Rozdział 1
Liz McShane szybko zbiegła po schodach do metra.
Podbródek dziewczyny świadczył o zdecydowaniu,
jego stanowczą linię nieco łagodziły jasne, gęste falujące
włosy.
Jak przystało na doświadczoną mieszkankę Nowego Jor
ku mocno przyciskała do boku wiszącą na ramieniu torbę.
Nie mogła uwierzyć, że znów ją to spotkało. Oto ona,
mało znaczący redaktor w jeszcze mniej znaczącym pi
śmie, ucieka z kolejnej katastrofalnej randki w ciemno.
A matka ją ostrzegała!
- Wyjdź za kolegę ze studiów. Tam są najodpowiedniej
si mężczyźni.
Więc na ostatnim roku Liz zaręczyła się z miłym chłop
cem, który świetnie grał w futbol, ale okropnie się jąkał.
Zerwała zaręczyny zaraz po dyplomie i w ciągu ostatnich
siedmiu lat była na setkach randek w ciemno.
Może matka miała rację, może rzeczywiście wszyscy po
rządni chłopcy zostali już na studiach sprzątnięci przez in
ne dziewczyny. Cóż, jeśli to prawda, to niewątpliwie ci faj
ni faceci nie trafili na uczelnię. I choć w Nowym Jorku
przeżyła kilka wspaniałych randek, jakoś nic z nich nie
wyszło.
Zdawała sobie sprawę, że wina leży częściowo po jej
stronie. Może dziewczyny ze Środkowego Zachodu nie
mają czego szukać w Nowym Jorku. Może powinna była
zostać w Illinois i zamieszkać z matką. Chicago jest dla
ludith O'Brien
Rapsodia
większości ludzi wystarczająco wielkim miastem. Mogła
tam zrobić karierę, mieszkając z mamą i dojeżdżając co
dziennie do pracy kolejką podmiejską z leżącego na
obrzeżu metropolii osiedla.
Chicago znała jak własną kieszeń. I choć kochała to mia
sto, od lśniących drapaczy chmur poczynając, a na bruko
wanych uliczkach starego miasta kończąc, uważała, że
jest pozbawione wdzięku i romantyzmu. Nie ciągnęło ją
do Nowego Jorku. Czytała o tamtejszych bistrach i kawia
renkach, o Greenwich Village i Park Avenue. Marzyła
o tym, by na każdym kroku spotykać wspaniałych ekscen-
tryków, fantastycznych intelektualistów, artystów i myśli
cieli. Miała niewzruszoną wiarę słodkiej idiotki i opty
mizm promieniejącej szczęściem turystki. Nie było w niej
nawet za grosz nieufności ludzi ze Środkowego Zachodu
w stosunku do mieszkańców Wschodniego Wybrzeża ani
śladu kompleksów dziewczyny z małego miasteczka.
Chciała zawojować wielką metropolię, chciała być z siebie
dumna i chciała, by matka była z niej dumna.
A potem mama zmarła i wszystko straciło sens. Kiedy
Liz patrzyła, jak z matki uchodzi życie, jej własne, raczku
jące dopiero sukcesy przestały ją cieszyć. Potem spakowa
ła rzeczy mamy i wróciła do Nowego Jorku nie dlatego, że
chciała, tylko dlatego, że nie miała właściwie dokąd pójść.
Należała do miliona nowojorczyków, którzy ciągle planu
ją wyniesienie się z tego miasta molocha, ale jakoś nigdy
nie mogą się na to zdobyć.
Nigdy w życiu nie przeżyła naprawdę wspaniałego ro
mansu, choć kilkakrotnie wydawało jej się, że jest on
w zasięgu ręki. Jak z tym redaktorem wiadomości z tele
wizji. Byli na kilku randkach, wliczając w to spotkanie na
niedzielnym lanczu i następujące po nim popołudnie
w Metropolital Museum of Art. Jakimś cudem mieli takie
samo poczucie humoru, takie same gusta literackie, na
wet wspólne zainteresowania sztuką. Ominęli dział ma
larstwa współczesnego i ruszyli wprost do francuskich im-
8 presjonistów.
ludith O'Brien
Rapsodia
Ten dzień nadal był żywy w pamięci Liz. Kiedy zwiedza
li muzeum, zaczął padać śnieg i po wyjściu zobaczyli, że
Central Park pokrywa kilkucentymetrowa warstwa bia
łego puchu. Ramię przy ramieniu ruszyli Piątą Aleją,
zaśmiewając się z fragmentów starych programów telewi
zyjnych. Znaleźli przytulną kafejkę i siedząc przy płoną
cym w kominku ogniu, sączyli kawę po irlandzku. Wziął ją
za rękę i zwierzył się, że następnego dnia ma być prezen
terem południowego wydania wiadomości. Liz wiedziała
już, że to szczyt jego marzeń, więc wznieśli toast za jego
sukces kolejną filiżanką irlandzkiej kawy.
Potem odprowadził ją do domu. Oboje byli szczęśliwi
i pełni nadziei. I wtedy Liz, pod wpływem nagłego impul
su, rzuciła mu śnieżkę w twarz. Nie spodziewał się ataku,
więc śnieżna kula wylądowała na jego górnej wardze. Liz
roześmiała się, podbiegła i delikatnie odsunęła jego dłoń
od twarzy.
Jeszcze dziś przeszywał ją dreszcz na wspomnienie
krwi. W śnieżce musiał się chyba znaleźć kawałek lodu.
Następnego dnia widziała go ostatni raz w życiu w telewi
zji, kiedy z wyraźnym trudem czytał wiadomości w połu
dniowym wydaniu dziennika. Nawet staranny makijaż nie
ukrył opuchniętej górnej wargi, a na domiar złego seplenił
z bólu, podając informacje najpierw międzynarodowe,
potem krajowe, wreszcie lokalne. Najgorszy moment na
stąpił, gdy uśmiechnął się, witając się z prezenterem
pogody. Uśmiech rozciągnął jedynie połowę ust, druga
połowa tylko bardziej nabrzmiała. Ostatnio do Liz dotarła
informacja, że przeprowadził się do Dallas. Pomyślała po
nuro, że tam nie zagrażają mu kule śnieżne.
Były i inne randki, kilka nawet obiecujących. I dokąd ją
to zaprowadziło? Do stacji metra w sobotnią noc. Oto
gdzie.
Bileter zbaraniał. Rzadko się zdarzało, by o tej porze do
metra wchodziła samotna kobieta. A już w żadnym wy
padku nie taka jak ta. Kiedy kupowała bilet za dolara
i dwadzieścia pięć centów, pomyślał, że wygląda, jakby 9
ludith O'Brien
Rapsodia
zeszła na ziemię wprost z ekranu kina. Była wysoka i smu
kła, ubrana w doskonale skrojony lniany żakiet, bluzkę
wykończoną pod szyją koronką i modne wytarte dżinsy.
Poruszała się z niedbałą elegancją i robiła wrażenie świe
żej jak wiosenny wiatr.
Twarz dziewczyny była niemal piękna. Miała promienną
skórę, błyszczące zielone oczy i mały dołeczek w prawym
kąciku ust, który uwydatniał się przy uśmiechu, jak
w chwili gdy dziękowała mu za bilet.
- Proszę uważać - poradził jej bileter i sam osłupiał, bo
pierwszy raz w życiu zdarzyło mu się odezwać do pasażera.
- Dziękuję. Dam sobie radę. - Dziewczyna obdarzyła go
kolejnym uśmiechem.
Na pewno, pomyślał, śledząc ją wzrokiem, kiedy wsu
wała bilet do kasownika i szła w stronę wejścia F. Po chwi
li wrócił do lektury gazety.
Liz zeszła po schodach na peron. Zapach uryny z każ
dym krokiem stawał się bardziej dokuczliwy. Odruchowo
coraz mocniej przyciskała do boku torebkę. Jej obcasy głoś
no postukiwały o betonową posadzkę, dźwięk odbijał się
echem od wykładanych kafelkami ścian.
W ciągu lat spędzonych w Nowym Jorku stała się specja
listką od bezpiecznego podróżowania metrem. Napisała
o tym nawet kilka artykułów, choć nie zostały one wydru
kowane w jej macierzystym piśmie. Jazda metrem zdecy
dowanie kłóciła się z tematyką podejmowaną przez mie
sięcznik „Vintage", adresowany do czytelników, którzy
tęsknią do starych dobrych czasów. Pismo bazowało na
przedrukach poświęconych wystrojowi wnętrz artykułów
z gazet, które upadły przed dziesiątkami lat. Resztę maga
zynu zajmowały wymyślne fotografie artystyczne, podpo
wiadające, co można zrobić ze starymi meblami. I nie cho
dziło bynajmniej o antyki; to słowo w najmniejszym stop
niu nie pasowało do zakurzonych rupieci prezentowanych
na stronach „Vintage". Redakcja prezentowała na przykład
starą lodówkę uwieńczoną czubem, na który nasadzo-
10 no futrzaną czapkę z szopa, całość spowito w dziesiątki
ludith O'Brien
Rapsodia
metrów pofałdowanej gazy i opatrzono tytułem: Wspo
mnienie letniego dnia.
Czytelnicy mieli hopla na punkcie staroci. Tajemnica
ogromnego sukcesu pisma kryła się w tym, że dzięki niemu
ludzie nie musieli się wstydzić sentymentu do zgromadzo
nych na strychach rupieci. Liz była redaktorką czterostro-
nicowego działu zatytułowanego: Na prośbę czytelników.
Jej praca polegała na przeglądaniu wszystkich nadsyła
nych w listach zdjęć i próbie określenia wartości historycz
nej i rynkowej sfotografowanych przedmiotów. Zamiesz
czała potem odpowiedź wraz ze starannie zredagowanym
listem czytelnika. Znakomita większość zdjęć przedstawia
ła żałośnie pospolite przedmioty, na przykład skrobaczkę
do pleców z małpiej łapki albo karafkę do whisky w kształ
cie dziewczyny w czerwonym kostiumie kąpielowym.
Przez kilka pierwszych miesięcy przychodziło niewiele
fotografii i Liz musiała przejść się po mieszkaniach zespo
łu redakcyjnego, zrobić kilka niewyraźnych fotek i opa
trzyć je podpisami w stylu: Fotel bujany praprababki Jane.
Kusiło ją nawet, by przemianować rubrykę na: Na prośbę
redakcji. Kiedyś mało brakowało, a magazyn wyszedłby
z taką przechrzczoną rubryką, bo Liz uległa pokusie, a ko-
rektorka to przegapiła.
Ta praca nie dawała Liz satysfakcji twórczej, ale pensja
regularnie wpływała na jej konto, więc czuła, że biorąc
pod uwagę stale upadające pisma, powinna uważać się za
szczęściarę. Mogła jako wolny strzelec pisać artykuły do
innych gazet i w ten właśnie sposób jej cykl o bezpieczeń
stwie w metrze ukazał się w „New York Magazine". To by
ły solidne, choć niezbyt porywające teksty z wypunktowa
nymi zasadami bezpieczeństwa. W pierwszych dwóch
punktach przestrzegała czytelników, by nie ważyli się jeź
dzić metrem po dziesiątej wieczorem, a samotnie już po
ósmej, szczególnie w czasie weekendów. I oto w późny
wiosenny wieczór stała samotnie na peronie.
Stacja metra na Dwudziestej Trzeciej Ulicy była jednym
z ostatnich miejsc, w jakich należało się znaleźć w sobotni 11
udith O'Brien
Rapsodia
wieczór, ale wszystko wydawało się Liz lepsze niż spędze
nie choćby jeszcze minuty w towarzystwie Sida, partnera
z kolejnej upiornej randki w ciemno.
Popatrzyła w obie strony. Peron był pusty, żadnych ty
pów spod ciemnej gwiazdy. Do diabła z nim, pomyślała,
przypominając sobie mężczyznę szczerzącego zęby w głu
pawym uśmiechu, siedzącego naprzeciw niej przy oświe
tlonym światłem świecy stoliku. Zamówił dla siebie cztery
dania, każde najdroższe w swojej kategorii, a dla niej sa
łatkę Cezar, po czym zaproponował, żeby zapłacili rachu
nek po połowie. Miseczka przywiędłej sałaty za siedem
dolarów była ostatnia na liście dań wyszczególnionych
w rachunku, który w sumie opiewał na trzydzieści sześć
dolarów. W rezultacie Liz nie miała pieniędzy na taksów
kę do swego mieszkania w Greenwich Village i była zmu
szona zaryzykować jazdę metrem w sobotnią noc.
- Do diabła z nim! - powiedziała na głos. I uśmiechnęła
się szeroko.
Teraz, kiedy miała to już za sobą, zaczynała dostrzegać
humorystyczną stronę spotkania. Jako dwudziestoośmio-
letnia samotna kobieta nieustannie padała ofiarą dobrych
intencji przyjaciół. Zdanie: „Mam dla ciebie faceta" zaczy
nało budzić w niej grozę. A najgorsze, że potem musiała
tłumaczyć niedoszłym swatom, dlaczego nic z tego nie
wyszło.
Randka z Sidem została zaaranżowana przez Maggie,
przyjaciółkę, z którą pracowała w miesięczniku „Vintage".
Nie mogła się już doczekać, kiedy do niej zadzwoni i ze
szczegółami opisze przebieg koszmarnego spotkania.
- A więc, Maggie - rozpocznie opowieść. - Zacznijmy od
tego, że facet spóźnił się o czterdzieści minut. Siedziałam
w barze, sącząc cienkie białe wino. A potem stało się naj
gorsze: przyszedł. - Liz zachichotała, wyobrażając sobie
odpowiedź przyjaciółki. - Dlaczego nie uprzedziłaś mnie,
że on ma kłopoty z zatokami? Przynajmniej pięć razy
wpuszczał sobie przy mnie krople do nosa. Potem wydmu-
12 chiwał nos w płócienną serwetkę, po czym wręczał
Tudith O'Brien
Rapsodia
zasmarkaną serwetkę kelnerce i prosił o przyniesienie na
stępnej. Pomiędzy kolejnymi daniami, jego, nie moimi,
popisywał się karcianymi sztuczkami. I żeby to chociaż by
ły ciekawe sztuczki, ale...
Nagle Liz poczuła silną ciężką dłoń na ramieniu.
Przez głowę przemknęła jej myśl: czy to on? Odwróciła
się i spojrzała w przekrwione oczy o wiele od niej wyższe
go mężczyzny. Był niechlujny, ubrany w wyświechtaną,
poplamioną granatową marynarkę. Miał potargane wło
sy i cienką smużkę zakrzepłej krwi na lewym policzku.
Cuchnął alkoholem. Liz zaczęła się rozpaczliwie rozglą
dać po peronie w poszukiwaniu pomocy, ale byli na stacji
sami.
Coś jest z nim nie w porządku, myślała przerażona. Ma
dziwne oczy, rozbiegane i pełne złości. Wygląda tak, jak
by był na nią wściekły, a przecież nigdy wcześniej go nie
widziała. Mocniej zacisnął rękę na jej ramieniu.
- Ty dziwko - wysyczał, pryskając jej śliną w twarz.
Próbowała mu się wyrwać, ale przyciągnął ją bliżej. Po
czuła jego cuchnący oddech.
Serce dziko tłukło jej się w piersiach. Rozpaczliwe stara
ła się przypomnieć sobie, jak kobieta powinna się w takiej
sytuacji zachować. Ma stawiać opór czy raczej udawać, że
się poddaje? Jednego była pewna: wszelkie dyskusje
z nim nie mają sensu, bo najwyraźniej znajdował się pod
wpływem jakichś środków. Najbardziej przerażała ją ema
nująca z niego nieokiełznana, irracjonalna furia.
Nagle jej uszu dobiegł łoskot zbliżającej się tunelem ko
lejki. Dzięki Bogu, pomyślała. Mężczyzna nawet nie
drgnął, wciąż ją trzymał. Pochylił się nad nią i wyszeptał:
- Ty dziwko, zaraz umrzesz.
Liz krzyknęła w chwili, gdy pociąg wtoczył się na stację.
Dostrzegła rozszerzone oczy maszynisty, kiedy ich zauwa
żył, widziała, że nacisnął coś i powiedział kilka słów.
Drzwi otwarły się i mężczyzna wepchnął ją do trzeciego,
całkiem pustego wagonu.
Umrę, pomyślała.
ludith O'Brien
Rapsodia
Pociąg powoli ruszył. Przez okno patrzyła na efektowne
kafelki, którymi wyłożona była mijana właśnie stacja przy
Dziewiętnastej Ulicy. Maszynista pewnie zadzwonił po
pomoc, ale to bez znaczenia.
Mężczyzna podniósł rękę i uderzył Liz w twarz. Upadła
na kolana. Torebka zsunęła się jej z ramienia i wpadła pod
ławkę. Ogłuszona dziewczyna rozpaczliwie starała się
osłonić głowę, daremnie próbując uchronić się przed ko
lejnymi razami. Kilka centymetrów od twarzy zobaczyła
but napastnika. Podniósł nogę, chcąc ją kopnąć, lecz po
tknął się i musiał się złapać oparcia, żeby odzyskać równo
wagę.
Niepewnie stał na nogach, przechylając głowę na ramię.
Liz gwałtownie zerwała się i próbowała uciec. Mężczyzna
zachował jednak nieco przytomności, bo zdążył rzucić się
na nią całym ciężarem potężnego ciała. Poleciała z impe
tem na drzwi pociągu i z głośnym hukiem uderzyła głową
o twardą metalową powierzchnię.
Zapadła się w ciemność.
Rozdział 2
Dźwięki powoli przedzierały się do świadomości Liz.
Były dziwne i rozproszone jak brzęczenie owadów.
A potem poczuła ból, palący, pulsujący ból w tyle głowy.
- Nie umarłam - mruknęła.
Odpowiedział jej męski głos, ale nie zrozumiała słów.
I nagle przypomniała sobie wszystko, co się wydarzyło.
Jakiś facet próbował ją zabić.
Otworzyła oczy i ze zdziwieniem spojrzała w twarz mło
dego, starannie ostrzyżonego rudego mężczyzny.
Uśmiechnął się do niej krzepiąco.
- Nic jej nie jest - oznajmił komuś stojącemu nad jej
głową.
Liz usłyszała pełen ulgi pomruk sporej grupy ludzi. Wró
ciła jej ostrość widzenia i wreszcie dostrzegła nad sobą kil
kanaście osób różnej płci i wieku. Wszyscy byli starannie
ubrani. Kobiety w bluzkach, spódnicach i kapeluszach,
a panowie w marynarkach i pod krawatem. Czyżby ocknę
ła się w czasie wesela lub bar micwy?
Rozejrzała się i zrozumiała, że znajduje się w pociągu.
Ściany były pomalowane na oliwkowo. Poczuła lekki po
wiew. Podniosła wzrok i dostrzegła pod sufitem obracają
cy się wentylator. W wagonie było ciemnawo. Zamiast
oślepiająco jasnych lamp fluorescencyjnych, do jakich
przywykła w wagonach metra, paliły się okrągłe przezro
czyste żarówki. Wewnątrz ich szklanych kul dostrzegła
rozżarzone druciki. 15
u d j t k P ' B n e n
Rapsodia
Gdy rudowłosy mężczyzna pomógł jej usiąść, ogarnęła
ją fala mdłości.
- Proszę głęboko oddychać - poradziła kobieta w ma
łym zielonym kapelusiku.
Liz posłuchała i poczuła się lepiej.
Zwróciła uwagę na siedzenia w wagonie. To nie były po
marańczowe plastikowe siedziska, do jakich przywykła,
tylko drewniane, pokryte tapicerką ławki.
- Gdzie ja jestem? - zapytała.
- W lokalnym pociągu na Coney Island linii Culvera -
odpowiedział z uśmiechem rudzielec.
- Och. - Zagryzła wargę i zaczęła macać podłogę w po
szukiwaniu torebki. - Złapali go?
- Kogo mieli złapać, moja droga? - zainteresowała się
kobieta w średnim wieku, ustrojona w kapelusz zdobny
fioletowymi kwiatami.
- Faceta, który próbował mnie zabić! - Liz niemal krzy
czała.
- Proszę pani, uderzyła się pani w głowę i straciła przy
tomność. - Rudzielec wzruszył ramionami i spojrzał na
zgromadzonych wokół ludzi, jakby prosząc ich o potwier
dzenie. Kilka osób kiwnęło głowami. - Wszyscy tu byli
śmy, nikt nie próbował pani zabić. Wydawało się pani. To
musi być sen. Gdzie pani wysiada? Odprowadzę panią.
Liz uśmiechnęła się i mężczyzna natychmiast odpowie
dział jej uśmiechem. To musiał być sen, pomyślała.
W przeciwnym razie pamiętałaby przecież tych wszyst
kich ludzi. A oni musieliby widzieć tego naćpanego ma
niaka. Pasował do nich jak przysłowiowy kwiatek do ko
żucha. Prawdopodobnie znalazła się przypadkowo na pla
nie jakiegoś filmu. Ostatnią rzeczą, którą pamiętała, było
pchnięcie na drzwi wagonu przez tamtego napastnika.
Wzięła kolejny głęboki oddech. Czyżby to było zatrucie
pokarmowe? Jeśli tak, to na pewno przez anchois, które
zjadła w sałatce Cezar. Były obrzydliwe, ale w wypadku
anchois naprawdę bardzo trudno stwierdzić, czy śledzik
16 jest zepsuty, czy też jest to jego właściwy smak.
ludith O'Brien
Rapsodia
- Wysiadam przy Czwartej Zachodniej - odpowiedziała
w końcu młodemu mężczyźnie. - Ale dziękuję panu, nic
mi nie jest.
Przy jego pomocy odrobinę niepewnie wstała z podłogi.
Ktoś podał jej torebkę. Przez chwilę była zaszokowana:
tłum nowojorczyków, nieprzytomna kobieta i nikt nie po
łaszczył się na jej portfel?!
Otrzepała żakiet. Zauważyła, że wszyscy przyglądają się
jej dżinsom. Poczuła się niepewnie.
- Czy to plan filmowy? - zapytała.
Ludzie wymienili między sobą zakłopotane spojrzenia.
- Nie. Świętujemy - odpowiedział rudowłosy mężczy
zna w imieniu wszystkich pasażerów.
- Co świętujecie?
- Nie słyszała pani? - Mężczyzna osłupiał. - Lindbergh
wylądował w Paryżu!
Stała bez słowa, całkowicie ogłupiała. Lindbergh? Czy
to jakiś żart?
Do wagonu wszedł mężczyzna w staroświeckim kolejar
skim uniformie. Światło żarówki zalśniło na jego łysinie.
- Wszysdco w porządku? - zapytał. - Możemy ruszać?
Liz rzuciła na niego spojrzenie pełne niebotycznej
paniki.
- Proszę pana! Proszę pana! - Jej glos przeszedł w nie
przyjemny pisk.
Kolejarz wpatrywał się w jej dżinsy.
- Tak, proszę pani - powiedział niepewnie.
- Ci ludzie chyba ze mnie kpią - wyjaśniała pospiesznie. -
Twierdzą, że Lindbergh żyje!
- Rany boskie! - Rudzielec złapał ją za ramię. - Czyżby
się rozbił?!
Teraz już wszyscy wpatrywali się w Liz.
- Oczywiście, że nie - odpowiedziała, budząc osłupienie
zebranych. - Zmarł kilka lat temu. W bardzo podeszłym
wieku.
Zapadła cisza. Ktoś odchrząknął. W końcu odezwał się
stojący z tyłu mężczyzna. 17
l u d i t h O'Brien
Rapsodia
- Zapytajcie ją, skąd wzięła gorzałę. Uderza do głowy le
piej niż moja.
Wszyscy wybuchnęli śmiechem. Konduktor włożył
klucz do zamka wagonu.
- No, dosyć tego, ruszajmy wreszcie - zaproponował. -
Następny przystanek: Czwarta Zachodnia.
Liz wyjrzała przez okno i stwierdziła, że stoją na starej
stacji przy Dziewiętnastej Zachodniej. Na stacji, która zo
stała zamknięta ponad pół wieku temu. Widywała ją
z okien kolejki podziemnej i zawsze wydawało jej się, że
patrzy na dawno miniony świat. Teraz wszystkie pociągi
mijały tę stację z łoskotem, na pełnej prędkości, i w pamię
ci zostawały jedynie fragmentaryczne obrazy. Kiedy wi
działa ją ostatnio, były tu tylko sterty śmieci, a piękne nie
gdyś kafelki zostały doszczętnie pokryte graffiti. Obecnie
miała przed oczami schludną stację, otoczony przez tłum
klientów kiosk z gazetami i gromadki roześmianych pasa
żerów.
Drzwi wagonu zamknęły się. Część osób wysiadła, więk
szość jednak kontynuowała podróż. Tylko że teraz nie pa
trzyli już na Liz ze współczuciem i troską, raczej z zażeno
waniem, krzywiąc się z niesmakiem. Są przekonani, że je
stem pijana, pomyślała. Nawet rudowłosy mężczyzna,
który trzymał się umocowanego pod sufitem uchwytu
z białego metalu, wpatrywał się we własne buty.
- Nie jestem pijana - wyjaśniła mu Liz.
Wydawał się zakłopotany, że się do niego odezwała.
Zerknęła na innych. Oni także odwracali od niej spojrze
nie, jakby starannie unikali kontaktu wzrokowego.
Pociąg ruszył z wolna i Liz miała okazję przyjrzeć się sta
cji. Kafelki lśniły czystością. Dostrzegła kosztowne drew
niane ławki, sklep i kiosk ze słodyczami. Przeczytała
transparent: BRAWO! DOKONAŁ TEGO! A poniżej, mniej
szymi literami: Czytaj „New York Sun".
Wreszcie dojechali do Czwartej Zachodniej i Liz wysia-
18 dła. Z zewnątrz dostrzegła, że pociąg jest pomalowany
ludith O'Briien
Rapsodia
na dziwny, brudnobrązowy kolor. I dopiero w chwili, gdy
stała na peronie i wpatrywała się w wagon, zwróciła uwa
gę na stare reklamy i ogłoszenia, wiszące nad siedzenia
mi. Były stonowane, ale rzucające się w oczy, zdobne
w mnóstwo zakrętasów i wyraźne ramki wzdłuż brzegów.
Jedna z reklam zainteresowała ją szczególnie. Była to re
klama papierosów. Przedstawiała buldoga, wpatrującego
się melancholijnym spojrzeniem w przestrzeń. Napis gło
sił: „Papierosy Szczekający Pies nigdy cię nie ugryzą!"
Nie dostrzegła nigdzie numerów telefonów gabinetów,
w których wykonuje się laserowe operacje stóp, ani ośrod
ków odwykowych dla narkomanów. Nie było też nigdzie
reklam sprayów na insekty. Kiedy pociąg odjeżdżał, kilko
ro pasażerów rzuciło jej niepewne spojrzenia.
- Dziwne - mruknęła pod nosem i ruszyła w górę po
znanych sobie schodach. Szła powoli, nie mogąc uwolnić
się od myśli, że czegoś tu brakuje, i z roztargnieniem ma
sując rosnący na czubku głowy guz.
Prawie nie zauważała, że ludzie się na nią gapią. Wszy
scy byli wystrojeni. I nagle dotarło do niej, czego tu braku
je, oczywiście poza zwykłymi ogłoszeniami.
- Uryna! - krzyknęła na głos. W metrze nie śmierdziało
moczem. Tak przywykła już do tego odoru, że niemal nie
zwracała nań uwagi.
Zbiegająca po schodach smukła kobieta zatrzymała się
gwałtownie, gdy usłyszała okrzyk, i przycisnęła się do po
ręczy. Liz, mijając ją, uśmiechnęła się i kobieta, przed
chwilą jeszcze zaniepokojona, odpowiedziała jej nieco
drżącym uśmiechem.
Ostatnie stopnie Liz pokonała z rosnącym zdziwieniem.
Wreszcie wyszła na zewnątrz. Nad schodami do metra za
wieszony był pokaźny daszek ze szkła i metalu, bogato
i pięknie zdobiony, jak taras widokowy. Szkło nawet
w przyćmionym świetle wieczoru lśniło czystością.
Liz zatrzymała się pod zadaszeniem.
Znajdowała się na rogu Szóstej Alei i Czwartej Ulicy.
Kilka budynków rozpoznała, ale inne były niskie, jakby 19
ludith O'Brien
Rapsodia
skulone i całkowicie obce. Ulicą jechały samochody: mo
dele T z kwadratowym dachem i odkryte limuzyny. Prze
chodnie mijali ją w pośpiechu. Kobiety miały na głowach
kapelusiki przypominające hełmy i spódnice za kolana.
Ich nogi zdawały się błyszczeć. Niektóre wymachiwały
amerykańskimi i francuskimi flagami i śmiały się bez
trosko.
Liz oparta się o ścianę domu. Jeszcze wczoraj był to
wzniesiony z białej cegły Chemical Bank z bankomatem,
z którego wzięła na kartę elektroniczną czterdzieści dola
rów. Teraz stał tu dom z piaskowca, a przed nim stoisko
z gazetami. Jej wzrok przyciągnął nagłówek „New York
Timesa": LINDBERGHOWI UDAŁO SIĘ! DO PARYŻA
W 33 1/2 GODZINY! LECIAŁ W ŚNIEŻYCY! WIWATUJĄCY
FRANCUZI ZNIEŚLI GO Z POLA NA RĘKACH!
Zamknęła oczy, czując narastający zawrót głowy. Nie
mogła opanować drżenia rąk.
Jakiś mężczyzna ostrym nożem rozcinał paczki gazet,
sznurek opadał przy każdym mocnym cięciu. Ta czynność
była jej znana. Najwyraźniej jest jeszcze sobotnia noc i do
starczono właśnie niedzielne wydania gazet.
Wzięła głęboki oddech i zerknęła na datę w nagłówku
gazety: Sobota, 22 maja 1927.
Zaczęła zastanawiać się gorączkowo. Czyżby Sid dosypał
jej czegoś do drinka? Kolacja z nim wydawała jej się odle
gła o milion lat. Liz spojrzała na swój męski kwarcowy ze
garek z rzymskimi cyframi, który nosiła od kilku lat. Szkieł
ko było pęknięte; musiało zostać zniszczone w czasie sza
motaniny w pociągu. Zegarek pokazywał 11.28. Jak to
wszystko mogło się wydarzyć w ciągu niespełna godziny?!
Nagle ktoś ją złapał za lewą rękę. Krzyknęła cicho i od
wróciła się, żeby zobaczyć, kto ją zaczepia.
Przystojna kobieta uśmiechała się do Liz, podobnie jak
towarzyszący jej mężczyzna w kapeluszu i z dużym kwia
tem w klapie marynarki. Mieli naręcza amerykańskich
i francuskich flag. Kobieta podała Liz dwie flagi.
20 - Proszę, złotko - powiedziała radośnie.
Judith O'Brien
Rapsodia
Liz gapiła się przez chwilę nieprzytomnym wzrokiem na
chorągiewki, zanim wzięła je do ręki.
- Dziękuję - szepnęła automatycznie.
- Proszę, słoneczko. - Para ruszyła dalej ulicą, wręcza
jąc flagi wszystkim zatrzymywanym po drodze ludziom.
Obok Liz przejechał samochód, trąbiąc bez przerwy. Pa
sażerowie powiewali chorągiewkami. Odmachała im
i zdobyła się na słaby uśmiech.
Ruszyła Szóstą Aleją; jej nogi poruszały się automatycz
nie, nie zastanawiała się, dokąd zmierza. Usłyszała za so
bą stukot końskich kopyt. Odwróciła się i ujrzała ogromny
drewniany wóz z napisem: „LÓD - czysty, zdrowy i trwa
ły. 25 funtów, 50 funtów, 100 funtów". Towar transporto
wano w brązowych jutowych workach.
Nad głową zobaczyła tory tramwajowe z drewna i stali,
które nawet w ciemności rzucały ponury cień na Szóstą
Aleję. Były rozklekotane i kiedy spojrzała w górę, dostrze
gła na tle nieba kilka brakujących belek. Były w tak roz
paczliwym stanie, że nie miała wątpliwości: od dawna nie
są używane.
Tabliczki z nazwami ulic, małe, czarne, z białymi litera
mi, były przytwierdzone do metalowych słupków. Miesz
kała przy Dziesiątej Zachodniej. Nie spodziewała się już,
że jej mieszkanie będzie takie samo, jakie zostawiła, jadąc
na randkę. Spojrzała na kiosk z gazetami i przeczytała na
główki. Dostrzegła „The Sun", „The Evening Star", „The He
rald Tribune", „The Daily News", „The Post", „The Times".
Wszędzie na pierwszej stronie zamieszczono informacje
o Lindberghu.
Na Ósmej Ulicy kłębił się tłum ludzi. Były tam restaura
cje, światła uliczne, japońskie lampiony i mnóstwo szczę
śliwych hulaków, spacerujących ramię przy ramieniu. Mi
mowolnie włączyła się w tłum, potrącając ludzi i mamro
cząc słowa przeprosin.
Wszyscy wyglądali na spokojnych i zadowolonych. Do
kładnie wiedzieli, dokąd idą i dlaczego świętują. Nawet je
żeli snuli się bez celu, poruszali się pewnie. 21
ludith O'Brien
Rapsodia
Liz przeciągnęła ręką po gęstwinie jasnych falujących
włosów. Nigdy o tym nie myślała, ale jeszcze zaledwie kil
ka godzin temu i z niej emanowała taka pewność. Jej strój
był absolutnie w porządku: modnie wytarte dżinsy stano
wiły wymarzony kontrast dla bluzki z irlandzkiej koronki
i dopasowanego lnianego żakietu od ulubionego kostiumu.
Sięgające połowy pleców blond włosy stanowiły obiekt za
zdrości przyjaciółek. Teraz była jedyną w zasięgu wzroku
kobietą w spodniach, a nieliczne panie bez kapelusza mia
ły na sobie eleganckie suknie wieczorowe i biżuterię.
Niemożliwe, żeby naprawdę znajdowała się w Nowym
Jorku lat dwudziestych! Musiała śnić. Lecz wszystko wo
kół było tak potwornie realne. I w odróżnieniu od innych
snów tym razem nie było w jej mózgu takiego małego
trzeźwego zakątka, który zapewniałby ją, że to tylko ma
jaki. Uświadomiła sobie, że chodnik, po którym stąpa, jest
bardzo nierówny. Słyszała fragmenty rozmów, nieznane
sformułowania i określenia, nieużywane od wielu lat.
- Ten Lindbergh to jakiś smarkacz.
- Niemożliwe, żeby już tam dotarł.
- Wyobraź sobie, Paryż w przeciągu niespełna dwóch
dni!
- To wielki dzieciak!
Ponad tym wszystkim unosiły się rozmaite zapachy. Za
pachy kuchenne: ze straganu z orzeszkami ziemnymi na
rogu ulicy i z włoskiej restauracji po drugiej stronie alei.
Jakiś mężczyzna w tekturowym brązowym kapeluszu
sprzedawał tutki z prażoną kukurydzą. Kobiety roztacza
ły wokół siebie woń perfum o zapachu kwiatowym, a nie
którzy z mężczyzn pachnieli subtelnie aromatyzowanym
talkiem. Kiedy mijały ją samochody, czuła słabą woń ben
zyny i spalin. Jednak tej wiosennej nocy dominujący był
aromat świeżo rozwiniętych listków i pączków.
Liz wiedziała, że to muszą być halucynacje albo sen,
a jednak jej mózg pracował gorączkowo, próbując znaleźć
jakieś racjonalne wyjaśnienie. Stwierdziła, że powinna na
chwilę usiąść i zebrać myśli. Zajrzała przez okno do wło-
Tudith O'Brien
Rapsodia
skiej restauracji, ale sala pełna była klientów, a kelnerzy
balansowali z uniesionymi w górę talerzami spaghetti.
Nieco dalej zerknęła w szeroko otwarte okna na parte
rze niczym nie wyróżniającego się budynku. Ludzie sie
dzieli w milczeniu przy okrągłych stolikach, z twarzami
zwróconymi w jednym kierunku. Niektórzy mieli na sobie
eleganckie stroje wieczorowe, inni zwyczajne marynarki
i koszule. Popijali coś z filiżanek. Na stolikach stały sery,
owoce i krakersy.
Liz podeszła do okna i usłyszała wibrujący dźwięk forte
pianu. Kilka krzeseł było wolnych i dziewczyna nagle go
rąco zapragnęła zająć któreś z nich. Pomyślała, że w ka
wiarni muzycznej posiedzi bez konieczności rozmowy
z kimkolwiek i może zdoła wreszcie zebrać myśli.
Ponieważ na budynku nie było żadnego szyldu, uznała,
że to jedna z wielu kawiarenek muzycznych w Village, tak
dobrze znanych, że nie potrzebowały nazwy. Udało jej się
znaleźć wejście. Cicho otworzyła drzwi i najciszej, jak mo
gła, zeszła po trzech schodkach do sali.
Kilka osób odwróciło się, obrzuciło jej strój pytającym
spojrzeniem i znów skupiło uwagę na pianiście. Liz usia
dła na pierwszym wolnym krześle przy wejściu. Znalazła
się przy okrągłym stoliku wraz z kilkoma innymi osobami
i natychmiast zrozumiała, dlaczego w sali panuje taka ci
sza: muzyk był najwspanialszym wirtuozem fortepianu,
jakiego w życiu słyszała.
Siedział plecami do Liz; widziała tylko jego ręce, uno
szące się jak ptaki nad klawiaturą i wydobywające z in
strumentu lekki radosny ton. Muzyka ją porwała. Na
chwilę zapomniała, gdzie jest; trwoga i niepokój opuściły
ją, jakby wyparowały.
Śliczna młoda blondynka w obcisłej brzoskwiniowej
sukni postawiła na fortepianie filiżankę i powiedziała coś
do muzyka; ten skinął w odpowiedzi głową, nie tracąc ryt
mu. Miał ciemne, zaczesane do góry włosy. Kiedy odezwał
się do dziewczyny, Liz widziała przez moment zarys jego
smagłego policzka i błysk białych zębów. 23
ludith O'Brien
Rapsodia
Utwór dobiegł końca i na sali rozległy się oklaski. Liz
przyłączyła się entuzjastycznie do ogólnego aplauzu. Mia
ła nadzieję, że pianista wstanie, by się ukłonić, i wreszcie
uda jej się zobaczyć jego twarz.
Nie wstał. Zaczął grać kolejny utwór, jeszcze szybszy od
poprzedniego. Liz miała wrażenie, że klawisze śmieją się
pod dotykiem palców muzyka. Wszyscy słuchacze uśmie
chali się. Nie można było pozostawać obojętnym na rado
sne, skoczne tony, spadające jak kaskada z klawiatury for
tepianu.
Podskoczyła, gdy nagle, nie wiadomo skąd, pojawiła się
przed nią filiżanka do herbaty.
- Tutaj siedzisz - rozległ się jakiś burkliwy głos za jej
plecami. Mężczyzna nalał jej gazowanego soku pomarań
czowego z butelki opatrzonej nalepką „Nedicks". Potem
wyciągnął inną butelkę i zaczął dolewać do soku jakiegoś
bezbarwnego płynu.
-Powiedz kiedy - mruknął.
- Dobrze. - Liz stwierdziła, że ten mężczyzna jest pierw
szym człowiekiem, który nie uważa jej za pijaną czy obłą
kaną. Dalej nalewał. - Kiedy - rzekła wreszcie.
Zachichotał i Liz odwróciła się do niego z uśmiechem.
Gdy spojrzała na jego twarz, oczy rozszerzyły się jej z wra
żenia. Był łudząco podobny do Edwarda G. Robinsona.
- Dziękuję, Edwardzie G. - powiedziała pod wpływem
impulsu.
- Proszę. - Wyszczerzył zęby w uśmiechu. - Ale mów mi
Eddie.
Liz wpatrywała się z osłupieniem w jasnopomarańczo-
wy płyn w filiżance. Do licha, co tu jest grane?
Nagle uderzyła ją myśl, że pewnie zwariowała. To jedy
ne wytłumaczenie. Oczywiście, wszystko dokoła wyda
wało się bardzo realne, łącznie z dżinem w filiżance do
herbaty. Musiała jednak oszaleć i niewątpliwie był to
efekt siedmiu lat pracy w miesięczniku „Vintage". Któż
nie postradałby zmysłów, gdyby całe dnie pisał o Calvinie
Coolidge'u, a wieczorami wracał w lata dziewięćdziesią-
te?! Zdarzało się, że rano, po przebudzeniu, zadawała
sobie pytanie: który właściwie mamy rok - 1992 czy mo
że 1892?
Pomyślała o swym rosnącym z każdym dniem zaanga
żowaniu w pracę. Kilka tygodni temu - a może za pięć
dziesiąt lat od tego dnia? - pisała artykuł o muzyce lat
dwudziestych. Zaczęło się od listu czytelnika, który przy
słał jej stare nagrania muzyki fortepianowej, dokonane
podobno przez Aleca Aarronsona, zanim jeszcze został
słynnym kompozytorem. Praca wciągnęła ją na tyle, że
cztery weekendy spędziła w bibliotece, szukając danych
o krótkim życiu Aleca Aarronsona.
Żeby wczuć się w nastrój epoki, przewertowała czasopi
sma z kilku tygodni. Po zakończeniu zbierania materiałów
mogła bez trudu recytować z pamięci, jakie musicale za
powiadano na następny sezon w teatrach na Broadwayu
i kiedy odbędzie się doroczna wyprzedaż kosmetyków
u Wannamakera.
Nosiła nawet w portfelu starannie złożony jednodolaro-
wy banknot z 1923 roku. Znalazła go w sfatygowanym
kruchym pudełku z nagraniami fortepianowymi Aleca
Aarronsona. Nie umiałaby wytłumaczyć, dlaczego wyjęła
go z pudełka. Zrobiła to odruchowo, pod wpływem impul
su. Nie groziły jej za to żadne nieprzyjemności, choć
w „Vintage" obowiązywał ścisły zakaz zabierania czego
kolwiek z biura, obok takich restrykcji jak zakaz prywat
nych rozmów międzymiastowych i zakaz wyciągania tore
bek z cukrem z automatu do kawy.
Ten banknot ją fascynował. To było ogniwo łączące ją
z przeszłością, przedmiot, będący w codziennym użyciu
wiele lat temu. W przeciwieństwie do innych rzeczy, któ
re przewijały się przez biuro, to nie była sentymentalna
pamiątka, starannie przechowywana, traktowana jako coś
specjalnego. Nie został zachowany rozmyślnie, przetrwał
dzięki przypadkowi. Może dlatego Liz miała poczucie, że
noszenie go w torebce jest czymś wyjątkowym i niespoty
kanym.
ludith O'Brien
Rapsodia
Był zbyt duży, żeby zmieścić się w portfelu, przystoso
wanym do banknotów z końca XX wieku. O jedną czwar
tą większy. Różnił się także kolorem: farba drukarska by
ła intensywnie zielona, nie przygaszona i zszarzała jak na
współczesnych banknotach. Ale najbardziej zaintrygował
Liz napis na odwrocie, kilka zamazanych słów skreślo
nych czerwonym atramentem. Z niewiadomych powo
dów marzyła, by odszyfrować ten napis, by zajrzeć
w przeszłość. Ktokolwiek napisał te słowa, miał ku temu
jakiś powód. Nieważne, czy była to lista zakupów, zapo
mniany adres czy też notatka o czymś, co niegdyś było dla
kogoś ważne.
Aż do tej chwili nie pomyślała o dolarze. Czyżby to on
sprowadził na nią ten sen?
Nagle dotarło do niej, że duch Edwarda G. Robinsona
coś mówi. Miał kwadratową twarz i patrzące z ukosa
oczy, tonące w morzu zmarszczek. Przypomniała jej się
widziana w dzieciństwie kreskówka, w której Edward
G. Robinson występował jako złota rybka. Ciekawe, po
myślała. Nigdy nie przyszłoby jej do głowy, że umysł
wariata jest w stanie tworzyć wizje, które samym sobie
przerywają.
-Przepraszam, Eddie. Odpłynęłam. Czy mógłbyś po
wtórzyć, co mówiłeś? - W nagłym przypływie beztroski
Liz postanowiła włączyć się w tę grę. Może uda jej się ja
koś znaleźć wspólny język z tymi ludźmi. W końcu są prze
cież wytworem jej własnego chorego mózgu! I, jakby
chciała wznieść toast za swą decyzję, podniosła do ust fili
żankę z podejrzanym napojem i pociągnęła zdrowy łyk.
To był ogień w płynie! Miał chemiczny posmak z lekką
nutą landrynkowej słodyczy. Liz skojarzył się z terpentyną
wymieszaną ze zmieloną gumą do żucia. Poczuła, że robi
się czerwona na twarzy i nie jest w stanie złapać tchu.
Dławiąc się, wskazała oskarżycielsko palcem na filiżankę
z piekielnym napojem, a do oczu napłynęły jej łzy. Nie
słyszała fortepianu. Słyszała już tylko straszliwy huk
w uszach.
ludith O'Brien
Rapsodia
Eddie potrząsnął głową i zaczął ją klepać po plecach.
- Hej, powinnaś mi powiedzieć, że nie jesteś przyzwy
czajona do trunków!
- Co to jest? - wychrypiała, wskazując ruchem głowy
śmiercionośny płyn.
- Kwiat pomarańczy. Czyżbyś naprawdę nigdy go nie
próbowała?
- Boże! - sapnęła Liz. - To powinno być prawnie zabro
nione!
Eddie odrzucił głowę do tyłu i wybuchnął gromkim
śmiechem. Kilka osób odwróciło się gwałtownie i syknęło,
żeby go uciszyć, wskazując fortepian. Przestał rżeć, lecz
pozostał uśmiechnięty.
- Jak masz na imię? - zapytał niskim, grobowym gło
sem, jakim przemawiał w najbardziej przerażających mo
mentach Małego Cezara, swego najsławniejszego filmu
gangsterskiego.
- Liz McShane - mruknęła z roztargnieniem. Zaraz, za
raz, pomyślała. Może to jednak było zatrucie pokarmowe.
Przecież jadła sałatkę Cezar, a teraz rozmawia z facetem,
który grał główną rolę w filmie Maty Cezar. To trochę na
ciągane, ale chyba możliwe. Banknot w portfelu przypo
mniał jej o miesięczniku, a ten z kolei skierował jej myśli
ku latom dwudziestym.
Tak. I jeśli od tego właśnie wszystko się zaczęło, to na
prawdę powinna trzymać buzię na kłódkę.
Zresztą, cokolwiek spowodowało te halucynacje, najle
piej podjąć grę z tymi ludźmi. Nakazała sobie zachowanie
spokoju. Ten sen był jakoś dziwnie realny, ci ludzie reago
wali stosownie do jej zachowania i wypowiedzi.
Przypomniały jej się nagle warsztaty gry aktorskiej na
uczelni, nazywane improwizacją. Często wybierała zaję
cia teatralne i zawsze niezależnie od tego, czy przerabiali
Szekspira, czy też Neila Simona, wykłady te kończyły się
odgrywaniem jakiejś postaci z dramatu w zaimprowizo
wanych sytuacjach. Najmilej wspominała lady Mackbeth,
kupującą bieliznę z supermarkecie. 27
Judith O'Brien
Rapsodia
Pomyślała, że udając ćwiczenia z improwizacji drama
turgicznej, najłatwiej wyrwie się z tego koszmarnego snu.
Może uda jej się wrócić do rzeczywistości.
- Kogo tu znasz? - wymamrotał cicho Eddie, żeby nie
przeszkadzać nikomu w słuchaniu muzyki.
- Rozejrzyjmy się... - Liz przebiegła wzrokiem tłum lu
dzi. - Hm, trudno powiedzieć, bo wszyscy tutaj są tacy
młodzi.
Zaskoczony Eddie zmarszczył czoło, lecz ona nie dała
sobie przerwać.
- Czy ten tam to Sam Jaffe? Wiesz, za kilka lat on będzie
doktorem Zorba. Muszę powiedzieć, że jest tu całkiem cie
kawy zestaw ludzi. - Trąciła Eddiego łokciem. - Widzę też
Johna Hustona kompletnie bez zmarszczek, a tam Doro
thy Parker. - Pomachała ręką. - Cześć, Dot! Widzę jeszcze
George'a S. Kaufmana. Założę się, że gdzieś w pobliżu jest
też Mary Astor. Nie ma jej? Fatalnie, pewnie jesteśmy kil
ka lat wcześniej, zanim zaczęła pisać swój dziennik.
Oczy Eddiego zrobiły się okrągłe jak spodki.
- Rany, chyba znasz tutaj wszystkich. Nie muszę cię ni
komu przedstawiać, panno McShane.
- Mów mi Liz, proszę. - Zachichotała. Czuła się tak, jak
by znalazła się nagle na sesji fotograficznej Who is who
rocznik 1927.
W tej chwili uświadomiła sobie, że nie słyszy już dźwię
ku fortepianu, a ludzie gawędzą ze sobą. Spojrzała ponad
starannie uczesanymi głowami i zobaczyła, że taboret
przy fortepianie jest pusty.
- Dokąd poszedł pianista? Grał bajecznie!
Eddie uśmiechnął się.
- Świetny jak na klezmera w alei Tin Pan, co? Znasz go?
Nie? Wreszcie jest ktoś, kogo ci mogę przedstawić!
Liz prawie go nie słyszała. Wpatrywała się jak zahipno
tyzowana w zmierzającego w jej stronę ciemnowłosego
mężczyznę. Żywe niebieskie oczy trzymały wzrok dziew
czyny na uwięzi. Niejasno uświadamiała sobie, że ludzie
28 przyglądają się zbliżającemu się do niej człowiekowi.
Judith O'Brien
Rapsodia
Wreszcie stanął przy niej. Chwiejnie podniosła się z krze
sła i podała mu dłoń. Przez jej rękę przeszedł gwałtowny,
lecz miły dreszcz, jakby lekkie mrowienie. Czy on czuł to
samo?
- Panno Liz McShane, pozwoli pani przedstawić sobie
pianistę, Aleca Aarronsona. Alec, to jest Liz McShane.
Liz zdębiała. Alec Aarronson?! Jak to możliwe? Przecież
on zginął w 1935 roku w katastrofie samolotowej!
Rozdział 3
Jego ręka była ciepła i delikatna, ale silna.
Przecież on nie żyje, myślała Liz. Jak to możliwe, że
nieboszczyk ma nade mną taką władzę?
- Witam, panno McShane. - Głos miał głęboki, miękki,
z leciutkim nowojorskim akcentem. Słyszała kiedyś na
granie Aleca Aarronsona, ale jeśli dobrze pamiętała, wów
czas jego głos wydawał jej się wyższy i ostrzejszy. Doszła
do wniosku, że dawna technika nagraniowa musiała znie
kształcić prawdziwe brzmienie.
Myśli plątały jej się w głowie, wpędzone w szaleńczy ta
niec przez stojącego przed nią mężczyznę. Jakoś wszyscy
ludzie, których spotkała podczas tych dziwacznych halu
cynacji, od rudowłosego mężczyzny w metrze po Edwarda
G. Robinsona, wydawali jej się mniej realni niż Alec Aar-
ronson. Bez trudu zapomni o tych przelotnych spotka
niach. Nigdy jednak nie zdoła zapomnieć Aleca Aarronso
na, tego była pewna.
Eddie i Alec patrzyli na nią, czekając, aż coś powie. Co
można powiedzieć człowiekowi, który zmieni w przyszło
ści oblicze światowej muzyki? Kompozytorowi ponad stu
przebojów, kilku utworów koncertowych, które wywołają
istne trzęsienie ziemi, oraz opery, która zostanie okrzyk
nięta jedynym arcydziełem amerykańskiej muzyki opero
wej? Najwięksi wykonawcy lat dwudziestych i trzydzie
stych, od Ala Jolsona i Freda Astaire'a poczynając, a na
30 Gertrude Lawrence i Helen Morgan kończąc, będą walczyć
W i t h O'Brien
Rapsodia
o prawo śpiewania jego utworów. Potem, po kilku krót
kich latach, ten mężczyzna zginie, stając się jedną z naj
większych legend w historii. Co, na litość boską, mogłaby
mu powiedzieć?!
-Podoba mi się pana muzyka - wydusiła w końcu,
uświadamiając sobie równocześnie, że nie pozwala mu
cofnąć ręki.
- Dziękuję. - Uśmiechnął się i spojrzał najpierw na ich
splecione dłonie, a potem na dżinsy Liz. - A mnie podoba
ją się pani spodnie. Gdyby zacerować te dziury na kola
nach, byłyby rewelacyjne.
Eddie dał mu kuksańca i Liz nieoczekiwanie wybuchnę-
ła śmiechem.
Jej reakcja zaskoczyła Aarronsona. Przez chwilę badał
wzrokiem jej twarz, jakby dopiero teraz ją dostrzegł.
Wspaniałe, falujące blond włosy dotychczas przesłaniały
mu prześliczną twarz o delikatnych rysach, nieskazitelnej
cerze i błyszczących oczach w kolorze jadeitu. Była olśnie
wająca, mimo okropnego stroju. Podczas oględzin uniósł
brew, potem jego twarz rozjaśniła się, niemal rozpłynęła
się w czarującym uśmiechu, kiedy pomyślał o reakcji
dziewczyny na swą grubiańską uwagę. A potem i on wy
buchnął śmiechem.
- Chyba panią polubiłem, panno McShane - stwierdził
w końcu.
-Proszę mówić mi Liz, panie Aarronson. - Zagryzła
wnętrze policzka, żeby nie parsknąć śmiechem na myśl
o tym, że ona, Liz McShane, najzwyczajniejsza kobieta na
świecie, proponuje Alecowi Aarronsonowi, żeby mówił do
niej po imieniu.
- Czy mógłbym odzyskać swą rękę? - zapytał z uśmie
chem. - Jeśli mi ją zwrócisz, będziesz mogła mówić do
mnie Alec.
- Och, przepraszam. - Poczuła się odrobinę zażenowa
na. A w dodatku wcale nie miała ochoty puścić jego ręki.
Czarno-białe zdjęcia stanowią tylko blade odbicie praw
dziwego wyglądu Aleca Aarronsona, pomyślała. Był jeden 31
ludith O'Brien
Rapsodia
Rozdział 1 Liz McShane szybko zbiegła po schodach do metra. Podbródek dziewczyny świadczył o zdecydowaniu, jego stanowczą linię nieco łagodziły jasne, gęste falujące włosy. Jak przystało na doświadczoną mieszkankę Nowego Jor ku mocno przyciskała do boku wiszącą na ramieniu torbę. Nie mogła uwierzyć, że znów ją to spotkało. Oto ona, mało znaczący redaktor w jeszcze mniej znaczącym pi śmie, ucieka z kolejnej katastrofalnej randki w ciemno. A matka ją ostrzegała! - Wyjdź za kolegę ze studiów. Tam są najodpowiedniej si mężczyźni. Więc na ostatnim roku Liz zaręczyła się z miłym chłop cem, który świetnie grał w futbol, ale okropnie się jąkał. Zerwała zaręczyny zaraz po dyplomie i w ciągu ostatnich siedmiu lat była na setkach randek w ciemno. Może matka miała rację, może rzeczywiście wszyscy po rządni chłopcy zostali już na studiach sprzątnięci przez in ne dziewczyny. Cóż, jeśli to prawda, to niewątpliwie ci faj ni faceci nie trafili na uczelnię. I choć w Nowym Jorku przeżyła kilka wspaniałych randek, jakoś nic z nich nie wyszło. Zdawała sobie sprawę, że wina leży częściowo po jej stronie. Może dziewczyny ze Środkowego Zachodu nie mają czego szukać w Nowym Jorku. Może powinna była zostać w Illinois i zamieszkać z matką. Chicago jest dla ludith O'Brien Rapsodia
większości ludzi wystarczająco wielkim miastem. Mogła tam zrobić karierę, mieszkając z mamą i dojeżdżając co dziennie do pracy kolejką podmiejską z leżącego na obrzeżu metropolii osiedla. Chicago znała jak własną kieszeń. I choć kochała to mia sto, od lśniących drapaczy chmur poczynając, a na bruko wanych uliczkach starego miasta kończąc, uważała, że jest pozbawione wdzięku i romantyzmu. Nie ciągnęło ją do Nowego Jorku. Czytała o tamtejszych bistrach i kawia renkach, o Greenwich Village i Park Avenue. Marzyła o tym, by na każdym kroku spotykać wspaniałych ekscen- tryków, fantastycznych intelektualistów, artystów i myśli cieli. Miała niewzruszoną wiarę słodkiej idiotki i opty mizm promieniejącej szczęściem turystki. Nie było w niej nawet za grosz nieufności ludzi ze Środkowego Zachodu w stosunku do mieszkańców Wschodniego Wybrzeża ani śladu kompleksów dziewczyny z małego miasteczka. Chciała zawojować wielką metropolię, chciała być z siebie dumna i chciała, by matka była z niej dumna. A potem mama zmarła i wszystko straciło sens. Kiedy Liz patrzyła, jak z matki uchodzi życie, jej własne, raczku jące dopiero sukcesy przestały ją cieszyć. Potem spakowa ła rzeczy mamy i wróciła do Nowego Jorku nie dlatego, że chciała, tylko dlatego, że nie miała właściwie dokąd pójść. Należała do miliona nowojorczyków, którzy ciągle planu ją wyniesienie się z tego miasta molocha, ale jakoś nigdy nie mogą się na to zdobyć. Nigdy w życiu nie przeżyła naprawdę wspaniałego ro mansu, choć kilkakrotnie wydawało jej się, że jest on w zasięgu ręki. Jak z tym redaktorem wiadomości z tele wizji. Byli na kilku randkach, wliczając w to spotkanie na niedzielnym lanczu i następujące po nim popołudnie w Metropolital Museum of Art. Jakimś cudem mieli takie samo poczucie humoru, takie same gusta literackie, na wet wspólne zainteresowania sztuką. Ominęli dział ma larstwa współczesnego i ruszyli wprost do francuskich im- 8 presjonistów. ludith O'Brien Rapsodia
Ten dzień nadal był żywy w pamięci Liz. Kiedy zwiedza li muzeum, zaczął padać śnieg i po wyjściu zobaczyli, że Central Park pokrywa kilkucentymetrowa warstwa bia łego puchu. Ramię przy ramieniu ruszyli Piątą Aleją, zaśmiewając się z fragmentów starych programów telewi zyjnych. Znaleźli przytulną kafejkę i siedząc przy płoną cym w kominku ogniu, sączyli kawę po irlandzku. Wziął ją za rękę i zwierzył się, że następnego dnia ma być prezen terem południowego wydania wiadomości. Liz wiedziała już, że to szczyt jego marzeń, więc wznieśli toast za jego sukces kolejną filiżanką irlandzkiej kawy. Potem odprowadził ją do domu. Oboje byli szczęśliwi i pełni nadziei. I wtedy Liz, pod wpływem nagłego impul su, rzuciła mu śnieżkę w twarz. Nie spodziewał się ataku, więc śnieżna kula wylądowała na jego górnej wardze. Liz roześmiała się, podbiegła i delikatnie odsunęła jego dłoń od twarzy. Jeszcze dziś przeszywał ją dreszcz na wspomnienie krwi. W śnieżce musiał się chyba znaleźć kawałek lodu. Następnego dnia widziała go ostatni raz w życiu w telewi zji, kiedy z wyraźnym trudem czytał wiadomości w połu dniowym wydaniu dziennika. Nawet staranny makijaż nie ukrył opuchniętej górnej wargi, a na domiar złego seplenił z bólu, podając informacje najpierw międzynarodowe, potem krajowe, wreszcie lokalne. Najgorszy moment na stąpił, gdy uśmiechnął się, witając się z prezenterem pogody. Uśmiech rozciągnął jedynie połowę ust, druga połowa tylko bardziej nabrzmiała. Ostatnio do Liz dotarła informacja, że przeprowadził się do Dallas. Pomyślała po nuro, że tam nie zagrażają mu kule śnieżne. Były i inne randki, kilka nawet obiecujących. I dokąd ją to zaprowadziło? Do stacji metra w sobotnią noc. Oto gdzie. Bileter zbaraniał. Rzadko się zdarzało, by o tej porze do metra wchodziła samotna kobieta. A już w żadnym wy padku nie taka jak ta. Kiedy kupowała bilet za dolara i dwadzieścia pięć centów, pomyślał, że wygląda, jakby 9 ludith O'Brien Rapsodia
zeszła na ziemię wprost z ekranu kina. Była wysoka i smu kła, ubrana w doskonale skrojony lniany żakiet, bluzkę wykończoną pod szyją koronką i modne wytarte dżinsy. Poruszała się z niedbałą elegancją i robiła wrażenie świe żej jak wiosenny wiatr. Twarz dziewczyny była niemal piękna. Miała promienną skórę, błyszczące zielone oczy i mały dołeczek w prawym kąciku ust, który uwydatniał się przy uśmiechu, jak w chwili gdy dziękowała mu za bilet. - Proszę uważać - poradził jej bileter i sam osłupiał, bo pierwszy raz w życiu zdarzyło mu się odezwać do pasażera. - Dziękuję. Dam sobie radę. - Dziewczyna obdarzyła go kolejnym uśmiechem. Na pewno, pomyślał, śledząc ją wzrokiem, kiedy wsu wała bilet do kasownika i szła w stronę wejścia F. Po chwi li wrócił do lektury gazety. Liz zeszła po schodach na peron. Zapach uryny z każ dym krokiem stawał się bardziej dokuczliwy. Odruchowo coraz mocniej przyciskała do boku torebkę. Jej obcasy głoś no postukiwały o betonową posadzkę, dźwięk odbijał się echem od wykładanych kafelkami ścian. W ciągu lat spędzonych w Nowym Jorku stała się specja listką od bezpiecznego podróżowania metrem. Napisała o tym nawet kilka artykułów, choć nie zostały one wydru kowane w jej macierzystym piśmie. Jazda metrem zdecy dowanie kłóciła się z tematyką podejmowaną przez mie sięcznik „Vintage", adresowany do czytelników, którzy tęsknią do starych dobrych czasów. Pismo bazowało na przedrukach poświęconych wystrojowi wnętrz artykułów z gazet, które upadły przed dziesiątkami lat. Resztę maga zynu zajmowały wymyślne fotografie artystyczne, podpo wiadające, co można zrobić ze starymi meblami. I nie cho dziło bynajmniej o antyki; to słowo w najmniejszym stop niu nie pasowało do zakurzonych rupieci prezentowanych na stronach „Vintage". Redakcja prezentowała na przykład starą lodówkę uwieńczoną czubem, na który nasadzo- 10 no futrzaną czapkę z szopa, całość spowito w dziesiątki ludith O'Brien Rapsodia
metrów pofałdowanej gazy i opatrzono tytułem: Wspo mnienie letniego dnia. Czytelnicy mieli hopla na punkcie staroci. Tajemnica ogromnego sukcesu pisma kryła się w tym, że dzięki niemu ludzie nie musieli się wstydzić sentymentu do zgromadzo nych na strychach rupieci. Liz była redaktorką czterostro- nicowego działu zatytułowanego: Na prośbę czytelników. Jej praca polegała na przeglądaniu wszystkich nadsyła nych w listach zdjęć i próbie określenia wartości historycz nej i rynkowej sfotografowanych przedmiotów. Zamiesz czała potem odpowiedź wraz ze starannie zredagowanym listem czytelnika. Znakomita większość zdjęć przedstawia ła żałośnie pospolite przedmioty, na przykład skrobaczkę do pleców z małpiej łapki albo karafkę do whisky w kształ cie dziewczyny w czerwonym kostiumie kąpielowym. Przez kilka pierwszych miesięcy przychodziło niewiele fotografii i Liz musiała przejść się po mieszkaniach zespo łu redakcyjnego, zrobić kilka niewyraźnych fotek i opa trzyć je podpisami w stylu: Fotel bujany praprababki Jane. Kusiło ją nawet, by przemianować rubrykę na: Na prośbę redakcji. Kiedyś mało brakowało, a magazyn wyszedłby z taką przechrzczoną rubryką, bo Liz uległa pokusie, a ko- rektorka to przegapiła. Ta praca nie dawała Liz satysfakcji twórczej, ale pensja regularnie wpływała na jej konto, więc czuła, że biorąc pod uwagę stale upadające pisma, powinna uważać się za szczęściarę. Mogła jako wolny strzelec pisać artykuły do innych gazet i w ten właśnie sposób jej cykl o bezpieczeń stwie w metrze ukazał się w „New York Magazine". To by ły solidne, choć niezbyt porywające teksty z wypunktowa nymi zasadami bezpieczeństwa. W pierwszych dwóch punktach przestrzegała czytelników, by nie ważyli się jeź dzić metrem po dziesiątej wieczorem, a samotnie już po ósmej, szczególnie w czasie weekendów. I oto w późny wiosenny wieczór stała samotnie na peronie. Stacja metra na Dwudziestej Trzeciej Ulicy była jednym z ostatnich miejsc, w jakich należało się znaleźć w sobotni 11 udith O'Brien Rapsodia
wieczór, ale wszystko wydawało się Liz lepsze niż spędze nie choćby jeszcze minuty w towarzystwie Sida, partnera z kolejnej upiornej randki w ciemno. Popatrzyła w obie strony. Peron był pusty, żadnych ty pów spod ciemnej gwiazdy. Do diabła z nim, pomyślała, przypominając sobie mężczyznę szczerzącego zęby w głu pawym uśmiechu, siedzącego naprzeciw niej przy oświe tlonym światłem świecy stoliku. Zamówił dla siebie cztery dania, każde najdroższe w swojej kategorii, a dla niej sa łatkę Cezar, po czym zaproponował, żeby zapłacili rachu nek po połowie. Miseczka przywiędłej sałaty za siedem dolarów była ostatnia na liście dań wyszczególnionych w rachunku, który w sumie opiewał na trzydzieści sześć dolarów. W rezultacie Liz nie miała pieniędzy na taksów kę do swego mieszkania w Greenwich Village i była zmu szona zaryzykować jazdę metrem w sobotnią noc. - Do diabła z nim! - powiedziała na głos. I uśmiechnęła się szeroko. Teraz, kiedy miała to już za sobą, zaczynała dostrzegać humorystyczną stronę spotkania. Jako dwudziestoośmio- letnia samotna kobieta nieustannie padała ofiarą dobrych intencji przyjaciół. Zdanie: „Mam dla ciebie faceta" zaczy nało budzić w niej grozę. A najgorsze, że potem musiała tłumaczyć niedoszłym swatom, dlaczego nic z tego nie wyszło. Randka z Sidem została zaaranżowana przez Maggie, przyjaciółkę, z którą pracowała w miesięczniku „Vintage". Nie mogła się już doczekać, kiedy do niej zadzwoni i ze szczegółami opisze przebieg koszmarnego spotkania. - A więc, Maggie - rozpocznie opowieść. - Zacznijmy od tego, że facet spóźnił się o czterdzieści minut. Siedziałam w barze, sącząc cienkie białe wino. A potem stało się naj gorsze: przyszedł. - Liz zachichotała, wyobrażając sobie odpowiedź przyjaciółki. - Dlaczego nie uprzedziłaś mnie, że on ma kłopoty z zatokami? Przynajmniej pięć razy wpuszczał sobie przy mnie krople do nosa. Potem wydmu- 12 chiwał nos w płócienną serwetkę, po czym wręczał Tudith O'Brien Rapsodia
zasmarkaną serwetkę kelnerce i prosił o przyniesienie na stępnej. Pomiędzy kolejnymi daniami, jego, nie moimi, popisywał się karcianymi sztuczkami. I żeby to chociaż by ły ciekawe sztuczki, ale... Nagle Liz poczuła silną ciężką dłoń na ramieniu. Przez głowę przemknęła jej myśl: czy to on? Odwróciła się i spojrzała w przekrwione oczy o wiele od niej wyższe go mężczyzny. Był niechlujny, ubrany w wyświechtaną, poplamioną granatową marynarkę. Miał potargane wło sy i cienką smużkę zakrzepłej krwi na lewym policzku. Cuchnął alkoholem. Liz zaczęła się rozpaczliwie rozglą dać po peronie w poszukiwaniu pomocy, ale byli na stacji sami. Coś jest z nim nie w porządku, myślała przerażona. Ma dziwne oczy, rozbiegane i pełne złości. Wygląda tak, jak by był na nią wściekły, a przecież nigdy wcześniej go nie widziała. Mocniej zacisnął rękę na jej ramieniu. - Ty dziwko - wysyczał, pryskając jej śliną w twarz. Próbowała mu się wyrwać, ale przyciągnął ją bliżej. Po czuła jego cuchnący oddech. Serce dziko tłukło jej się w piersiach. Rozpaczliwe stara ła się przypomnieć sobie, jak kobieta powinna się w takiej sytuacji zachować. Ma stawiać opór czy raczej udawać, że się poddaje? Jednego była pewna: wszelkie dyskusje z nim nie mają sensu, bo najwyraźniej znajdował się pod wpływem jakichś środków. Najbardziej przerażała ją ema nująca z niego nieokiełznana, irracjonalna furia. Nagle jej uszu dobiegł łoskot zbliżającej się tunelem ko lejki. Dzięki Bogu, pomyślała. Mężczyzna nawet nie drgnął, wciąż ją trzymał. Pochylił się nad nią i wyszeptał: - Ty dziwko, zaraz umrzesz. Liz krzyknęła w chwili, gdy pociąg wtoczył się na stację. Dostrzegła rozszerzone oczy maszynisty, kiedy ich zauwa żył, widziała, że nacisnął coś i powiedział kilka słów. Drzwi otwarły się i mężczyzna wepchnął ją do trzeciego, całkiem pustego wagonu. Umrę, pomyślała. ludith O'Brien Rapsodia
Pociąg powoli ruszył. Przez okno patrzyła na efektowne kafelki, którymi wyłożona była mijana właśnie stacja przy Dziewiętnastej Ulicy. Maszynista pewnie zadzwonił po pomoc, ale to bez znaczenia. Mężczyzna podniósł rękę i uderzył Liz w twarz. Upadła na kolana. Torebka zsunęła się jej z ramienia i wpadła pod ławkę. Ogłuszona dziewczyna rozpaczliwie starała się osłonić głowę, daremnie próbując uchronić się przed ko lejnymi razami. Kilka centymetrów od twarzy zobaczyła but napastnika. Podniósł nogę, chcąc ją kopnąć, lecz po tknął się i musiał się złapać oparcia, żeby odzyskać równo wagę. Niepewnie stał na nogach, przechylając głowę na ramię. Liz gwałtownie zerwała się i próbowała uciec. Mężczyzna zachował jednak nieco przytomności, bo zdążył rzucić się na nią całym ciężarem potężnego ciała. Poleciała z impe tem na drzwi pociągu i z głośnym hukiem uderzyła głową o twardą metalową powierzchnię. Zapadła się w ciemność.
Rozdział 2 Dźwięki powoli przedzierały się do świadomości Liz. Były dziwne i rozproszone jak brzęczenie owadów. A potem poczuła ból, palący, pulsujący ból w tyle głowy. - Nie umarłam - mruknęła. Odpowiedział jej męski głos, ale nie zrozumiała słów. I nagle przypomniała sobie wszystko, co się wydarzyło. Jakiś facet próbował ją zabić. Otworzyła oczy i ze zdziwieniem spojrzała w twarz mło dego, starannie ostrzyżonego rudego mężczyzny. Uśmiechnął się do niej krzepiąco. - Nic jej nie jest - oznajmił komuś stojącemu nad jej głową. Liz usłyszała pełen ulgi pomruk sporej grupy ludzi. Wró ciła jej ostrość widzenia i wreszcie dostrzegła nad sobą kil kanaście osób różnej płci i wieku. Wszyscy byli starannie ubrani. Kobiety w bluzkach, spódnicach i kapeluszach, a panowie w marynarkach i pod krawatem. Czyżby ocknę ła się w czasie wesela lub bar micwy? Rozejrzała się i zrozumiała, że znajduje się w pociągu. Ściany były pomalowane na oliwkowo. Poczuła lekki po wiew. Podniosła wzrok i dostrzegła pod sufitem obracają cy się wentylator. W wagonie było ciemnawo. Zamiast oślepiająco jasnych lamp fluorescencyjnych, do jakich przywykła w wagonach metra, paliły się okrągłe przezro czyste żarówki. Wewnątrz ich szklanych kul dostrzegła rozżarzone druciki. 15 u d j t k P ' B n e n Rapsodia
Gdy rudowłosy mężczyzna pomógł jej usiąść, ogarnęła ją fala mdłości. - Proszę głęboko oddychać - poradziła kobieta w ma łym zielonym kapelusiku. Liz posłuchała i poczuła się lepiej. Zwróciła uwagę na siedzenia w wagonie. To nie były po marańczowe plastikowe siedziska, do jakich przywykła, tylko drewniane, pokryte tapicerką ławki. - Gdzie ja jestem? - zapytała. - W lokalnym pociągu na Coney Island linii Culvera - odpowiedział z uśmiechem rudzielec. - Och. - Zagryzła wargę i zaczęła macać podłogę w po szukiwaniu torebki. - Złapali go? - Kogo mieli złapać, moja droga? - zainteresowała się kobieta w średnim wieku, ustrojona w kapelusz zdobny fioletowymi kwiatami. - Faceta, który próbował mnie zabić! - Liz niemal krzy czała. - Proszę pani, uderzyła się pani w głowę i straciła przy tomność. - Rudzielec wzruszył ramionami i spojrzał na zgromadzonych wokół ludzi, jakby prosząc ich o potwier dzenie. Kilka osób kiwnęło głowami. - Wszyscy tu byli śmy, nikt nie próbował pani zabić. Wydawało się pani. To musi być sen. Gdzie pani wysiada? Odprowadzę panią. Liz uśmiechnęła się i mężczyzna natychmiast odpowie dział jej uśmiechem. To musiał być sen, pomyślała. W przeciwnym razie pamiętałaby przecież tych wszyst kich ludzi. A oni musieliby widzieć tego naćpanego ma niaka. Pasował do nich jak przysłowiowy kwiatek do ko żucha. Prawdopodobnie znalazła się przypadkowo na pla nie jakiegoś filmu. Ostatnią rzeczą, którą pamiętała, było pchnięcie na drzwi wagonu przez tamtego napastnika. Wzięła kolejny głęboki oddech. Czyżby to było zatrucie pokarmowe? Jeśli tak, to na pewno przez anchois, które zjadła w sałatce Cezar. Były obrzydliwe, ale w wypadku anchois naprawdę bardzo trudno stwierdzić, czy śledzik 16 jest zepsuty, czy też jest to jego właściwy smak. ludith O'Brien Rapsodia
- Wysiadam przy Czwartej Zachodniej - odpowiedziała w końcu młodemu mężczyźnie. - Ale dziękuję panu, nic mi nie jest. Przy jego pomocy odrobinę niepewnie wstała z podłogi. Ktoś podał jej torebkę. Przez chwilę była zaszokowana: tłum nowojorczyków, nieprzytomna kobieta i nikt nie po łaszczył się na jej portfel?! Otrzepała żakiet. Zauważyła, że wszyscy przyglądają się jej dżinsom. Poczuła się niepewnie. - Czy to plan filmowy? - zapytała. Ludzie wymienili między sobą zakłopotane spojrzenia. - Nie. Świętujemy - odpowiedział rudowłosy mężczy zna w imieniu wszystkich pasażerów. - Co świętujecie? - Nie słyszała pani? - Mężczyzna osłupiał. - Lindbergh wylądował w Paryżu! Stała bez słowa, całkowicie ogłupiała. Lindbergh? Czy to jakiś żart? Do wagonu wszedł mężczyzna w staroświeckim kolejar skim uniformie. Światło żarówki zalśniło na jego łysinie. - Wszysdco w porządku? - zapytał. - Możemy ruszać? Liz rzuciła na niego spojrzenie pełne niebotycznej paniki. - Proszę pana! Proszę pana! - Jej glos przeszedł w nie przyjemny pisk. Kolejarz wpatrywał się w jej dżinsy. - Tak, proszę pani - powiedział niepewnie. - Ci ludzie chyba ze mnie kpią - wyjaśniała pospiesznie. - Twierdzą, że Lindbergh żyje! - Rany boskie! - Rudzielec złapał ją za ramię. - Czyżby się rozbił?! Teraz już wszyscy wpatrywali się w Liz. - Oczywiście, że nie - odpowiedziała, budząc osłupienie zebranych. - Zmarł kilka lat temu. W bardzo podeszłym wieku. Zapadła cisza. Ktoś odchrząknął. W końcu odezwał się stojący z tyłu mężczyzna. 17 l u d i t h O'Brien Rapsodia
- Zapytajcie ją, skąd wzięła gorzałę. Uderza do głowy le piej niż moja. Wszyscy wybuchnęli śmiechem. Konduktor włożył klucz do zamka wagonu. - No, dosyć tego, ruszajmy wreszcie - zaproponował. - Następny przystanek: Czwarta Zachodnia. Liz wyjrzała przez okno i stwierdziła, że stoją na starej stacji przy Dziewiętnastej Zachodniej. Na stacji, która zo stała zamknięta ponad pół wieku temu. Widywała ją z okien kolejki podziemnej i zawsze wydawało jej się, że patrzy na dawno miniony świat. Teraz wszystkie pociągi mijały tę stację z łoskotem, na pełnej prędkości, i w pamię ci zostawały jedynie fragmentaryczne obrazy. Kiedy wi działa ją ostatnio, były tu tylko sterty śmieci, a piękne nie gdyś kafelki zostały doszczętnie pokryte graffiti. Obecnie miała przed oczami schludną stację, otoczony przez tłum klientów kiosk z gazetami i gromadki roześmianych pasa żerów. Drzwi wagonu zamknęły się. Część osób wysiadła, więk szość jednak kontynuowała podróż. Tylko że teraz nie pa trzyli już na Liz ze współczuciem i troską, raczej z zażeno waniem, krzywiąc się z niesmakiem. Są przekonani, że je stem pijana, pomyślała. Nawet rudowłosy mężczyzna, który trzymał się umocowanego pod sufitem uchwytu z białego metalu, wpatrywał się we własne buty. - Nie jestem pijana - wyjaśniła mu Liz. Wydawał się zakłopotany, że się do niego odezwała. Zerknęła na innych. Oni także odwracali od niej spojrze nie, jakby starannie unikali kontaktu wzrokowego. Pociąg ruszył z wolna i Liz miała okazję przyjrzeć się sta cji. Kafelki lśniły czystością. Dostrzegła kosztowne drew niane ławki, sklep i kiosk ze słodyczami. Przeczytała transparent: BRAWO! DOKONAŁ TEGO! A poniżej, mniej szymi literami: Czytaj „New York Sun". Wreszcie dojechali do Czwartej Zachodniej i Liz wysia- 18 dła. Z zewnątrz dostrzegła, że pociąg jest pomalowany ludith O'Briien Rapsodia
na dziwny, brudnobrązowy kolor. I dopiero w chwili, gdy stała na peronie i wpatrywała się w wagon, zwróciła uwa gę na stare reklamy i ogłoszenia, wiszące nad siedzenia mi. Były stonowane, ale rzucające się w oczy, zdobne w mnóstwo zakrętasów i wyraźne ramki wzdłuż brzegów. Jedna z reklam zainteresowała ją szczególnie. Była to re klama papierosów. Przedstawiała buldoga, wpatrującego się melancholijnym spojrzeniem w przestrzeń. Napis gło sił: „Papierosy Szczekający Pies nigdy cię nie ugryzą!" Nie dostrzegła nigdzie numerów telefonów gabinetów, w których wykonuje się laserowe operacje stóp, ani ośrod ków odwykowych dla narkomanów. Nie było też nigdzie reklam sprayów na insekty. Kiedy pociąg odjeżdżał, kilko ro pasażerów rzuciło jej niepewne spojrzenia. - Dziwne - mruknęła pod nosem i ruszyła w górę po znanych sobie schodach. Szła powoli, nie mogąc uwolnić się od myśli, że czegoś tu brakuje, i z roztargnieniem ma sując rosnący na czubku głowy guz. Prawie nie zauważała, że ludzie się na nią gapią. Wszy scy byli wystrojeni. I nagle dotarło do niej, czego tu braku je, oczywiście poza zwykłymi ogłoszeniami. - Uryna! - krzyknęła na głos. W metrze nie śmierdziało moczem. Tak przywykła już do tego odoru, że niemal nie zwracała nań uwagi. Zbiegająca po schodach smukła kobieta zatrzymała się gwałtownie, gdy usłyszała okrzyk, i przycisnęła się do po ręczy. Liz, mijając ją, uśmiechnęła się i kobieta, przed chwilą jeszcze zaniepokojona, odpowiedziała jej nieco drżącym uśmiechem. Ostatnie stopnie Liz pokonała z rosnącym zdziwieniem. Wreszcie wyszła na zewnątrz. Nad schodami do metra za wieszony był pokaźny daszek ze szkła i metalu, bogato i pięknie zdobiony, jak taras widokowy. Szkło nawet w przyćmionym świetle wieczoru lśniło czystością. Liz zatrzymała się pod zadaszeniem. Znajdowała się na rogu Szóstej Alei i Czwartej Ulicy. Kilka budynków rozpoznała, ale inne były niskie, jakby 19 ludith O'Brien Rapsodia
skulone i całkowicie obce. Ulicą jechały samochody: mo dele T z kwadratowym dachem i odkryte limuzyny. Prze chodnie mijali ją w pośpiechu. Kobiety miały na głowach kapelusiki przypominające hełmy i spódnice za kolana. Ich nogi zdawały się błyszczeć. Niektóre wymachiwały amerykańskimi i francuskimi flagami i śmiały się bez trosko. Liz oparta się o ścianę domu. Jeszcze wczoraj był to wzniesiony z białej cegły Chemical Bank z bankomatem, z którego wzięła na kartę elektroniczną czterdzieści dola rów. Teraz stał tu dom z piaskowca, a przed nim stoisko z gazetami. Jej wzrok przyciągnął nagłówek „New York Timesa": LINDBERGHOWI UDAŁO SIĘ! DO PARYŻA W 33 1/2 GODZINY! LECIAŁ W ŚNIEŻYCY! WIWATUJĄCY FRANCUZI ZNIEŚLI GO Z POLA NA RĘKACH! Zamknęła oczy, czując narastający zawrót głowy. Nie mogła opanować drżenia rąk. Jakiś mężczyzna ostrym nożem rozcinał paczki gazet, sznurek opadał przy każdym mocnym cięciu. Ta czynność była jej znana. Najwyraźniej jest jeszcze sobotnia noc i do starczono właśnie niedzielne wydania gazet. Wzięła głęboki oddech i zerknęła na datę w nagłówku gazety: Sobota, 22 maja 1927. Zaczęła zastanawiać się gorączkowo. Czyżby Sid dosypał jej czegoś do drinka? Kolacja z nim wydawała jej się odle gła o milion lat. Liz spojrzała na swój męski kwarcowy ze garek z rzymskimi cyframi, który nosiła od kilku lat. Szkieł ko było pęknięte; musiało zostać zniszczone w czasie sza motaniny w pociągu. Zegarek pokazywał 11.28. Jak to wszystko mogło się wydarzyć w ciągu niespełna godziny?! Nagle ktoś ją złapał za lewą rękę. Krzyknęła cicho i od wróciła się, żeby zobaczyć, kto ją zaczepia. Przystojna kobieta uśmiechała się do Liz, podobnie jak towarzyszący jej mężczyzna w kapeluszu i z dużym kwia tem w klapie marynarki. Mieli naręcza amerykańskich i francuskich flag. Kobieta podała Liz dwie flagi. 20 - Proszę, złotko - powiedziała radośnie. Judith O'Brien Rapsodia
Liz gapiła się przez chwilę nieprzytomnym wzrokiem na chorągiewki, zanim wzięła je do ręki. - Dziękuję - szepnęła automatycznie. - Proszę, słoneczko. - Para ruszyła dalej ulicą, wręcza jąc flagi wszystkim zatrzymywanym po drodze ludziom. Obok Liz przejechał samochód, trąbiąc bez przerwy. Pa sażerowie powiewali chorągiewkami. Odmachała im i zdobyła się na słaby uśmiech. Ruszyła Szóstą Aleją; jej nogi poruszały się automatycz nie, nie zastanawiała się, dokąd zmierza. Usłyszała za so bą stukot końskich kopyt. Odwróciła się i ujrzała ogromny drewniany wóz z napisem: „LÓD - czysty, zdrowy i trwa ły. 25 funtów, 50 funtów, 100 funtów". Towar transporto wano w brązowych jutowych workach. Nad głową zobaczyła tory tramwajowe z drewna i stali, które nawet w ciemności rzucały ponury cień na Szóstą Aleję. Były rozklekotane i kiedy spojrzała w górę, dostrze gła na tle nieba kilka brakujących belek. Były w tak roz paczliwym stanie, że nie miała wątpliwości: od dawna nie są używane. Tabliczki z nazwami ulic, małe, czarne, z białymi litera mi, były przytwierdzone do metalowych słupków. Miesz kała przy Dziesiątej Zachodniej. Nie spodziewała się już, że jej mieszkanie będzie takie samo, jakie zostawiła, jadąc na randkę. Spojrzała na kiosk z gazetami i przeczytała na główki. Dostrzegła „The Sun", „The Evening Star", „The He rald Tribune", „The Daily News", „The Post", „The Times". Wszędzie na pierwszej stronie zamieszczono informacje o Lindberghu. Na Ósmej Ulicy kłębił się tłum ludzi. Były tam restaura cje, światła uliczne, japońskie lampiony i mnóstwo szczę śliwych hulaków, spacerujących ramię przy ramieniu. Mi mowolnie włączyła się w tłum, potrącając ludzi i mamro cząc słowa przeprosin. Wszyscy wyglądali na spokojnych i zadowolonych. Do kładnie wiedzieli, dokąd idą i dlaczego świętują. Nawet je żeli snuli się bez celu, poruszali się pewnie. 21 ludith O'Brien Rapsodia
Liz przeciągnęła ręką po gęstwinie jasnych falujących włosów. Nigdy o tym nie myślała, ale jeszcze zaledwie kil ka godzin temu i z niej emanowała taka pewność. Jej strój był absolutnie w porządku: modnie wytarte dżinsy stano wiły wymarzony kontrast dla bluzki z irlandzkiej koronki i dopasowanego lnianego żakietu od ulubionego kostiumu. Sięgające połowy pleców blond włosy stanowiły obiekt za zdrości przyjaciółek. Teraz była jedyną w zasięgu wzroku kobietą w spodniach, a nieliczne panie bez kapelusza mia ły na sobie eleganckie suknie wieczorowe i biżuterię. Niemożliwe, żeby naprawdę znajdowała się w Nowym Jorku lat dwudziestych! Musiała śnić. Lecz wszystko wo kół było tak potwornie realne. I w odróżnieniu od innych snów tym razem nie było w jej mózgu takiego małego trzeźwego zakątka, który zapewniałby ją, że to tylko ma jaki. Uświadomiła sobie, że chodnik, po którym stąpa, jest bardzo nierówny. Słyszała fragmenty rozmów, nieznane sformułowania i określenia, nieużywane od wielu lat. - Ten Lindbergh to jakiś smarkacz. - Niemożliwe, żeby już tam dotarł. - Wyobraź sobie, Paryż w przeciągu niespełna dwóch dni! - To wielki dzieciak! Ponad tym wszystkim unosiły się rozmaite zapachy. Za pachy kuchenne: ze straganu z orzeszkami ziemnymi na rogu ulicy i z włoskiej restauracji po drugiej stronie alei. Jakiś mężczyzna w tekturowym brązowym kapeluszu sprzedawał tutki z prażoną kukurydzą. Kobiety roztacza ły wokół siebie woń perfum o zapachu kwiatowym, a nie którzy z mężczyzn pachnieli subtelnie aromatyzowanym talkiem. Kiedy mijały ją samochody, czuła słabą woń ben zyny i spalin. Jednak tej wiosennej nocy dominujący był aromat świeżo rozwiniętych listków i pączków. Liz wiedziała, że to muszą być halucynacje albo sen, a jednak jej mózg pracował gorączkowo, próbując znaleźć jakieś racjonalne wyjaśnienie. Stwierdziła, że powinna na chwilę usiąść i zebrać myśli. Zajrzała przez okno do wło- Tudith O'Brien Rapsodia
skiej restauracji, ale sala pełna była klientów, a kelnerzy balansowali z uniesionymi w górę talerzami spaghetti. Nieco dalej zerknęła w szeroko otwarte okna na parte rze niczym nie wyróżniającego się budynku. Ludzie sie dzieli w milczeniu przy okrągłych stolikach, z twarzami zwróconymi w jednym kierunku. Niektórzy mieli na sobie eleganckie stroje wieczorowe, inni zwyczajne marynarki i koszule. Popijali coś z filiżanek. Na stolikach stały sery, owoce i krakersy. Liz podeszła do okna i usłyszała wibrujący dźwięk forte pianu. Kilka krzeseł było wolnych i dziewczyna nagle go rąco zapragnęła zająć któreś z nich. Pomyślała, że w ka wiarni muzycznej posiedzi bez konieczności rozmowy z kimkolwiek i może zdoła wreszcie zebrać myśli. Ponieważ na budynku nie było żadnego szyldu, uznała, że to jedna z wielu kawiarenek muzycznych w Village, tak dobrze znanych, że nie potrzebowały nazwy. Udało jej się znaleźć wejście. Cicho otworzyła drzwi i najciszej, jak mo gła, zeszła po trzech schodkach do sali. Kilka osób odwróciło się, obrzuciło jej strój pytającym spojrzeniem i znów skupiło uwagę na pianiście. Liz usia dła na pierwszym wolnym krześle przy wejściu. Znalazła się przy okrągłym stoliku wraz z kilkoma innymi osobami i natychmiast zrozumiała, dlaczego w sali panuje taka ci sza: muzyk był najwspanialszym wirtuozem fortepianu, jakiego w życiu słyszała. Siedział plecami do Liz; widziała tylko jego ręce, uno szące się jak ptaki nad klawiaturą i wydobywające z in strumentu lekki radosny ton. Muzyka ją porwała. Na chwilę zapomniała, gdzie jest; trwoga i niepokój opuściły ją, jakby wyparowały. Śliczna młoda blondynka w obcisłej brzoskwiniowej sukni postawiła na fortepianie filiżankę i powiedziała coś do muzyka; ten skinął w odpowiedzi głową, nie tracąc ryt mu. Miał ciemne, zaczesane do góry włosy. Kiedy odezwał się do dziewczyny, Liz widziała przez moment zarys jego smagłego policzka i błysk białych zębów. 23 ludith O'Brien Rapsodia
Utwór dobiegł końca i na sali rozległy się oklaski. Liz przyłączyła się entuzjastycznie do ogólnego aplauzu. Mia ła nadzieję, że pianista wstanie, by się ukłonić, i wreszcie uda jej się zobaczyć jego twarz. Nie wstał. Zaczął grać kolejny utwór, jeszcze szybszy od poprzedniego. Liz miała wrażenie, że klawisze śmieją się pod dotykiem palców muzyka. Wszyscy słuchacze uśmie chali się. Nie można było pozostawać obojętnym na rado sne, skoczne tony, spadające jak kaskada z klawiatury for tepianu. Podskoczyła, gdy nagle, nie wiadomo skąd, pojawiła się przed nią filiżanka do herbaty. - Tutaj siedzisz - rozległ się jakiś burkliwy głos za jej plecami. Mężczyzna nalał jej gazowanego soku pomarań czowego z butelki opatrzonej nalepką „Nedicks". Potem wyciągnął inną butelkę i zaczął dolewać do soku jakiegoś bezbarwnego płynu. -Powiedz kiedy - mruknął. - Dobrze. - Liz stwierdziła, że ten mężczyzna jest pierw szym człowiekiem, który nie uważa jej za pijaną czy obłą kaną. Dalej nalewał. - Kiedy - rzekła wreszcie. Zachichotał i Liz odwróciła się do niego z uśmiechem. Gdy spojrzała na jego twarz, oczy rozszerzyły się jej z wra żenia. Był łudząco podobny do Edwarda G. Robinsona. - Dziękuję, Edwardzie G. - powiedziała pod wpływem impulsu. - Proszę. - Wyszczerzył zęby w uśmiechu. - Ale mów mi Eddie. Liz wpatrywała się z osłupieniem w jasnopomarańczo- wy płyn w filiżance. Do licha, co tu jest grane? Nagle uderzyła ją myśl, że pewnie zwariowała. To jedy ne wytłumaczenie. Oczywiście, wszystko dokoła wyda wało się bardzo realne, łącznie z dżinem w filiżance do herbaty. Musiała jednak oszaleć i niewątpliwie był to efekt siedmiu lat pracy w miesięczniku „Vintage". Któż nie postradałby zmysłów, gdyby całe dnie pisał o Calvinie Coolidge'u, a wieczorami wracał w lata dziewięćdziesią-
te?! Zdarzało się, że rano, po przebudzeniu, zadawała sobie pytanie: który właściwie mamy rok - 1992 czy mo że 1892? Pomyślała o swym rosnącym z każdym dniem zaanga żowaniu w pracę. Kilka tygodni temu - a może za pięć dziesiąt lat od tego dnia? - pisała artykuł o muzyce lat dwudziestych. Zaczęło się od listu czytelnika, który przy słał jej stare nagrania muzyki fortepianowej, dokonane podobno przez Aleca Aarronsona, zanim jeszcze został słynnym kompozytorem. Praca wciągnęła ją na tyle, że cztery weekendy spędziła w bibliotece, szukając danych o krótkim życiu Aleca Aarronsona. Żeby wczuć się w nastrój epoki, przewertowała czasopi sma z kilku tygodni. Po zakończeniu zbierania materiałów mogła bez trudu recytować z pamięci, jakie musicale za powiadano na następny sezon w teatrach na Broadwayu i kiedy odbędzie się doroczna wyprzedaż kosmetyków u Wannamakera. Nosiła nawet w portfelu starannie złożony jednodolaro- wy banknot z 1923 roku. Znalazła go w sfatygowanym kruchym pudełku z nagraniami fortepianowymi Aleca Aarronsona. Nie umiałaby wytłumaczyć, dlaczego wyjęła go z pudełka. Zrobiła to odruchowo, pod wpływem impul su. Nie groziły jej za to żadne nieprzyjemności, choć w „Vintage" obowiązywał ścisły zakaz zabierania czego kolwiek z biura, obok takich restrykcji jak zakaz prywat nych rozmów międzymiastowych i zakaz wyciągania tore bek z cukrem z automatu do kawy. Ten banknot ją fascynował. To było ogniwo łączące ją z przeszłością, przedmiot, będący w codziennym użyciu wiele lat temu. W przeciwieństwie do innych rzeczy, któ re przewijały się przez biuro, to nie była sentymentalna pamiątka, starannie przechowywana, traktowana jako coś specjalnego. Nie został zachowany rozmyślnie, przetrwał dzięki przypadkowi. Może dlatego Liz miała poczucie, że noszenie go w torebce jest czymś wyjątkowym i niespoty kanym. ludith O'Brien Rapsodia
Był zbyt duży, żeby zmieścić się w portfelu, przystoso wanym do banknotów z końca XX wieku. O jedną czwar tą większy. Różnił się także kolorem: farba drukarska by ła intensywnie zielona, nie przygaszona i zszarzała jak na współczesnych banknotach. Ale najbardziej zaintrygował Liz napis na odwrocie, kilka zamazanych słów skreślo nych czerwonym atramentem. Z niewiadomych powo dów marzyła, by odszyfrować ten napis, by zajrzeć w przeszłość. Ktokolwiek napisał te słowa, miał ku temu jakiś powód. Nieważne, czy była to lista zakupów, zapo mniany adres czy też notatka o czymś, co niegdyś było dla kogoś ważne. Aż do tej chwili nie pomyślała o dolarze. Czyżby to on sprowadził na nią ten sen? Nagle dotarło do niej, że duch Edwarda G. Robinsona coś mówi. Miał kwadratową twarz i patrzące z ukosa oczy, tonące w morzu zmarszczek. Przypomniała jej się widziana w dzieciństwie kreskówka, w której Edward G. Robinson występował jako złota rybka. Ciekawe, po myślała. Nigdy nie przyszłoby jej do głowy, że umysł wariata jest w stanie tworzyć wizje, które samym sobie przerywają. -Przepraszam, Eddie. Odpłynęłam. Czy mógłbyś po wtórzyć, co mówiłeś? - W nagłym przypływie beztroski Liz postanowiła włączyć się w tę grę. Może uda jej się ja koś znaleźć wspólny język z tymi ludźmi. W końcu są prze cież wytworem jej własnego chorego mózgu! I, jakby chciała wznieść toast za swą decyzję, podniosła do ust fili żankę z podejrzanym napojem i pociągnęła zdrowy łyk. To był ogień w płynie! Miał chemiczny posmak z lekką nutą landrynkowej słodyczy. Liz skojarzył się z terpentyną wymieszaną ze zmieloną gumą do żucia. Poczuła, że robi się czerwona na twarzy i nie jest w stanie złapać tchu. Dławiąc się, wskazała oskarżycielsko palcem na filiżankę z piekielnym napojem, a do oczu napłynęły jej łzy. Nie słyszała fortepianu. Słyszała już tylko straszliwy huk w uszach. ludith O'Brien Rapsodia
Eddie potrząsnął głową i zaczął ją klepać po plecach. - Hej, powinnaś mi powiedzieć, że nie jesteś przyzwy czajona do trunków! - Co to jest? - wychrypiała, wskazując ruchem głowy śmiercionośny płyn. - Kwiat pomarańczy. Czyżbyś naprawdę nigdy go nie próbowała? - Boże! - sapnęła Liz. - To powinno być prawnie zabro nione! Eddie odrzucił głowę do tyłu i wybuchnął gromkim śmiechem. Kilka osób odwróciło się gwałtownie i syknęło, żeby go uciszyć, wskazując fortepian. Przestał rżeć, lecz pozostał uśmiechnięty. - Jak masz na imię? - zapytał niskim, grobowym gło sem, jakim przemawiał w najbardziej przerażających mo mentach Małego Cezara, swego najsławniejszego filmu gangsterskiego. - Liz McShane - mruknęła z roztargnieniem. Zaraz, za raz, pomyślała. Może to jednak było zatrucie pokarmowe. Przecież jadła sałatkę Cezar, a teraz rozmawia z facetem, który grał główną rolę w filmie Maty Cezar. To trochę na ciągane, ale chyba możliwe. Banknot w portfelu przypo mniał jej o miesięczniku, a ten z kolei skierował jej myśli ku latom dwudziestym. Tak. I jeśli od tego właśnie wszystko się zaczęło, to na prawdę powinna trzymać buzię na kłódkę. Zresztą, cokolwiek spowodowało te halucynacje, najle piej podjąć grę z tymi ludźmi. Nakazała sobie zachowanie spokoju. Ten sen był jakoś dziwnie realny, ci ludzie reago wali stosownie do jej zachowania i wypowiedzi. Przypomniały jej się nagle warsztaty gry aktorskiej na uczelni, nazywane improwizacją. Często wybierała zaję cia teatralne i zawsze niezależnie od tego, czy przerabiali Szekspira, czy też Neila Simona, wykłady te kończyły się odgrywaniem jakiejś postaci z dramatu w zaimprowizo wanych sytuacjach. Najmilej wspominała lady Mackbeth, kupującą bieliznę z supermarkecie. 27 Judith O'Brien Rapsodia
Pomyślała, że udając ćwiczenia z improwizacji drama turgicznej, najłatwiej wyrwie się z tego koszmarnego snu. Może uda jej się wrócić do rzeczywistości. - Kogo tu znasz? - wymamrotał cicho Eddie, żeby nie przeszkadzać nikomu w słuchaniu muzyki. - Rozejrzyjmy się... - Liz przebiegła wzrokiem tłum lu dzi. - Hm, trudno powiedzieć, bo wszyscy tutaj są tacy młodzi. Zaskoczony Eddie zmarszczył czoło, lecz ona nie dała sobie przerwać. - Czy ten tam to Sam Jaffe? Wiesz, za kilka lat on będzie doktorem Zorba. Muszę powiedzieć, że jest tu całkiem cie kawy zestaw ludzi. - Trąciła Eddiego łokciem. - Widzę też Johna Hustona kompletnie bez zmarszczek, a tam Doro thy Parker. - Pomachała ręką. - Cześć, Dot! Widzę jeszcze George'a S. Kaufmana. Założę się, że gdzieś w pobliżu jest też Mary Astor. Nie ma jej? Fatalnie, pewnie jesteśmy kil ka lat wcześniej, zanim zaczęła pisać swój dziennik. Oczy Eddiego zrobiły się okrągłe jak spodki. - Rany, chyba znasz tutaj wszystkich. Nie muszę cię ni komu przedstawiać, panno McShane. - Mów mi Liz, proszę. - Zachichotała. Czuła się tak, jak by znalazła się nagle na sesji fotograficznej Who is who rocznik 1927. W tej chwili uświadomiła sobie, że nie słyszy już dźwię ku fortepianu, a ludzie gawędzą ze sobą. Spojrzała ponad starannie uczesanymi głowami i zobaczyła, że taboret przy fortepianie jest pusty. - Dokąd poszedł pianista? Grał bajecznie! Eddie uśmiechnął się. - Świetny jak na klezmera w alei Tin Pan, co? Znasz go? Nie? Wreszcie jest ktoś, kogo ci mogę przedstawić! Liz prawie go nie słyszała. Wpatrywała się jak zahipno tyzowana w zmierzającego w jej stronę ciemnowłosego mężczyznę. Żywe niebieskie oczy trzymały wzrok dziew czyny na uwięzi. Niejasno uświadamiała sobie, że ludzie 28 przyglądają się zbliżającemu się do niej człowiekowi. Judith O'Brien Rapsodia
Wreszcie stanął przy niej. Chwiejnie podniosła się z krze sła i podała mu dłoń. Przez jej rękę przeszedł gwałtowny, lecz miły dreszcz, jakby lekkie mrowienie. Czy on czuł to samo? - Panno Liz McShane, pozwoli pani przedstawić sobie pianistę, Aleca Aarronsona. Alec, to jest Liz McShane. Liz zdębiała. Alec Aarronson?! Jak to możliwe? Przecież on zginął w 1935 roku w katastrofie samolotowej!
Rozdział 3 Jego ręka była ciepła i delikatna, ale silna. Przecież on nie żyje, myślała Liz. Jak to możliwe, że nieboszczyk ma nade mną taką władzę? - Witam, panno McShane. - Głos miał głęboki, miękki, z leciutkim nowojorskim akcentem. Słyszała kiedyś na granie Aleca Aarronsona, ale jeśli dobrze pamiętała, wów czas jego głos wydawał jej się wyższy i ostrzejszy. Doszła do wniosku, że dawna technika nagraniowa musiała znie kształcić prawdziwe brzmienie. Myśli plątały jej się w głowie, wpędzone w szaleńczy ta niec przez stojącego przed nią mężczyznę. Jakoś wszyscy ludzie, których spotkała podczas tych dziwacznych halu cynacji, od rudowłosego mężczyzny w metrze po Edwarda G. Robinsona, wydawali jej się mniej realni niż Alec Aar- ronson. Bez trudu zapomni o tych przelotnych spotka niach. Nigdy jednak nie zdoła zapomnieć Aleca Aarronso na, tego była pewna. Eddie i Alec patrzyli na nią, czekając, aż coś powie. Co można powiedzieć człowiekowi, który zmieni w przyszło ści oblicze światowej muzyki? Kompozytorowi ponad stu przebojów, kilku utworów koncertowych, które wywołają istne trzęsienie ziemi, oraz opery, która zostanie okrzyk nięta jedynym arcydziełem amerykańskiej muzyki opero wej? Najwięksi wykonawcy lat dwudziestych i trzydzie stych, od Ala Jolsona i Freda Astaire'a poczynając, a na 30 Gertrude Lawrence i Helen Morgan kończąc, będą walczyć W i t h O'Brien Rapsodia
o prawo śpiewania jego utworów. Potem, po kilku krót kich latach, ten mężczyzna zginie, stając się jedną z naj większych legend w historii. Co, na litość boską, mogłaby mu powiedzieć?! -Podoba mi się pana muzyka - wydusiła w końcu, uświadamiając sobie równocześnie, że nie pozwala mu cofnąć ręki. - Dziękuję. - Uśmiechnął się i spojrzał najpierw na ich splecione dłonie, a potem na dżinsy Liz. - A mnie podoba ją się pani spodnie. Gdyby zacerować te dziury na kola nach, byłyby rewelacyjne. Eddie dał mu kuksańca i Liz nieoczekiwanie wybuchnę- ła śmiechem. Jej reakcja zaskoczyła Aarronsona. Przez chwilę badał wzrokiem jej twarz, jakby dopiero teraz ją dostrzegł. Wspaniałe, falujące blond włosy dotychczas przesłaniały mu prześliczną twarz o delikatnych rysach, nieskazitelnej cerze i błyszczących oczach w kolorze jadeitu. Była olśnie wająca, mimo okropnego stroju. Podczas oględzin uniósł brew, potem jego twarz rozjaśniła się, niemal rozpłynęła się w czarującym uśmiechu, kiedy pomyślał o reakcji dziewczyny na swą grubiańską uwagę. A potem i on wy buchnął śmiechem. - Chyba panią polubiłem, panno McShane - stwierdził w końcu. -Proszę mówić mi Liz, panie Aarronson. - Zagryzła wnętrze policzka, żeby nie parsknąć śmiechem na myśl o tym, że ona, Liz McShane, najzwyczajniejsza kobieta na świecie, proponuje Alecowi Aarronsonowi, żeby mówił do niej po imieniu. - Czy mógłbym odzyskać swą rękę? - zapytał z uśmie chem. - Jeśli mi ją zwrócisz, będziesz mogła mówić do mnie Alec. - Och, przepraszam. - Poczuła się odrobinę zażenowa na. A w dodatku wcale nie miała ochoty puścić jego ręki. Czarno-białe zdjęcia stanowią tylko blade odbicie praw dziwego wyglądu Aleca Aarronsona, pomyślała. Był jeden 31 ludith O'Brien Rapsodia