Gregg Hurwitz - Amnezja.pdf

AMNEZJA GREGG HURWITZ Z angielskiego przełożył WIESŁAW MARCYSIAK

Tytuł oryginału: THE CRIME WRITER Copyright © Gregg Hurwitz 2007 All rights reserved Polish edition copyright © Wydawnictwo Albatros A. Kuryłowicz 2010 Polish translation copyright © Wiesław Marcysiak 2010 Redakcja: Eliza Kujan Ilustracja na okładce: Jacek Kopalski Projekt graficzny okładki i serii: Andrzej Kuryłowicz Skład: Laguna ISBN 978-83-7359-720-4 Dystrybucja Firma Księgarska Jacek Olesiejuk Poznańska 91, 05-850 Ożarów Maz. t./f. 022-535-0557, 022-721-3011/7007/7009 www.olesiejuk.pl Sprzedaż wysyłkowa - księgarnie internetowe www.empik.com www.merlin.pl www.gandalf.com.pl www.ksiazki.wp.pl www.amazonka.pl WYDAWNICTWO ALBATROS ANDRZEJ KURYŁOWICZ Wiktorii Wiedeńskiej 7/24, 02-954 Warszawa 2010. Wydanie I Druk: B.M. Abedik S.A., Poznań

Stephenowi F. Breimerowi, z wielkim oddaniem i wdzięcznością

Obudziłem się. Do rąk miałem podłączone kroplówki, a do nosa we- pchnięty zgłębnik. Język, odrętwiały i nabrzmiały, jak jakiś gałgan, na- pierał na zęby. W ustach czułem gorąco i posmak miedzi. Od zgrzytania zębami obluzowały mi się trzonowce. Zmrużyłem oczy przed ostrym światłem i z trudem skierowałem wzrok na czyjąś rozmazaną twarz. Znajdowała się zbyt, blisko, aby był to przypadek — na krześle z opar- ciem odwróconym do przodu siedział okrakiem jakiś mężczyzna. Silne ramiona splótł na piersi, z jego kwadratowej pięści zwisała kartka. Za nim inny facet, ubrany podobnie — w wymiętą, sportową marynarkę, rozluźniony krawat pod rozpiętym kołnierzykiem, na biodrze błysk me- talu. Lekarz, zepchnięty do roli gapia, stał w drzwiach, ignorując elek- troniczne piski. Leżałem w szpitalu. Wraz ze świadomością pojawił się ból. Żadnych tuneli ze światłem na końcu, żadnych fajerwerków ani innych wyświechtanych pisarskich frazesów, tylko ból, ogłupiały i zawzięty, niczym rottweiler obrabiający kość. Przez moje gardło przedarła się odrobina powietrza. — Obudził się — odezwał się z daleka lekarz. Zmaterializowała się pielęgniarka i wprowadziła igłę do wenflonu. Po sekundzie ciepło rozeszło 7

się żyłami i rottweiler przerwał pracę, aby złapać oddech. Uniosłem rękę, ciągnąc wężyki kroplówek, i obmacałem głowę tam, gdzie czułem łaskotanie. Zamiast na włosy dłoń trafiła na istny kaktus — linię szwów i szczeciny. Mojemu zaskoczeniu towarzyszyły zawroty gło- wy i mdłości. Kiedy dłoń z powrotem wędrowała do piersi, zauważyłem pod paznokciami czarne półksiężyce. Czyżbym się gdzieś przekopywał? Policjant na krześle odwrócił kartkę i zobaczyłem, że to zdjęcie. Pełnowymiarowe. Z miejsca zbrodni. Zbliżenie kobiecego tułowia. Szerokie ujęcie brzucha oblepionego skorupą pociemniałej krwi. Wąskie nacięcie pod żebrami, niedostrzegalne w czerni, jak gdyby do wydobycia głębi potrzebna była silniejsza żarówka. Uniosłem rękę, usiłując odepchnąć ten obraz i w uporczywym jarze- niowym świetle zobaczyłem, że brud pod moimi paznokciami ma lekko karminowe zabarwienie. Nie wiem, czy za sprawą leków, czy bólu, po- czułem, jak treść żołądkowa unosi się i dociera mi do gardła. Próbowa- łem dwukrotnie, ale mój głos nadal był ledwo słyszalny i chrypiący za sprawą plastikowej rurki. — Kto to? — Twoja była narzeczona. — Kto... jej to zrobił? Szczęka detektywa poruszyła się raz, powoli, z lewej na prawą. - Ty.

1 Mój samochód zajmował miejsce numer 221 na policyjnym parkingu zarekwirowanych pojazdów. Toyota highlander, hybrydowa wersja wy- brana po to, abym mógł jeździć SUV-em, a jednocześnie nie tracił sza- cunku do samego siebie. Zapaliłem silnik i siedziałem z dłońmi na kie- rownicy, na nowo przyzwyczajając się do przedmiotu, który należał do mnie. Szumiało mi w głowie. Rana, teraz w dużym stopniu zakryta odro- śniętymi włosami, swędziała. Czułem napór na twarz, tak jakby chciało mi się płakać, ale łzy nie znajdowały ujścia. Radio pozostawiono włączo- ne, Springsteen wciąż wędrował nad rzekę, chociaż od trzech dziesięcio- leci nic z tego nie wynikło poza bólem, jaki rodził się w sercach klasy robotniczej. Zastanawiałem się, czy to ja zostawiłem włączone radio, czy może ktoś podczas holowania przypadkowo nacisnął przycisk. Czy słu- chałem muzyki podczas mojej ostatniej, nocnej jazdy? Czy to ja prowa- dziłem? Byłem sam? Oczywiście musiałem zapłacić za przechowanie samochodu: sześćset dolców z kawałkiem. Skorzystałem z karty kredytowej. Moi opiekunowie zostawili mi ją w portfelu, który troskliwie dla mnie zabezpieczyli. Jadąc do domu, minąłem migający, żółty neon i poczułem ukłucie ekscytacji, 9

gdy parkowałem — perspektywa zakupów w nowym sklepie z alkoho- lem. — Burbona poproszę. Macie Blantona? — Nie. — Facet za ladą nie odrywał wzroku od czarno-białego telewi- zorka wielkości radio-budzika. Z ust zwisał mu papieros, a wraz z nim niewyobrażalnej długości popiół. Nie widziałem ekranu telewizora, ale słyszałem, że reporter donosił coś o jakimś ćwoku, który nazywał się tak samo jak ja. — A Knob Creek? — pytałem. Facet potrząsnął głową. — Maker'sa? Przeniósł na mnie spojrzenie i zatrzymał je na chwilę. — Mam Jacka Daniel'sa. Mogłem mu wytłumaczyć, że Jack Daniel's to kwaśny moszcz z Ten- nessee, a nie burbon, ale pomyślałem, że moja pierwsza utarczka w świecie powinna dotyczyć czegoś o poważniejszych konsekwencjach. Może kartonu wina. — Single Barrel? — dopytywałem się o lepszy gatunek. — Tak, mamy Single Barrel. Wychodząc ze sklepu, czułem na plecach jego wzrok. Dwie minuty później jechałem Mulholland Drive. Asfaltowa plątanina dróg wczepiła się w góry Santa Monica i wypuszczała macki na północ, przez dolinę rzeki Santa Ana i na południe w dolinę Los Angeles. Po lewej stronie zatrzymywali się turyści, aby sfotografować wielkie białe litery tworzące napis „Hollywood”. Na wierzchołkach i zboczach wzgórz przysiadły per- skie pałace i zmutowane puebla, kryjące się za bramami i kamiennymi murami. To niebezpieczna droga, przesycona zbytkiem i romantyzmem, kraina przerwanej barierki na poboczu, błądzącego Marlowe'a, fantazji Davida Lyncha i czołowych zderzeń po pijaku o drugiej nad ranem. Po- jedziesz za szybko i będziesz z tego zadowolony. Tego wieczoru nie przekraczałem dozwolonej prędkości, uznawszy, 10

że uzbierało mi się już dość kłopotów. Jechałem Mulholland na zachód, odbiwszy w dół tuż przed czterysta piątką, a przy znaku stopu skręciłem w prawo. Uliczkę, przy której mieszkałem, jak zawsze, oświetlały jedynie punkciki lamp na gankach i węże świetlne wzdłuż podjazdów, a odgłosy z odległej autostrady przypominały szum morza. Mój dom był nieoświe- tlony, ale rozpoznałem jego zarysy i zatrzymałem się. Pomimo mojej nieobecności wciąż wyglądał tak samo — niskobudżetowa wersja mo- dernistycznego projektu Richarda Neutry: stal, szkło i beton tworzące płaszczyzny krzyżujące się pod kątem prostym, które, co prawda, paso- wały do siebie, ale do elegancji było im daleko. Po kontrakcie na trzecią książkę żebrałem, pożyczałem i pożyczałem, aby uchwycić wiecznie uciekającą falę, jaką jest rynek nieruchomości w Los Angeles. Zapłaci- łem za dużo, ale widok za milion dolarów upchany w stromym ogródku pocieszał mnie po tym nieszczęściu. Skoro nie było mnie stać na to przed procesem, to teraz z pewnością tym bardziej. Na trawniku przed domem nie koczowały ekipy telewizyjne. Paparazzi nie chowali się w podejrzanych samochodach. Żaden Geraldo Rivera — specjalista od skandali, ukryty za krzaczastym wąsem — nie szykował się do skoku. Wjechałem do garażu, wyciągnąłem słoik z uchwytu na kubek i się- gnąłem po brązową tutkę z tylnego siedzenia. Udałem się do domu. Dziwne uczucie nieść tak niewiele po tak długim okresie. Żadnych wali- zek, żadnego podręcznego bagażu, tylko butelka w torebce i guz mózgu w słoiku. Nie było mnie cztery miesiące, ale nadal pamiętałem każdy szczegół. Drzwi, trące o próg przy otwieraniu. Charakterystyczny zapach wnętrza: wielowarstwowa mieszanka wykładziny i kafelków, kawy i świeczek. Przedmioty przeze mnie kupowane i wybory, jakich dokonywałem. 11

Emocje narastające mi w piersi pękły w momencie, gdy zamknęły się za mną drzwi. Sam w domu, w końcu zapłakałem. Stałem ze zwieszoną głową, a łzy znaczyły plamami podłogę u moich stóp, chociaż przyciska- łem dłoń do oczu w daremnej próbie powstrzymania rozpaczy. Nie wiem, jak długo tak stałem, roztrzęsiony, ale kiedy oderwałem rękę, oślepiło mnie światło górnej lampy. Powlokłem się przez kuchnię wyposażoną w urządzenia ze stali nie- rdzewnej i szafki z drewna tekowego, potem korytarzem z grafikami Warhola, których monotonia dawno temu zmęczyła nawet i mnie, i dalej obok schodów. Wszystko było zimne i ostre — kamienna posadzka pod stopami, marmurowe narożniki blatów, ostro zakończone gałki szuflad. Atmosfera domu wydawała mi się sztuczna, napuszona. Powinienem raczej czuć ulgę z powrotu, nawet szczęście, a tymczasem brakowało mi pewności siebie. Podszedłem do jedynego mebla noszącego oznaki używania, klubo- wego fotela w salonie. Przetarta skóra, mosiężne ćwieki, z pufem do kompletu. Ktoś wystawił go na chodnik przed domem w okolicy Melro- se, chcąc widocznie pozbyć się staroci, a ja na jego widok zahamowałem z piskiem opon moim highlanderem. Ustawiłem Jacka Daniel'sa razem z guzem mózgu na ławie, żeby mogły powymieniać między sobą tajemnice zawodowe, osunąłem się na fotel i po raz pierwszy od miesięcy poczu- łem, jak rozluźniają mi się ramiona. Głęboki oddech. I wydech, dłuższy, niż wydawało się to możliwe. Nic, co napisałem, nie mogło się z tym równać. Miałem sporo okazji do planowania. Wydałem pięć książek, trzy z nich zostały kupione przez studia filmowe, a na podstawie jednej z nich nakręcono już film — nie- stety nierozpoznawalny dla moich czytelników — tych trzech, którzy go obejrzeli — i mnie samego, pomimo faktu, że sam napisałem pierwszą wersję. Ostateczny scenariusz, o księdzu-łowcy nagród, nosił tytuł, wstyd 12

się przyznać, Złożony w ofierze, a w roli głównej występował gwiazdor telewizji, który okazał się prawdziwą ofiarą. W moich książkach główną postacią jest Derek Chainer z wydziału zabójstw Komendy Głównej Poli- cji Los Angeles (na potrzeby wspomnianej klapy filmowej nieszczęśliwie przerobiony na wielebnego Chainera). W tych książkach ból do- prowadza do białych eksplozji przed oczyma, a złość wściekle pulsuje w głowie. Natomiast to, czego w moich książkach zdecydowanie nie ma, to obraz okaleczonego ciała byłej narzeczonej na policyjnych zdjęciach. Nie ma też opisu, jak trudno jest usunąć zaschniętą krew spod paznokci. Myślałem, że znam ten świat. Lecz znałem go tylko z zewnątrz. Kiedy już raz znalazłem się w trzewiach bestii, kiedy zabrały się za mnie soki trawienne, odkryłem, że tak naprawdę nic nie wiem. Byłem zaledwie turystą, który zabłądził po ciemnej stronie i przyglądał się przez lornetkę tym stworom, jak poruszały się i żerowały. Przeniosłem wzrok na rząd moich tytułów — edycje w okładkach twardej i miękkiej, a także wydania zagraniczne — i uderzyło mnie, jak bardzo przeceniałem nawet tę pomniejszą wagę, jaką im wcześniej przy- pisywałem. Nagle poczułem, że brak mi podstaw, aby uwierzyć światu na słowo, i trudno mi było uwierzyć, że istnieje jakakolwiek fundamen- talna wartość „skazująca” coś na porażkę lub sukces. Mój fotel z demobi- lu, zapewniający mi solidną i wygodną podstawę, był nieoceniony. Ale nie moje nazwisko, wydrukowane na pięciu połyskliwych grzbietach. Pewnego dnia popadnę w niepamięć, razem z innymi drugorzędnymi znakomitościami, trafiając w zakurzone szeregi tych, którzy otarli się o sławę. Za ileś lat jakiś mądrala, chcąc rozpaczliwie ożywić rozmowę przy stole, przypomni sobie pewien zwrot. Inni zaś pokiwają głowami i skła- mią przychylnie. „Andrew Danner. Tak, coś gdzieś mi dzwoni. Przypo- mnij mi”. 13

A jak zareaguje nasz mądrala? Zagadkowa fabuła odzyskana w mro- kach zniedołężnienia? Reakcja wyczulona na kruczki prawne? Albo wy- mysły brukowca? „To był morderca”. Jak zawsze z trudem powstrzymywałem się, aby nie dotykać głowy, tego pasma twardniejącej tkanki, jedynego rozpoznawalnego faktu, jaki wyniosłem z całej mgły amnezji. Blizna w miejscu, gdzie zagłębili się w mój mózg, ciągnęła się prosto od lewego ucha, tuż za linią włosów, a potem lekkim łukiem przechodziła do czoła. Teraz, dzięki palcom, zna- łem już na pamięć każdy milimetr różowego szwu, jakby wybrzuszenia i krawędzie kryły odpowiedzi zapisane brajlem. Włączyłem telewizor, aby uciec przed samym sobą, ale proszę, też tam byłem. Mój szok, kiedy odczytywano wyrok. Ekran, przykładnie niczym w serialu rodzinnym, dzielił się między adwokatów i obrońców praw ofiar a oskarżycieli. Wywiad z moją wychowawczynią z siódmej klasy. To samo co zwykle ujęcie domu Genevieve z helikoptera. W dow- cipnej relacji na kablówce obrobili komputerowo zdjęcia z sądu w taki sposób, że naśladuję słynne statuetki trzech małpek, z których jedna nie chce widzieć, druga słyszeć, a trzecia mówić. Jako powieściopisarz odniosłem pewien sukces, ale sławę osiągną- łem dopiero jako morderca. Galeria zabójców: rodzinka Mansona, Johnny Stompanato, O. J. Simpson, bracia Menendez. Teraz stałem się jednym z nich. Historia o złym losie, nagięta do klasycznego modelu. Kolejna wersja starożytnego mitu o tych śmiesznych ludziach w wień- cach oliwnych, z bulwiastymi kolanami. Głupia Pandora nie umiała po- hamować się przed otworzeniem puszki. Prawdziwy wariat, walnął ojca w łeb i zerżnął matkę. A słyszeliście o tym gościu, co to się obudził i na- wet nie wiedział, że zabił swoją byłą? Plotkowali o mnie w kawiarniach, wpisali w dzwonki i tapety komórek, używali jako puenty pogaduszek w 14

radiu dla kierowców. Wyłączyłem telewizor i siedziałem w przenikliwej ciszy. O czym bym pomyślał, gdybym siebie nie znał? O motywie. O sposo- bie. Okazji. Co mi podpowie mój instynkt? Co powiedziałem w sądzie? „Jestem przekonany, że każdy jest zdolny do wszystkiego”. Niestety, nie byłem wiarygodnym narratorem. Potrzebowałem kon- kretnych faktów, które mogłem cisnąć na stół obok Daniel'sa i mojego uroczego guza. Dzieciak od sąsiadów, pucołowaty tyran-okularnik, wyjęty wprost z gazetowych karykatur, znowu dobrał się do trąbki i ćwiczył piosenkę z Królewny Śnieżki i siedmiu krasnoludków, nie przejmując się ani tem- pem, ani tonacją. Hej HA, hej HO, do PRAcy by się SZŁO. Wstałem i zacząłem kręcić się po domu, przyzwyczajając się do niego na nowo. Na koślawym stole w kuchni, obok dwóch toreb na zakupy wypełnionych pocztą, stał blok z zestawem japońskich noży marki Shun, spowity w przezroczysty policyjny worek na dowody. Na ten widok za- marłem. Powitalny prezent od prokuratora albo policji, obliczony na to, aby mnie powalić, gdybym miał ochotę przywrócić normalność we wła- snym życiu. Ten komplet z nierdzewnej, hartowanej stali był biernie- agresywnym podarunkiem od Genevieve, dziesięciokrotnie prze- wyższającym mój tani komplet z plastikowymi rączkami. Taki sam kosz- towny zestaw, jaki ona posiadała, idealnie dopasowany. Moje noże ode- grały w procesie znaczącą rolę, nieomal jak rekwizyty w teatrze. Ława przysięgłych raczy zauważyć, że podejrzany posiada komplet noży iden- tyczny z tym, który miała zamordowana, lśniących i ostrych. To był pre- zent od samej ofiary! Inspiracja do zbrodni! Nóż do filetowania z kom- pletu Genevieve stanowił kluczowy dowód. Jak mi powiedziano, właśnie ten wbiłem jej w brzuch. 15

Wyciągnąłem z szuflady nożyczki i rozciąłem worek. Z dziwną cere- monialnością przeniosłem blok na miejsce na blacie kuchennym. Zmią- łem worek i wyrzuciłem go, a potem na chwilę oparłem się o blat. Stara- łem się skoncentrować, przypomnieć, jak o siebie zadbać. Nie mogłem pozwolić sobie na pooperacyjny szok, więc wyszperałem w kieszeni ta- bletki i przełknąłem dilantin, popijając wodą prosto z kranu. Cóż za patetyczny powrót do domu. W zlewie stała pusta szklanka i biała miseczka z zaschniętym, poma- rańczowym wzorkiem — kantalupa, niekwestionowany dowód. Śniada- nie z dwudziestego trzeciego września. Ostatnie, konkretne wydarzenie sprzed operacji, jakie pamiętam. Naczynia dorównywały wagą archeolo- gicznym reliktom. Opłukałem je i odstawiłem na miejsce. Potem wspią- łem się na piętro, dźwigając torby z pocztą i własny guz, i poszedłem długim korytarzem, który zdawał się falować pod moimi nogami. Agent nieruchomości nazywał go wybiegiem dla modelek. Od sąsiada dobiegał coraz zapamiętalszy zgiełk — hej ha, hej ho, do pracy by się szło. Z okien mojego gabinetu rozciąga się najlepszy widok w całym domu. Wyciszone, podwójne drzwi prowadzące do głównej sypialni, były teraz zamknięte. Fotel leżał, przewrócony. Ten widok był dość niesamowity. Kiedy wszedłem, rzucał się w oczy jak trup. Spoglądałem na niego przez kilka minut, zanim go podniosłem. Przewrócił go policjant podczas przeszukania? Może jakiś intruz? Czy szczerze wam oddany w zapaści wywołanej guzem mózgu? W koszu na śmieci znalazłem zmiętą ofertę od włoskiego wydawcy, zużyte bilety z meczu Dodgersów i jakieś reklamówki. Resztki zwykłego dnia o zapomnianym scenariuszu. Sprawdziłem w palmtopie, przelatu- jąc do tyłu wszystkie umówione spotkania, które mnie minęły, aż dotarłem 16

do dwudziestego trzeciego września. Ekran był stosownie pusty. Kiedy odkładałem palm na widełki, uderzył mnie dziwaczny fakt, że oto śledzę samego siebie. Byłem intruzem we własnym domu. Nacisnąłem guzik mikrofonu w domowym telefonie i przeszedłem do wybierania numeru, rozumując, że powinienem zamówić coś z dostawą, na wypadek gdyby kiedyś wrócił mi apetyt, ale po trzech cyfrach zauwa- żyłem, że nie słychać żadnych tonów. Zagłębiłem się w torby z pocztą i dokopałem się do garści upomnień grożących zawieszeniem usługi. Inne serwisy, na szczęście, automatycznie pobierały płatności z kurczącego się konta, jak za moją komórkę, pilnie ładującą się na regale. Podłączy- łem słuchawki z mikrofonem do motoroli i wybrałem numer. Kiedy melodyjka operatora Pac Bell współzawodniczyła z ryczącą Królewną Śnieżką z domu obok, odnalazłem moją pocztę elektroniczną. Wyrazy wsparcia od przyjaciół i czytelników, kilka paszkwili od innych, przekonanych o mojej winie, sporo propozycji dostawy viagry i specyfi- ków na powiększenie penisa, które postanowiłem potraktować jako spam, a nie docelowy marketing. Kiedy przejechałem do dat w okolicy śmierci Genevieve, poczułem jednocześnie rozczarowanie i ulgę, nie znajdując niczego niezwykłego. Wylogowałem się z konta i wpatrywałem się w pusty ekran. Myśl, że mam coś pisać — teraz czy kiedykolwiek — była przerażająca. Nic, tylko odrobina staromodnej traumy, aby odnaleźć się w pracy. I jeszcze ta niepraktyczność. Żałowałem, że nie mogę przeprowadzić operacji, przed którą muszę wyszorować ręce albo — skoro to niemożliwe — złamać na nowo tekst do publikacji. Coś poza kontemplowaniem monitora i uda- waniem, że to, co mógłbym wymyślić, będzie interesujące dla setek ty- sięcy ludzi, z których większość wykonywała pożyteczne zawody. 17

W końcu w słuchawce odezwał się Serge i zapytał, w jaki sposób mo- że służyć mi pomocą. Wyjaśniłem, że nie uiściłem płatności za telefon, ale zamierzam zrobić to teraz i chciałbym, aby na nowo uruchomiono linię. Kiedy Serge natarł mi już uszu, strasząc ogromnymi karami i opła- tami za wznowienie abonamentu, które ja ze skruchą zobowiązałem się zapłacić, westchnął rozczarowany i zapisał numer mojej karty kredyto- wej. — Czy mogę zatrzymać dotychczasowy numer telefonu? — zapyta- łem, pragnąc zachować coś znajomego. — Pańskiej usługi nie anulowano, jedynie zawieszono — wyjaśnił Serge — ale i tak przyślemy pracownika, aby na nowo podłączył linię. — Kiedy? — Najpóźniej w przyszły czwartek. — A możecie przysłać kogoś wcześniej? — Może. Gwarantowany termin to przyszły czwartek. Nie wyglądało mi to na chęć służenia pomocą. — Proszę posłuchać — powiedziałem. — Nie mogę teraz zostać bez telefonu. — To może nie był to najlepszy pomysł, aby zapomnieć o rachunku na cztery miesiące? — Czy ja dodzwoniłem się do centrali w Indiach? Krótka przerwa, po czym Serge odezwał się znowu: — Oj, dobrze. Andrew Danner. Coś panu przeszkodziło. Chociaż okoliczności łagodzące gwarantowały mi wolność, to dla operatora telefonii nie stanowiły zadośćuczynienia. Serge pozostał nie- wzruszony, wyłączyłem więc telefon, a potem komputer, pogrążając gabinet w ciszy. Sypialnia miała własną historię. Opowieść o odejściu April. Drzwi uchylone. Pościel odciągnięta. Kilka moich przyborów toaletowych roz- rzuconych na blacie w łazience, kiedy w pośpiechu pakowała torbę. Ró- żowa maszynka do golenia przeoczona pod prysznicem. Może użyję jej 18

później, w imię starych czasów. April w pośpiechu upuściła jedną ze skarpet obok umywalki. Nasz romans dopiero rozkwitał. Aprii, pani doktor, ortopeda o sub- telnych, ładnych rysach twarzy i spokojnym temperamencie, który przy- pisywałem tradycyjnemu, farmerskiemu wychowaniu na Środkowym Zachodzie, badała mnie, kiedy złamałem sobie obojczyk podczas gry w kosza w Balboa Park. Zdecydowany, lekarski dotyk, troska utempero- wana rozsądkiem, bliskość naszych twarzy, kiedy manipulowała moim ramieniem; nie miałem szansy. Znaliśmy się trzy miesiące, byliśmy peł- ni marzeń, które wydawały się młodzieńcze, jak na parę zatwardziałych trzydziestoośmiolatków. Telefony na dobranoc. Lody prosto z pojemni- ka w łóżku. Klasyka filmowa Howarda Hawksa i pizza od Fabrociniego. Od czasu do czasu wspólnie spędzona noc, tylko na próbę. A potem bru- talne morderstwo. To przerwało rodzaj beztroski i nadziei, w które zwątpiłem po roz- staniu z Genevieve, kiedy pół roku wcześniej każde z nas błądziło własną drogą. Albo, według prokuratora i dziennikarzy, wybrało zgorzknienie i obelżywość. Podniosłem skarpetę April, czując, jak znowu wzbierają we mnie emocje, ale postanowiłem nie rozklejać się nad elementem garderoby. Odstawiłem słoik z guzem na nocny stolik, pościeliłem łóżko, a potem usiadłem na kołdrze i zacząłem się zastanawiać, na jaką samotność je- steśmy skazani. Ja i mój guz. Wpatrywałem się w tę pływającą masę szarych komórek, a moje my- śli znowu powędrowały do Genevieve, jej przerażającej śmierci i mojego jeszcze bardziej przerażającego i zagadkowego w niej udziału. Swoje gusta, swoje wizje zabarwiała odrobiną egzotyki, której nie mogłem się oprzeć. Stanowczość jej sądów. Pewność jej pasji. Była dużą kobietą, o grubych udach i biodrach, ożywczo kojącą — nie, raczej zdecydowaną — 19

za sprawą swojego ciała i tego, czego mogło ono dokonać. Przypomina- łem ją sobie głównie jako zbiór odczuć. Gładkość policzka ocierającego się o moją pierś. Woń Petite Cherie na poduszce. Kropelki potu na jej alabastrowych plecach. Jej śpiąca twarz — gładka jak u dziecka. Ge- nevieve nie miała złych stron ani złych humorów. O wiele trudniej jest czuć urazę, kiedy ktoś nie ma wad. Potrzeba więcej brzydoty w za- chowaniu. Lecz kiedy zaczęło to powoli do mnie docierać, ona już na to wpadła, pokazując swoje fochy za nas oboje. Kochałem ją, na pewno, ale bardziej kochałem bycie z nią. Z nas dwojga tylko ona była na tyle spo- strzegawcza, aby wychwycić tę złożoność. Tego wieczoru, kiedy się rozstaliśmy, zaprezentowała całą gamę swo- ich możliwości. Wyszedłem z gabinetu, a ona siedziała w sypialni i oglą- dała Ceremonię Róży z Kawalera do wzięcia, z kartonem lodów na ko- lanach. Uniosła łyżeczkę w moją stronę, dając mi do zrozumienia, żebym nie odciągał jej uwagi od reality show. — Jane to wredna krowa i niech wraca do domu. — Cień francuskie- go akcentu osłabił tę prozaiczną deklarację, aż musiałem opanować śmiech, a potem, z diabelskim chichotem dodała: — Chodźmy gdzieś coś wszamać. Jak zostaniemy, to będziemy się kłócić albo rżnąć. W restauracji trzymała moją dłoń na stole, jej twarz łagodziła eksta- za, kiedy wymieniała przyprawy w kiełbasce merguez. Wróciliśmy do domu i kochaliśmy się, pocąc się w ciepłym podmuchu powietrza. Tej nocy zabrał mi ją kolejny ponury nastrój, który doprowadził ją do szlo- chu, kiedy brała prysznic. — W niczym nie ma już godności. Wszystko jest takie tanie. Siedziała na kafelkach. Woda lała jej się na pierś. Przykucnąłem, wy- czuwając znajomą bezradność. Strumień zahaczał o mój rękaw. 20

— O co chodzi? — O wszystko. O telewizję. O nic. Przepraszam. Coś mam nie tak z głową. To jedna z tych... przepraszam. To niesprawiedliwe wobec ciebie. Powinnam iść. Później obudziłem się gdzieś nad ranem i uświadomiłem sobie, że jej spocone dłonie zaciskają się na mojej ręce. Zagryzała boleśnie bladą, dolną wargę. Wzrokiem szukała pocieszenia. — Nie uda się nam — powiedziała. Nie miałem siły, aby cokolwiek więcej jej tłumaczyć. Spakowała kilka swoich rzeczy, które u mnie trzymała, i puściła na swoim iPodzie operę, żebyśmy nie zaczęli się kłócić, chcąc ukryć zdenerwowanie. Te wszystkie konfabulacje mediów pomogły mi zrozumieć, jak trud- no było ją poznać. Chociaż zaklinała się, że musi uporządkować doku- menty rodzinnych posiadłości, nic z tym nie robiła. Dużo czytała, cho- dziła na poranne seanse filmowe. Znała dobre piekarnie. Nie żądała wiele od życia i w ostateczności ono dało jej mniej. Nie mogłem przestać myśleć o tych wszystkich rzeczach, których już nie doświadczy. Cały świat, nieodwracalnie, został jej odebrany. Chciałem otrząsnąć się z ostatnich czterech miesięcy niczym z niepo- kojącego snu. Lecz pewne fakty są niczym głazy. Leżą na twojej drodze. Mają ostre krawędzie, o które się kaleczysz, próbując je przesunąć. Po śmierci matki całymi tygodniami budziłem się nad ranem, owładnięty prostymi, dziecięcymi myślami. Żeby to nie była prawda. Żeby to się nie wydarzyło. Nie mogłem poddać się tym myślom. Śmierć ojca sprzed półtora roku była równie bolesna, ale przynajmniej miałem już jakieś doświadczenie. Ale jak w tym wszystkim umieścić Genevieve z wielką raną w splocie słonecznym? — Ja tego nie zrobiłem — powiedziałem do guza. 21

Gapił się na mnie obojętnie. Poszedłem na dół, otworzyłem Jacka Daniel’sa i zaciągnąłem się bo- gatym, satysfakcjonującym aromatem. Potem udałem się do kuchni i wylałem do zlewu przedni, brązowy trunek. Żydzi zostawiają kielich wina dla Eliasza. Buddyści składają w ofierze owoce. Gangsterzy wyle- wają kielonka dla martwych kumpli. Trzeba karmić bogów. Bo inaczej bogowie nakarmią się tobą. Nie żeby zaraz mieli ciebie pożreć. Cały blat, niczym wylegujący się labrador, zdominowała mosiężna maszynka do cappuccino. Wybrałem ją dla Genevieve w tym pięciomi- nutowym okresie, kiedy sprawy między nami układały się dobrze. Jak dotąd wypluła piętnaście porcji błotnistej espresso po sto czterdzieści siedem dolarów za filiżankę. W lodówce znajdowały się trzy różne butel- ki wody i tabliczka ciemnej czekolady, do połowy zjedzona przez April. Podszedłem do szafki i wyjąłem szklankę i białą miskę, które przed chwilą tam odłożyłem. Ustawiłem je na blacie i wpatrywałem się w nie, jakbym się spodziewał, że zaraz przemówią. Śniadanie, dwudziesty trzeci września. Moje ostatnie wspomnienie, zanim obudziłem się na sali pooperacyjnej. Nie potrafiłem odwrócić spojrzenia od noży spoczywających w drew- nianym klocku na blacie. Gdzieś we mnie obudziła się ponura cieka- wość. Odczuwałem ją jako niebieski płomień. Jak dwudziestoletnią szkocką uderzającą w żyły po dwugodzinnym joggingu. Podszedłem do drewnianego bloczka, poprawnie zgadując, który z noży służy do wy- krawania kości. Wyszarpnąłem go, wyczuwając jego wagę. Nierdzewny błysk, japoński znak na ostrzu. Używałem tych noży cztery, może pięć razy. Dlaczego moja dłoń tak łatwo natrafiła właśnie na ten do wykra- wania kości? Bardzo długo przyglądałem się swoim dłoniom, potem własnemu od- biciu w oknie nad zlewozmywakiem. Jakiś facet z nożem w ręku, wyraźna 22

linia włosów nad raną. Wzdrygnąłem się na ten widok. Zajrzałem do pojemnika na cygara, potem położyłem się na leżaku, wsparłem nogi o balustradę i wypaliłem cygaro aż do żółto cętkowanej opaski. Cała słabość, na jaką było mnie stać. Poza pisaniem. Jeżeli w ogóle kiedykolwiek będę pisał. Noc była ciemna i mroźna, jak to w styczniu. Ludzie zapomnieli, jak zimno potrafi być zimą w LA — podmuch od Pacyfiku, wiatry znad Santa Ana, wściekłe ulewy z nieśmiałymi błyskawicami, jak monsun z zatwar- dzeniem chcący znaleźć ulgę. Widok leczy wszelkie rany. Widok sprawia, że czujesz się, jakbyś posiadał coś większego od siebie, jakbyś miał jakieś miejsce na tym padole łez. Patrzyłem, jak w oddali dolina migocze w gorączce niczym ocean, tylko ładniejsza, ponieważ było to morze światła, ponieważ był to ruch i życie, ponieważ byłem odseparowany i jednocześnie połączony z tysią- cami ludzi w tysiącu domów, z tysiącami historii, o wiele smutniejszych od mojej. Autostrada Sepulveda zmierzająca na północ, w pogarszającą się demografię. Van Nuys, piękne jedynie z daleka, gdzie każdego ranka w dni powszednie Meksykanie grają w piłkę nożną, żegnając się przed rozpoczęciem gry, zupełnie jakby Boga obudził wynik przypadkowego meczu. Czterysta Piąta, wygięty wodospad białych reflektorów. Ventura, kierująca się na wschód szlakiem „moteli na godziny” o nazwach słyn- nych wytwórni filmowych, gdzie kible wabią rozbite dzieci ulicy albo odwrotnie. A w okolicy Cahuenga Pass, gdzie miasto czeka jak nienasy- cona i nieokiełznana kochanka, leżąca na neonowym łożu z uśmiechem Sfinksa, z łapami, w które właśnie schwyciła podziurawione sny. Zamknąłem oczy, krążąc po Hollywood beatników i naśladowców, kulturze konsumentów z nazwiskami markowych projektantów wydru- kowanymi na welurowych dupskach. Wlokłem się bulwarem osiem 23

kilometrów na godzinę za kompaktowymi oldsmobilami z tablicami rejestracyjnymi z Arkansas, nie korzystającymi z klaksonów, kiedy gło- wy w środku na potężnych karkach południowców obracały się za czar- nymi dzieciakami rapującymi na wywróconych do góry dnem białych wiadrach, za niemieckimi kinolami z łuszczącą się skórą, za kleistym zapachem olejku do opalania, za odurzającym smogiem, srebrnymi kol- czykami przekłuwającymi opalone na brąz pępuszki, za wypełniającymi puste parcele billboardami z pop-sensacjami w zwiewnych kapeluszach, i dalej, w górę, zaułkami prawdziwego Hollywood, gdzie dziwki klęczą nad kałużami rzygowin, a dealerzy narkotyków wypadają z drzwi i dra- piąc się po plecach, mamrocą nocną pieśń: Gotta get well, będzie ci dobrze. Przez ciąg kabaretów, gdzie mężowie z Wichita śmieją się z żartów o Jezusie, nie zważając na spojrzenia rzucane ukradkiem przez sznurujące usta żony, gdzie amatorzy pocą się podczas numerów i może, może, kiedy kelnerki, co niejedno słyszały, usuną drugą pustą szklankę z kolej- ki „minimum-dwa-drinki”, wpadnie ten słynny aktor z sitcomu, żeby wypróbować nowy materiał. Potem na zachód, do „Miasteczka dla Du- żych Chłopców”, gdzie mnożą się gejowskie pary wszelkiej maści, za- przeczając ograniczonej, heteroseksualnej wyobraźni, gdzie softowe billboardy spoglądają na wystawy ze skórzaną odzieżą nabijaną ćwieka- mi, z połyskliwymi kartami do tarota i salonami tatuażu, gdzie kochan- kowie popijają kawę w bezpośrednim sąsiedztwie pałaców pornografii z totemami ze znaków parkowania z fioletowego polistyrenu ustawionych jeden na drugim, całkowicie niezrozumiałych. Dalej, obok Urth Café, gdzie rozwiedzeni rozbitkowie o zapadniętych od leków i obrzmiałych od kolagenu twarzach, przeżuwają zdrową sałatę, cielesna wojna pozycyjna. Potem śliskim wężem Bulwaru Zachodzącego Słońca ze starymi 24

rezydencjami, z bezwstydnym i krzykliwym sklepem Hustlera, ze świetl- nymi girlandami podczas świąt. Szpalerami palm w Beverly Hills, tak często filmowanymi, choć nigdy nie uchwyconymi, letnie garniturki na skuterach-segwayach w drodze do Valentino po pizzę, karierowiczki przechadzające się z miniaturowymi psami, agenci z niewidzialnymi słuchawkami telefonów wetkniętymi w uszy, mamroczący solo przed restauracjami i na światłach, wydziedziczona paplanina. Jedź do Westwood, jedź do Brentwood, gdzie trzysta dziesięć mam pcha przez chłopskie stragany markowe spacerówki z foremnymi dzie- ciaczkami i marzy o hotelach na Bali. I dalej do Palisades, Santa Monica Canyon i Malibu, w górę migoczącego wybrzeża cuchnącego spalinami, pokrytego mewim guanem, potem ciągami kanionów, głębokich, rdza- wych fałdów, niczym żyły rudy albo kobiece zmarszczki, gdzie powietrze jest zadziwiająco rześkie i zaprawione solą. Policzki miałem mokre od bryzy, a moje serce rwało się do świateł w dole. Los Angeles. Miraż miasta, który pojawiał się nagle niczym zimny pot na plecach poszukiwaczy złota i robotników kolejowych, i nabierał cielesności, kiedy dystrybutorzy pirackich filmów, omijając listę paten- tów Edisona, zaryzykowali i postawili wszystko na jedną kartę wsparci przez siły ze Wschodniego Wybrzeża. Los Angeles, ziemia nieskończonych obietnic. Niekończące się fiasko. Los Angeles drobnych okrucieństw. Los Angeles bezpośredniej hierar- chii, opalenizna w sprayu, trefna intuicja. LA nosa zabandażowanego po operacji, hinduskiego menu, procesu o zniesławienie. Garażu na dwa SUV-y. LA z otwartymi umysłami i zgrabnie sformułowanymi opiniami. LA wysokooktanowego zachodu słońca, ciepłego, nocnego powietrza, od 25

którego jesteś pijany. LA przedłużonego okresu dojrzewania, uwodzenia w zwolnionym tempie, jednorazowej blondynki w nieokreślonym wieku. LA, gdzie gwiazda porno ubiega się o urząd gubernatora, a wygrywa bohater filmów akcji. LA, gdzie w dowolnym momencie wszystko może się przytrafić jakiemuś biednemu ćwokowi albo gnojkowi- szczęściarzowi. Gdzie wszystko mi się przytrafiło.