dr Głowacka Badanie fizykalne jama brzuszna ostateczny.pdf

Badanie fizykalne jamy brzusznej Dr n. med. Mariola Głowacka

Badanie jamy brzusznej następuje po ocenie serca i płuc Objawy przedmiotowe i podmiotowe wynikają z zaburzeń w zakresie ich budowy i funkcji

Topografia głównych narządów jamy brzusznej

Jama brzuszna OKOLICE Jama brzuszna

Wątroba, pęcherzyk żółciowy oraz śledziona są osłonięte przez dolne żebra Żołądek, jelito cienkie (długość 6 m) i jelito grube (długość 1.5 m) otaczają trzustkę, nerki i moczowody Pęcherz moczowy, a u kobiet przydatki są chronione przez ścianę miednicy

Unaczynienie jelit

Jama ustna Pierwszy etap trawienia pokarmu (żucie i zwilżenie śliną w której obecnych jest wiele enzymów: amylaza, lipaza, dwuwęglany, lizozym) Ślina jest wydzielana przez gruczoły przyuszne, podżuchwowe i podjęzykowe, oraz przez gruczoły wewnętrznej powierzchni warg Charakterystyka głównych narządów układu pokarmowego

Nadzór nad procesem połykania sprawuje ośrodek rdzeniowy w pniu mózgu Fazy przełykania : ustna, gardłowa, przełykowa Napięcie dolnego zwieracza przełyku zapobiega cofaniu się treści jelitowej Przyczyny zaburzeń połykania (dysfagi): -uszkodzenie CUN, zaburzenie funkcji mięśniówki przełyku, nowotwór, niedrożność Przełyk

Wydzielanie kwasu solnego, czynnika wewnętrznego-niezbędnego do wchłaniania wit B12 w j. krętym, pepsynogenu, gastryny Mechanizm antyrefluksowy – zapobiega zarzucaniu treści żołądkowej do przełyku W przypadku refluksu żołądkowo – przełykowego dochodzi do cofania się treści żołądkowej do dolnego odcinka przełyku (zgaga, uszkodzenie błony śluzowej) Żołądek

Dwunastnica Jelito czcze Jelito kręte Główną funkcją jelita cienkiego jest trawienie i wchłanianie pokarmów. Jelito cienkie

1.5 m. długości zaczyna się od zastawki krętniczo- kątniczej Dziennie przedostaje się 1.5 litra treści płynnej z j.cienkiego, z której większość ulega resorpcji zwrotnej W okrężnicy dochodzi do zagęszczenia płynnej treści jelita cienkiego-powstaje ok. 200g stolca Następstwem stanu zapalnego śluzówki okrężnicy jest biegunka i odwodnienie Okrężnica (wstępująca, poprzeczna, zstępująca)

Największy organ jamy brzusznej (1500 – 2000 g) Wytwarza ok. 1 litra żółci/dobę Usuwa ze krwi szkodliwe dla organizmu substancje Przetwarza składniki pokarmowe na substancje łatwo przyswajalne przez komórki Magazynuje składniki odżywcze Wątroba

Zagęszczanie i przechowywanie żółci Udział w procesie trawienia Pęcherzyk żółciowy

Narząd położony na tylnej ścianie brzucha-trudno dostępny badaniu w badaniu fizykalnym Diagnostyka chorób trzustki-głównie opiera się na specjalistycznych technikach obrazowania Anatomia topograficzna trzustki Pełni funkcję zewnątrz i wewnątrzwydzielniczą Trzustka

Udział w procesach obronnych organizmu Pełni rolę filtru zatrzymującego krwinki czerwone, białe i płytki krwi W stanach powiększenia może dojść do nadmiernego gromadzenia się tych komórek i obniżenia parametrów morfologii krwi obwodowej Pacjenci po splenektomii - zwiększona skłonność do zakażeń pneumokokami Śledziona

Udział w utrzymaniu równowagi wodno- elektrolitowej organizmu Miejsce wytwarzania hormonów (erytropoetyna, renina) Nerki

Nudności, wymioty, także krwiste Biegunka, obecność krwi w stolcu Zaparcia Bóle jamy brzusznej Żółtaczka Objawy encefalopatii (śpiączka wątrobowa) Wodobrzusze Objawy ogólne: apatia, zmęczenie, jadłowstręt, stany podgorączkowe chudnięcie - mogą mieć źródło w chorobach układu pokarmowego. Następstwami zaburzeń przewodu pokarmowego mogą być:

Podstawą wstępnego rozpoznania jest : Wywiad Badanie przedmiotowe (fizykalne) narządów jamy brzusznej Rozpoznanie chorób układu pokarmowego

Seria pytań – od aktualnych dolegliwości poprzez profil psychospołeczny, wykształcenie, nałogi, warunki mieszkaniowe, wywiad rodzinny oraz objawy ze strony poszczególnych narządów i układów. Pytania dotyczące ww. kwestii należy zadać niezależnie od objawów z którymi zgłosi się pacjent Wywiad chorobowy

Jakiego narządu (ów) dotyczą objawy ? W jaki sposób rozpoczęły się objawy ? Czy istnieją czynniki predysponujące lub czynniki ryzyka ? Czy nasilenie objawów zmniejsza się zwiększa czy pozostaje bez zmian ? Czynniki nasilające i łagodzące objawy ? Rutynowe pytania dotyczące aktualnych dolegliwości

Brak łaknienia Zaburzenia połykania Nudności Wymioty Biegunka Zaparcia Ubytek masy ciała Bóle brzucha Żółtaczka Krew w stolcu Zgaga Przykłady objawów układu pokarmowego

Jadłowstręt Chudnięcie Stany podgorączkowe Apatia Zmęczenie Objawy zaburzeń, które mogą mieć źródła w chorobach układu pokarmowego

Brak łaknienia Nudności i wymioty Objawy refluksu żołądkowo – przełykowego Krwawienia z przewodu pokarmowego Zaburzenia połykania (dysphagia) Ból brzucha Wybrane objawy chorób przewodu pokarmowego.

Inne przyczyny: Niewydolność ważnych dla życia narządów np. nerki, serce, wątroba Choroby ogólnoustrojowe powodujące wyniszczenie organizmu (nowotwór ,TBC ) Całkowity brak łaknienia – podejrzenie jadłowstrętu psychicznego Brak łaknienia – nie tylko wiodący objaw w chorobach przewodu pokarmowego

Ból brzucha jest nieprzyjemnym odczuciem emocjonalnym, przejawem aktualnego lub potencjalnego uszkodzenia tkanki lub narządu w jamie brzusznej Ból brzucha