzekać na regenta, ale nic poza tym. Pozostawały im jedynie pomruki niezadowolenia. Jasne, Giyan go wychowała. Była kochanką jego ojca i wykonywała jego polecenia. Jak przystało na posłuszną niewolnicę. Niewolnicę, której szept potrafił wszakże rozbrzmieć w umyśle Annona, chociaż jej przy nim nie było. Może Kurgan miał rację co do niej, może i była czarownicą. Tak czy owak, nie mógł już znieść tego głosu. Wbiegł w jaskrawy blask słońca, jak strzała pomknął stromym brzegiem i spadł na szamoczącą się parę. Widział goły tyłek Kurgana, zawzięte, na poły szalone, nabiegłe krwią oczy przyjaciela. O dziwo, to tylko wzmogło jego determinację. Żeby co? Zaspokoić swoją zachciankę, pozbyć się osobliwej ociężałości w lędźwiach, nasycić się tą kundalańską samiczką. Uciszyć denerwujący szept, rozbrzmiewający w jego umyśle. Wbił palce w napięte mięśnie ramion Kurgana. Tamten uniósł się, okręcił tors ku przyjacielowi i trzasnął go grzbietem dłoni. Annon, nie przygotowany na cios, cofnął się nieco. Ale znów zaatakował i trafił prosto na potężny cios. Klęknął w wodzie, widząc wszystkie gwiazdy. W końcu odzyskał wzrok i zobaczył minę dziewczyny; zmroziło go to. Już się nie opierała. Oczy miała szkliste, jakby patrzyła gdzieś strasznie daleko, tam gdzie żaden V'ornn nie mógł dotrzeć. Annon wiele razy widział takie spojrzenie u kundalańskich niewolnic w Axis Tyr. Wprawiało go we wściekłość, powodowało, że dawna rozpacz po opuszczeniu przez matkę bolała jak pchnięcie nożem w brzuch. Ów gniew przywołał wspomnienia, kiedy jako dziecko płakał nocą. Chciał, żeby przyszła matka, a któż się zjawiał? Kundalańska niewolnica! Wołał matkę w przerażeniu, ale także po to, żeby dokuczyć Giyan, ukarać ją za to, że zajmuje miejsce matki. Giyan odpowiadała na jego wołanie, jeśli tylko tej akurat nocy nie była z jego ojcem. Kołysała go, choć o to nie prosił, choć ledwo mógł ścierpieć jej dotyk - dotyk Kundalanki, którą ojciec nie wiadomo dlaczego uwielbiał! Opowiadała mu niezwykłe, niepokojące legendy o bogini Miinie i Pięciu świętych Smokach, które stworzyły Kundalę, lub usypiała go, śpiewając kołysanki o osobliwych melodiach, które wślizgiwały się do jego umysłu. Miała piękny głos, musiał jej to przyznać. Jednak było w niej coś takiego, być może głęboki smutek, co ujawniało się w wyrazie jej twarzy, co odbierało radość jej uśmiechom. Raz ocknął się w jej ramionach i zobaczył, jak łka we śnie. Łzy spływały strumieniami po policzkach Giyan, śniącej straszliwy sen, więc - choć wzbudziło to w nim obrzydzenie - mocno uchwycił jej dłoń. Blask słońca, odbity od powierzchni strumienia, niemal oślepiał Annona. Wściekłość wzięła górę nad bezwładem. Warcząc jak zwierz w klatce, uderzył Kurgana w szczękę, poprawił krzepkim ciosem w ucho i zwlókł go z biedaczki. Dziewczyna leżała, oszołomiona, dopóki ku niej nie sięgnął. Wzdrygnęła się, kiedy Annon złapał ją za ramię i podniósł. Odsunęła się, gdy ją puścił. Przez chwilę tworzyli osobliwą scenkę - zdobywca i niewolnica, każde innej rasy. Patrzyli sobie w oczy, nie znając swoich intencji. Annon wiedział, że była to odpowiednia chwila, żeby ją posiąść, mszcząc się tym na kundalańskiej niewolnicy, która go wykarmiła, i na ojcu, który potrzebował jej bardziej niż on. Odpowiednia chwila, żeby - jak na V'ornna przystało - wziąć to, co mu się należało. Lecz nie zrobił nic. Za jego plecami stęknął Kurgan. - Wynoś się stąd! - warknął Annon do zdumionej Kundalanki, po czym dorzucił energiczniej: - Rób, co każę, kobieto, i to szybko, zanim zmienię zdanie!

Klęczący Kurgan znów stęknął i wykaszlał bladobłękitną flegmę. Rzucił się w stronę dziewczyny, brnącej pospiesznie ku brzegowi. Wrzasnęła. Annon wciągnął go do strumienia. Kurgan kopnął go w goleń. - Wiem, czego chcę, przyjacielu - wysapał, kiedy się szarpali. - Ostrzegam, nie wchodź mi w drogę. - Pozwoliłem jej odejść - oznajmił Annon. - Zwariowałeś? - zaśmiał się Kurgan. - Kimże jesteś, żeby ją puszczać wolno? - Synem regenta. Czemu to robię? - pytał sam siebie Annon. Co znaczyła dlań ta kobieta obcej rasy? Wyobraźnia podsuwała mu obrazy Giyan, tarzającej się w łożu z jego ojcem, kiedy on, Annon, przywoływał matkę. Nauczył się, że noc to pora, kiedy dochodzi do głosu cierpienie. - O, tak. Eleusis Wielki, Eleusis Potężny - zadrwił Kurgan. Był zły i zawiedziony. - Człowiek, którego ojciec został namaszczony przez Gyrgonów i jest trzymany przez Gyrgonów na krótkiej smyczy. Regent jak wszyscy inni, pozbawiony władzy. Władzy, którą mają wyłącznie Gyrgoni. - A mimo to twój ojciec pragnął korony regenta i poruszył niebo i ziemię, żeby zasłużyć na łaskę Gyrgonów - odgryzł się Annon. - Mój ojciec to głupiec obsesyjnie nienawidzący twojej rodziny. Na jego miejscu znalazłbym sposób, żeby zostać regentem. - I co wtedy? Regent panuje z łaski Gyrgonów. To oni mają całą władzę. Zawsze tak było. - Ale nie musi tak pozostać! I ponownie zaczęli się bić, wykorzystując całą siłę młodzieńczych ciał i pomysłowość umysłów. Eleana, owa Kundalanka, patrzyła, zafascynowana i przerażona, jak te dwie bestie biły się na płyciznie, poniżej jej stóp. Zbierała swoją odzież, jednak nie z pośpiechem nakazanym przez Annona, lecz z ociężałością wywołaną przez bijatykę. Walczyli o nią dwaj V'ornnowie - to było... ekscytujące. Prawda, byli bestiami, okrutnymi, bezwłosymi, cuchnącymi i niezrozumiałymi. A przecież ten o bezbarwnych oczach odpierał drugiego nie po to, jak przypuszczała, żeby samemu móc ją wziąć, lecz po to, żeby ją obronić. Czuła z nim jakąś osobliwą więź, żywiła doń jakieś ciepłe uczucie, małe jak larwa prosiętnika, lecz niepodważalne. I dlatego, wbrew wszelkiej logice, ociągała się, nasłuchując łomotu swojego serca. I to właśnie ona pierwsza dostrzegła świętego orła - prawą rękę bogini Miiny - spadającego z nieba rozpalonego przez stojące w zenicie słońce. Osłoniła ramieniem oczy od blasku i zobaczyła, że olbrzymi ptak zmierza ku V'ornnom. Był złocisty, z biało upierzoną głową i straszliwym czerwonawym dziobem, którym odrywał od kości ciało zdobyczy. W owej chwili wyglądało na to, że przewagę ma V'ornn o bezbarwnych oczach. Eleana słyszała łopot skrzydeł orła, widziała jego zakrzywione żółte szpony. Orzeł uderzył w V'ornna o bezbarwnych oczach, poznaczył krwawymi szramami prawą stronę jego torsu. V'ornn wrzasnął. Czymże rozgniewał boginię? - zastanawiała się Eleana. Pytanie bez odpowiedzi. Obaj chłopcy zapomnieli o bójce i rozdzielili się. Ranny wił się na płyciźnie, a drugi - jego przyjaciel? - klęknął, uniósł lewą rękę jak oszczep i trafił wznoszącego się orła jednym z tych ohydnych metalowych bełtów prosto w serce. Kundalanka krzyknęła. Majestatyczny ptak spłynął na ziemię, wydając ostatnie tchnienie. Kolejny śmiertelny grzech wśród wielu już popełnionych przez V'ornnów przeciwko Miinie.

Ciemnooki V'ornn dopadł Eleanę w pięciu długich susach. Napaść i nagła śmierć ptaka odebrały jej zdolność ruchu. Rzucił ją na kamienistą ziemię i - zanim się zorientowała - wziął ją, sapiąc i dysząc, jak przystało zwycięskiemu V'ornnowi. *** - Żebyś nikomu o tym nie gadał - ostrzegł Kurgan. - Masz na myśli dopiero co wydany przez ojca zakaz gwałcenia Kundalanek. - Annon obmywał cztery rany po szponach orła. - To mimo wszystko prawo, chociaż głupie. - Kurgan obmacywał obrzmiały bok. W płyciznie strumienia, gdzie przycupnęli, widać było szarą skałę i szybko znikające zawirowania turkusowej v'ornnańskiej krwi. Po kijankach i młodej Kundalance nie było śladu. - W terenie, z dala od wścibskich oczu regenta, Khaggguni robią, co chcą. Takie przynajmniej plotki słyszałem. Annon też to słyszał, ale zmilczał. Obaj chłopcy z rosnącą ciekawością oglądali jego ranę. - Wcale mi się to nie podoba. Okropnie spuchnięte. - Kurgan nacisnął poczerwieniałą skórę między szramami. - Na Enlila, coś mi się wydaje, że zostawił w tobie kawałek pazura. - Lepiej spróbujmy to wyciągnąć. Kurgan kiwnął głową i wyciągnął zza pasa nóż o cienkim ostrzu. - Gotowy? Annon przytaknął, zacisnął zęby. Odwrócił głowę, kiedy nóż wszedł w ranę. Krzyknął i krzyczał, aż Kurgan dał mu rzemień, na którym zawieszał zdobycz. Annon wsunął rzemień do ust i zagryzł z całej siły. Po trzech minutach zemdlał. Kurgan spryskał mu twarz wodą i ocucił. - Nic z tego. Mogę wypatroszyć nagonoga, ale żaden ze mnie chirurg. To paskudztwo wchodzi tym głębiej, im bardziej staram się je wyciągnąć. Nie dam rady. Annon czuł przemożny ból. - Dzięki Enlilowi, bogowi wojny! - Zakażenie chyba się nie wda - orzekł Kurgan. - Dobrze oczyściliśmy rany. - Oddarł rękaw bluzy. - Ojjjjj! - krzyknął Annon. - Uważaj, jak mocno wiążesz! - Musi być mocno. Chyba że chcesz zacząć krwawić, jak tylko ruszymy. Annon odetchnął parę razy na próbę. - I jak? - Nie umrę. Kurgan zachichotał. - Oto słowa godne V'ornna. Annon skinieniem głowy zaakceptował pochwałę. - Lepiej już chodźmy, jeżeli chcemy zdążyć na kolację. - To przedtem mówiłem poważnie. - Kurgan położył dłoń na ramieniu przyjaciela. - Zawrzyjmy pakt, zanim stąd odejdziemy. Przysięgnijmy seigggon: nigdy nikomu nie opowiemy o tym popołudniu. Zgoda? - Zgoda - odparł Annon. Chwycili się za nadgarstki w seigggon, dotknęli okummmonami. Zamigotała między nimi iskierka. Kurgan wstał i pomógł się podnieść Annonowi.

- Coś zrobił z tym ptaszyskiem? - Annon krzywił się, kiedy brnęli ku brzegowi. - Nigdy nie słyszałem, żeby kogoś atakowały. Kurgan kiwnął głową ku ptasim zwłokom. - Cóż, jedno jest pewne: ten już nikogo nie zaatakuje. Annon ruszył brzegiem, po czym stanął nad orłem. Przykucnął z niejakim trudem. - Masz rację. O, popatrz, nie ma jednego szpona. Krew jeszcze jest świeża. - Łup należy się zwycięzcy - odparł Kurgan. - Kawałek tego przeklętego ptaszyska jest teraz w tobie. Annon wstał. Długo milczał. - Do N'Luuury z tym! - burknął wreszcie. Potem odwrócił się i poszedł po swoich śladach do czekającego nań przyjaciela. - Racja! - Kurgan odrzucił w tył głowę i zaczął się śmiać. - Do N'Luuury z tym! Wspięli się powoli na skarpę. Gęstsze powietrze przy widnokręgu sprawiało, że kontury słońca wydawały się bardziej wyraziste. Po zimnej wodzie popołudnie było gorące, parne i ciche. Nagonogi świergotały i polatywały, kiedy zbliżyli się do pierwszej kępy sysalowców, lecz, jak na jeden dzień, chłopcy mieli już dość polowania. - Więc uważasz, że wydany przez ojca zakaz gwałcenia Kundalanek to głupota, co? - odezwał się Annon. - Pewnie. To przecież tylko pozbawione duszy zwierzęta, no nie? Czemu nie mielibyśmy się z nimi zabawić, kiedy i gdzie się nam spodoba? - Taka sama głupota, przypuszczam, jak jego plany budowy Za Hara-at. Kurgan odwrócił głowę i splunął. - Słyszałem, jak wielu V'ornnów twierdziło, że to odrażający pomysł. Miał bystre oczy śnieżnego rysia. Annon wiedział, że choć potrafi być takim samym łotrem jak jego ojciec, to jednocześnie odznacza się pomysłowością lisa chii, małego ssaka pojawiającego się w środkowym paśmie Djenn Marre. - Pomyśl tylko! V'ornnowie i Kundalanie pracujący ramię przy ramieniu! Idiotyzm! To by dało Kundalanom fałszywe poczucie, że są nam równi. - A mimo to, wbrew wszystkiemu, budowa ma się rozpocząć za parę tygodni. - Nie pierwszy raz, i chłopak wiedział, że nie ostatni, Annon musiał bronić polityki regenta. Jednak to był Kurgan, jego towarzysz z hingatta, najlepszy przyjaciel. - Wiesz, co myślę? Że ojciec ma rację. W Kundalanach kryje się więcej, niż podejrzewamy. - To by dopiero było! - zarechotał Kurgan. Dotarli do linii drzew i Annon musiał się zatrzymać. Każdemu oddechowi towarzyszył przeraźliwy ból. - Odpoczniemy? - spytał Kurgan. Jakiś czas siedzieli w milczeniu. Annon rozmyślał o Kundalance. Serce mu się ściskało. Pamięć wciąż podsuwała obraz jej pięknej twarzy, ów osobliwy wyraz oczu, ulotne wrażenie, które na chwilę ich połączyło. Zastanawiał się, skąd przyszła, gdzie jest teraz. Miał nadzieję, że nie wpadła na bandę Khagggunów. Spojrzał na Kurgana, ostrzącego grot jednego ze swoich bełtów. - Wiesz, gdybym był Gyrgonem, to pewno nie potrzebowałbym tego opatrunku. Już bym znalazł sposób uleczenia rany. - Gyrgoni to technomagowie - odparł Kurgan - nie czarownicy. - Czyż bez przerwy nie starają się pokonać śmierci? Jest przecież to ich powiedzenie: "Tajemnicę śmierci można wyjaśnić tylko poprzez uzyskanie władzy nad życiem".

- I uważasz, że wiesz, co to znaczy? - Gyrgoni są wyższą kastą, tak samo jak my, ale zostali genetycznie zmodyfikowani przed narodzinami. Ich geny poddano rekombinacji, mięśnie, żyły i kości opleciono obwodami z germanu i tertu. Wszyscy są sprzężeni w jednej gigantycznej biomatrycy i dlatego mówią o sobie Bractwo. - Bajeczki, kłamstwa, półprawdy - roześmiał się Kurgan. - Nie oszukuj się, przyjacielu, nikt nic nie wie o Gyrgonach. Co nie znaczy, że nie dałbym sobie palca uciąć, żeby się dowiedzieć, co to za jedni i co knują. Są za bardzo tajemniczy. Założę się, że są kompletną niewiadomą nawet dla twojego ojca, a to jedyna znana mi osoba, która ma z nimi jakiś bezpośredni kontakt. Oni tylko eksperymentują w tych swoich laboratoriach. - Wzdrygnął się. - Naprawdę chciałbyś dzielić myśli z każdym z kasty? Brrrr! Wstali i ruszyli w dalszą drogę. Kiedy dotarli do pierwszych sysalowców, Kurgan znów wrócił do tematu. - Chciałbym wiedzieć, nad czym oni pracują. Nad jakimś wspaniałym planem, ale to wszystko ogromna tajemnica. Gdybym był regentem, znalazłbym sposób na wydobycie z Gyrgonów ich sekretów. - Gdyby nie było kast - odezwał się Annon - Gyrgoni nie mieliby władzy i wszyscy byśmy znali ich tajemnice. - Kolejna kundalańska wywrotowa myśl twojej niani - prychnął Kurgan. Wziął swoją czwórkę nagonogów i zaczekał, aż Annon podniesie łuk i zdejmie z gałęzi rzemień z bielakami. - Kasty równają się cywilizacji. Porządkują chaos. Wyobraź sobie, że Khaggguni mogliby zostać Bashkirami. Co by wojownicy wiedzieli o kunszcie kupca i bankiera? Albo gdyby Mesaggguni zechcieli stać się Khagggunami. Co inżynierowie wiedzą o prowadzeniu wojen? A gdyby tak Genomatecy, nasi lekarze, zechcieli się zmienić w Bashkirów? To śmiechu warte! A weźmy najbardziej ekstremalny przypadek: gdyby tak Tuskugggun chciały się stać Gyrgonami? Gdyby kobiety stanowiły prawa dla wszystkich V'ornnów? To nie do pomyślenia! Co kobiety wiedzą o prawach, o rządzeniu, w ogóle o interesach? Rodzą dzieci, wychowują je i pomagają w ich edukacji. Taka jest ich rola. - One również komponują naszą muzykę, tworzą naszą sztukę, piszą książki. Szyją ubrania, a nawet wykuwają zbroje, które noszą Khaggguni. - To wszystko prawda, Annonie. Ale co z tego? Kiedyś ostatnio słuchał muzyki albo oglądał jakieś dzieło sztuki? Dwa dni temu, pomyślał Annon, kiedy Giyan zabrała mnie w nocy do swojej pracowni, bo nie mogłem zasnąć. Widziałem rzeźby, które tworzy, kiedy nie zajmuje się mną lub moim ojcem. - Możesz sobie wyobrazić kobietę w zbroi, którą zrobiła? - ciągnął Kurgan. - Umarłbym ze śmiechu na taki widok! Rzecz w tym - podjął, kiedy szli przez gęsty zagajnik sysalowców - że ze złej strony patrzysz na całą tę sprawę. Tak naprawdę jedyny sposób, żeby poznać tajemnice Gyrgonów, to zdobyć władzę nad samymi Gyrgonami. - Taaak? A jak zamierzasz to osiągnąć? - Nie mam pojęcia. Ale musi być jakiś sposób. Żebra okropnie bolały Annona, kiedy się śmiał, ale to go nie powstrzymało. - Ach tak? To powiadom mnie o tym za jakieś trzysta lat, kiedy już coś wymyślisz. Dwaj przyjaciele, śmiejąc się, zniknęli w gęstym zachodnim kwadrancie lasu, kierując się ku Axis Tyr.

Miasto - białe rezydencje, cynamonowe pałace, cynobrowe składy, sklepy i warsztaty pod płóciennymi dachami o jaskrawych barwach - o układzie tak logicznym, jak i artystycznym, układało się półkoliście od Morza Krwi ku północy. Trwało teraz trzymane żelazną ręką. Muzyka umilkła, teatry były puste i ciemne, święta zakazane - kulturę zdmuchnięto jak płomień świecy. Zamknięte, gęsto zaludnione, kipiące tłumem, spętane. Miasto Kundalan pod władzą V'ornnów przypominało teraz wspaniały monument na poły zagrzebany w piachu. - Twój ojciec, Annonie, chce, żebyś spędził z nim wieczór w pałacu - oznajmiła Giyan, jak tylko chłopcy weszli. Syn regenta miał wrażenie, że z niepokojem oczekiwała jego powrotu, ale nie skomentował tego. - Spójrz! - Uniósł swój łup. - Zabiłem dwa bielaki! - Z mojego łuku? - spytała, biorąc od niego oręż. - Nie uciekłeś się do pomocy okummmonu? Ani razu? Kurgan prychnął pogardliwie i zamachał im przed oczami dwiema parkami nagonogów. - Gdyby to zrobił, nie musiałby liczyć na szczęśliwy traf. - Strzelanie z łuku nie ma nic wspólnego ze szczęśliwym trafem - rzekła Giyan. - To sprawa umiejętności. Kurgan zaśmiał się pogardliwie. - Jakbym musiał słuchać twojego gadania! - Wcale by ci to nie zaszkodziło - odparła spokojnie. Kurgan przechylił głowę na bok. Uśmiechał się zarozumiale. - Zgodnie z taką logiką powinienem również słuchać mruczenia huśtającego się na drzewie trójpalczastego leniwca? - Trójpalczasty leniwiec kryje w głowie więcej tajemnic, niż potrafisz sobie wyobrazić. - O, pewnie! - Kurgan śmiał się jej w twarz; najwyraźniej nie mógł się powstrzymać. - Na przykład, jak go boli tyłek po wypróżnieniu! Kurgan odwrócił się i ruszył do pomywalni, żeby tam rzucić swój łup na gruby pniak rzeźniczy. Annon tymczasem badał twarz Giyan. Może bał się zobaczyć ten sam wyraz, który widział na twarzy dziewczyny w strumieniu. Jednak Giyan stawiła mu czoło z odwagą godną V'ornna. Ubrana była w sięgającą podłogi ciemnobordową szatę - koloru regenta - którą musiały nosić wszystkie kobiety w hingatta liiina do mori. Kolor uniformu był cechą wyróżniającą Tuskugggun. Biodra opasała szarfą z czarnego jak noc jedwabiu, przepaska z tego samego jedwabiu odgarniała w tył jej gęste włosy barwy miedzi, które spływały ciężko na plecy, aż pomiędzy łopatki. Nie zakrywała głowy, w przeciwieństwie do kobiet V'ornnów, które musiały nosić tradycyjne sifeyn, rodzaj obszernego kaptura. Powszechnie uważano to za wyzywające. Obyczajne Tuskugggun nie pokazywały się publicznie z odsłoniętymi głowami. Ten rodzaj erotycznej prowokacji lepiej było ograniczać do sypialni lub pozostawiać looormom - Tuskugggun, które sprzedawały swoje ciała V'ornnom ze wszystkich kast. Szokowało również i to, że pozbawiona rękawów szata nie zakrywała delikatnego meszku na ramionach Giyan. Krótko mówiąc, nawet po tych wszystkich latach wciąż budziła ogromne zaciekawienie. Nawet tutaj, w hingatta liiina do mori, Tuskugggun popatrywały na nią z osobliwą mieszaniną lekceważenia i zazdrości. - Śmiałbyś się dalej, gdybym cię pokonała w strzelaniu z łuku? - powiedziała do pleców Kurgana.

To sprawiło, że wszystkie Tuskugggun podniosły głowy znad malowania, rysowania, komponowania, kucia czy opieki nad dziećmi. Jak we wszystkich kundalańskich budowlach w Axis Tyr i tutaj V'ornnowie zmienili piękną asymetryczną przestrzeń ze środkowym, pozbawionym dachu atrium w funkcjonalne izdebki - w tym przypadku po to, żeby osiem kobiet tworzących hingatta mogło pracować i mieszkać ze swoimi dziećmi. Tam, gdzie niegdyś rosły ogrody, wybudowano kolejne pomieszczenia, zniszczono niezliczone mnóstwo ołtarzy Miiny, a matematyczna precyzja zastąpiła irytująco zawiły układ. Wymiary pomieszczeń - podobnie jak w każdym innym aspekcie v'ornnańskiej społeczności - były określone przez ścisły układ hierarchiczny, zależny od umiejętności, starszeństwa i pokrewieństwa. Giyan, opiekunka jedynego syna regenta, dostała najwięcej pomieszczeń. To rozjątrzyłoby Tuskugggun, nawet gdyby nie była Kundalanką. Problem w tym, że Giyan wcale nie chciała mieć aż tyle miejsca i chętnie by się zamieniła, gdyby w społeczności Vornnów było to możliwe. Teraz wszystkie Tuskugggun wstały i weszły do centralnego atrium, w którym przebywała z oboma chłopcami. Nawet jeżeli Giyan była świadoma ich wścibstwa, nie okazała tego. Nie odrywała wzroku od otwartych drzwi pomywalni. Wkrótce pojawił się w nich bez pośpiechu Kurgan, z nonszalancją, którą jedynie Annon uznał za udawaną. Ciemnooki V'ornn zdał sobie sprawę z powszechnego zainteresowania i uznał, że daje mu ono przewagę. Poczucie siły rozpaliło się w nim jak słońce w zenicie. - I jak byś dokonała czegoś takiego? - Zaproponowałabym zawody strzeleckie. - Zawody, co? - Czarne jak noc oczy Kurgana błysnęły prze biegle niczym ślepia śnieżnego rysia. - Uwielbiam rywalizację. - Wcale mnie to nie dziwi - powiedziała spokojnie Giyan. - Żaden V'ornn się temu nie oprze. - A ty to wiesz najlepiej. - Podszedł do łuku, który wsparła o ścianę z wapienia, i zważył go w dłoni. Uśmiechnął się, już pewny siebie. - W imieniu V'ornnów przyjmuję wyzwanie. - Podszedł do Annona i podał mu kundalański łuk. - Ja skorzystam z okummmonu, a dziecko twojego pana posłuży się tym podrzędnym... Słowa zamarły mu w gardle, bo Giyan wyjęła nu łuk z ręki. - Będziesz rywalizował ze mną. - Z tobą? Nie mówisz tego poważnie. - Jak najpoważniej. Ty wykorzystasz swoje anormalne v'ornnańskie łącze, a ja to! - Podniosła łuk nad głowę. - Kpisz ze mnie, niewolnico! Odmawiam udziału w tej farsie. - Nie możesz. - Giyan zatoczyła łuk ręką. - Zgodziłeś się w obecności całej hingatta. - Ale ja... - Ona ma rację, Kurganie - odezwał się Annon. - Zgodziłeś się. Kurgan poczuł się zdradzony. Dlaczego Annon stanął po stronie kundalańskiej niewolnicy? Czyżby żywił jakieś uczucia wobec tej niższej istoty tylko dlatego, że go wykarmiła, opiekowała się nim i dbała o niego? Po to są Tuskugggun. Nie staje się po stronie służącej. A może Annon powiedział to przez złośliwość, żeby go upokorzyć. Tak czy owak, Kurgan pojął, że nie może się spodziewać żadnej pomocy od przyjaciela. Przyjrzał się otaczającym go twarzom. Zrozumiał, że żadna Tuskugggun nie zaprotestuje, nawet jego matka. A czegóż innego można się spodziewać po babach, pomyślał gorzko. Nie sprzeciwią

się Giyan otwarcie, ale za plecami wprawnie rozszarpią ją na strzępy. Wtem pomyślał, że może, tak jak on, boją się kundalańskiej czarownicy? Szarpnął nim gniew. Bać się? Kundalanki? To haniebne! Jest najstarszym synem Wennna Stogggula, naczelnego faktora Bashkirów! Stawi czoło każdym obcym czarom i podepcze je! Ma okummmon; jest sprzężony z Gyrgonami! - Zgodziłem się, to prawda - rzekł Kurgan, patrząc gniewnie na Giyan. - Zawody zostały zatwierdzone. - Zatwierdzone - powtórzyły jednym głosem Tuskugggun i ich potomstwo. - Na dobre i na złe. Durnie, pomyślał Kurgan, łapiąc garść bełtów. - Na zewnątrz - rzekł, mając nadzieję, że to zabrzmiało jak rozkaz. - Gdzie sobie życzysz - odparła Giyan. Chciała zarzucić na ramię kołczan, ale ją powstrzymał. Wyjął strzały i obejrzał je - taka obraza zapoczątkowałaby wlokącą się dziesięciolecia krwawą wendetę, gdyby Giyan była V'ornnem. Ale chociaż była kochanką regenta i przyznano jej więcej praw niż pozostałym Kundalanom, była zaledwie tym, kim była: bez wątpienia zbyt zacofaną istotą, żeby mieć właściwe cywilizowanym V'ornnom głębokie poczucie honoru i hańby. Czy zwierzę zwraca uwagę na to, gdzie się załatwia? Jasne, że nie. I nikt cywilizowany tego się po nim nie spodziewa. Na zewnątrz zachwycał architektoniczny układ miasta. Pod bezchmurnym modrym niebem równiutkie szeregi piętrowych domów z różowego i niebieskiego wapienia, o dachach z glazurowanej na zielono, wypalanej dachówki, stały przy brukowanych ulicach rozbiegających się z centralnego placu jak szprychy koła lub promienie słońca. W samym środku tej otwartej przestrzeni stał pałac regenta - budowla ze spiżowymi i złotymi iglicami, emaliowanymi na czerwono strzelistymi wieżyczkami, rzeźbionymi ścianami barwy cynamonu - zbyt delikatny i zwiewny jak na gusta V'ornnów. Szeroka aleja, dzieląca na połowę ośmioboczny plac, biegła prosto na południe do dzielnicy portowej z jej liczącą wiele kilometrów promenadą, gdzie mijająca miasto od zachodu Chuun wlewała swoje wody do Morza Krwi. Dzielnicę portową, niespokojne i niesforne sąsiedztwo, zamieszkiwali wszelkiej maści kupcy i handlarze, tutaj też znajdowała się jedyna enklawa Sarakkonów na północnym kontynencie. Sarakkoni byli dziką rasą piratów z południowego kontynentu Kundali. V'ornnowie dawno temu uznali ich za mało ważnych, a ich kontynent, z nikłymi bogactwami naturalnymi - za niewart okupacji. Co więcej, znajdowały się tam ogniska promieniowania, toteż nie nadawał się nawet dla najtwardszych Khagggunów. V'ornnowie tolerowali obecność Sarakkonów i nawet czasem z nimi handlowali, bo Gyrgonów ciekawiły wyroby tej rasy. Sto jeden lat wcześniej, kiedy zjawili się V'ornnowie, Axis Tyr nie otaczały mury, nie było żadnych rampartów, z których wartownicy mogliby wypatrywać, czy nie nadciąga wróg. Zależnie od części miasta widziało się las sysalowców na wschodzie, Olbrzymie Fosforyczne Bagna na zachodzie, patrząc na północ - Chuun płynącą z pogórza Djenn Marre i ku południu - Morze Krwi. "Takie otwarte", wzdrygnęli się V'ornnowie, kiedy zajęli miasto. "Takie wystawione na atak!" Nie mogli zamieszkać w całkowicie nieufortyfikowanym miejscu. Zatem tysiące Kundalan ciężko pracowały cały rok, opasując miasto murem. Zbudowano go z masywnych bloków tego samego czarnego bazaltu, z którego powstała kundalańska promenada. V'ornnowie, mający obsesję na punkcie ochrony i bezbieczeństwa, zmuszali robotników do pracy ponad siły. Zginęły setki Kundalan - ich ciała stworzyły przerażającą podwalinę murów

miasta, co okupanci uznali za jeszcze jeden środek odstraszający od powstania. Mur miał u podstawy trzynaście metrów grubości, a u szczytu - ponad osiem. Wznosił się na dwadzieścia metrów, zamieniając miasto w więzienie. Miejsce pobytu Kundalan - w tym przechodzenie tam i z powrotem przez trzy bramy: zachodnią, północną i wschodnią - monitorowano za pomocą okuuutu, implantu identyfikacyjnego, osadzonego w lewej dłoni. Każdy okuuut był zsynchronizowany z tętnem i biorytmem Kundalanina, któremu go wszczepiono, więc identyfikacja była natychmiastowa. Wszyscy członkowie hingatta liiina do mori zgromadzili się na dziedzińcu wychodzącym na szeroką aleję, która biegła prosto ku pałacowi regenta, tysiąc metrów dalej na północ. Kurgan i Giyan stali naprzeciwko siebie, pozostali zaś otoczyli ich półkolem. Giyan natychmiast, jakby chciała ubiec rywala, przeszła pięćdziesiąt kroków. Grotem jednej ze swoich strzał wyryła cienką pionową linię w szorstkiej korze sysalowca. - Oto cel - odezwała się na tyle głośno, żeby wszyscy usłyszeli. Obserwowała Kurgana, mocującego bełt w okummmonie. Zorientowała się, że jej głos przyciągnął uwagę stojących w pobliżu. Nim znowu stanęła obok V'ornna, uformował się spory tłumek. A dlaczego nie? W końcu nie co dzień Kundalanka - i to jeszcze kochanka regenta! - szła w zawody z V'ornnem. Giyan uniosła ramię ku Kurganowi. - Ty zaczynasz. Chłopak, krzywiąc się pogardliwie, wyciągnął rękę. Był to niedbały ruch, jakby jedynie wskazywał kierunek podróżnemu, który się zgubił. Zdawało się, że wcale nie patrzy na drzewo. Bełt poleciał ze świstem wbił się dokładnie w połowie linii, którą Giyan wydrapała w korze. - Doskonale! - zawołał, a ton jego głosu znalazł odzew w na tychmiastowej owacji wszystkich obserwujących ich V'ornnów. Kurgan spojrzał na Giyan i rzekł, parodiując wytworne maniery: - Twój strzał, pani. - A kiedy uniosła łuk, dorzucił: - Z rozkoszą za ciebie wyceluję. - Nie wątpię - odparła wśród śmiechów V'ornnów, chrapliwych, zwierzęcych odgłosów, raniących wrażliwy słuch Kundalanki. - Ale nie mam zamiaru przegrać. Ostatnia uwaga wywołała cichy, melodyjny pomruk rozproszonych w tłumie Kundalan. Giyan spojrzała na nich kątem oka. Nie pomyliła ich pozytywnej reakcji z sympatią. Była kochanicą regenta. Prawdopodobnie gardzili nią tylko odrobinę mniej niż swoimi v'ornnańskimi panami. A może nienawidzili jej jeszcze bardziej, bo z całą pewnością napiętnowali ją jako kolaborantkę. To byli jej rodacy, a przecież kiedy na nich patrzyła, podupadłych i smutnych, nie czuła nic - lub prawie nic. Może i mieli rację co do niej, bo pośród V'ornnów czuła się u siebie, a przynajmniej z Eleusisem i Annonem. Nie tęskniła za swoją wioską, Stone Border, za hałaśliwymi uliczkami bez nawierzchni, za ciągłym lękiem przed napadami V'ornnów, za przerażeniem wywoływanym przez zabójstwa i pobicia Kundalańczyków. Prawdę mówiąc, Dar Giyan sprawił, że czuła się obco w Opactwie Opływającej Jasności, gdzie ją i Barttę szkolono na ramahańskie kapłanki. Kundalanom żyło się coraz gorzej, sporadyczne wypady band Khagggunów paraliżowały strachem okolicę. Tu, w Axis Tyr, były przynajmniej ład i porządek. V'ornnańskie, rzecz jasna. Jednak regent, Eleusis Ashera, nie był taki jak większość V'ornnów - za to Giyan ręczyłaby życiem. Nie uważał Kundalan za istoty niższe, za niewolników, którymi można dowolnie rozporządzać, za pozbawione duszy zwierzęta - to był v'ornnański pogląd na wszechświat, Kundalanie bowiem wiedzieli, że

każde zwierzę jest obdarzone duszą i rozumem. I dlatego traktował ją jak swoją ukochaną, a nie jak własność, jak zakładali pozostali V'ornnowie. W prywatności pałacu pozwalał jej czcić Miinę, mieszać napoje i maści uzdrawiające dla niego i Annona, praktykować elementarną magię. A przede wszystkim nie dręczył jej kundalańskiego serca, lecz starał się je zrozumieć. Takie, między innymi, były ich tajemnice. Gdyby posłyszało o nich nieprzyjazne lub zawistne ucho, zgubiłoby go to nawet - przeczuwał - u Gyrgonów, którzy tak wysoko go cenili. I dlatego z takim uporem dążył do wielkiego eksperymentu Za Hara-at - czym naraził się na wrogość Wennna Stogggula i wielu innych V'ornnów tak z wyższych, jak i niższych kast - pierwszego miasta, w którym Kundalanie i V'ornnowie swobodnie by handlowali, wymieniali informacje, uczyli się jedni od drugich. Giyan gwałtownie ocknęła się z zamyślenia, bo uświadomiła sobie, że wpatruje się w nią cały tłum. A jakiż to był teraz tłum! Wyciągnęła strzałę z kołczanu, przesunęła palcami po drzewcu, nasadziła ją na cięciwę. - Nie rozumiem, po co się wysilasz - odezwał się Kurgan. - Żeby wygrać, musiałabyś rozszczepić mój bełt. Twoja strzała na wet nie draśnie v'ornnańskiego stopu. Przyznaj się do porażki i oszczędź sobie upokorzenia. Giyan uśmiechnęła się słodko, wycelowała w drzewo i naciągnęła cięciwę. Tłum umilkł. Uniosła łuk, by strzała niemal pionowo mierzyła w niebo, i wypuściła ją. - Zwariowałaś? - zainteresował się Kurgan, kiedy strzała poszybowała w niebo. Popatrzył na wyczekujący tłum. - Ona jest niespełna rozumu, przyjaciele. Widzicie to na własne oczy. Kompletna wariatka. Strzała dotarła do szczytu łuku i skierowała się w dół. Giyan pomyślała, że zabawnie wyglądają wszystkie łyse, stożkowate, lśniące czaszki V'ornnów, zgodnym ruchem zwracające się za pociskiem. Z cichym, melodyjnym dźwiękiem strzała wbiła się w ziemię przy pniu drzewa. - No właśnie! Czegóż więcej można by się spodziewać po próbie słabej Kundalanki! - wykrzyknął Kurgan, ruszając krokiem zwycięzcy ku sysalowcowi. - Nie dotykaj strzały - ostrzegła go Giyan. Kurgan jednak zlekceważył to ostrzeżenie, bo triumf i tłum dodały mu śmiałości. Podszedł do drzewa i złapał strzałę, chcąc wyciągnąć ją z ziemi - natychmiast wszakże ją puścił, wydając taki okrzyk, że tłum zachłysnął się oddechem. - Aaaaa! To gorące! - Machał poczerwieniałą ręką. - Rozpalone i parzy! I rzeczywiście, opierzony koniec strzały jakby się poruszył. Pojawiła się mgiełka, powietrze zgęstniało i drżało od żaru. Czy pióra znikały? Nie. Widzowie, jak zahipnotyzowani, wyciągnęli szyje i ujrzeli, że pióra zmieniły się w lianę tak ciemną, że zieleń niemal przechodziła w czerń. Liana raz-dwa wypuściła wąsy i - stale rosnąc - owinęła się wokół pnia sysalowca. Rosła i rozgałęziała się, pokrywając się liśćmi o kształcie, którego nikt - ani V'ornnowie, ani Kundalanie - jeszcze nie widział. W mgnieniu oka pnącze dotarło do nacięcia, które Giyan wyryła w korze. Owinęło się wokół bełtu Kurgana. Zakryło go całkowicie. - Co to takiego? - pytał Kurgan, wsparty pod boki. - Co się tu wyprawia? Giyan, leciutko uśmiechnięta, pociągnęła łodygi pnącza. Owinęły się wokół jej smukłego nadgarstka, zamieniając w srebrzysty pył, i zniknęły równie nagle, jak się pojawiły. Osłupiały tłum ruszył ku drzewu, pomruki zmieniły się w odgłosy niedowierzania. Bo nie było śladu po bełcie, który Kurgan posłał w pień.

Giyan wyciągnęła strzałę z ziemi, ale Kurgan wyszarpnął jej ją, zanim zdążyła trafić do kołczana. Przesunął palcami po piórach, po długim drzewcu, po metalowym grocie. Zauważył, że liście liany miały dokładnie taki sam kształt jak grot. - Co to za rodzaj magii? - wymamrotał. - O tak, to czary - Giyan odebrała mu strzałę. - Kundalańska magia. - Patrzyła na Kurgana przenikliwymi błękitnymi oczami. - Mroczna magia... Potężna magia. Zawody skończone. Wygrałam. - Wygrałaś?! Wygrałaś?! - zawył chłopak. - Jak mogłaś wygrać?! Mój bełt trafił prosto w cel. Twoja strzała nigdy... - Oto moja strzała. - Giyan uniosła ją nad głowę, żeby wszyscy zobaczyli. - A gdzie twój bełt, Kurganie? - Dobrze wiesz, gdzie jest mój bełt! - Skoczył ku drzewu. - Pokażę ci, skoro żądasz dowodu! O, tu trafiłem... - Umilkł i coraz bardziej nerwowo przesuwał dłońmi po korze. - Gdzie to jest?! - krzyknął. - Gdzie nacięcie?! - Jakie nacięcie? - spytała słodko Giyan, bo nie było śladu po ranie zadanej drzewu przez bełt. Drzewo, pomijając pionową linię wyżłobioną w korze przez Kundalankę, wyglądało dokładnie tak jak przed zawodami. 3. Omeny, sekrety i kłamstwa Wejdź, Morcho - rzekł wylewnie regent Eleusis Ashera. - Mamy dzisiaj co świętować! - Regencie? Kinnnus Morcha był potężnym, zwalistym V'ornnem z głęboką blizną po lewej stronie lśniącej czaszki. Cztery złote słońca na mundurze z purpurowego silikonu oznaczały, że jest dowódcą Haaar-kyut, oddziału lojalnych wyłącznie wobec regenta i podlegających tylko jemu Khagggunów wybieranych osobiście przez Eleusisa i szkolonych przez samego Morchę. Sprawy tego dnia dobiegły już końca i dwaj V'ornnowie zostali sami w Wielkiej Sali Posłuchań pałacu regenta. Komnata była asymetryczna - prawie owalna - co V'ornnów denerwowało. Na wysokości piętra okalała ją galeria, przykryta tynkowanym stropem wspartym na alabastrowych kolumnach, które stały na plintach z czarnego granitu. Cały środek komnaty pozbawiony był sufitu. Blask późnego popołudnia spływał na trzy połyskujące postumenty z twardego drewna, ustawione tak, że tworzyły trójkąt równoboczny o trzymetrowym boku. Eleusis spacerował w obrębie owego wyimaginowanego trójkąta, a dowódca Haaar-kyut przyglądał się temu w milczeniu. Regent często tak robił, starając się domyślić znaczenia tej figury. Byłoż ono religijne, duchowe, praktyczne? Nie potrafiły tego wyjaśnić nawet Ramahanki, które pytał, nawet te, które Kinnnus Morcha przesłuchiwał w czeluściach pałacu. Jak stare były te postumenty? Czyżby starsze od samego pałacu? - Domyślasz się, generale polny, do czego służyły Kundalanom te postumenty? - Podejrzewam, że to element jakiejś broni. - Kinnnus Morcha wzruszył ramionami. - Mówisz jak prawdziwy Khagggun. - Eleusis zacisnął wargi. - Jeśli tak, to czemu nigdy nie użyli ich przeciwko nam? - Potrząsnął głową. - Gyrgoni zapewnili mnie, że nigdy nie służyły jako broń. Czym zatem są? Dekoracją? Częścią świątyni Miiny? Od stu jeden lat jesteśmy na Kundali i nie mamy o tym pojęcia. - Przechylił głowę na bok. - Nie dziwi cię to?