MlodyTechnik_07-2013.pdf

•• T!�HNIK WIELKI MISTYFIKATOR SCHONIstnieje od 1932 roku str. 48 nr 7. lipiec 2013

Więcej na: www.vipersat.pl PREZYDENT PL Honorowy Patronat Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Bronisława Komorowskiego

Więcej na: www.vipersat.pl Temat okładkowy Rakiety tenisowe z dodatkiem grafenu, membranowe materiały na ubrania i w obuwiu, nowe konstrukcje do spadania, latania i jeżdżenia. Świat sportu pędzi do przodu łeb w łeb z szybkim postępem techniki. W temacie numeru prezentujemy przegląd najciekawszych rozwiązań technologicznych związanych ze sportami letnimi, które wielu zWas będzie miało możliwość uprawiać w czasie wakacji. Serdecznie Wam tego życzymy! Szkoły Nauczyciele Miesięcznik Młody Technik jest dostępny dla szkół podstawo­ wych i ponadpodstawowych w prenumeracie częściowo spon­ sorowanej przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Szkoły opłacają 50% kosztów prenumeraty Młodego Technika. Dzięki tej prenumeracie Młody Technik trafia prawie do każdej biblioteki szkolnej i jest czytany przez kilkaset tysięcy uczniów. Specjalnie dla uczniów oznacza­ my stopief1 trudności artykułów: • jeden punkt oznacza, że arty­ kuł powinni zrozumieć ucz- 1iiowie szkół podstawowych, • dwa punkty odpowiadają po­ ziomowi uczniów gimnazjum, • trzy punkty - poziom szkoły średniej. Początek nowej ery 15. maja b.r. w Hamburgu odbył się z wielką pompą pokaz nowego modelu Mercedesa Klasy S, który ma rozpocząć erę samochodów autonomicznych, t.j. poruszających się po drogach bez udziału kierowcy. We wrześniu tego roku samochody te będą dostępne w sieciach sprzedaży w Europie i USA (warto zacząć oszczędzać na ten zakup - oczekiwana http://goo.gl/6U3gv cena 100 OOO USD) . Powszechnie znane są zapowiedzi opracowania takiego samochodu przez Google'a. W tym wyścigu uczestniczy też kilka koncernów samochodowych, które anonsują co jakiś czas kolejne rewelacyjne osiągnięcia, ale dotychczas mówiło się raczej o przyszłościowej wizji ruchu drogowego bez udziału kierowców, a teraz mamy do czynienia z realizacją tej wizji w praktyce. Jeśli w wizjonerskich zapowiedziach Google'a mówi się o perspektywie 5 lat, to ciekawe jak koncernowi Daimler (Mercedes-Benz) udało się to osiągnąć już teraz?! W tym miejscu sprawy zaczynają się gmatwać i wymykać jednoznacznej ocenie. Nie ma jednego kryterium dla oceny jakie wydarzenie rozpocznie erę samochodów autonomicznych. Ścierają się tu dwie mentalności. Z jednej strony Wizjonerzy z Doliny Krzemowej widzą za lat 5 autostrady zapełnione samochodami śmigającymi bez kierowców (ale z pasażerami). Z drugiej strony pragmatyczni, chodzący po ziemi Niemcy sceptycznie oceniają realność wizji powszechnego ruchu autonomicznych aut nawet za lat 10, za to już dziś, tu i teraz, krok po kroku zbliżają się do tej wizji tyle ile się obecnie da osiągnąć. Skąd się bierze ich sceptycyzm? Bynajmniej nie tylko z powodów technologicznych. Już teraz można wyposażyć samochód w czujniki nie gorsze od zmysłów człowieka, ale prace nad oprogramowaniem podejmującym decyzje zamiast człowieka potrwają jeszcze parę ładnych lat. A najwolniej będzie postępować dostosowanie prawa do tej nowej sytuacji. Bo kto ma odpowiadać za wypadek, jeśli nie ma człowieka - kierowcy? Dlatego praktyczni Niemcy zakładają, że w autonomicznie kierowanym Mercedesie klasy S człowiek trzyma jedną rękę na kierownicy i to on ponosi odpowiedziah10ść prawną za wypadek, mimo że faktycznie nie kieruje pojazdem. A co potrafi ten Mercedes? Oj, vutrafi całkiem svuru. Może samodzielnie jechać w mieście luL na autostradzie z szyLkuścią du 200 km/godz., trzymając się środka vasa i regulując automatycznie odległość ud }JUIJrzedzającegu samochodu nawet na skrętach drugi. Potrafi też samodzielnie varkuwać, automatycznie zahamować Ly uniknąć zderzenia z innymi sanwchudami luL ludźmi, a także wykrywa zmęczenie kierowcy chroniąc gu vrzed głuvim, stwarzającym nieLezvieczef1stwu zachowaniem. Można vrzyrównać tę sytuację du autuviluta w samolocie, uwah1iającegu człowieka ud rutynowych, nużących zadaf1, ale człowiek ciągle zachowuje kuntrulfł nad biegiem spraw. C:zy to wystarr:zy, aby ogłaszać. por:zątek nowej ery w motoryzar:ji - Niemr:y z Daimlera (Merr:edes-Renz) 11znali, że tak. Uczniowie Prenumerata MT -50% czytaj na str. 128 Wiesław Marciniak Studenci Prenumerata MT -50% czytaj na str. 128

Więcej na: www.vipersat.pl STAŁY KONKURS Active Reader Od 2013 roku nastąpiła w konkursie Active Reader Związek między nowoczesną teclmolo­ gią a współczesnym sportem jest coraz sihtiejszy. Super sprężyny do skakania po wertepach, nowe materiały na żagle i deski, czyli pełna gama nowoczes­ nych technik. Oto przegląd najcieltaw­ szych rozwiązań technologicznych związanych ze sportami letnimi. Zachęcamy wszystkich Czytelników, żeby zbliżające się wakacyjne wyjaz­ dy były nie tylko okazją do słodkiego leniuchowania, ale żeby znaleźć też chwilę na y wypoczynek - kitesurfing, rafting czy sandboarding. WIELKA. ZMIANA Dawniej rozstrzygnięcia i przyznawanie nagród odbywało się co pół roku. Teraz jest to proces ciągły Po prostu1 Czytelnicy zdobywają punkty i od razu mogą je zamieniać na nagrody o wartościach wycenionych w punktach (szczegóły na stronie 126 oraz na: www.mt.eom.pl/NagrodyActiveReader). Teraz każdy uczestnik konkursu AR sam sobie wybiera nagrody z bardzo długiej listy1 ?'.awierającej: KSIĄZKI GRY PŁYTY MODELE NARZĘDZIA SPRZĘT AKCESORIA Nowa punktowana aktywność! Zapraszamy do wspólnego kształtowania planu tematycznego przyszłych wydań Młodego Technika. Zgłaszajcie na adres redakcji propozycje tematów artykułów1 które chcielibyście przeczytać w MT. Jeśli w ciągu jednego roku od daty Twojego zgłoszenia1 w Młodym Techniku pojawi się artykuł lub Jemat numeru 11 zgodny z Twoją propozycją1 to otrzymasz punkty w AR (szczegóły na stronie 126).

7/20 13

Więcej na: www.vipersat.pl List Forunt Facebook Coś Cię poruszyło? Chcesz podzielić się z Redakcją i Czytelnikami MT swoj ą opinią, wiedzą komentarzem? Wyślij e-mail na adres : activereader@mt.com.pl lub list na adres ul. Leszczvnowa l l, 03-197 Warszawa. rList• • nt1es1ąca Więcej o wiatrakach Witam serdecznie! nagroda: 3 płyty wybrane z listy 100 Na początku pozwolę sobie pozdrowić całą redakcję Młodego Technika, jak i pracowników wydawnictwa AVI Od września 2009 roku regular­ nie kupuję „Elektronikę dla wszystkich" a teraz zacząłem również czytać „Młodego Technika". Jestem uczniem 2. klasy liceum ogólnokształcące­ go na profilu matematyczno - fizyczno - informatycznym, dlatego wszelkie nowości ze świata technologii, jak i również poznawanie podstaw działania różnych sprzętów, obwodów itp. sprawia mi wielką radość. Czasopisma właśnie, tj. „Elektronika dla wszystkich" czy „Miody Technik" bardzo przemawiają do młodego człowieka, są ciekawe, lekkie, łatwe i przyjemne. Pozwolę sobie przejść do sedna mojego listu. Bardzo zainteresował mnie artykuł Panów dr hab. Stanisława Bednarka oraz prof. dr Ryszarda Wojtkiewicza „Bać się, czy nie bać wiatraków?" z majowego numeru Młodego Technika. Tematyka elektrowni wiatrowych, jak i ogólnie po­ zyskiwanie energii ze źródeł odnawialnych jest potrzebne ludziom, bowiem jak wszyscy wiemy złoża węgla i ropy naftowej wyczerpują się w zastraszającym tempie. Artykuł dał posmakować tego tematu - rzeki. Jestem wdzięczny autorom za podjęcie się napisania kilku słów o energii uzyskiwanej z wiatru. Jednak mam takie dwa zastrzeżenia, może bardziej sugestie: 1) Artykuł porusza bardzo ogólnikowo tematykę źródeł odnawialnych. Myślę, że bardzo dobrym pomysłem byłby cykl artykułów o energii uzy­ skiwanej ze źródeł odnawialnych, np. z wiatru, wody, słońca itd. Warto poznawać to, z czego za jakieś 30 lat według mnie będziemy korzystać na codzień. „„. w Polsce z elektrowni wiatrowych uzyskuje się ułamek procenta potrzebnej energii elektrycznej", jednak ta liczba systematycz­ nie wzrasta. Ludzie boją się tego, czego nie znają, więc cykl o energii odnawialnej na pewno pozwoliłby im spojrzeć z innej strony." 2) Zabrakło mi trochę bardziej praktycznych zalet korzystania z elektrowni wiatrowych. Chodzi mi tutaj o wpływ pola magnetycznego wytwa­ rzanego przez prądnice, jak jest ono silne i jak daleki ma zasięg. Mam kolegę mieszkającego na obrzeżach miasta, którego dom znajduje się pomiędzy dwoma wielkimi transformatorami przesyłowymi. Wiąże się to z brakiem Internetu bezprzewodowego w domu oraz zakłóceniami w odbiorze telewizji naziemnej. Jak wpływają na to wiatraki? Warto też wspomnieć o typowo przyziemnych zaletach zakładania elektrowni wiatrowych, czyli przydałby się krótki opis formalności związanych z tym zagadnieniem oraz jakie wymierne korzyści pieniężne przynosi posiadanie „prywatnego wiatraka". Uważam, że redakcja oraz autorzy artykułu powinni rozpatrzyć moją propozycję cyklu oraz uzupełnienia artykułu o wiatrakach. Jeszcze raz serdecznie pozdrawiam całą redakcję. Trzymajcie dalej taki poziom Piotr WachuleclRedakcja. Do tematu wiatraków będziemy powracać nie raz. Wywołał on wielkie zainteresowanie, gdyż rozwój inwestycji wiatrakowych w Polsce nie wszyscy witają z entuzjazmem - przeczytaj następny list. STOP WIATRAKOM! Kochani, w kwietniowym numerze Młodego Technika jest artykuł „Zielono mi i energetycznie". Z odnawialnych źródeł energii na pierw­ szym miejscu jest pozyskanie jej w farmach wiatrowych. W niektórych regionach kraju są wybudowane wiatraki i dają energię elektryczną od kilkunastu lat. W regioniekarpackimrównież budownictwo wiatrakowe nabrało tempa. By jednak coś zbudować, należy najpierw przygotować dokumentację i uzyskać pozwolenia od władz lokalnych. A nie jest to ta­ kie proste! Nie wszyscy są zwolennikami tego źródła energii, stąd poszło hasło w Polskę „STOP WIATRAKOM". Jakich sztuczek używają przeciw­ nicy „prądu wiatrowego" można podpatrzeć na przykładzie załączonych „alarmowych ulotek". Do tych ludzi z tzw. komitetów protestacyjnych nie dociera nic, a wszelka dyskusja sprowadza się do agresji „poszkodowanych". Generowane przez wiatraki działania negatywne są wyolbrzymiane przez pseudonaukowców i działaczy chcących zaist­ nieć w tej rzeczywistości. Podpuszczeni przez nich mieszkańcy ochoczo bronią „swojej ojcowizny", zdrowia mieszkańców, krajobrazu i „wszel­ kiego złego", a wszelka dyskusja w tym temacie jest wrogo traktowana i niebezpieczna. W Wikipedii i innych portalach jest to druzgocąco prostowane z nazywaniem „naukowców" po imieniu. Warto więc poświęcić następny artykuł wyjaśniający negatywną stronę tego budownictwa z dogłębnym wyjaśnieniem tzw. infradźwięków, niesłyszalnych a niosących zagładę. Odsuńmy „wiatrowy armagedon"

Więcej na: www.vipersat.pl Gorące tematy na Forummt.com.pl Dołącz do Forumowiczów Społeczność MT komunikuje się na Facebooku www.facebook.com/magazyn MlodyTechnik. Spotkasz tam swoich znajomych i poznasz wielu fajnych ludzi. w niebyt, zwłaszcza, że farmy rosną z dnia na dzień. Oczekuję pozytywnej reakcjiRedakcji. Z poważaniem prenumerator 8229 (Jestem mieszkańcem sąsiedniej miejscowości, a ujawnienie danych personalnych moich jest nie wskazane, bo mam tam przyjaciół i rodzinę.) Redakcja. Po przeczytaniu ulotki załączonej przez autora listu musimy przyznać, że sprawa jest bardzo poważna. To już prawdziwa wojna wypowiedziana wiatrakom. Obawy społeaeństwa nie są całkiem bezpodstawne, ale zanim uwierzymy katastroficznej agitacji przeciwni­ ków wiatraków, zapoznajmy się z rzeaową prezentacją faktów. Polecamy artykuł na str. 16. Mieszkaiicy la�nńena.P1:Y.e1h11ieścia. Pos•da Jaćmi:ersklel llażanówki i Woli G6recki:ei! S•m Hw<ł p<>m� •hJ' �ii! „ Cym mll:J><" mol!atnuihM> wlalrll:I j""t polll)'•lem 1lbrod1IB,)'111, l'""'i•w""' lil:•on.-.tjl i cl"P"�·Jootriny twladb!i!!i w� IIDrpoN•j,l "' tił>Yll•rod!IW)'d!i o: •ilft)'m knjU i mal� Sv.;� mic92kaM6w. Zalaj'!J�. _' d2im:o"'"'� �m�ktli...um,.byQ oolt;gfo3ć wia1ra.lo&w od"1..Jzib IOOzi, pc.d """gr; b;•..,,., się jl>dynie ,..�t i!ił<>:!n<>&oi wia1nlkbw - pt>t!!jj;, ·� 2'd �•jbllftit!iP'""11•-iafuuliN.i�,W� podoomcjnk p11Jrnionrowllll.iorndioakty\lo�o. (lalire •n;„1 ru..widoomc)po P""'ll'm <:tnóicZ>lbiją. �t bUwycll olht:!� ��b ludzkkll v.)lllikli z l.l:!j.�. ie; toi:: J„t wile.I dłil rlJTII wi.o.ITT!wycl!, bo "'8k ooo bu.to do dtóg i •i naJ1 ll'io.troweJ ·� jclf� <>kl'dme i._.; nic wi� Wy"'� :::;:;;,•.._::•ł.1000 11101rów - Wtelb lkylHil, w Nle111ey,, SA, Czce.l!f ·-g1„ jll'ldJy;o•niio „ pohilłil el<:klw!olli 111 .łnlunrcj i iyde .,. o!rtiU. p<ąl:i)•oU. .;�,do IJOWMa•i• ..alf&o usp<>'lil i>iooi"Ó!! P'H)'C. Syo.dl'OlllUI T1„bl• w� ... Clloroho ia p<> kllb! ...td.U.lymonhl diw.iękó,w nilldd1 �lolliwoki, IRó:""oą l'.iąa'JW! "-Wt<>-..n• l;llU.i turbiny ..i.o-., fJb� � ,.. fuio kooloa'lftj ""lnłrnoi"'mi nH!roł<>gkmymi I n.,,„.„�•l•ll'ya:ny"'I. Dowody lłlł to, i1. tmbiny pn>d1'!k!lj;f dźwięti <> oi!!kioj "2ę!!!Dtli� i oo g=m inlradm�I, "4 •<;,..e d;;łWi&d<®:!i.Ui pąu...;,, ii l•di:R mi..u..i•c:r prnz lll\mey okr8 „ pobliżu lurbl• wlatruwyoll, apmd'll'ł no pow.mi. dloroby,, ""fit& do.,.......,1111uu 'do...ti.l....,,,gjci 11..-.j. """"lC 00..,. I wyp....,..dmj.,4 Dla rurbtb Willl"""l� P'""'Widltjii>•LitW 30 'lellli ,()......., flhplll*U!� J„dynym lokamwemj<•t tyi:ie w oddal"11lu omiut Di><>bi"l:'lć h!j •._.....:bi< moin1 IJOID pnoz ...W imtalowHl" tllrblo „ill""'?"h"' od�i mirlcj�j ntt J km od l1dWcb dl>"'"""". PllCial .........10.,,.iatnilrolllA!11 prmditawia akspę o �llym Q<�łll, i �etli!i;, ..t<:>lógi� winliul<.ów i kło wydajoośc�- Otdo miojSQll po§� .....uz.i.m. wplyw1J wianków JUi zxlro,,o.io miHt.l®k6' �oh �ki. �o, iio �o luc!Zl mkazbjącyny Ja.tmle""" I P.-dy Jabilltnldoj • Stop WiAIHkttm� poclj(fl "'81� i'.>7iililllkow:Wl! aMIIfrlaJn�o poor)•'!łu bOOIDl.'.J' �. bli�,g;; m!la.;j;a:ipoWQdqj'� dtamat, jo.ld•l!O I�k= I j"8(> "lióoJ• :dollio. lkityikz:uo„„:ey.ie btdti""'Y !!!!ogłi �mm-.! wy�.,...„ m lorop.lhlch w d•lll'a I haki 11niruJ•eyclii •i tl!! zwro>p...,i;., Nie.,b o:lkl nic ,.iii. ie j'cot bc:zpiocza�. oo 111rlesdui ..,-.RZAj,oo doldw i Jqo to mle do.ty4'1.y. Micukatiiey a...;jblibeydl domm. """l� sitw odlqll>kł !!OO nrDów od „p.!nb. Wgyscy (><>Ul•hlU, k!tó·rzi,' zmoJ.ł

'0 �u o Q) � Q_ N U) Q) N o E .92 c o O) � IO....I Info Zoom GRATKA DLA KIEROWCÓW Dziesięcio­ stopniowe skrzynie biegów Według badaf1 przeprowadzo­ nych przez wielkie koncerny samor:hodowe, skrzynie hiegów z większą liczbą stopni - 9 lub nawet 10, zamiast obecnych przeciętnie sześciu, pozwolą na znaczące oszczędności w zużyciu paliwa. Swoje siły w pracach nad takimi automatycznymi przekład­ niami połączyli wielcy konkuren­ d - Ford i General Motors. Nad dziewięciobiegowymi skrzyniami pracuje trzeci wielki amerykańskiego przemysłu sa­ mochodowego - Chrysler, który kontrolowany jest przez włoskie­ go FIAT-a, co oznacza, że rewo­ lucja w systemach przekładni samor:hodowyr:h nastąpi zapewne wkrótr:e na r:ałym świede. Dodawanie większej liczby stopni w przekładniach, pozwala zmniejszać obroty i obciążenia silnika podczas zmian biegów, co prowadzi do mniejszego zużycia paliwa. Porównuje się to często do wielobiegowych współczes­ nyr:h rowerów, które elastyr:znie można przystosować do wielu różnych wymaga1i. DRUKOWANIE 3D Przetestowano broń3D Skoro poinformował o Lym renomowany serwis BBC, to wypada uznać, że powstała pierwsza na świede sztuka hro­ ni wydrukowana w 3D, która naprawdę strzela pociskami. Dotychczasowe informacje były dość niejasne. Pierwsze donie­ sienia o możliwości powstania takiej broni pojawiły się jesz­ cze jesienią i wzbudziły wiele kontrowersji . Pistolet wykonany techniką 3D został przetestowany na slrzelnicy w pobliżu Auslin w Teksasie, przez grupę o na­ zwie Defense Distrihuted. Zdaniem lidera tej organizar:ji, Cody'ego Wilsona, wielu ludzi oczekiwało na taki wynalazek. Części składowe pistoletu zostały wydrukowane za pomo­ cą drukarki kupionej w serwisie aukcyjnym eBay za 8000 dola­ rów. Materiałem wykorzystanym przez „drukarzy" hyło tworzywo sztuczne ABS. Jedynie iglica jest wykonana z metalu. Ale to, KOMERCJALIZACJA KOSMOSU SpaceShipTwo odpala rakietowy silnik po raz pierwszy

http://goo.gl/6U3gv dlalego, że amerykal1skie prawo wymaga, aby brof1 była dobrze widoczna dla wykrywaczy metalli. Amerykaf1ski Departament Stanu zażądał usunięcia wszyst­ kich informacji zawierających instrukcję umożliwiającą wy­ drukowanie broni 3D ze stron internetowych firmy Defense Distributed. Według publikowa­ nyr:h w me

'0 �u o Q) � Q_ N U) Q) N o E .92 c o O) � Info Zoom Więcej n INTERNET KWANTOWY Diamenty przyszłością Internetu Po

Mai waży tylko 2,8 kg� CD c'ly-1�i1 gro uajTl2·��jszym rowerem na świecie. w nim oczywiście rama, która waży zaledwie 642,5 g. PRZEŁOM W DIAGNOSTYCE SAMOCHODÓW Precyzyjny detektor da znać co stuka w silniku Kto ze zmotoryzowanych nie zna tego zjawiska? Coś stuka w silniku, ale nie wiadomo dokładnie co, i nie je­ steśmy pewni, którą część rozmontować, aby zobaczyć. Pomóc. w namierzeniu podejrzanyc.h stuków i innyc.h niepożądanych odgłosów w silniku ma wynalazek profesora Seoka-Hyunga Bae, który wraz zespołem opracował w koreai1skim instytucie zaawansowanych technologii, przenośna wersję kamery audio. Kamery dźwiękowe nie są nowąrzeczą, ale zwykle to dość masywne i niewygodne urządzenia. Zaletą przyrządu Koreai1czyków są niewielkie rozmiary i po­ ręczność. Kamera w kształcie pięciokąta wyposażona jest w system :rn mikrofonów, które rejestrują 25 „obra­ zów" dźwiękowych na sekundę. Komputer przetwarza te sygnały na obraz, który przypomina obraz z kamery termicznej Założenie jest takie, że dźwięki niepożądane mają inne częstotliwości, niż dźwięki reszty urządzei1 - zwy­ kle wyższe. I w tym miejscu, gdzie powstają, wyświetla się kolor czerwony. Pozwala to precyzyjnie określić „gdzie stuka". Warto dodaf., że urządzenie wyłapuje również te dźwięki, których nie słyszymy. MOBILNE TECHNOLOGIE DLA NIEWIDOMYCH POMYSŁOWE FOTOEFEKTY Jedno ubranie - wiele kolorów i krojów Ubrania zmieniające kolor i fason - to chcą nam na któryś z sezonów mody w przyszłości zaproponować wynalazcy z kanadyjskiego Uniwersytetu Concordia, pod kierownictwem swojsko nazywającej się profesor Joanny Berzowskiej. Metamorfozy barwy i kształtu odbywają się w nowyc.h typac.h duc.hów pod wpły­ wem energii ruchów. Tkaniny, z których szyją krawcy z Kanady, prze­ platane są włóknami-ogniwami polimerowymi ge­ nerującymi, pod wpływem ruchów lub naturalnego ciepła osoby noszącej ubranie, potencjał elektryczny, klóry przelwarzany być może, np. w foloefekly na powierzchni odzieży. Prototypy przekształcających się uhrań zaprezento­ wano po

'0 �u o Q) � Q_ N U) Q) N o E .92 c o O) � Info Zoom „"�'! 7'r r. R ' D�iała 24 godzhmy (24/7) serwis newsowy U 1'1� .ł'i.UJ;&. na limartfony i tablety m.mlodytechnik.pl ELEKTRONIKA SPINOWA Nowe właściwości magnetyczne elektronów Badaczom z Uniwersytetu Delaware w USA udało się potwierdzić doświadczal­ nie istnienie nowego „rodzaju" elektronów i efektów magnetycznych z nimi związa­ nyr:h, o któryr:h wspominali teoretyr:y, ale, których jak dotąd nikt nie zauważał. O tym, że elektrony mają oprócz ładun­ ku elektrycznego także spin wiedziano od dawna. Jednak dopiero uczeni z Delaware zarejestrowali dwie właściwości, które okre­ ślają, jako „spin-up" oraz „spin-down". Oba stany różnią się w sensie magnetycznym, gdy jeden z nich „przyciąga", drugi „odpy­ r:ha" w polu. I tak rodzi się system Linarny, alterna­ tywny wobec elektrycznego plusa i minusa. I rodzi się nadzieja na spintronikę - nową, szybszą, wydajniejszą energetycznie, formę elektroniki, która jeszcze bardziej przyspie­ szy komputery, zmniejszy rozmiary obwo­ dów, oszczędzi energię i ogólnie zmieni ohlir:ze elektroniki . PRZETWARZANIE OBRAZU Ekran dotykowy z dowolnej gazety http://goo.gl/aca6N Dotykowy wyświetlacz na dowolnym płaskim kawałku dostępnej powierzr:hni, np. na stronie r:zytanej właśnie gaze­ ty? To staje się możliwe dzięki najnowszej technologii firmy TRANSFER DANYCH Ulepszenie polskiego autorstwa Duch praktycznej racjonalizacji w pol­ skim narodzie jednak nie zginął. Każdy, kto używa pamięci USB, wie, że częstym przypadkiem jest „odwrotne" włożenie wtyczki do gniazda. W sukurs tym, których irytuje ten problem, przyszedł student AGH, Jędrzej Rlaut ze swoim

Fujitsu. Nie, nie chodzi tu o manipulacje strukturą papieru. Wystarczy mała kamera i projektor. Dokładnie rzecz biorąc, nie chodzi Lu o dolyk. Technologia przetwarza obraz uzyskiwany przez kamerę z pola zaznaczonego przez projektor. Potrafi zmierzy<: ohiekty, na które pada światło z projektora i samodzielnie opracować kuur

'0 �u o Q) � Q_ N U) Q) N o E .92 c o O) � In I 1 f z Więcej na: www.vipersat.plŁADOWANIE"' n o oom SI:v1ARTFON REKORDZISTA Nowy Mega - „phablet" Samsunga Samsung zaprezentował mopan­<:ii łl-'Ufl hnm n�1AriPłlP1ii;.i li'-' rvnk11

1ROZŁADOWANIE PANELE DOTYKOWE Pomysł na dotyk w smartwatchach całkiemprosty, „hydrauliczny" pomysł wynalazców z Massachusetts Institute of Technology, pod wodzą Alexandra Slor:nma i Briana Ho

o o • E o .No Q_ Horyzonty m1Sf�ę�b�ftewww.vipersat.pl Nauki ścisłe i technika operują językiem konkretów oraz jednoznacznych twier­ dzeń i wniosków. Jednak praktyka wdrażania osiągnięć tych nauk jest często zagmatwana, towarzyszą jej spory, w których nie zawsze widać gołym okiem co jest czarne, a co białe i kto ma rację. Nie zacietrzewiać się, uruchomić zdrowy rozsądek i wnikliwie przestudiować zagadnienie - do takiej postawy zachęcamy w rubryce „Horyzonty mgłą spowite". STOP WIATRAKOM! W rubryce Listy (str. 6) opublikowaliśmy list Czytelnika dotyczący protestów lokalnej społecz­ ności przeciw budowie elektrowni wiatrowych na jej terytorium. Na ulotce protestacyjnej (str. 7) jest wiele bardzo mocnych stwierdzeń: 1 Po kryjomu trwają przygotowania do budowy (przy drodze pomiędzy Jaćmierzem z Bażanówką, niespeł­ na 900 metrów od Jaćmierskiego rynku) trzech gigantycznych 150 metrowych wiatraków wielkości pra­ wie Pałacu Kultury w Warszawie. 2 Ponieważ polskie prawo nie precyzuje, jaka powinna być odległość wiatraków od siedzib ludzi, pod uwagę bierze się jedynie aspekt głośności wiatraków - pomija się zaś najbardziej szkodliwe, niesłyszalne dla ludzkiego nr:ha - infradźwięki, które podohnie jak promieniowanie radioaktywne (które też jest niewi- doczne) po pewnym czasie zabiją. 3 Tymczasem w zachodniej Europie i innych miejscach świata, gdzie energię wiatrową pozyskuje się od wielu lat, minimalne odległości od zabudowań ludzkich od pojedynczej turbiny wiatrowej są ści­ śle określone i są o wiele większe. Wynoszą obecnie nie mniej jak 2000 metrów - Wielka Brytania, zaś Niemcy, USA, Czechy około 3000 metrów. 4 Ciągłe przebywanie w pobliżu elektrowni wiatrakowej i życie w stresie przyczynia się do powstania całego zespołu chorób zwanych Syndromem Turbin Wiatrowych. Choroba ta po kilkuletnim oddziały­ waniu dźwięków niskich częstotliwości, które są ciągle emitowane przez turbiny wiatrowe, objawia się w fazie końcowej zaburzeniami neurologicznymi i neuropsychiatrycznymi. 5 Kliniczne badania są jednoznaczne: dźwięki o niskiej częstotliwości oraz infradźwięki zaburzają pracę narządów odpowiedzialnych za ruch, zmysł równowagi i świadomość pozycji. Należy dodać, że infra­ dźwięki wykorzystywane są w wojsku w tzw. broni akustycznej. 6 Nie możemy czekać biernie, musimy walczyć. Jeśli będziemy milczeć i pozostaniemy bierni, na naszych oczach zginie krajobraz, umilkną ptaki, opustoszeje ziemia. Dotychczasowe życie będziemy mogli wspominać wyłącznie na fotografiach w cieniu i huku pracujących skrzydeł gigantycznego wiatraka. Drastycznie pogorszy się nam jakość życia, spadną ceny ziemi i domów. Problem nie jest nowy. W krajach przodujących w rozwoju energetyki wiatrowej (np. USA, Kanada, Wielka Brytania, Niemcy) ruch aktywistów walczą­ cych z wiatrakami jest bardzo silny. Podnoszone są nie tylko kwestie negatywnego wpływu infradźwię­ ków na zdrowie człowieka, ale również: • negatywny wpływ wiatraków na ekosystem, w szr:zególnośr:i na ptar.two i inwentarz żywy; • małą sprawność energetyczną wiatraków; najbardziej efektownie brzmią twierdzenia, że zbudowanie instalacji wiatrowej pochłania więcej energii niż jest ona w stanie wytworzyć w czasie jej życia; • podważa się skuteczność walki z globalnym ociepleniem poprzez redukcję emisji C02, twierdząr: , że zhndowanie in stalar:ji wiatrowej powoduje emisję co2 większą niż wynoszą przyszłe zyski w czasie „bezemisyjnej" eksplo­ atacji elektrowni wiatrowej. Kwestionuje się również samą „teorię" globalnego ocieplenia. W cytowanej ulotce są bardzo mocne stwierdze­ nia ale nie jest to akcja aktywistów walczących z energetyką wiatrową w ogóle. Protest dotyczy jednej tylko sprawy - wpływu infradźwięków na zdrowie ludzi i zachowania bezpiecznej odle­ głości wiatraków od siedzib ludzkich. Powiedzmy od razu, że lokalna społeczność ma prawo odczu­ wać i wyrażać autentyczny niepokój. W Internecie można znaleźć wsparcie dla dowolnych tez. Dokonajmy jednak reasumpcji wiedzy wynikającej z publikowanych materiałów, zwracając uwagę na wiarygodnośf. źródeł.

· ięcej na: www.vipersat.pl Bezpieczna odległość siedzib ludzkich ud elektrowni wiatrowej. Nie ma jednolitych uregulo­ wai1 unijnych. Nawet w poszczególnych paiJStwach mogą być różne reguły dla poszczególnych regionów, landów, kantonów, a nawet lokalnych samorządów. Zwykle jako kryterium służy zasada, że szum docho­ dzący od pracującej turbiny powinien być nie więk­ szy niż ok. 40 dR (porównywalne z szumem dobrej lodówki). Najczęściej przyjmuje się, że ten warunek jest spełniony w odległości 4 do 6 wysokości turbiny. Oto kilka przykładów: Anglia i Walia. Przez wiele lal w regułach projeklo­ wych przyjmowano, że szum nie powinien przekra­ czać 42 dB, do czego wystarcza odległość 380-550 jardów, r.zyli przedętnie ok. 450 m. Jednak ostatnio, gdy rozmiary turbin z niegdysiejszych 50 m wzrosły do 100-180 m jest coraz więcej skarg, że ta odległość nie wystarcza. Podjęto próbę ustawowego zapisu odległości 1 km jako minimalnej. W maju b.r. w par­ lamencie brytyjskim trwały zażarte dyskusje na ten temat. Belgia. W projekcie ustawy (nigdy nie głosowanej) był zapis 350 m. W praktyr.e, aby uniknąć. ewentu­ alnych kłopotów, na ogół przestrzega się minimalnej odległości 500 m, choć wybudowano wiele turbin w odległości zaledwie 150 m. Republika Czeska. Brak regulacji prawnych. W praktyce stosuje się minimalną odległość 400 do 800 m. Dania. Minimalna odległość wynosi 4 x wysokość turbiny, czyli 600 m dla turbiny o wysokości 150 m. Na ogół jednak korporar.je budująr.e farmy starają się zachować odległość co najmniej 6 x wysokość turbi­ ny, gdyż przy odległościach mniejszych niż 6 x wy­ sokość turbiny właściciel domu może przeprowadzić procedurę ewaluacji utraty wartości posesji i w przy­ padku stwierdzenia, że ta utrata jest większa niż 1% deweloper musi zrekompensować tę wartość. Francja. Francuska Akademia Medycyny zaleca 1 500 m, ale w praktyr.e najr.zęśdej stosuje się 500 m. Niemcy. Wyróżnia się trzy typy regionów: • „ciche" - dopuszczalny szum 35 dB / minimalna odległość 1000-1500 m; • „przeciętnie spokojne" - dopuszczalny szum 40 dB I minimalna odległość 600-1000 m; • „standardowe" - dopuszczalny szum 45 dB I minimalna odległość 300-600 m. Szwecja. Stosuje się wyłąr.znie kryterium szumu poniżej 40 dB. W praktyce minimalna odległość wynosi 500 m. W USA i Kanadzie stosuje się podobne kryteria jak w Europie i w praktyce minimalna odległość turbiny od domów mieszkalnych wynosi ok. 550 m. Syndrom Turbin Wiatrowych Książka pod tym tytułem, napisana przez amerykań­ ską pediatrę Ninę Pierpont, jest biblią aktywistów walki z elektrowniami wiatrowymi. Opisała una badania wykonane w roku 2004 na grupie 38 osób i uznała, że udowodniła istnienie niekorzystnego oddziaływania turbin wiatrowych na zdrowie ludzi. Wprowadzony przez nią termin syndrom turbin wiatrowych obejmuje takie dolegliwości jak: • bezsenność • bóle i zawroty głowy • pogorszenie ostrości widzenia • chroniczny stan irytacji, który może prowadzić do depresji lub napadów paniki • nudności Do jej badai1 świat nauki ma duże zastrzeżenia metodologiczne i nie bez znaczenia jest fakt, że autorka jest związana ze środowiskiem aktywnych przedwników elektrowni wiatrowyr.h. Radania wy­ konane w wielu ośrodkach na świecie nie potwier­ dziły wniosków Niny Pierpunt i raczej wskazują na psychosomatyczne podłoże problemów zdrowotnych niektórych osób mieszkających w pobliżu turbin wia­ trowych. Wykazano korelację statystyczną częstości występowania tych problemów z aktywnością prze­ ciwników elektrowni wiatrowych w danej społeczno­ ści. Otóż społeczność „bombardowana" informacjami o zgubnym wpływie turbin na ir.h zdrowie poddaje

o o • E o .No Q_ . . ·� - się tej sugestii i doznaje dolegliwośr.i opisywanyr:h I-Jrzez antywiatrakuwców jaku Syndrom Turbin Wiatrowych. W medycynie istnieje określenie „efekt noce bo" (odpowiednik placebo) jako zespół wpływu informacji negatywnych na psychikę i w konsekwen­ cji na ogólne samopoczucie. Infradźwięki. Przeciwnicy elektrowni wia­ trowyr:h zwrar:ają uwagę, że niski poziom szumów w I-Jaśmie akustycznym nie jest wystarczającym kry­ terium, gdyż najbardziej szkodliwe są fale podaku­ styczne, czyli tzw. infradźwięki niesłyszalne przez człowieka (< 20Hz). Istotnie, od dziesiątków lat pro­ wadzone są badania oddziaływania infradźwięków na człowieka. Za szczególnie niebezpieczne uznawa­ ne są częstotliwości 7 Hz i 19 Hz. Przy częstotliwości 19 Hz obserwowano drgania rezonansowe gałek or:zu, manifestująr:e się m.in. zwidami . C:zęstotliwośf. 7 Hz była testowana

.vipersat.pl Rakiety tenisowe z dodatkiem grafenu, nanotechnologie w podeszwach, membranowe materiały na ubrania i w obuwiu, super sprężyny do skakania po wertepach, nowe materiały na żagle i deski, nowe konstrukcje do spadania, latania, podskakiwania i jeżdżenia. Świat sportu idzie raźnym krokiem ręka w rękę z szybkim postępem techniki. Prezentujemy przegląd najciekawszych rozwiązań technologicznych zwiazanych ze sportami letnimi, które wielu z nas będzie uprawiać lub przynajmniej spróbuje w czasie wakacji.

o o • E o .No Q_ TEMAT NUMERJVięcej na: www.vipersat.pl Nowe sporty, nowe technologie i materiały Rola technologii rośnie w ogromnym tempie w sportach wyczynowych i zawo­ dowych. Międzynarodowy Komitet Olimpijski zatrudnia na stałe poważny zespół inżynierski, który pracuje nad usprawnianiem urządzeń stosowanych w sporcie. EFEKT PLASTIKOWEJ KULI Sensory, wszędzie sensory W ostatnich latach rośnie przede wszystkim popyt na r:znjniki i mini sensory, zwykłe nkła

Więcej na: www.vipersat.pl sporr:ie, wykorzystywane są w in­ nych, u ZUJJełnie odmiennym charakterze. Np. technologia firmy McLaren Applied Technology, wykorzystywana jest w wyścigach Formuły 1 i służy do określania położenia i wzajemnego ruchu kierowcy, wyścigówki i toru względem siehie. Zastosowano ją }Joowe pa ma są rozwijane, po c vrn następufeproces skr�Giriia i sciskania p

o o • E o .No Q_ TEMAT NUMERJVięcej na: www.vipersat.pl 5. l{ula do zorbingu przypięci pasami bezpieczef1stwa, ale jak wiadomo, niektórzy wolą jeszcze więcej wrażef1 podczas zjaz­ dów i staczają się nieprzypięci. Warstwa pomiędzy sforą zewnętrzną a wewnętrz­ ną, służy

Więcej na: www.vipersat.pl Technologia w letnich sportach 8. Geocaching - uczestniczka zabawy i skrzynka geocache z przezroczystego tworzywa sztucznego. Rozrywka ta

o o • E o .No Q_ TEMAT NUMERJVięcej na: www.vipersat.pl J tu wkrar:zamy w prawdziwy kosmos rozwiązań, materiałów i technologii, które w całości ogarniają jedynie producenci, a kto wie, czy oni też się nie gubią? Np. l.G.S - Impact Guide System, DuoMax Support System, systemy amortyzujące Rearfoot Gel i Forefoot Gel, czy materiały na podeszwy Solyte SpEVA. A to tylko niewielki fragment oferty jednej tylko firmy - Asics. Wszystko to oczywiście materiały i ter:hnologie po

Więcej na: www.vipersat.pl Technologia w letnich sportach ariacje na temat roweru, deski i grawitacji BMX-y (1)I Waveboardy(2) I Trajki (3) I to rzeczy nowel ale jednak już znane. Większość z nas widziała je już na ulicach1 w terenie lub w skate-parkach. W dziedzinie1 którą możemy nazwać 11koło + deska + siła mięśni11 aż kipi od nowych pomysłów i technologicznych rozwiązań. Warto wybrać kilka pozycji do przeglądu. KRĘCI SIĘ BEZ WYTCHNIENIA Typowym przykładem „komhinatoryki" na temat czegoś