TwOgr.02.18.pdf

Wiosenne przebudzenie Praktyczne i ozdobne pigwowce PORADY DOŚWIADCZONYCH OGRODNIKÓW DORADZAMY WAM JUŻ 15 LAT! Marzec – kwiecień 2018 Nr 2 (181) co, kiedy, jak robić w ogrodzieproste rady i sposoby W MARCU: INDEKS371300ISSN1897-1563 9771897156804 02 Ostre cięcie Oryginalne iglaki Jak szybko zrobić kompost Rośliny, które potrzebują pary Cena 3,99 zł (w tym 8% VAT) Smakowita rabata OFERTA WYSYŁKOWA ROŚLIN NOWA Poznaj ogrodowe sztuczki NEXTO : OrderID: 2631551 : q q : z22@wp.pl

Numer MAJ-CZERWIEC w kioskach już 19 kwietnia Wiosenne grona W maju i czerwcu zakwitają wspaniałe rośliny o kwiatach zebranych w długie i efektowne grona. Poznaj je Działka po budowie Po budowie domu często na działce pozostaje ubite klepisko z resztkami gruzu. Dowiedz się, jak je przekształcić w piękny ogród Zioła na rabaty Zioła mogą znaleźć swoje miejsce nie tyl- ko w warzywniku, ale też być dopełnieniem kwitnących rabat Czereśnie bez robaków Poznaj wczesne odmiany czereśni, których nie atakują robaki Towarzystwo dla iglaków Jeśli znudziły ci się kompozycje z samych iglaków, możesz je urozma- icić kolorowo kwit- nącymi bylinami Żagwin ogrodowy ‘Bressingham’ To odmiana żagwinu o bardzo intensywnym, ciemnoróżowym zabarwieniu kwiatów. Nieoceniony żywy akcent do posadzenia w ogródku skalnym. Dobrze zimuje Cebulica syberyjska Ta roślina cebulowa wyróżnia się sza- firowo-niebieskim kolorem kwiatów. Jej odmiany mogą też kwitnąć na biało lub różowo. Potrzebuje żyznego, przepuszczalnego i lekko wilgotnego podłoża Osiąga zaledwie 5 cm wysokości. Jego drobne listki, gdy jest posadzony w pełnym słońcu, przybierają miedzianą barwę. Wymaga zacisznego miejsca Rozchodnik sześciorzędowy ©EsinDeniz–Fotolia.com©schulzfoto–Fotolia.com OZDOBNE W MARCU I KWIETNIU NEXTO : OrderID: 2631551 : q q : z22@wp.pl

Nadchodzące miesiące należą do najbardziej pracowitych dla ogrod- ników: trzeba uprzątnąć rabaty po zimie, rozgarnąć kopczyki, stopniowo zdejmować zimowe okrycia, umyć szklarnię, wysiać warzywa, przygo- tować rozsady, odmłodzić byliny, a przede wszystkim ciąć drzewa i krzewy, ale nie na oślep, a z głową. Jeśli chcecie wiedzieć, jak u nas w Filipowicach tniemy krzewy, zaj- rzyjcie na s. 4-5. Coraz więcej osób pragnie mieć w swoich ogrodach owoce i warzywa, ale nie zawsze macie na to miejsce lub możliwości, dlatego przygotowa- liśmy dla was aż 3 propozycje, jak połączyć przyjemne z pożytecznym: na s. 6 piszemy o pigwowcach, które pięknie kwitną i dają wartościowe owoce, podpowiadamy, jak założyć rabatę z roślinami kwasolubnymi ozdobnymi i owocowymi (s. 8) oraz jak uprawiać warzywa na podwyższo- nych zagonach (s. 27). Mam nadzieję, że wiosenna po- goda pozwoli zrealizować choć część Waszych ogrodniczych planów. redaktor naczelna MARZEC – KWIECIEŃ 2018 NR 2 (181) Niesamowita kalina Nawozimy cały ogród W NASZYM REDAKCYJNYM OGRODZIE 4 Ostre cięcie ROŚLINY W OGRODZIE 6 Praktyczne i ozdobne pigwowce 10 Potrzebują pary 12 Cała wiosna w kwiatach 26 Oryginalne iglaki POMYSŁ NA OGRÓD 8 Smakowita rabata 14 Ogrodowe sztuczki ZNALEZIONE W SKLEPIE 13 Nowości nasienne 2018 PORTRETY ROŚLIN 16 Kalina japońska ‘St Keverne’ 17 Piwonia pośrednia RADY I SPOSOBY 18 Wygodny sposób na kreta Zaradź niedoborom składników Szybki kompost 19 Drzewa i krzewy na balkon Odmładzamy byliny Wysiej kwiaty jednoroczne 20 Przypominamy w marcu i kwietniu Nawożenie ogrodu Posadź róże okrywowe 21 Jak sadzić rośliny z gołym korzeniem Pigwa a pigwowiec Zadbaj o azalie KŁOPOTY Z ROŚLINAMI 24 Suche plamy Ćma na bukszpanie 25 Stop sarnom! Co lubi agapant? Jak rozmnożyć winorośl W WARZYWNIKU 27 Warzywa na wysokościach OGRODOWE ZAROŚLA 28 Cięcie z zacięciem tematy z okładki zaznaczono na zielono 19 27 16 20 Odmładzamy byliny Warzywa na wysokościach DrodzyCzytelnicy OFERTA WYSYŁKOWA PIĘKNYCH ROŚLIN 29-36 SPIS TREŚCI NEXTO : OrderID: 2631551 : q q : z22@wp.pl

Marzec i kwiecień to czas wielkich porządków w naszym ogrodzie w Filipowicach. Krzewy i drzewa, by pięknie kwitły i owocowały oraz zachowały dobrą kondycję, trzeba regularnie ciąć. Bez cięcia wiele gatunków tworzy małe, niepozorne kwiaty, jak na przykład hortensja bukietowa, albo szybko zamienia się w straszydła, jak forsycje w zieleni miejskiej, które zamiast dać oszała- miający pokaz wiosną, rodzą ledwo kilka-kilkanaście kwiatków. Dlatego wraz z Lucyną, uzbrojone po zęby w podręczne sekatory, piłkę i bardzo przydatny sekator z przekładnią, ruszamy do ogrodu. Zasadniczo przeprowadzamy teraz dwa rodzaje cięcia: poprawiające kształt i stan krzewu (jak w przypad- ku krzewuszek) oraz polepszające kwitnienie (hortensje, barbule, budleje). Przycinamy też wszystkie iglaki, które tego wymagają – trzeba to zrobić zanim pojawią się młode przyrosty. Natomiast wstrzymujemy się zupeł- nie z cięciem krzewów, które mają niebawem zakwitnąć, takich jak tawuła śnieżna, migdałek trójkla- powy czy ozdobne wiśnie. Jedyne odstępstwo od tej zasady jest wtedy, gdy chcemy całkowicie odmłodzić krzew, ścinając wszystkie jego gałęzie 10-15 cm nad ziemią. Wtedy liczymy się z tym, że nie zobaczymy ani w tym, ani może nawet w następ- nym roku kwiatów, ale dzięki takiemu radykalnemu cięciu, jesteśmy w sta- nie uratować roślinę. W zeszłym roku wiosną postąpiłyśmy tak z tawułą śliwolistną, ponieważ zaniedbałyśmy ją w poprzednich latach i prawie w ogóle już nie kwitła. Po odmłodze- niu pięknie odbiła, dlatego mamy nadzieję, że już w tym roku obsypie się białymi „różyczkami”. Cięcie poprawiające stan roślin Wycinamy 1-2 najstarsze gałęzie ze środka krzewu, oraz te psujące jego kształt, jak na przykład u ognika, gdy nagle jakaś gałązka wystrzeli w bok. Przy okazji wycinamy wszystkie gałę- zie połamane, z mocno uszkodzoną korą, krzyżujące się, wrastające do środka krzewu oraz słabe i cienkie, a także widoczne odrosty z korzeni czy podkładki. Z tym wiosennym cięciem jest tak, że powoduje ono silny wzrost z pozostałych na roślinie pąków. Najsilniejszy pęd wyrasta zawsze z pąka pod miejscem cięcia, dlatego cięcie powinno być wykona- Ostre cięcie Hortensję bukietową tniemy nad 1-2 pąkiem zeszłorocznego przyrostu Posadzony jesienią żywopłot grabowy mocno przycinamy, aby się zagęścił Ścięte pędy hortensji bukietowej wykorzystamy na zdrewniałe sadzonki Ketmię prowadzimy w formie drzewka U hortensji dębolistnej trzeba z rozwagą wyciąć ubiegłoroczne kwiatostany, aby zrobić miejsce dla nowych Lucyna zastanawia się, jak przyciąć piwonię drzewiastą 4 W NASZYM REDAKCYJNYM OGRODZIE 4 NEXTO : OrderID: 2631551 : q q : z22@wp.pl

ne zawsze tuż nad pąkiem skiero- wanym na zewnątrz krzewu – nie chcemy przecież, by nowa gałązka wyrosła w głąb rośliny. Cięcie dla kwiatów To cięcie szczególnie lubię, gdyż w wielu przypadkach wymaga zasta- nowienia i uwagi. Zresztą, właściwie każde wzięcie sekatora do ręki powinno być poprzedzone dłuższą chwilą zastanowienia – dopiero, gdy odpowiemy sobie na pytanie, co i dlaczego chcemy uciąć oraz jak krzew będzie wyglądał i się zachowy- wał po naszych działaniach, przystę- pujemy do akcji. W przypadku cięcia dla uzyskania spektakularnego kwit- nienia, musimy kierować się wiedzą: na jakich pędach roślina kwitnie? Jeśli na tegorocznych, bez żalu tniemy ją na jeża (np. perowskię, tawułę japońską) albo zostawiając 1-2 pąki ubiegłorocznego przyro- stu (hortensja bukietowa). Jeśli natomiast krzew kwitnie na pędach zeszłorocznych, jak w przypadku piwonii drzewiastej lub hortensji ogrodowej, ścinamy tylko ubiegło- roczne kwiatostany, bo tuż pod nimi zawiązane są pąki na ten rok. mgr Alicja Grabowska, ogrodniczka Szkoła cięcia Wiem, że to wszystko wydaje się dość skomplikowane. Dlatego razem z Lucyną przygotowałyśmy dla Was książkę o tym, jak ciąć rośliny w polskich ogrodach. Więk- szość tego typu opracowań to za- graniczne przedruki, w których au- torzy opisują zarówno rośliny, jak i terminy cięcia nie na nasz klimat. Nieraz też napisane są fachowym językiem, który trudno zrozumieć ogrodnikowi amatorowi. Denerwo- wało nas to bardzo i chciałyśmy zrobić coś, co pomoże posiada- czom ogrodów, takim jak Wy, upo- rać się z problemem cięcia roślin. Stąd pomysł na książkę. Znacie nas i wiecie, że zawsze wszystko tłumaczymy bardzo dokładnie, a dodatkowo na rysunkach poka- zujemy co, gdzie i jak uciąć. Na- sza książka, poza omówieniem zasad, opisuje szczegółowo ponad 80 ogrodowych drzew i krzewów i sposoby ich cięcia, nie tylko, gdy są młode, ale także wtedy, gdy sprawiają kłopot, bo właściciel bał się w odpowiednim czasie chwy- cić za sekator. Więcej szczegółów znajdziecie na s.22-23. Podziwiamy kwiaty cebulowe i nawozimy je Rozpoczynamy zmagania ze ślimakami Podpędzamy dalie, sadząc je w pojemnikach i umieszczając na ganku Czyścimy rabaty, wycinamy zaschnięte pędy rozchodników Co jeszcze robimy w naszym ogrodzie wiosną: Barbulę tniemy na jeża; zakwitnie na pędach, które wypuści wiosną Hortensję krzewiastą przycinamy równo na wysokości 30 cm NEXTO : OrderID: 2631551 : q q : z22@wp.pl

(1) Pigwowiec japoński ‘Sargentii’ dorasta do 1 m. Kwitnie obficie na jasnopomarańczowo. Bardzo odporny na zanieczyszczenia. (2) Pigwowiec okazały ‘Nivalis’ osiąga 2 m wysokości i szerokości. Młode przyrosty są rdzawoczerwo- ne. Zakwita obficie białymi kwia- tami skupionymi w pęczki, przed rozwojem liści. Często powtarza kwitnienie na zeszłorocznych przyrostach. Piękne kwiaty Pigwowiec łączy w sobie wszyst- kie cechy najlepszego krzewu do ogrodu: osiąga zwykle do 1 metra wysokości (swobodnie rosnący nie- kiedy do 2 m), a rozrastając się szeroko, tworzy gęstą i zwartą masę kolczastych pędów. Dzięki temu, nadaje się na szczelne i trudne do sforsowania szpalery oraz formowa- ne niskie żywopłoty. Pigwowiec we- getację rozpoczyna wczesną wio- sną. Szeroko jajowate listki mają do 5 cm długości, pokryte są błyszczą- cym woskiem. Zwykle w połowie kwietnia pojawiają się kwiaty. Za- leżnie od odmiany, mogą być czer- wone, łososiowe, pomarańczowe lub białe. Niestety nie pachną. Aromatyczne owoce Owoce dojrzewają długo, po- zostają twarde i zielone czasem aż do końca września. Dopiero jesienią nabierają pięknej żółtej barwy oraz charakterystycznego niepowtarzalnego zapachu. Mogą długo pozostać na krzewie; najlep- sze są po pierwszych przymroz- kach. Bezpieczniej jednak zebrać je wcześniej i zrobić z nich użytek. A możliwości wykorzystania jest całkiem sporo. Rewelacyjna jest nalewka – pigwowcówka. Może- cie też po oczyszczeniu i usunięciu gniazd nasiennych pokroić owoce, zasypać cukrem i przesmażyć. Po- wstanie wyśmienita konfitura na zimę do herbaty. Dzięki dużej za- wartości pektyn, może- cie też uzyskać pyszny dżem. Ilość witaminy C i składników mine- ralnych jest kilkakrot- nie wyższa niż w cy- trynach. Małe potrzeby Pigwowiec to roślina dla każdego. Zadowoli się większością gleb, byle niezbyt ciężkich, zlewnych i gliniastych. Wtedy trzeba go sa- dzić na podwyższeniu lub rozluź- niać ziemię piaskiem. Generalnie preferuje podłoże wapienne, lekkie, średnio żyzne. Jednak jego możli- wości przystosowawcze są bardzo pigwowcePraktyczne i ozdobne Wszyscy lubimy, gdy posadzone w ogrodzie rośliny, oprócz walorów ozdobnych, zapewniają nam dodat- kowe bonusy w postaci choćby pysznych i war- tościowych owoców. Jedną z nich jest pigwowiec japoński (Chaenomeles japonica). Jest on najczę- ściej uprawianym gatunkiem. Oprócz niego spotkać możecie też pigwowce okazałe, zwane chińskimi (Ch. speciosa) oraz pośrednie (Ch. x superba). Są azjatyckimi krewniakami naszych róż. mgr inż. Krzysztof Mielicki, ogrodnik Interesujące odmiany barwne: 1 2 Pigwowiec kwitnie wcześnie ‘Sargentii’ ‘Nivalis’ 6 ROŚLINY W OGRODZIE NEXTO : OrderID: 2631551 : q q : z22@wp.pl

02/2018 (3) Pigwowiec pośredni ‘Texas Scar- let’ dorasta maksymalnie do 1 metra. Tworzy mnóstwo ciemnoczerwonych kwiatów. Idealna odmiana na skalnia- ki, suche murki i skarpy. (4) Pigwowiec pośredni ‘Cameo’ to francuska odmiana o półpełnych, łososiowych kwiatach. Zakwita około 2 tygodnie później od innych pigwowców. (5) Pigwowiec pośredni ‘Pink Lady’ to jedna z nowszych odmian o dużych, intensywnie różowych kwiatach. Dorasta do 150 cm. Pigwowce łatwo formo- wać i prowadzić w formie kolumny lub wachlarza duże. Poradzi sobie nawet na sła- bej, nieurodzajnej glebie. Zdecy- dowanie lubi stanowiska w pełni nasłonecznione, choć dobrze rośnie również w bardziej ocienionych; tam jednak gorzej owocuje. Nie potrzebuje specjalnych zabiegów uprawowych. Korzeni się głębo- ko, więc letnie susze nie są dla pigwowca straszne. Nie potrzebuje okrywania na zimę; czasem w wy- jątkowo silne mrozy ucierpią jedy- nie wierzchołki pędów. Jeśli zależy wam na obfitym kwitnieniu i owocowaniu, możecie go wiosną podsypać przekompo- stowanym obornikiem. Krzewy za- wiązują pąki kwiatowe na pędach dwuletnich i starszych. Należy mieć to na uwadze, jeśli zechcecie pro- wadzić je jako formowany żywopłot lub nadając roślinie niebanalny kształt. Tnąc jednoroczne przyrosty, stymulujemy za- gęszczanie się krze- wu i lepsze kwitnie- nie w następnym sezonie. Pigwowca nie sadźmy w po- bliżu niskich bylin, które mogą zostać przez niego za- głuszone. Licznie pojawiające się odrosty korzeniowe sprawiają, że po kilku latach z poje- dynczego krzewu powstaje całkiem spora kępa. Do każdego ogrodu Pigwowce świetnie sprawdzą się do nasadzeń naturalistycznych, ogrodów o charakterze wiejskim, swobodnym oraz do przedogród- ków. Przycinane można uprawiać w większym ogrodzie skalnym, jako niższe tło dla wysokich krzewów oraz iglaków. Szczególnie pięknie wiosną prezentuje się formowa- ny z nich szpaler. Warto sadzić je w towarzystwie berberysów, ma- honii, kosodrzewin, rozchodników. Pigwowce to rośliny o żelaznym zdrowiu. Nie mają problemów ze szkodnikami oraz chorobami. W deszczowe lata może pojawić się szara pleśń, jednak nie jest zbyt groźna. Jedyne ryzyko związane z przynależnością do rodziny różo- watych stanowi zaraza ogniowa. 3 4 5 Kwiaty pigwowca dostarczają pszczołom nektaru i pyłku Te krzewy bywają też szczepione na pniu Owoce są doskonałe na przetwory ‘Texas Scarlet’ ‘Cameo’ ‘Pink Lady’ ©7monarda,eqroy,maljalen,seaandsun,LuckyRiga,vargabandi–Fotolia.com 77 NEXTO : OrderID: 2631551 : q q : z22@wp.pl

Posiadając niewielki ogród, często decydujemy się tylko na upra- wę roślin ozdobnych i ewentualnie mały warzywnik. Tymczasem na kwiatowych rabatach można posadzić krzewy i krzewinki o ja- dalnych owocach, dobierając gatunki o podobnych wymaganiach. Dzięki temu ogród nie straci na urodzie, a ty będziesz mógł cieszyć się owocowymi smakołykami z własnej działki. mgr inż. Katarzyna Fik-Juszczak, ogrodniczka Sadź grupami Mniejsze rośliny sadź grupami. Przeplataj ze sobą gatunki ozdobne i użytkowe. Sadź rośliny o różnych pokrojach. Ciekawym akcentem jest kalina japońska o gałązkach ułożonych poziomo; wyróżnia się ona na tle typowych krzaczastych form. Na najniższy pierwszy plan nadaje się płożąca golteria o czerwonych owocach, która nie zasłoni owocujących krzewów. Kolorystyka i dobór roślin Rabata będzie ciekawsza, jeśli posadzisz gatunki kwitnące o różnej porze. Ja połączyłam zakwitającą na przedwiośniu kalinę bodnantską, wczesnowiosenne azalie i rododendrony z ozdobną latem i jesienią kaliną japońską ‘Watanabe’ i hortensją bukietową. Wybieraj rośliny o różnych kolorach kwiatów i liści, a nawet gatunki ozdobne o dwubarwnym ulistnieniu, jak pierisy japońskie o biało obrzeżonych liściach i kolorowych przyrostach. Jak założyć ozdobno-użytko- wą rabatę na kwaśnej glebie Kwaśną glebę lubią krzewy owocowe: borówki amerykańskie, borówki brusznice, żurawiny. Kup kilka sadzonek tych krzewów i dobierz rośliny ozdobne o podobnych wymaganiach. Unikaj roślin kolcza- stych. Zdecyduj, gdzie stworzysz rabatę: dla więk- szości gatunków dobre będzie miejsce słoneczne lub lekko ocienione. Rabata nie może być zbyt szeroka, abyś mógł spokojnie dojść do każdej rośliny po owoce. Przygotuj podłoże: przekop ziemię z kwaśnym torfem. Rozstaw rośliny, wyższe z tyłu, a niższe z przodu. Sa- dząc, do każdego dołka dodatkowo nasyp kwaśnego torfu. Nie sadź zbyt gęsto, bo z braku światła nie będą dojrzewać owoce oraz będzie większe prawdopodo- bieństwo wystąpienia chorób grzybowych. Duży tłok na rabacie utrudniałby też zbiór plonów i pielęgnację roślin. rabata Smakowita 1 2 3 4 5 6 8 9 10 11 12 7 13 8 POMYSŁ NA OGRÓD NEXTO : OrderID: 2631551 : q q : z22@wp.pl

02/2018 1. Pieris japoński ‘Little Heath’, Pieris japonica 2. Kalina japońska ‘Watanabe’, Viburnum plicatum 3. Jagoda kamczacka ‘Duet’, Lonicera caerulea 4. Jagoda kamczacka ‘Czelabinka’, Lonicera caerulea 5. Kalina bodnantska ‘Dawn’, Viburnum bod- nantense 6. Różanecznik ‘Fantastica’, Rhododendron 7. Golteria rozesłana, Gaultheria procumbens 8. Borówka brusznica ‘Koralle’, Vaccinium vitis-idaea 9. Hortensja bukietowa VANILLE – FRAISE ‘Renhy’, Hydrangea paniculata 10. Borówka wysoka ‘Bluecrop’, Vaccinium corymbosum 11. Borówka wysoka ‘Patriot’, Vaccinium corym- bosum 12. Różanecznik drobnokwiatowy ‘April Snow’, Rhododendron 13. Azalia japońska ‘Kermesina Rose’, Rhodo- dendron Innym ciekawym zestawieniem gatunków jadalnych i ozdobnych, ale do uniwersalnego, a nie kwaśnego podłoża, może być połącze- nie porzeczek, aronii i poziomek z niskimi tawułami japońskimi, karłowymi lilakami oraz barwinkiem. Pielęgnuj Pamiętaj o odpowiednim nawożeniu i innych zabiegach pielęgnacyjnych. Krzewy o jadalnych owocach posadzone na rabacie wymagają takie- go samego cięcia, jak te posadzone w sadzie. Dzięki niemu, będą ładnie zagęszczone, a plony będą obfite. O Z D O B N E J A D A L N E ©thalantyr,StefanKörber–Fotolia.com 3 10 4 8 11 13 12 97 65 21 9 NEXTO : OrderID: 2631551 : q q : z22@wp.pl

Samopylne i obcopyplne Wśród roślin wyróżniamy gatunki, które nazywamy samopylnymi i obco- pylnymi. U gatunków i odmian samo- pylnych zapylenie własnym pyłkiem doprowadza do zapłodnienia i w efek- cie zawiązania owoców i nasion. Z ko- lei u roślin obcopylnych, kwiaty muszą być zapylone pyłkiem innej odmiany. Zjawisko obcopylności wyjaśnił w XIX wieku pewien fitopatolog o nazwisku Waite. Został on poproszony o wyja- śnienie, dlaczego nie owocuje ogromny sad gruszowy, składający się z odmiany ‘Bonkreta Williamsa’. Podej- rzewano, że za bardzo niskim owocowaniem kryje się tajemnicza choroba. Fitopatolog podczas oględzin sadu znalazł posadzoną przez przypadek inną gruszę, ‘Fawo- rytkę’ i spostrzegł, że rosnące wokół niej Williamsy owo- cują obficie. Zalecił on właścicielom sadu, aby w kwa- terach posadzić inne odmiany gruszy, które mogłyby się wzajemnie zapylać. Od tego czasu sad owocował obficie. Dobierajcie zapylacze Drzewa i krzewy owocowe uprawiane na działkach i w ogrodach owocują bez problemu, gdyż pyłek jest przenoszony z drzew, które rosną u sąsiadów, zwykle w bardzo bliskim otoczeniu. Warto abyście wiedzieli, że większość odmian poziomek, truskawek, malin, po- rzeczek, agrestu, moreli i brzoskwini jest samopylna, więc z nimi nie ma większego problemu. Wiśnie takie jak niezawodna ‘Łutówka’ czy ‘North Star’ są również Często się zdarza, że rośliny, które posiadacie w swoich ogrodach, kwitną jak szalone, ale nie chcą zawiązywać owoców, zarówno te ozdobne, jak i jadalne. Pomimo regularnego dokar- miania nawozami mineralnymi i kom- postem, a także obfitego nawadniania podczas letnich upałów, niektóre gatunki lub odmiany mają zawsze mało owoców. Problem może tkwić nie tyle w błędach uprawowych, co w słabym zapyleniu kwiatów. Są bowiem takie krzewy i drzewa, które dla owocowa- nia potrzebują drugiej, odpowiednio dobranej rośliny tego samego gatunku.pary Potrzebują Potrzebują zapylaczy Węgierka zwykła jest samopylna Wśród cytryńców niektóre potrzebują pary Aktinidia ‘Vitikiwi’ nie wymaga zapylacza Niektóre odmiany gruszy Rokitnik zwyczajny Część odmian śliw Dławisz okrągłolistny 10 ROŚLINY W OGRODZIE 10 NEXTO : OrderID: 2631551 : q q : z22@wp.pl

Aktinidia pstrolistna Ostrokrzew Meserwy DOBRE PARY samopylne, w przeciwieństwie do odmiany ‘Kelleris’, która jest obcopylna. Wśród śliw wszystkie węgierki są samo- pylne, ale inne odmiany śliw mogą być zarówno samopylne, jak i obcopylne. Z kolei ogrom- na większość odmian jabłoni, grusz oraz czereśni jest całko- wicie lub częściowo obcopylna, podobnie jak wszystkie odmia- ny leszczyny wielkoowocowej. Jeżeli planujecie założyć mały sad przydomowy ze starych, bardzo smacznych odmian ja- błoni, musicie pamiętać, aby dobrać odmiany będące dla siebie dobrymi zapylaczami, które kwitną w tym samym czasie – tylko wtedy osiągnie- cie wysoki plon jabłek. Dobrze wzajemnie się zapylają: ‘Koksa Pomarańczowa’ i ‘Boskoop’, ‘Landsberska’ i ‘Malinowa Oberlandzka’ czy ‘Antonów- ka’ i ‘Cortland’. Krzewy żeńskie i męskie Pyszne owoce można uzyskać z ogrodowego kiwi czyli aktinidii. Pamiętajcie jednak, że rośliny należą- ce do tego gatunku wymagają zapylacza. Samopylne są ‘Issai’ i ‘Vitikiwi’, a pozostałe odmiany wymagają posadzenia formy żeńskiej i męskiej. Dobrym zapyla- czem dla większości aktinidii jest męska forma ‘We- iki’. Chcąc mieć w ogrodzie owocujący rokitnik, rów- nież musicie zadbać, aby jego odmiany żeńskie rosły w towarzystwie zapylacza. Sadźcie różne odmiany Z kolei sadząc borówki wysokie i jagody kamczac- kie pamiętajcie, aby obok siebie znajdowały się różne ich odmiany, najlepiej w dużej grupie po kilka lub kil- kanaście krzewów. Chodzi o zapylenie krzyżowe, które powoduje, że owoców jest znacznie więcej. Z tej samej przyczyny, pięknotka Bodiniera musi być sadzona po kilka sztuk. Wśród ozdobnych pnączy, dławisz aby obficie owo- cował i zdobił podporę, wymaga zestawienia odmiany żeńskiej z męską. Dobraną parą jest przykładowo ‘Dia- na’ i ‘Hercules’. Ostatnio bardzo modne są ostrokrzewy, które do- skonale wyglądają posadzone w miejscach półcieni- stych i osłoniętych. Są wyjątkowe nie tylko ze względu na swoje zawsze zielone liście, ale także intensywnie czerwone owoce. Aby cieszyć się tymi pięknymi krze- wami i w pełni móc podziwiać ich urok, koniecznie po- sadźcie odmiany męskie i żeńskie, takie jak ‘Blue Boy’ i ‘Blue Girl’ czy ‘Blue Prince’ i ‘Blue Princess’. dr inż. Tomasz Trelka, ogrodnik Obficiej owocują zapylane krzyżowo ‘Adam’ ‘Dr Szymanowski’ ‘Blue Princess’ ‘Blue Prince’ Borówka amerykańska Pięknotka Bodiniera K.Fik Jagoda kamczacka ©BillErnest,DariaFiliminova,dejavudesigns–Fotolia.com 1111 NEXTO : OrderID: 2631551 : q q : z22@wp.pl

Pierwsze kwiaty pojawiają się na skalnicach podusz- kowych i Irvinga. Nie lada atrakcje stanowią miłki: wcześniejszy amurski i późniejszy wiosenny. Kwitną ciemierniki, pierwiosnki, głodki i miodunki, które są rekordzistkami kwitnienia, ich kwiaty zdobią aż do maja. Pięknym, cytrynowo-zielonym akcentem jest trudna do zdobycia cieszynianka wiosenna. Wśród roślin cebulowych swoje główki otwierają przebiśnie- gi, krokusy botaniczne, iryski żyłkowane, cebulica dwulistna i puszkinia – wszystkie są niekłopotliwe i raz posadzone, będą obecne w ogrodzie przez lata. Od połowy kwietnia roi się od kwitnących krokusów i tulipanów botanicznych. Zaczynają rozkwitać psizęby, szafirki, szachownice, narcyzy, wczesne odmiany tulipanów. Wśród bylin prym wiodą floksy szydlaste, żagwiny i pięknie podkre- ślająca swą bielą kolory innych roślin gęsiówka kaukaska. Widać też kokorycze o kwiatach kremo- wych, żółtych, czerwonych, niebieskich. Na żółto kwitną kaczeńce. Brunnery, zwane niezapominaj- kami kaukaskimi, wyglądają niczym niebieskie obłoczki, obsypane drobnymi kwiatuszkami. Teraz też rozwijają się kwiaty sasanek, które z czasem tworzą spore kępy i same się rozsiewają. Nadal kwitną szafirki i tulipany, do których dołączają czosnki, a w czerwcu – pustynniki. Na skalniaku zakwi- tają zawciągi, wiosenne goryczki, floksy kanadyjskie, skalnice Arendsa, kulniki, dzwonki Auchera i Chamissa, astry alpejskie. Jak widzicie, warto uprawiać skalne byliny; nawet, jeśli nie macie ogrodu skalnego, sadźcie je na brzegach rabat. To one sprawią, że wiosna będzie widoczna w waszych ogrodach już w marcu. Ich dodatkową zaletą jest zazwyczaj bardzo długi okres kwitnienia. Bardziej okazałe byliny rabatowe swą urodę zaczynają pokazy- wać dopiero od czerwca. Cała wiosna w kwiatach Wczesna wiosna Środek wiosny Późna wiosna Kwitnące kwiaty cebulowe i skalne byliny to symbol wiosny. Aby zapewnić so- bie szał kolorów od marca do czerwca, posadź po kilka gatunków kwitnących na początku, w środku i pod koniec tej pory roku. Skalnica Irvinga Puszkinia Gęsiówka i narcyzy Floksy, żagwiny, pierwiosnki Tulipany i szafirki Rumian Marshalla 12 ROŚLINY W OGRODZIE NEXTO : OrderID: 2631551 : q q : z22@wp.pl

02/2018 nasienne na rok 2018 Nowości Wiosna to czas siewów nasion. Wy- siewając warzywa i kwiaty, warto sięgnąć po nowości, jakie pojawiły się na rynku. Poniżej proponujemy kilka najciekawszych. Mikrolistki Mikrolistki to bardzo młode rośliny w początkowej fazie wzrostu (liścienie i pierwsze liście właściwe), spoży- wane są na surowo po ścięciu wraz z pędami. Nasiona pozostają w podłożu. To główna różnica w porówna- niu z kiełkami, gdzie jadalne są kiełkujące nasiona, korzonki i pędy. Mikrolistki mogą zawierać aż 5 razy więcej witamin i mikroelementów niż dorosła roślina. Im świeższe listki, tym więcej cennych substancji odżyw- czych, wyrazistego smaku i aromatu. Są chrupiącym i świeżym dodat- kiem do sałatek, koktajli, kanapek. Mikrolistki można uprawiać przez cały rok w domu, w doniczkach, pojemnikach lub w mini-szklarence. Pomidor Lambert Samokończące odmiany pomidorów są mniej kłopo- tliwe w uprawie od krzaków silnie rosnących, gdyż nie wymagają systematycznego podwiązywania i kontrolowa- nia siły wzrostu. Wartościową odmianą o samokończącym typie wzrostu jest Lambert, średniowczesny mieszaniec. Od wysadzenia rozsady do zbioru mija około 75 dni. Jest bardzo plenna, a owoce są eliptyczne, czerwone, mięsiste i niepękające. Dynia olbrzymia Uchiki Kuri To japońska odmiana dyni w typie Hokkaido, charak- teryzuje się ona intensywnie pomarańczowymi owo- cami o jadalnej skórce i miąższu, który jest niezwykle soczysty, smaczny i aromatyczny. Dynia piżmowa Dynia piżmowa jest coraz popularniejszym warzywem cenionym ze względu na wyjątkowy smak i kolor oraz dietetyczność i pożywność. Wyróżnia się niskokalorycz- nym, słodko-orzechowym miąższem, wyjątkowo smacznym, jędrnym, bezwłóknistym i pachną- cym. Jest ona wspaniałym składnikiem zup, czy też do- datkiem do potraw w postaci smażonej i pieczonej. Kwiaty jadalne, mieszanka jednoroczna To wyjątkowa mieszanka nasion kwiatów jadalnych: nagietka, nasturcji, ogórecznika, chabra. Może być zarówno wspaniałą ozdobą ogrodu, jak i niezwykle smacznym dodatkiem do surówek, sałatek, zup, dań mięsnych, deserów i wypieków. Kwiaty można jeść na surowo, gotować, suszyć, a nawet kandyzo- wać. Nadają potrawom niepowtarzalny smak, aromat i kolor, ale także są bogate w witaminy. Zdjęcia i materiały otrzymaliśmy dzięki uprzejmości firmy PlantiCo Zielonki Sp. z o.o. 13 ZNALEZIONE W SKLEPIE 13 NEXTO : OrderID: 2631551 : q q : z22@wp.pl

sztuczki Ogrodowe POWIĘKSZAMY PRZESTRZEŃ Stonowane barwy Zielenie, błękity, fiolety czy biele są uważane za kolory zimne i sprawiające wrażenie oddalenia. Wykorzystaj to w małym ogrodzie. Gdy posadzisz w oddali rośliny o takim zabarwieniu, wizualnie po- większysz przestrzeń. Jeśli chcesz mieć też gatunki i odmiany o mocnych kolorach liści, to umieść je tyl- ko na pierwszym planie, w bezpośrednim otoczeniu domu. Pamiętaj, że nadmiar kolorów w małym ogrodzie dawałby wrażenie ciasnoty. Dobrym sposobem jest więc pomalowanie wszystkich elementów małej ar- chitektury (mebli ogrodowych, podpór dla pnączy, obrzeży) na jeden chłodny kolor. Lustro W ogrodzie, na murze lub za pergolą możesz po- wiesić lustro. Przez odbicie otoczenia da ono złudze- nie większej przestrzeni. Musisz umieścić je tak, żeby odbijało atrakcyjny widok. Po bokach posadź rośliny pnące, aby jego brzegi w przyszłości zostały ukryte albo obramuj lustro kratką w kształcie łuku, dzięki cze- mu będzie wyglądało jak okno albo drzwi – uzyskasz wrażenie przejścia prowadzącego do kolejnej części ogrodu. Pamiętaj, że wykorzystane w ogrodzie lustro musi być zabezpieczone od spodu specjalną folią, chroniącą je przed wilgocią. Wydłużanie perspektywy Świetnym sposobem na wydłużenie optyczne ogrodu jest stworzenie w nim lekko zwężającej się prostej ścieżki. Przy domu ścieżka ma być szeroka, a zwężenie ma postępować w głąb ogrodu. Taki za- bieg oszuka nasz mózg i da złudzenie wydłużonej perspektywy. Dodatkowo możesz ten efekt wzmocnić przez zróżnicowanie wysokości posadzonych przy alejce roślin. Najwyższe sadź najbliżej domu, a naj- niższe na drugim końcu dróżki, co spotęguje wrażenie odległości. Wijąca się ścieżka Niewielki i wąski ogród może wydać się większy, gdy na całej jego długości poprowadzisz wijącą się ścieżkę. Jeśli obsadzisz ją gęsto różnymi roślinami, sprawisz, że ogród nie będzie od razu widoczny w całości, a tym samym jego rozmiar pozostanie za- gadką. Umieszczenie gdzieś przy dróżce pergoli z ro- ślinami pnącymi może dodatkowo intrygująco zasło- nić część widoku. Pamiętaj, by zachować umiar w doborze gatunków roślin. Zbyt duży ich natłok na niewielkiej przestrzeni nie powiększy optycznie ogrodu, a jedynie da wraże- nie przytłaczającego i ciasnego grajdołka. Sadź więk- szymi plamami, a w kilku miejscach powtórz ten sam gatunek. Lustro na murze ©rocklights–Fotolia.com Takie chłodne biele liści i kwiatów oddalają widok Meandrująca ścieżka poszerzy ogród 14 POMYSŁ NA OGRÓD 14 NEXTO : OrderID: 2631551 : q q : z22@wp.pl

02/2018 Ogród powinien cieszyć oczy i być radością. Czasem jednak jego rozmiar lub kształt cię nie zadowala. Może wydaje się być zbyt mały i nie możesz w nim zmieścić wszystkich swoich ulubionych roślin czy zrealizować każdego pomysłu. A może wprost przeciwnie, twój ogród jest zbyt duży i nie wiesz, jak tę przestrzeń wypełnić, aby stała się przytulna. Nie martw się, istnieją sposoby, aby zbliżyła się do wymarzonego ideału. Wystarczy użyć kilku prostych trików. mgr inż. Katarzyna Fik-Juszczak, ogrodniczka POMNIEJSZAMY PRZESTRZEŃ Operowanie kolorem Jeśli zbyt duża przestrzeń ogrodu jest dla ciebie przy- tłaczająca, albo twoja działka jest wąska i długa, sięgnij po ciepłe i intensywne barwy takie jak żółć, pomarańcz i czerwień. Wystarczy na końcu ogrodowego widoku posadzić mocno rozrastającą się roślinę o kolorowych liściach, a sprawisz, że „wysunie się” ona do przodu i da złudzenie skrócenia odległości. Doskonale w tej roli sprawdzi się między innymi pęcherznica kalinolistna ‘Luteus’, klon palmowy ‘Atropurpureum’ albo żywotnik ‘Golden Smaragd’. Mocny kolor można też wprowadzić w postaci innych elementów, takich jak czerwona per- gola, pomarańczowe drewniane drzwi w ogrodzeniu albo kolorowa rzeźba. Element skupiający wzrok Ciekawym trikiem jest zakończenie osi widokowej elementem sku- piającym uwagę. Znajdujące się na końcu ścieżki duże drzewo albo rzeźba przyciągnie wzrok i sprawi, że nie będzie on chaotycznie błądzić po dużej przestrzeni ogrodu. Dzięki temu twoja zielona oaza wyda się bardziej kameralna. Podział ogrodu Płaski duży ogród może wydawać się monotonny i mało przytulny. Po- dziel więc go na części o nieco zróżnicowanym poziomie lub stwórz wnę- trza ogrodowe. Wydziel przestrzeń pod drewniany taras, nasyp ziemny albo zagłębiony placyk. Jeśli poważniejsze prace ziemne byłyby dla ciebie zbyt kosztowne, to sięgnij po tańszy sposób i zróżnicuj teren niską oraz wysoką roślinnością. Sadź ją większymi grupami. Stwórz przykładowo mały zagaj- nik brzozowy (młode brzózki pospolite nie są drogie, a są charakterystyczne dla naszego krajobrazu), kolekcję krzewów ozdobnych oraz placyk do wy- poczynku otoczony niższymi kępami bylin. Formowane żywopłoty o różnych wysokościach również wspaniale dzielą przestrzeń, tworząc zielone ściany, będące tłem dla nasadzeń. W dużym ogrodzie warto używać mocnych kolorów Rośliny i architek- tura dzielą ogród na wnętrza Oś widokowa zakończona rzeźbą Żółte akcenty skracają optycznie odległość do rabaty Zróżnicowane poziomy zmniejszają przestrzeń K.Duda 1515 NEXTO : OrderID: 2631551 : q q : z22@wp.pl

Nazwa łacińska: Viburnum plicatum To przepiękny krzew, który powinien znaleźć miejsce w wielu ogrodach. Wyróżnia się po- ziomo rosnącymi gałęziami, tworzącymi hory- zontalny pokrój. Średnica pojedynczego krzewu może sięgać do 4 m, a wysokość do 2,5 m. Największą atrakcją tej odmiany są płaskie, zaokrąglone kwiatostany, średnicy 15 cm, gęsto ułożone na pędach. Pojedynczy kwiatostan tworzą z zewnątrz śnieżnobiałe kwiaty płonne, okalające jasnozielone kwiaty płodne. Kwitnienie rozpoczyna się w połowie maja i trwa około 3 tygodnie. Po kwitnieniu ukazują się pojedyncze owoce, które początkowo są bordowe, a jesienią granatowoczarne, błyszczące i ozdobne. Liście są jasnozielone, jesienią prze- pięknie wybarwiają się na bordowo i pomarańczowo. Kalina japońska ‘St. Keverne’ jest jedną z najczęściej uprawianych odmian tego gatunku, ponieważ jest od- porna na zanieczyszczenie środowiska oraz wyróżnia się dużą mrozoodpornością. W ogrodzie potrzebuje stanowiska półcienistego, pod okapem głęboko korzeniących się drzew (jak np. dęby, buki czy sosny) i zacisznego miejsca. Gleba powinna być starannie przygotowana, zasobna w składniki i umiarkowanie wilgotna, ale nie mokra i podmokła. Przed posadzeniem koniecznie zaprawiamy dołek rozłożonym kompostem lub obornikiem. To cenny krzew do sadzenia z różanecznikami, azaliami, funkiami, bergenią sercolistną, pierwiosnkami, zawilcami ga- jowymi, łąkowymi czy japońskimi. Bardzo łatwo rozmnaża się z sadzonek zielnych w czerwcu lub z sadzonek zdrewniałych, ukorzenianych w tunelu foliowym. KRZEW P O R T R R O Ś L DOBRE TOWARZYSTWO DLA kaliny Kalina japońska ‘St Keverne’ Zawilec hupeheński Różanecznik ‘Ann Lindsay’ Pierwiosnek wianuszkowaty P.Bąbelewski 16 do kupienia na s. 35 NEXTO : OrderID: 2631551 : q q : z22@wp.pl

02/2018 E T Y I N DOBRE TOWARZYSTWO DLA piwonii To bardzo rzadki gatunek; przybył do nas z Azji, gdzie rośnie w lasach, na trawiastych zboczach na wysokości 1100 do 3000 m n.p.m w chińskiej prowincji Xinjiang oraz Kazachstanie, Kirgistanie, Syberii, Tadżykistanie i Uzbekistanie. Piwonia ta dorasta do wysokości 70 cm, ale w Polsce zwykle są to mniejsze rośliny. Ma nagie łodygi z osadzonymi pierzastymi liśćmi, pociętymi na wąskie segmenty. Pędy zakończone są pojedynczym kwiatem lub czasami dwoma. Kwiaty, w kolorach różowofioletowym lub bordowofioletowym, mają średnicę 6-11 cm; rozwijają się na początku lub w połowie maja. Piwonia będzie najlepiej czuła się na glebie próchnicznej, przepuszczalnej czyli wzbogaco- nej w kompost i zmieszanej z drobnym żwirem, gdyż korzenie nie znoszą stagnującej wody, o odczynie od kwaśnego do obojętnego. Najlepiej posadzić ją w deli- katnym zacienieniu, jednak nasłonecznionym przez większą część dnia, pod okapem wysokich drzew lub krzewów, ale nie płytko korzeniących się. Atrakcyjnie prezentuje się na rabatach by- linowych oraz w ogrodzie skalnym. Rozmnaża się z nasion wysiewanych jesienią we wrześniu zaraz po zbiorze lub przez podział roślin jesienią we wrześniu i październiku. Wczesną wiosną, kiedy występują przymrozki, należy na noc okrywać młode wyrastające pędy stroiszem. dr inż. Przemysław Bąbelewski, szkółkarz, dendrolog Nazwa łacińska: Paeonia intermedia BYLINA Piwonia pośrednia Tulipany botaniczne Jaśminowiec wonny Kosaciec syberyjski 17 najwcze- śniejsza NEXTO : OrderID: 2631551 : q q : z22@wp.pl

Wygodny sposób na kreta Zaradź niedoborom składników Szybki KOMPOST Jeśli kret upodobał sobie twój traw- nik i regularnie kopie pod nim tunele, a nowe kopce wyrastają jak grzyby po deszczu, możesz wypróbować wygodny sposób na jego przepłoszenie. W więk- szych sklepach ogrodniczych znajdziesz środek „Pożegnanie z kretem” w opa- kowaniu z rozpylaczem. Ten pojemnik podpina się do węża ogrodowego i po prostu podlewa trawnik. Nie trze- ba niczego umieszczać w kopcach ani w trawniku. W rezultacie dżdżownice i inne organizmy, stanowiące pokarm kreta, zostaną pokryte warstwą środka. Po spożyciu takich przysmaków dra- pieżnik będzie miał dolegliwości żołąd- kowe, co zniechęci go do przebywania na twojej działce i zmusi do poszukiwa- nia lepszego pokarmu. Produkt zawiera naturalne składniki i posiada atest PZH. Opakowanie o po- jemności 950 ml wystarcza do opryska- nia 1000 m². Zabieg warto powtarzać co cztery tygodnie. Z rozpoczęciem nowego sezonu warto obserwo- wać rośliny pod kątem ewentualnych niedoborów składników pokarmowych, im szybciej na nie za- reagujemy, tym lepiej. Przykładowo, rododendro- ny często cierpią na niedobór żelaza. Przejawia się on żółknięciem tkanek liści pomiędzy nerwa- mi. Wszelkie niedobory powstają u tych roślin głównie z powodu zbyt zasadowego pH podłoża, które utrudnia im pobieranie potrzebnych makro- i mikroelementów. Nie wystarczy posadzić rośli- ny w kwaśne podłoże, bowiem z czasem zmienia ono pH. Dlatego od czasu do czasu konieczne jest ponowne zakwaszenie. Jeśli zauważysz charakterystyczny żółty marmurek na liściach rododendronów (chloroza), to zasil je komplek- sowym nawozem, odpowiednim dla roślin kwa- solubnych oraz popraw pH gleby przez dodanie kwaśnego torfu. Jeżeli akurat nie masz torfu, podłoże możesz też zakwasić siarczanem amonu. Gdy rododendrony mają bardzo dużą chlorozę, warto sięgnąć po któryś z interwencyjnych na- wozów dolistnych. Inne rośliny, których podłoże należy regularnie zakwaszać to: borówki amery- kańskie, hortensje ogrodowe, pierisy. Jeśli dopiero zaczynasz przygodę z kom- postem albo twoje zasoby poszły w ca- łości na wiosenne nawożenie, możesz w szybkim czasie, bo w około 6 ty- godni, przygotować ten niezastąpiony nawóz. W jakimś zacienionym, niewi- docznym miejscu ustaw kilka dużych, ciemnych plastikowych worków. Wy- pełnij je świeżymi chwastami, odpad- kami kuchennymi, papierami, drobnymi patyczkami, zeszłorocznymi liśćmi i tro- cinami, które teraz zbierasz z zimowych kopczyków. Postaraj się, aby proporcja masy zielonej (mokrej) do brązowej (su- chej) wynosiła 1:1. Pomieszaj dokładnie wszystkie składniki, dosypując kilka gar- ści mocznika. Po wypełnieniu worków tą mieszanką, zrób w nich nakłucia, aby zachodziła wymiana gazowa i od- staw na 6 tygodni. Powstały kompost nie będzie może idealnie przerobiony, ale nada się do ściółkowania rabat. Świeżym kompostem można ściółkować rabaty ZielonyDom Objawy niedoboru żelaza 18 NEXTO : OrderID: 2631551 : q q : z22@wp.pl

02/2018 Kwiaty jednoroczne kwitną obficie i długo, są łatwe w uprawie i nie chorują, dlatego warto sadzić je jako wypełniacz pomiędzy bylinami i krzewami. Rośliny jednoroczne możesz wysiać już na kilka ty- godni przed końcem przymrozków; siej do wielodoniczek wypeł- nionych torfem i piaskiem w stosunku 1:1. Nasiona przykryj cienką warstwą podłoża lub drobnym żwirkiem. Wysiewy trzymaj w jasnym, wolnym od mrozów miejscu. Na rabaty siewki wysadzisz gdy minie groźba przymrozków. Kwiaty jednoroczne możesz też wysiewać bezpo- średnio do gruntu od połowy maja, ale wtedy zakwitną dopiero w dru- giej połowie lata. Kwitnąca rabata bylinowa to marze- nie wielu ogrodników. Aby długo była ozdobą ogrodu, nie można zostawić jej samopas. Byliny w większości rozra- stają sie bardzo szybko, co początko- wo cieszy, ale potem może przypra- wiać o ból głowy. Szczególnie szybko rosną: floksy, rozchodniki okazałe, słoneczniczki szorstkie, trzy- krotki, monardy, nachyłki okół- kowe, krwaw- niki kichawce czy większość b o d z i s z k ó w . Aby nie zagłu- szały innych roślin, wykop je i podziel na kilka części, najstarsze z nich wyrzucając. Pozostałe posadź w ziemię wzbogaconą żyznym pod- łożem, na przykład z dodatkiem prze- robionego obornika lub kompostu. Jeśli kilka sadzonek nie mieści się na rabacie, posadź je do doniczek lub na grządce zapasowej; po kolejnej zimie może okazać się, że będą jak znalazł, gdy jakaś roślina wypadnie z rabaty. Jeśli nie dasz rady odmłodzić wszyst- kich bylinowych karp, powycinaj nie- które, szczególnie słabe i cienkie pędy, tak, by rozwinęło się ich mniej, ale były mocne i okazałe. ODMŁADZAMY byliny DRZEWA I KRZEWY na balkon Wysiej kwiaty jednoroczne Coraz modniejsze stają się kompozycje balkonowe z roślin wieloletnich (nie- wielkich drzewek, krzewów i bylin). De- cydując się na takie obsadzenie skrzy- nek, pamiętaj, aby dobrać pojemniki odpowiedniej wielkości. Ważna jest nie tylko ich szerokość, ale i głębokość. Przy wyborze trzeba brać pod uwagę sposób rozrastania się systemu korzeniowego oraz pokrój rośliny. Dobre krzewy na balkon to między inny- mi sosna kosodrzewina, cis, tawuła japońska, niskie odmiany krzewuszki (np. ‘Monet’), róże okrywowe (minia- turowe) i pnące, tawulec, karłowe lilaki czy berberysy. Najwyższej, ale niekoniecznie bardzo szerokiej donicy, potrzebuje głęboko korzeniąca się róża rabatowa. Szerokie donice będą zaś nie- zbędne dla sosny, gdyż wytwarza ona płaski i dość szeroki system korzeniowy oraz tawulca, który się mocno rozrasta. Na balkonie można też posadzić niedu- że drzewka, na przykład szczepione wierzby, lilaki, karagany, róże pienne, jałowce i sosny. Wszystkie te gatunki potrzebują dość obszernych donic, aby stały stabilnie i nie wywracały się. Kwiaty jednoroczne kwitną obficie i długo Róże rabatowe i pnące potrzebują głębokich donic ©schulzie,EDEN,eqroy–Fotolia.com 19 NEXTO : OrderID: 2631551 : q q : z22@wp.pl

1 Na bieżąco usuwaj chwasty; wieloletnie musisz dokładnie wykopać, jednorocznym wystarczy, że podetniesz ich korzenie za pomocą haczki czy gracy 2 Pod koniec marca przytnij róże rabatowe, wielkokwiatowe, pnące: wytnij w całości pędy przemarznię- te, pozostałe skróć, nadając krzewom harmonijny kształt, a w przypadku róż pnących wytnij zupełnie 2-3 najstarsze, pociemniałe pędy 3 W warzywniku roz- poczynamy wysiewy: mrozu nie boi się bób, groszek, rzodkiewka, marchew, pie- truszka, sałatę możesz wysiać i nakryć włókniną 4 W kwietniu zadbaj o trawnik: wykonaj pierwsze koszenie, wygrab darń, zwałuj trawę i rozsyp nawóz. Jeśli jest potrzeba, przeprowadź wertykulację 5 Zajmij się roślinami domowymi: przesadź je w świeże podłoże, częściej podlewaj i nawoź ięcej porad www znajdziesz na www.twojogrodnik.pl w zakładce „Kalendarz ogrodnika” Posadź róże okrywowe Nawożenie ogrodu Ważnym wiosennym zabiegiem, któ- ry często pomijacie, jest nawożenie całego ogrodu. Pamiętajcie, że na ra- batach zagęszczenie roślin jest spore i rosną tu przez wiele lat. Odwrotnie, niż ma to miejsce w naturze, wy, jako przykładni ogrodnicy, dokładnie sprzątacie wszystkie roślinne resztki organiczne i cieszycie się z czyściut- kich rabat; zapominacie, że przez to nie zachodzi naturalny proces obie- gu materii i powstawania z resztek wartościowej, żyznej ziemi próch- nicznej. Dlatego właśnie powinniście regularnie uzupełniać mikro- i ma- kroelementy w podłożu, żeby, mó- wiąc wprost, wasze rośliny miały co jeść. Po zimie tych składników jest jeszcze mniej, bo zostały wypłukane z gleby. Przygotujcie sobie worek nawozu azotowego, bo teraz to on jest najbardziej potrzebny roślinom do bujnego wzrostu i nie spiesząc się, krok po kroku podsypujcie każdy krzew i drzewo, zarówno owocowe, jak i ozdobne, a także rabaty bylino- we. Nawóz sypcie po obwodzie ko- rony, a nie pod pień, bo tam nie ma korzeni włośnikowych odpowiedzial- nych za pobieranie składników z zie- mi. Nie zapominajcie o iglakach czy żywopłotach liściastych, jak i tych z tui. Nieprawdą jest, że iglaki można posadzić i o nich zapomnieć. One do bujnego, równego wzrostu też po- trzebują odżywiania. Wiosną często sadzimy nowe rośliny w naszych ogrodach, w tym kwitną- ce krzewy, takie jak róże. Popularne róże rabatowe są dosyć wymagają- ce zarówno co do jakości podłoża, jak i zabiegów pielęgnacyjnych. Warto więc wybrać łatwiejsze, a równie piękne róże okrywowe, które na dodatek dłużej kwit- ną. Nie wymagają one corocznego cięcia ani regularnego nawożenia i mają wiele możliwości zastosowa- nia. Są doskonałe na skarpy, rabaty, skalniaki, a nawet do kompozycji w pasie zieleni przyulicznej i w pojemnikach. Warto sadzić je w większych grupach, aby uzyskać duże barwne plamy. Dostępne są liczne odmiany różniące się kolorem, wielkością i charak- terem kwiatów. Przypominamy w marcu i kwietniu 20 NEXTO : OrderID: 2631551 : q q : z22@wp.pl

02/2018 Rady przygotowały ogrodniczki: mgr inż. Katarzyna Fik-Juszczak i mgr Alicja Grabowska Azalie doniczkowe to zachwycające, choć dość kapryśne rośliny. Przy odpo- wiednim traktowaniu mogą jednak być ozdobą przez wiele sezonów, zwłaszcza, jeśli są latem wysadzane w doniczkach do ogrodu. Azalię musisz postawić w domu w jak najchłodniejszym miej- scu, nie nad kaloryferem, ani w pobliżu innego źródła ciepła. Temperatura nie powinna przekroczyć 20°C. Roślina nie może też stać w przeciągu, w pobliżu otwieranego okna. Najlepsze będzie miejsce widne, ale nie w ostrym słoń- cu, które mogłoby poparzyć liście. Bardzo ważna jest też odpowiednia wil- gotność podłoża i powietrza: azalie nie lubią bardzo suchej i bardzo mokrej ziemi, szkodzi im też suche powietrze. Aby zapewnić więcej wilgoci, możesz postawić doniczkę na podstawce z gru- bą warstwą kamyków i wody albo umie- ścić w jej pobliżu nawilżacz powietrza. Zraszaj też li- ście, gdy r o ś l i n a nie ma kwiatów. A z a l i a zwykle jest sadzona w lekkim torfowym podłożu, które, jeśli za bardzo prze- schnie, dość trudno się podlewa. Najła- twiej nawodnisz bryłę korzeniową przez zanurzenie doniczki w wiaderku z wodą (ma być nalana nieco poniżej górnej krawędzi doniczki) na 15 minut. Po tym czasie wyjmij roślinę i odsącz nadmiar wody. Zawsze podlewaj po wcześniej- szym upewnieniu się, że podłoże jest sypkie. Pamiętaj, by woda była odsta- na, bezwapienna i letnia, broń Boże nie zimna. Po kwitnieniu daj roślinie nieco odpocząć. Mniej podlewaj, nie nawoź i przytnij przekwitnięte pędy. ZADBAJ o azalie JAK SADZIĆ ROŚLINY z gołym korzeniem PIGWA a pigwowiec Wiosną i jesienią w sprzedaży oferowa- ne są rośliny z tzw. gołym korzeniem, czyli bez ziemi i pojemnika. Najczęściej w ten sposób sprzedawane są drze- wa i krzewy owocowe, popularne krzewy żywopłotowe, róże, forsycje, migdałki, wiśnie ozdobne, wierzby. Aby rośliny z gołym korzeniem się przy- jęły, musisz je dobrze nawodnić przed sadzeniem. W tym celu zanurz korze- nie w wiadrze z wodą i pozostaw tak na minimum pół godziny. Skróć nieco gałązki i proporcjonalnie system korzeniowy. W międzyczasie wykop obszerne dołki na rośliny. Kopiąc, żyź- niejszą ziemię (z wierzchniej warstwy podłoża) odłóż na bok. Wykorzystasz ją potem. Dołek musi mieć takie roz- miary, aby korzenie swobodnie się w nim mie- ściły, nie mo- żesz ich zawi- jać i zgniatać. Dla większo- ści gatunków odpowiednia będzie śred- nica 40-50 cm i podobna głębokość. Na dno dołka nasyp naturalny nawóz w postaci kompostu lub przerobionego obornika, a następnie wcześniej odło- żoną urodzajną glebę, uformuj z niej niewielki kopczyk, na którym rozłożysz korzenie rośliny. Dosypując resztę pod- łoża, potrząsaj delikatnie rośliną tak, aby ziemia wypełniła wolne przestrze- nie między korzeniami. Dobrze podlej, jeszcze zanim całkowicie zasypiesz dołek. Zrób to nawet, jeśli zanosi się na deszcz. Wiele osób nie potrafi odróżnić pigwy od pigwowca. Nazwa podobna, jednak to dwie zupełnie odmienne rośliny. Li- ście pigwowca są małe i błyszczące, u pigwy zaś matowe, młode pokryte kutnerem i dużo większe. Pigwowiec zakwita na początku kwietnia, zwy- kle czerwonymi kwiatami, które roz- mieszczone są na całej długości pędów. Pigwa zaś zakwita na przełomie maja i czerwca bladoróżowymi kwiatami, które są bardzo wrażliwe na przymrozki. Owoce pigwowca mają wielkość orze- cha włoskiego, dojrzałe mają żółtą skór- kę, która bardzo intensywnie pachnie. Miąższ jest twardy, soczysty, kwaśny, a po przekrojeniu nie ciemnieje. Pigwa zaś ma duże owoce, kształtem i wiel- kością dorównują gruszce. Zwykle nie pachną lub słabo. Miąższ zaś jest aroma- tyczny i szybko ciemnieje na powietrzu. Różnica zaznacza się także w pokroju roślin. Pigwowiec to niewysoki, szeroko rozrastający się krzew, podczas gdy pi- gwa zwykle przyjmuje formę niewy- sokiego drzewa. W ofercie szkółkarzy dużo łatwiej kupić pigwowiec niż jego wyższą kuzynkę. Pomimo różnic owoce obu świetnie nadają się na dżemy, soki, marmolady, kompoty i nalewki. (K.M.) Przelanie lub przesuszenie może powodować zrzucanie liści Korzenie nie mogą być tak podwijane Pigwowiec Pigwa ©schulzie,ting-Fotolia.com 21 NEXTO : OrderID: 2631551 : q q : z22@wp.pl

49,90 zł cena książki: Szkoła cięcia z Lucyną i Alicją poznasz uproszczone zasady cięcia m.in.: róż, hortensji, glicynii, iglaków, przedstawione w sposób zrozumiały dla każdego, nawet początkującego ogrodnika zobaczysz, jak uformować zgrab- ne drzewko z hibiskusa, azalii, lilaka, pigwowca i innych dowiesz się, jak przywrócić do życia przemarznięty rododen- dron albo jak odmłodzić zanie- dbaną forsycję nauczysz się tworzyć zielone rzeźby Ogrodniczki z zamiłowania i doświadcze- nia, właścicielki szkółki bylin, redaktorki popularnego poradnika ogrodniczego „Twój Ogrodnik”, swój ogród prowadzą w Filipowicach pod Krakowem zrozumiały, przystępny język dokładne oznaczenie miejsca cięcia terminy cięcia dostosowane do polskiego klimatu krótki opis rośliny Jeśli boisz się ciąć i bezradnie stoisz z sekatorem w ręku przed plątaniną gałęzi, ta książka jest dla Ciebie! Dzięki niej już zawsze będziesz wiedział, jak przycinać rośliny ozdobne w swoim ogrodzie! Alicja Grabowska, Lucyna Grabowska Dzięki naszej książce: NEXTO : OrderID: 2631551 : q q : z22@wp.pl

Nasza książka to: Jak zamówić? polskie autorki, polskie warunki klimatyczne obszerny wstęp, w którym w prosty sposób tłu- maczymy, dlaczego należy ciąć drzewa i krzewy ozdobne i jak to robić z głową, by nie uszkodzić roślin! szczegółowe opisy cięcia ponad 80 najpopular- niejszych drzew i krzewów liściastych i iglastych sposoby i terminy cięcia bylin i popularnych pnączy wyraźny druk, format 19,5 x 25 cm twarda oprawa 180 stron praktycznej wiedzy ponad 300 rysunków i fotografii Wydawnictwo „Szarotka”, Filipowice 273, 32-065 Krzeszowice 80 1060 0076 0000 3260 0147 9475 WPŁACAJĄC NA KONTO: TELEFONICZNE: WCHODZĄC NA STRONĘ : 12 258 29 41 - zamówienie płatne przy odbiorze www.sklep.twojogrodnik.pl Koszt dostawy: 18 zł Uwaga, promocja! Zamów i zapłać do 20.03.2018 roku, a nie poniesiesz kosztów dostawy! Płacisz tylko za książkę 49,90 zł. Kosz- ty wysyłki ponosimy my. Uwaga! Wysyłkę książki rozpoczy- namy w 1. połowie kwietnia. Zamówienia złożone do 20.03.2018 realizowane będą w pierwszej kolejności. główny powód, dla którego warto chwycić za sekator Książkę możecie kupić tylko u nas. Nie ma jej w księgarniach. szczegółowe opisy cięcia krok po kroku kolorowe rysunki NEXTO : OrderID: 2631551 : q q : z22@wp.pl

Na pytania Czytelników odpowiada mgr inż. Agata Kaczmarek, specjalistka ochrony roślin Stała Czytelniczka Aneta Brzozowska ODPOWIEDŹ: Kroton potrzebuje dużo światła dla in- tensywnego wybarwienia liści. Nie musi to być jednak bezpośrednie nasłonecznienie. Co prawda roślina toleruje takie warunki, ale nie można jej wtedy zraszać, gdyż prowadzi to do wystąpienia poparzeń w postaci brązowych suchych plam. Najlepiej jest ustawić kroto- na w miejscu z dobrym dostępem światła rozproszone- go. Zraszanie jest potrzebne ze względu na zbyt suche powietrze w naszych domach. Brak odpowiedniej wilgotności powoduje zasychanie brzegów liści. Wil- gotność powietrza można także podnieść, ustawiając doniczkę na kamykach w podstawce z wodą lub włą- czając nawilżacz powietrza. Brązowe plamy na liściach mogą być także objawem choroby grzybowej – antrak- nozy. Wówczas plamy początkowo są żółte, a następnie brązowieją. Roślinę z takimi objawami należy opryskać 2-3-krotnie, co 7 dni, preparatem Biosept Active lub Topsin M 500 SC. ODPOWIEDŹ: Bukszpany zostały zaatakowane przez ćmę bukszpanową Cydalima perpectalis. Jest to nowy szkodnik w Polsce, którego obecność po raz pierwszy potwierdzono w 2016 r. w Krakowie. Pochodzi z Azji i niestety na razie nie ma on w naszym środowisku wrogów naturalnych. Szkody na bukszpanie wyrządzają gąsienice, które zaczynają zja- dać rośliny od środka, przez co w początkowej fazie ich obecność łatwo przeoczyć. Żerowanie może doprowadzić do utraty wszystkich liści, zniszczenia pędów i w efekcie zamierania całych krzewów. Gąsienice długości około 2-3 cm, początkowo mają barwę jaskrawozieloną, z dwo- ma ciemnymi pasami po bokach ciała, później ciemnieją. Występują bardzo licznie. Postać dorosła – dosyć duży motyl o brązowych lub brązowo-białych skrzydłach – nie wyrządza bezpośrednich szkód, ponieważ siada na bukszpanie tylko po to, aby złożyć jaja. W ciągu roku mogą wystąpić nawet 3 pokolenia. W identyfikacji szkodnika pomagają oprzędy pokryte odchodami, tworzone przez gąsienice na pędach bukszpanu. Niestety w tej chwili nie ma zarejestrowanych środków chemicznych do zwalczania tych gąsienic. Dlatego należy często sprawdzać krzewy, rozchylając ich gałązki i zaglą- dając do środka, aby jak najszybciej wykryć ewentualną obecność szkodników. Gąsienice można spłukiwać silnym strumieniem wody albo zbierać ręcznie, a zaatakowane części roślin wraz z oprzędami wycinać i palić. Pod rośli- nami warto także rozłożyć folię i otrząsać na nią żerujące owady, które następnie należy zniszczyć. Zabiegi trzeba powtarzać codziennie. Uszkodzone bukszpany warto wspo- móc przez odpowiednie nawożenie. Suche plamy Ćma na bukszpanie PYTANIE: Na liściach mojego krotona pojawiły się brązowe suche plamy. Czy to jakaś choroba? Kwiatek stoi na słonecz- nym parapecie. Zraszam go regularnie ze względu na suche powietrze w mieszkaniu. PYTANIE: Moje bukszpany mają zbrązowiałe liście i większość z nich jest niemal doszczętnie zjedzo- na. Dodatkowo znajdują się na ich pozostałościach pajęczynki i jakieś jasne naloty – jakby odchody owadów. Co to jest? Nigdy nie miałam takich problemów z tymi roślinami. Gąsienica ćmy bukszpanowej 2424 NEXTO : OrderID: 2631551 : q q : z22@wp.pl

02/2018 Jan Kotowicz Stała Czytelniczka Teresa Jankiewicz ODPOWIEDŹ: Sarny stanowią istotny problem w ogro- dach, które są słabo ogrodzone. Najlepszą ochroną jest wysoka na 2 metry siatka, np. leśna, wykonana z cienkiego drutu. Sarny w okresie zimowym potrafią zjeść pnie drzew, szczególnie młodych. Aby ochronić drzewka, pnie warto posmarować specjalnymi preparatami, które swoim zapachem odstraszają sarny. Można także na pnie drze- wek założyć specjalne kaptury z tworzywa sztucznego. Osłonki takie zabezpieczają przed gryzieniem. Mało które rośliny odstraszą sarny. Niektóre gatunki zwie- rzęta jedynie ominą. Nie zjedzą na przykład bukszpanu, ale pójdą dalej w stronę swoich przysmaków. Skuteczną metodą ochrony roślin iglastych, którą polecił mi leśnik, jest zawieszenie jesienią na młodych pędach wełny z owiec. Wełna musi być pozyskana od hodowcy lub z zoo, a nie w postaci kłębka do robienia swetra. Świeża wełna jest nieoczyszczona i posiada specyficzny zapach, który odstrasza sarny. ODPOWIEDŹ: Agapant tworzy krótkie kłącze i silnie rozbudowany system korzeniowy. Najlepiej rośnie posa- dzony do ciasnych donic, nie lubi przesadzania. Częste przesadzanie i zbyt duże donice sprawiają, że roślina słabo kwitnie. Jest to bylina, która w naszym klimacie musi zimować w pomieszczeniu. Jednak temperatura zimą powinna być niska, około 10°C, gdyż zbyt wysoka, około 20°C, hamuje lub powoduje całkowity zanik kwitnienia. Przez okres zimowy agapant nie powinien być podle- wany. Proszę pamiętać, że agapanty, aby obficie kwitły, po wystawieniu na zewnątrz powinny stać w miejscu w pełni nasłonecznionym. Wymagają też regularnego i obfitego dokarmiania na- wozami mineralnymi. Star- sze egzemplarze można ściółkować przerobionym obornikiem. ODPOWIEDŹ: Winorośl najczęściej jest rozmnaża- na z sadzonek pędowych. Pozyskujemy je w stanie bezlistnym. Zwykle są to odcinki pędów około 10-20 cm długości z dwoma pąkami. Winorośl potrafi prze- marzać, dlatego najkorzystniej byłoby ciąć sadzonki późną jesienią i zadołowane w piasku przechować w pomieszczeniu o dodatniej temperaturze, ale bardzo chłodnym. Możliwe jest także uzyskanie sadzonek podczas przycinania pnącza na przedwiośniu, kiedy jeszcze nie ruszyły soki. Sadzonki można umieścić w wodzie lub bezpośrednio w podłożu. Sadząc je do gleby, pozostawiamy jeden pąk nieco ponad po- wierzchnią podłoża. Winorośl można także roz- mnożyć poprzez przygięcie kilku pędów do ziemi i dociśnięcie do podłoża kamieniem, ukorzeniają się w ciągu roku lub dwóch. Stop sarnom! Co lubi agapant?Jak rozmnożyć winorośl? PYTANIE: Jak odstraszyć sarny i jak zabezpieczyć pnie drzew przed zwierzętami? Moja działka sąsiaduje z lasem i jej część nie jest na razie ogrodzona, a rośliny są regularnie podgryzane. PYTANIE: Kupiłam agapant. Wniosłam go na zimę do domu (tu mam około 22°C) i re- gularnie go podlewam, ale roślina marnieje w oczach. Może coś robię źle? PYTANIE: Proszę o udzielenie porady, jak się rozmnaża winorośl. Na pytania Czytelników odpowiada dr inż. Tomasz Trelka, ogrodnik Wełna owcza Ukorzeniana sadzonka ©almagami,GinaSanders,francescodemarco–Fotolia.com 252525 NEXTO : OrderID: 2631551 : q q : z22@wp.pl